alt

Για το δοκίμιο της Μυριάμ Ρεβώ ντ’ Αλλόν Γιατί δεν αγαπάμε τη δημοκρατία (μτφρ. Μιχάλης Πάγκαλος, εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Μπορεί σήμερα να φαίνεται ότι μόνο κάποιοι ακραίοι τάσσονται κατά της δημοκρατίας, τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Η καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού Μυριάμ Ρεβώ ντ’ Αλλόν προσεγγίσει εδώ ένα φαινόμενο που η ίδια ονομάζει «συνθήκη απογοήτευσης του δημοκρατικού ανθρώπου». Όσο και να φαίνεται ότι «είμαστε όλοι δημοκράτες», αυτό που είναι ξεκάθαρο για τη φιλόσοφο είναι ότι δεν αγαπάμε τη δημοκρατία.

The Leavenworth Case700

Για το μυθιστόρημα της Anna Katharine Green Υπόθεση Λέβενγουορθ (μτφρ. Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, εκδ. Gutenberg).

Της Διώνης Δημητριάδου

Να, δες. Κοίτα πρώτα τούτη την εικόνα κι ύστερα αυτή.
Άμλετ

Στην αρχή του κάθε κεφαλαίου υποδέχεται τον αναγνώστη ένα μικρό παράθεμα, συνήθως από τον Σαίξπηρ, καθοδηγώντας την αναγνωστική του πρόσληψη ή προϊδεάζοντάς τον υπαινικτικά για την πορεία της πλοκής. Το παραπάνω απόσπασμα από τον Άμλετ θα μπορούσε, ωστόσο, να αφορά όλο το μυθιστόρημα, έτσι που φαίνεται να σε βοηθά να στρέψεις το βλέμμα σου σε κάθε μία εικόνα, όπως αυτές σταδιακά θα σου αποκαλύπτονται. Γιατί το αστυνομικό μυθιστόρημα απαιτεί την παρατηρητικότητα του αναγνώστη, παράλληλα προκαλεί αλλά και επιβραβεύει την οξυδέρκειά του, όταν κατορθώνει να υποψιαστεί τις αποκαλύψεις του συγγραφέα. Και εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τόσο καλά δουλεμένο κείμενο, που οδηγεί στη λύση του μυστηρίου κινητοποιώντας ταυτόχρονα δημιουργικά τη σκέψη του αναγνώστη.

alt

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Μακριδάκη Όλα για καλό (εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Χωρίς να λέγεται ρητά, τόπος (και) του τελευταίου νεοηθογραφικού μυθιστορήματος του Γιάννη Μακριδάκη είναι η Χίος. Κι αυτή τη φορά αξιοποιείται γόνιμα η θέση του νησιού και η υποδοχή που επεφύλασσε και επιφυλάσσει στους εκ Τουρκίας αφιχθέντες πρόσφυγες και μετανάστες, καθώς τα τελευταία χρόνια αυτό έχει αποτελέσει μαζί με τα άλλα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου κατώφλι εισόδου χιλιάδων ανθρώπων στην Ευρώπη.

pholia700

Για το μυθιστόρημα της Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι Η φωλιά (μτφρ. Πόλυ Μοσχοπούλου, εκδ. Ωκεανός)

Του Μιχάλη Πιτένη

Τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στο μυθιστόρημα Η φωλιά της Αμερικανίδας Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι ζουν και δρουν στη σημερινή Νέα Υόρκη. Θα μπορούσε όμως να τα εντοπίσει και να τα αναγνωρίσει κανείς σε οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη ανεπτυγμένη κοινωνία. Δεν έχουν κάτι ξεχωριστό και κανένα απ’ αυτά δεν διαθέτει στοιχεία που θα του επέτρεπαν να διεκδικήσει μια θέση στο παγκόσμιο στερέωμα των ηρώων που ξεπηδούν από τις λογοτεχνικές σελίδες και γίνονται σημεία αναφοράς. Είναι οι συνηθισμένοι, αθέατοι χαρακτήρες της καθημερινότητας, που οι ζωές τους, πέρα από κάποιες μικρές αναταράξεις, ακολουθούν μια σταθερή προδιαγεγραμμένη πορεία.

