baladeur

Για τη συλλογή διηγημάτων «Από πού έρχεται η νύχτα;» του Κώστα Δρουγαλά (εκδ. Παρατηρητής της Θράκης).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Μια νύχτα με πολλά πρόσωπα

Ένας από τους ήρωες του Κωνσταντίνου Δρουγαλά, στο διήγημα «Λευτεριά στη γλουτένη (Freegluten)», καταλήγει με θλίψη στο συμπέρασμα πως τα πράγματα που βρίσκονται σε ομοιομορφία και σε τάξη δεν ξεχωρίζουν, αλλά ίσα ίσα ακριβώς λόγω αυτής της ομοιομορφίας καταλήγουν μονότονα σε μια ανούσια ισοπέδωση. Σκέφτομαι αν αυτή η διαπίστωση κρύβεται πίσω από τη θεματική της συγκεκριμένης συλλογής, οπότε αφορά και τα υπόλοιπα διηγήματα. Στο οπισθόφυλλο, άλλωστε, επισημαίνεται η αξία του αιφνίδιου (και αναπόφευκτου ωστόσο) γεγονότος που διασπά τη συνέχεια των ομοειδών, και όπως μας βρίσκει απροετοίμαστους ανοίγει το τοπίο της νύχτας. Μια νύχτα που δεν ξέρεις από πού έρχεται και, το κυριότερο, είναι αμφίβολο πόσο αποτελεσματικά μπορείς να αντιμετωπίσεις τη σκοτεινή της υπόσταση.

Το ενδιαφέρον στην πρόσφατη πεζογραφική δουλειά του Δρουγαλά βρίσκεται σ’ αυτό τον κοινό τόπο που τα διηγήματα συναντώνται, κάποια με πιο άμεσο και εμφανές το σημείο συνάντησης, κάποια με περισσότερο έμμεσο και συγκαλυμμένο.

Το βιβλίο θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί «σκοτεινό» και ανέλπιδο, καθώς εστιάζει στα καθοριστικά σημεία καμπής της ευθύγραμμης ζωής, χωρίς ορατό και εύκολα προσβάσιμο τον ορίζοντα διαφυγής. Κι όμως, συχνά αρκεί η συμφιλίωση με τα νέα δεδομένα, ακόμη και μια αμυδρή ελπίδα ότι κάθε στροφή της ζωής ίσως φέρει μια νέα προοπτική. Άλλοτε πάλι πρέπει οι ήρωες να πάρουν σκληρές αποφάσεις, μήπως και καταφέρουν να ισιώσουν ξανά τη ζωή τους, με την επίγνωση όμως πως ποτέ πια τίποτα δεν θα είναι το ίδιο – μια μορφή συμφιλίωσης κι αυτή. Ο πατέρας, που ανακαλύπτει έκπληκτος και τελευταίος τα πορνοβίντεο της κόρης του, ενώ αυτά έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο, τι άραγε θα πρέπει να κάνει, και πώς να ισιώσει τη ζωή του χωρίς σοβαρές και επώδυνες απώλειες; Η ζωή, ωστόσο, ίσως κρύβει και άλλου είδους εκπλήξεις, όπως στο διήγημα «Αν ήμασταν βρυκόλακες», όταν μια ψυχοθεραπεύτρια θα μπει στο αυτοκίνητο ενός πρώην ασθενή της, και από το σημείο αυτό και μετά θα εκπλαγούν και οι δύο από την εξέλιξη.

Η ζωή, ωστόσο, ίσως κρύβει και άλλου είδους εκπλήξεις, όπως στο διήγημα «Αν ήμασταν βρυκόλακες», όταν μια ψυχοθεραπεύτρια θα μπει στο αυτοκίνητο ενός πρώην ασθενή της, και από το σημείο αυτό και μετά θα εκπλαγούν και οι δύο από την εξέλιξη.