ninthfortmonument

Για το μυθιστόρημα του Έιρικουρ Ερτν Νόρδνταλ Illska, Το Κακό (μτφρ. Ρούλα Γεωργακοπούλου, εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Οι αδιάκοπες μετακινήσεις στον χώρο και, κυρίως, στον χρόνο· η ανάγκη επαρκούς, για να μην πούμε πολύπλευρης ή/και βαθιάς γνώσης του παρελθόντος, ώστε να μπορούμε να κατανοήσουμε στοιχειωδώς το παρόν και να κατορθώσουμε να υπάρχουμε σε ενεστώτα χρόνο δίχως να είμαστε ανερμάτιστοι· η φιλοδοξία ως κινητήρια δύναμη· ο άλλοτε κρυφός και άλλοτε κατάφωρος διάλογος με όσους και όσα αποφασίσαμε να είναι οι οδοδείκτες μας – να τι μας κινεί να ζούμε και να δημιουργούμε, να γράφουμε: ιδού πώς σκέφτονται οι θαυμαστοί μυθιστοριογράφοι που καταπιάνονται με τη σύνθεση μεγαμυθιστορημάτων στους καιρούς μας. Ανίψια του Τόμας Πίντσον και εγγόνια του Τζέιμς Τζόις, αλλά και ξαδέρφια του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, αυτοί οι τολμητίες ανακατεύουν την τράπουλα της μυθιστοριογραφίας και πάλι, όχι τόσο για να ταράξουν τα νερά που είναι ήδη μονίμως ταραγμένα όσο για να εισχωρήσουν σαν σφήνες στο συμπαγές εκδοτικό λογοτεχνικό σύμπαν, καθώς και για μας θυμίσουν από τι μακελειό καταγόμαστε.

mouseio laografias 700

Για την επιστολική νουβέλα του Δημήτρη Φύσσα Μουσείο Λαογραφίας (εκδ. Εστία).

Της Ασημίνας Ξηρογιάννη

Μετά την ποιητική συλλογή Εμένα μου λες που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ, αλλά και τα περιβόητα Τραγούδια της φυλακής, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Δημήτρης Φύσσας επανέρχεται με μια δυνατή επιστολική νουβέλα που αποτελείται από είκοσι τρεις επιστολές. Η υπόθεση είναι απλή αλλά η νουβέλα δεν εξαντλείται στο πρώτο επίπεδο ανάγνωσης. Θίγονται πολλά επιμέρους ζητήματα που ξεδιπλώνονται σιγά σιγά και κεντρίζουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

enard compass

Για το μυθιστόρημα του Mathias Enard «Πυξίδα» (μτφρ. Σοφία Διονυσοπούλου, εκδ. Στερέωμα).

Του Θωμά Συμεωνίδη

mixalis minaritzoglou

Για την ποιητική συλλογή της Ευτυχίας–Αλεξάνδρας Λουκίδου Αφόρετα θαύματα (εκδ. Κέδρος).

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Η ποιήτρια Ευτυχία–Αλεξάνδρα Λουκίδου, με την πρόσφατη έκδοση του έβδομου κατά σειρά ποιητικού της έργου Αφόρετα Θαύματα, επιβεβαιώνει τη γόνιμη και ξεχωριστή παρουσία της στα ποιητικά πράγματα. Σ’ αυτό, άλλωστε, συγκλίνουν και οι απόψεις κριτικών εγνωσμένου κύρους που ασχολήθηκαν ειδικότερα με το έργο της ποιήτριας. Επιπλέον, στο ενεργητικό της καταγράφονται και τρεις μελέτες–δοκίμια για την ποίηση.

alt

Για το μυθιστόρημα της Yasmine El Rashidi Χρονικό ενός τελευταίου καλοκαιριού (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Κριτική).

Του Νίκου Ξένιου

Η σιωπή και η συνενοχή στις έντονες, σημαντικές στιγμές της ζωής, καθώς και μια ιμπρεσιονιστική καταγραφή του κατακερματισμού μιας οικογένειας μέσα από τις πολιτικές διαφωνίες, διατρέχουν ως μοτίβα το μυθιστόρημα της Γιασμίν Αλ Ρασίντι Χρονικό ενός τελευταίου καλοκαιριού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική σε ιδιαίτερα ευαίσθητη και φροντισμένη μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου. Το μυθιστόρημα καταγράφει τα υπόγεια ρεύματα ανησυχίας που αλλοίωσαν τη φυσιογνωμία της Αιγύπτου μέσα από απανωτές πολιτικές ανακατατάξεις των τριών τελευταίων δεκαετιών, ωθώντας μια αιγύπτια διανοούμενη της Αμερικής να αναζητήσει την «ενήλικη» ταυτότητά της ψηλαφώντας τα μέρη που κατέγραψε η μνήμη της.

alt

Για το δραματικό ποίημα του Ρίχαρντ Βάγκνερ Τριστάνος και Ιζόλδη (μετάφραση-εισαγωγή Αλέξανδρος Ίσαρης, εκδ. Ίκαρος).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

alt

Για το δοκίμιο του Λάκη Προγκίδη Υπό την παπαδιαμαντικήν δρυν (εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Λάκης Προγκίδης, με τη ζέση και το πάθος του για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, μπορεί και να μας πείσει ότι ο Σκιαθίτης είναι ο σημαντικότερος Έλληνας πεζογράφος. Εξήντα χρόνια διαλέγεται στο μυαλό του με το έργο του συγγραφέα και –παράλληλα– με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Έτσι, και στο παρόν δοκίμιό του εξετάζει πλευρές της σύγχρονης ζωής με το πρίσμα της παπαδιαμαντικής σκέψης, με έναν αιρετικό, θα έλεγα, και sui generis τρόπο, συνέχεια των δύο προηγούμενων τόμων, της Κατάκτησης του μυθιστορήματος (Εστία 1998) και του Ο Παπαδιαμάντης και η Δύση (Εστία 2002).

Petersburg nevsky700

Για το μυθιστόρημα του Αντρέι Μπέλυ Πετρούπολη (μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδ. Κίχλη).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Στην Πετρούπολή του (πρώτη έκδοση, 1913) ο Αντρέι Μπέλυ, χάρη στην παραισθησιακή του γραφή, προικίζει όλα τα αντικείμενα με κακόβουλη ζωή. Μέσα τους διαχέονται τα πρόσωπα του μυθιστορήματος, και με τη σειρά τους τα αντικείμενα κατακυριεύουν τα πρόσωπα, τα χαρακτηρίζουν και τα ορίζουν. Τα σπίτια είναι οι κάτοικοί τους – από την αστική κατοικία των Αμπλεούχοφ ως την άθλια καμαρούλα του Αλεξάντρ Ιβάνοβιτς Ντούντκιν («Για να κάνει την τουαλέτα του, ο Αλεξάντρ Ιβάνοβιτς χρησιμοποιούσε τη βρύση, τον νεροχύτη και ένα σαρδελοκούτι που περιείχε ένα απολειφάδι σαπούνι του Καζάν, που κολυμπούσε στην ίδια του τη γλίτσα [....] Η τρύπια ακρούλα μιας στραβοπατημένης παντόφλας ξεμύτιζε κάτω από το κρεβάτι. Ο Αλεξάντρ Ιβάνοβιτς ονειρεύτηκε ότι αυτή η τρύπια παντόφλα ήταν, τάχα, ζωντανό πλάσμα, ένα κατοικίδιο, κάτι σαν σκυλάκι ή γατί [....] Όταν ο Αλεξάντρ Ιβάνοβιτς πήγε να το ταΐσει στο στόμα με μασημένο ψωμί, τότε το κινούμενο τούτο πλάσμα του δάγκωσε το δάχτυλο με την τρύπα του, κι αυτό τον έκανε να ξυπνήσει»). Όπως η ίδια η Πετρούπολη, ο πρωταγωνιστής εντέλει του μυθιστορήματος, είναι ενσάρκωση των κατοίκων της. «Οι δρόμοι της Πετρούπολης έχουν μια αναμφισβήτητη ιδιότητα: μετατρέπουν σε σκιές τους διαβάτες· όσο για τις σκιές, οι δρόμοι της Πετρούπολης τις μετατρέπουν σε ανθρώπους». Υπάρχει μια οργανική σχέση ανάμεσα στο άψυχο και το έμψυχο. «Ο δρόμος της Πετρούπολης κυλά σαν πυρετός στο αίμα» γράφει ο Μπέλυ.