Ο Δρουγαλάς χειρίζεται τη γλώσσα με τρόπο που να συνταιριάζουν οι λέξεις του με τη θεματική του κάθε διηγήματος. Σκληρή συχνά, όταν απαιτείται η ρεαλιστική αποτύπωση των γεγονότων (όπως στο διήγημα που στεγάζει κάτω από τον τίτλο του όλα τα υπόλοιπα της συλλογής), αλλού πιο ήπιες εκφράσεις δείχνουν ευαισθησίες καλυμμένες κάτω από πιο σκληρές και επίπεδες συμπεριφορές (όπως στο «Αν ήμασταν βρυκόλακες») και αλλού η γλώσσα ακολουθεί τους συνειρμούς του ήρωα, προκειμένου να αποτυπωθεί όλη η βασανιστική αμφιβολία για την ορθότητα μιας πράξης (όπως στο διήγημα «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του όπλου»).

paratiritis thrakis nyxta 2Ποικίλες αφηγηματικές τεχνικές, οπτική γωνία, εστίαση, χρόνος και ρυθμός, αναδεικνύουν την ευχέρεια με την οποία ο Δρουγαλάς χειρίζεται την αφήγηση, χωρίς να διστάζει να εναλλάσσει και τους αφηγηματικούς τρόπους, διήγηση, περιγραφή, διάλογος, εμβόλιμη αλληλογραφία. Μένω περισσότερο στο διήγημα «Η τρέλα του μάνγκο», με το οποίο ολοκληρώνεται (καθόλου τυχαία) η συλλογή. Ένα διήγημα στηριγμένο στην πολυμορφία των αφηγηματικών τρόπων. Πέρα όμως από την εύστοχη αυτή εναλλαγή, ξεχωρίζει για τον τίτλο του, που συνδυάζει την ψυχολογική κατάσταση της ηρωίδας του (κυκλοθυμική κατάθλιψη) με την κυκλοθυμία των κατοίκων πάνω από τον Τροπικό του Αιγόκερω που συμπίπτει με την εποχή που ωριμάζουν οι καρποί του μάνγκο, αλλά και με την «κυκλοθυμία» του καιρού.

Η μεγαλύτερη, ωστόσο, έκπληξη έρχεται στο τέλος του διηγήματος, με τη μορφή επιστολής του συγγραφέα προς την ηρωίδα του, αποκαλυπτική μέσα από την ταύτιση των δύο προσώπων (του επινοητή και του επινοημένου) για τη διττή ταυτότητα ήρωα-δημιουργού, μια συνθήκη που έρχεται να αγκαλιάσει και τα υπόλοιπα διηγήματα· οι ήρωες και τα γεγονότα ξαφνικά μετακινούνται από τη σφαίρα της μυθοπλασίας και αποκτούν αληθινή υπόσταση. Απομυθοποίηση της συγγραφής, ένα ανεπαίσθητο κλείσιμο του ματιού προς τον εύπιστο αναγνώστη; Ένα τέχνασμα συγγραφικό, αιφνιδιαστικό στο τέλος του βιβλίου; Πραγματικά δεν έχει καμιά σημασία η εύρεση της αλήθειας πίσω από αυτό τον συγγραφικό αιφνιδιασμό. Η μυθοπλασία, το γνωρίζουμε αυτό, συχνά (αν όχι πάντα) έχει τις αφορμές της σε πραγματικά γεγονότα, είτε το παραδέχεται ανοιχτά είτε το αφήνει στην αναγνωστική ερμηνεία. Η ουσία έγκειται στην τέχνη που αναμφίβολα διαθέτει εδώ ο συγκεκριμένος συγγραφέας και στις τεχνικές που χρησιμοποιεί, προκειμένου να αποδώσει την αρχική κάθε φορά ιδέα, με τρόπο πρωτότυπο, δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα προσωπική γραφή.


* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. Το νέο της βιβλίο, η μελέτη «Ο ποιητὴς διάγει εσώκλειστος – Οι “τόποι” στην ποίηση του Κώστα Θ. Ριζάκη» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις του Φοίνικα.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Κι ύστερα σκεφτόταν πως ήταν κρίμα που ο παππούς του χάθηκε σ’ έναν θάλαμο αερίων, αλλά δεν είναι κι όλα Άουσβιτς στη ζωή, μην τρελαθούμε κιόλας, κι αυτά άλλωστε έγιναν πριν εβδομήντα και βάλε χρόνια… Κι ύστερα σκεφτόταν πως άλλο να βγαίνεις για κυνήγι κι άλλο να προκαλείς μια ολόκληρη σφαγή. Άλλο να σε λένε Λεβή Σαλτιέλ και το παρατσούκλι που σου ’χουν κολλήσει τα παιδιά πίσω απ’ την πλάτη σου να είναι «Το αγριοκάτσικο» εξαιτίας της κυνηγητικής σου φύσης, κι άλλο να σε χαρακτηρίζουν «Αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος» ή «Άγγελο του θανάτου στο Άουσβιτς». Κι έτσι, μ’ αυτά και μ’ εκείνα, στήριξε καλά το όπλο στον ώμο, σημάδεψε και πάτησε τη σκανδάλη.