palia athina xristougenna

Για τις μυθιστορίες του Γιάννη Ευσταθιάδη Κλεινόν (εκδ. Μελάνι).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Πώς μπορεί κανείς να αποδώσει λογοτεχνικά την Αθήνα των τελευταίων 100-120 χρόνων; Με τις πινελιές της αθηναϊκής Γενιάς του ’30; Με τη χαρτογραφική αίσθηση του Πέτρου Μάρκαρη που βάζει τον αστυνόμο Χαρίτο να σεργιανίζει την πρωτεύουσα με το αυτοκίνητο; Με την επιτόπια αυτοψία του Γιώργου Κουτσούκου στο Ενυδρείο, του οποίου ο ήρωας περιδιαβαίνει πεζός τους δρόμους της; Με τις εικόνες από γειτονιές και σπίτια, δρόμους και λεωφόρους, μέγαρα και δημόσια κτίρια, μαγαζιά και μπαράκια, που άφησαν σποραδικά ο Γιάννης Μαρής, ο Κώστας Ταχτσής, ο Μένης Κουμανταρέας, ο Κώστας Κατσουλάρης κ.ά. Στα περισσότερα από τα βιβλία των παραπάνω πεζογράφων η Αθήνα απεικονίζεται με βάση την όραση, φωτογραφίζεται, ζωγραφίζεται, κινηματογραφείται με ένα πανταχού παρόν βλέμμα που καταγράφει εικόνες και σκηνές.

alt

Για το μυθιστόρημα του Αντρέι Μπιέλυ Πετρούπολη (μτφρ. Ελένη Μπακοπούλου, εκδ. Αντίποδες).

Του Νίκου Ξένιου

Το είπαν «πρόζα σε γλώσσα ποίησης», το είπαν «συμφωνία σε πρόζα», «στιχοπρόζα», «γκροτέσκα, καρναβαλική εποποιία», ενώ μεγάλοι συγγραφείς το κατέλεξαν στα σπουδαιότερα μυθιστορήματα του εικοστού αιώνα. Ένα έργο που βρίθει από υφολογικές και γραμματικές παραδοξότητες, από επαναλήψεις ολόκληρων παραγράφων και από σύμβολα. Ένα μυθιστόρημα με θεματικό άξονα τη δολοφονία του πατέρα, με όλες τις φροϋδικές της συνδηλώσεις, η μοντερνιστική Πετρούπολη του Αντρέι Μπιέλυ κυκλοφορεί και από τις εκδόσεις «Αντίποδες»** σε μετάφραση Ελένης Μπακοπούλου και με επίμετρο του Τζ. Ντ. Έλσγουορθ [1].

kalokairi 17

Μυθιστορήματα για όλες τις αναγνωστικές προτιμήσεις, ελληνικά και μεταφρασμένα, κλασικά και σύγχρονα, μοντερνιστικά και κλασικότροπα, μπεστ σέλερ αλλά και «επιλεκτικού κοινού», διαλεγμένα ένα προς ένα από την εκδοτική παραγωγή του τελευταίου έτους.

Των Κώστα Αγοραστού και Κ.Β. Κατσουλάρη

Ό,τι κι αν λέμε, όσο κι αν αγαπάμε τη μικρή φόρμα, το μυθιστόρημα παραμένει η ναυαρχίδα της πεζογραφικής τέχνης. Πόσω μάλλον όταν μιλάμε για βιβλία που προορίζονται, καταρχάς, να μας συντροφεύσουν τους καλοκαιρινούς μήνες, οπότε ένα βιβλίο 600 ή και παραπάνω σελίδων όχι μόνο δεν μας «τρομάζει», αλλά μας δελεάζει. Επιλέξαμε ένα «μείγμα» μυθιστορημάτων που έχουν γραφτεί στην ελληνική γλώσσα, πηγαίνοντας και λίγο πιο πίσω από τα προσφάτως εκδοθέντα, και μεταφρασμένων μυθιστορημάτων, η ποιότητα των οποίων, από πλευράς μετάφρασης και συνολικής εκδοτικής φροντίδας, έχει αγγίξει τα τελευταία χρόνια πολύ υψηλά επίπεδα. Δεν παύουν βέβαια να μας ενοχλούν οι εμφανείς «εκπτώσεις» στην ποιότητα του χαρτιού, όπου συμβαίνει, γιατί πιστεύουμε στο έντυπο βιβλίο ως συνολική αναγνωστική εμπειρία. Συχνά, το ομολογούμε, ανάμεσα σε δύο «εξίσου» καλά μυθιστορήματα, επιλέγουμε εκείνο που αποπνέει τη μεγαλύτερη φροντίδα και αγάπη για το έντυπο βιβλίο. Και βέβαια, επιλέγουμε βιβλία των οποίων τους μεταφραστές εμπιστευόμαστε ή τη δουλειά τους την έχουμε ελέγξει, γιατί το μεταφρασμένο βιβλίο, ας μην το ξεχνάμε, είναι ένα βιβλίο που έχει ξαναγραφτεί στη γλώσσα μας. Αυτό ήταν! Καλές αναγνωστικές βουτιές, καλά ταξίδια, καλό καλοκαίρι!
erpenbeck allertage

Για το μυθιστόρημα της Τζέννυ Έρπενμπεκ Η συντέλεια του κόσμου (μτφρ. Αλέξανδρος Κυπριώτης, εκδ. Καστανιώτης).

Του Θωμά Συμεωνίδη

Υπάρχει ένα αναπόφευκτο τέλος, και αυτό είναι ο θάνατος, αλλά «στο τέλος μιας ημέρας που κάποιος πέθανε δεν ήρθε και η συντέλεια του κόσμου». Σε αυτή την υπόθεση στηρίζεται η Έρπενμπεκ για να γράψει ένα μυθιστόρημα στο οποίο η βασική ηρωίδα (της οποίας το όνομα μαθαίνουμε μόνο στο τέλος) πεθαίνει πέντε φορές. Για να υποστηριχθεί αυτό το παράδοξο, το μυθιστόρημα οργανώνεται σε πέντε επιμέρους βιβλία (κεφάλαια) και τέσσερα ιντερμέδια. Σε κάθε κεφάλαιο βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα διαφορετικό σενάριο κατάληξης της ηρωίδας, την οποία κάθε φορά συναντούμε σε μια διαφορετική ηλικία: στο πρώτο κεφάλαιο, πρόκειται για ένα βρέφος, γεννημένο το 1902‧ στο τελευταίο, για μια ενενηντάχρονη κυρία. Καλύπτεται με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά το σύνολο σχεδόν του 20ού αιώνα και αυτό που είναι κρίσιμο για τη συγγραφέα, να δώσει το στίγμα των πρώτων χρόνων μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου.

Jean Metzinger700

Βιβλία για την πολιτική, την Ιστορία, τη Δημοκρατία και την Αναρχία, για τη μνήμη και τη λήθη, για τη Φιλοσοφία, για την Τουρκία του Ερντογάν, τη Ρωσία του Πούτιν, βιβλία που μπορούν να μας κάνουν καλύτερους. 

Του Γιώργου Σιακαντάρη

alt

Επιλογές από τον ευρύτερο χώρο της αστυνομικής και crime λογοτεχνίας. 20 μεταφρασμένα και 5 ελληνικά μυθιστορήματα από την πρόσφατη εκδοτική παραγωγή.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

DOCUMENTA 13

Με αφορμή το μυθιστόρημα του Enrique Vila-Matas Στο Κάσελ δεν υπάρχει λογική (μτφρ. Ναννά Παπανικολάου, εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Οι ευφυείς και πετυχημένοι κάνουν πάντα άνοιγμα στο αίνιγμα. Δεν κοντοστέκονται διστακτικά, οδεύουν με τα μάτια ανοιχτά στην επικράτεια της πρόκλησης, ενδίδουν στο δέλεαρ του άγνωστου, του ξένου, του ανοίκειου. Η documenta του Κάσελ (και ως γνωστόν, φέτος, για πρώτη φορά στην ιστορία της από το 1955, διοργανώνεται σε δύο πόλεις, στο Κάσελ και στην Αθήνα) θέλει καταστατικά, και καταστασιακά, να είναι ένα αίνιγμα, μια διερώτηση, μια έρευνα, μια αναζήτηση. Ο Ενρίκε Βίλα-Μάτας (Enrique Vila-Matas, Βαρκελώνη, 31 Μαρτίου 1948) είναι ο ιδανικός ιχνηλάτης στις άγνωστες γαίες ενος τέτοιου τολμηρού εγχειρήματος, ίσως του πιο τολμηρού παγκοσμίως στο σύμπαν των εικαστικών τεχνών από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.

alt

Για τη συγκεντρωτική συλλογή πεζογραφημάτων του Αχιλλέα Κυριακίδη Τεχνητές αναπνοές και άλλα πεζά της πόλεως [2003-2010] (επίμετρο Αριστοτέλης Σαΐνης, εκδ. Πατάκης).