Έτσι ήταν γραφτό να πεθάνει το αγριόγιδο. Ούτε ο χρυσαετός θα το σήκωνε ψηλά στον ουρανό, ούτε ο λύκος του θανάτου θα το δάγκωνε στον λαιμό, ούτε τα κέρατα του αντίζηλου απ’ την αγέλη θα το κάρφωναν στο στέρνο. Θα πέθαινε από ανθρώπινη συνήθεια κι από μία σφαίρα τριάντα έξι γραμμαρίων.» (σσ. 55-56).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το αδελφομοίρι, και άλλες ιστορίες» του Αντώνη Πάσχου (κριτική) – Στη μεθόριο των ρευστών συνόρων

«Το αδελφομοίρι, και άλλες ιστορίες» του Αντώνη Πάσχου (κριτική) – Στη μεθόριο των ρευστών συνόρων

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αντώνη Πάσχου «Το αδελφομοίρι – Και άλλες ιστορίες» (εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: Σπάνια φωτογραφία από συσσίτιο σε δημοτικό σχολείο των Σερρών, από το αρχείο του Βασίλη Τζανακάρη, στα χρόνια αμέσως μετά τη βουλγαρική κατοχή και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου.

Γρ...

«Ο χορός του αετού» της Νάγιας Δαλακούρα (κριτική) – Ένα μυθιστόρημα για τη ζωή και τα έθιμα των Σαρακατσάνων

«Ο χορός του αετού» της Νάγιας Δαλακούρα (κριτική) – Ένα μυθιστόρημα για τη ζωή και τα έθιμα των Σαρακατσάνων

Για το βιβλίο της Νάγιας Δαλακούρα «Ο χορός του αετού» (εκδ. Κλειδάριθμος). 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Την Κομοτηναία συγγραφέα Νάγι...

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μαγδαληνή Ρεμούνδου: «Τα προγράμματα σπουδών που παρέχει το Μητροπολιτικό Κολλέγιο είναι προγράμματα δημόσιων Βρετανικών Πανεπιστημίων»

Μαγδαληνή Ρεμούνδου: «Τα προγράμματα σπουδών που παρέχει το Μητροπολιτικό Κολλέγιο είναι προγράμματα δημόσιων Βρετανικών Πανεπιστημίων»

Μιλήσαμε με την κα Μαγδαληνή Ρεμούνδου, Κοσμήτορα της Σχολής Πολιτισμού, στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο, για τη Σχολή Πολιτισμού και Επικοινωνίας του Κολλεγίου, που έχει ήδη ξεχωρίσει με τα ποιοτικά της προγράμματα σε τομείς όπως η σκηνοθεσία, η δημιουργική γραφή ή η δημοσιογραφία. 

Συνέντευξη στον ...

Έφυγε από τη ζωή ο βραβευμένος Σύριος συγγραφέας Χάλιντ Χαλίφα

Έφυγε από τη ζωή ο βραβευμένος Σύριος συγγραφέας Χάλιντ Χαλίφα

Ο Χάλιντ Χαλίφα [Khaled Khalifa], ένας από τους γνωστότερους συγγραφείς της Συρίας, έφυγε από τη ζωή στις 30 Σεπτεμβρίου, σε ηλικία 59 ετών, από καρδιακή ανακοπή. Το βιβλίο του «Ο θάνατος είναι ζόρικη δουλειά» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση Αγγελικής Σιγούρου.

...
Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου: Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρζα, Γουαδαλαχάρα – Τέσσερις σταθμοί για το ελληνικό βιβλίο

Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου: Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρζα, Γουαδαλαχάρα – Τέσσερις σταθμοί για το ελληνικό βιβλίο

Η χώρα μας θα πάρει μέρος σε τέσσερις Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου έως το τέλος του 2023. Στην αποστολή μετέχουν συγγραφείς, μεταφραστές, κριτικοί λογοτεχνίας, πανεπιστημιακοί, εκδότες, πολιτιστικοί οργανισμοί και φορείς.

Επιμέλεια: Book Press

Μαδρίτη, Φρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