Της Διώνης Δημητριάδου

Προλογίζει ένα από τα διηγήματά του ο Αχιλλέας Κυριακίδης με τα λόγια του Τάκη Σινόπουλου:

Ας αφήσουμε τα λόγια: γνώση του ποταμιού σημαίνει να ’σαι μέσα στο ποτάμι

Ενδεχομένως αυτή να είναι η σαφέστερη οριοθέτηση του αληθινού και βιωμένου από το νοητό και δανεικό – εννοώ, τα ποικίλα δάνεια μέσω της συσσωρευμένης εμπειρίας των άλλων που ακούς ή διαβάζεις. Να είσαι μέσα στο ποτάμι ταυτόχρονα σε συμφιλιώνει με την έννοια του χρόνου, καθώς η ροή του υδάτινου σώματος αναλογεί στο πέρασμα των χρονικών διαστημάτων που φεύγουν ανεπιστρεπτί καταργώντας τα όρια μεταξύ τους – παρελθόν, παρόν και μέλλον. Προτίμησα αυτή την είσοδο στο βιβλίο, θεωρώντας ότι όλες οι ιστορίες του αντιπαλεύουν μέσα τους τον βιωμένο χρόνο (άλλωστε αυτό είναι ίδιον της καλής λογοτεχνίας) ανοίγοντας και κλείνοντας την αίσθηση του ελάχιστου ή του διαρκούς, μεταποιώντας τον τόπο σε χρονικές στιγμές μέσα από μαγικές εικόνες.

alt

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Πέτρου Χωματουργικά (εκδ. Μικρή Άρκτος).

Της Βαρβάρας Ρούσσου

Αφού ο Δημήτρης Πέτρου παρουσίασε, με την Α΄ Παθολογική το 2013, το εικονοστάσιο των δικών του αγίων (για να χρησιμοποιήσω παραλλαγμένο έναν τίτλο του Ρίτσου), ζώντων και τεθνεώτων ωσεί ζώντων, και αφού σκιαγράφησε τον χώρο του με σαφήνεια και ωριμότητα μέσων καταθέτοντας μια στιβαρή πρώτη συλλογή, επανήλθε, τρία χρόνια αργότερα, το 2016, με τα Χωματουργικά.

alt

Για το βιβλίο του Άλμπερτ Ο. Χίρσμαν Η αντιδραστική ρητορική: Αντίστροφο αποτέλεσμα, ματαιότητα, διακινδύνευση (μτφρ. Κώστας Σπαθαράκης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Ο Άλμπερτ Ο. Χίρσμαν (1915-2012) ήταν ένας από τους πιο αξιόλογους οικονομολόγους και συνάμα ένας πολύ σημαντικός ιστορικός των ιδεών. Ως οικονομολόγος έχει αρκετά αναγνωρισμένες επιστημονικές δημοσιεύσεις, με σημαντικότερη το βιβλίο του Η στρατηγική της οικονομικής ανάπτυξης (1958). Δεν στερούνται όμως ιδιαίτερης αξίας και τα βιβλία που έγραψε ως ιστορικός των ιδεών. Θα έλεγα μάλιστα πως ο προοδευτικός Χίρσμαν δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από ιστορικούς ιδεών σαν τον ρεπουμπλικάνο Σκίνερ, τον φιλελεύθερο Μπερλίν ή και τον μη μαρξιστή σοσιαλιστή και φιλελεύθερο Αλέν Ρενό. Παρά το γεγονός πως, δυστυχώς, παραμένει σχετικά άγνωστος στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί δύο ακόμη βιβλία του, το Αποχώρηση, διαφωνία και αφοσίωση (μτφρ. Τίνα Πλυτά, εκδ. Παπαζήσης) και Τα πάθη και τα συμφέροντα (μτφρ. Ιουλία Τσολακίδου, εκδ. Παρατηρητής).

neverwhere 700

Για το μυθιστόρημα του Neil Gaiman Ποτέ και πουθενά (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ίκαρος).

Του Νίκου Ξένιου

«Τα παραμύθια είναι κάτι παραπάνω από αληθινά. Όχι γιατί μας λένε πως υπάρχουν οι δράκοντες.
Αλλά γιατί μας λένε πως τους δράκοντες μπορούμε να τους κατατροπώσουμε».
Neil Gaiman

Αρχαιολογία της πόλης, αστικοί μύθοι για τέρατα που κατοικούν στον Υπόγειο (Underground), υλική ιστορία της πόλης, θεωρίες συνωμοσίας, κόμικ και θρίλερ, κυρίως όμως μια τολμηρή αποστολή, συνθέτουν ένα μυθιστόρημα που επιχειρεί μια καταβύθιση στα ήθη του σύγχρονου αναγνωστικού κοινού, εισάγοντας τον υπερφυσικό τρόμο στο σκηνικό του σύγχρονου μητροπολιτικού Λονδίνου. Το μυθιστόρημα Ποτέ και Πουθενά του Νιλ Γκέιμαν κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος σε εξαιρετική μετάφραση Μαρίας Αγγελίδου και απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους λάτρεις του είδους.

alt

Για τη συλλογή διηγημάτων της Νάσιας Διονυσίου Περιττή Ομορφιά (εκδ. Το Ροδακιό).

Του Άριστου Τσιάρτα

Σε φαινομενικά τετριμμένες μέχρι ανίας συνθήκες, μια ασήμαντη λεπτομέρεια, μια απρόσμενη κίνηση εκτροχιάζει από την ασφυκτική επαναληπτικότητα της καθημερινότητας, κινητοποιεί το εσωτερικό τοπίο και φουντώνει τη φωτιά που σιγοκαίει στον μέσα κόσμο. Τέτοιες συνθήκες μπορεί να είναι μια βόλτα στο πάρκο, δυο γάτες που αγωνίζονται να συνυπάρξουν σ’ ένα σπίτι, η πρώτη περιπολία ενός αστυνομικού, η τροχαία κίνηση στον δρόμο, μια παρατεταμένη χιονοθύελλα, ένα ετοιμοθάνατο πουλί στο προαύλιο της εκκλησίας την ώρα μιας κηδείας… Σε αυτές και άλλες, η συγγραφέας Νάσια Διονυσίου, στην πρώτη συλλογή διηγημάτων της, διακρίνει τον ανομολόγητο μύχιο σπασμό που διαχέεται και συγκαθορίζει την πολύπλοκη και αντιφατική ανθρώπινη ύπαρξη.

Myn clais salvaire

Για το μυθιστόρημα της Lydie Salvayre «Μην κλαις» (μτφρ. Αλέξης Εμμανουήλ, εκδ. Utopia).

Του Θωμά Συμεωνίδη

Sommerset

Για το μυθιστόρημα του Φιλίπ Κερ Η άλλη πλευρά της σιωπής (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου

evgeneia pikramenos

Για την ποιητική συλλογή του Αντώνη Σκιαθά «Ευγενία» (εκδ. Πικραμένος).

Της Κυριακής Αν. Λυμπέρη

alt

Για το μυθιστόρημα του Κώστα Χατζηαντωνίου Ο κύκλος του χώματος (εκδ. Καστανιώτης).

Του Παναγιώτη Γούτα

Το να διεισδύει η Ιστορία στη λογοτεχνία είναι φαινόμενο που έχει βαθιές ρίζες στην εθνική μας λογοτεχνία. Σε μυθιστορήματα του Βικέλα, του Ροΐδη, του Παπαδιαμάντη, της Πηνελόπης Δέλτα και της Διδώς Σωτηρίου, βιβλία εκπροσώπων της πεζογραφικής Γενιάς του Τριάντα αλλά και αρκετών σύγχρονων λογοτεχνών, η Ιστορία είναι πάντα παρούσα, άλλοτε έντονα, άμεσα και δραστικά κι άλλοτε απλώς ως φόντο. Πολυάριθμοι τίτλοι εξάντλησαν το συλλογικό τραύμα της Μικρασιατικής καταστροφής, της Κατοχής και του Εμφυλίου, ενώ ουκ ολίγα βιβλία κάλυψαν το τρίπτυχο των χαμένων πατρίδων (Σμύρνη, Πόντος, Κωνσταντινούπολη), άλλοτε με ακατάσχετη αισθηματολογία και ποικίλου τύπου εθνικοπατριωτικά ιδεολογήματα και στερεότυπα κι άλλοτε με ισορροπημένη νοσταλγία και ειλικρινή, λελογισμένη θλίψη γι’ αυτό που ήταν κάποτε δικό μας (ήταν άραγε ποτέ;) και τώρα δεν υπάρχει.

alt

Για το μυθιστόρημα της Αργυρώς Μαντόγλου Σώμα στη βιτρίνα (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Νίκου Ξένιου

Το ανεκπλήρωτο όνειρο της μετανάστιδος για μια καλή ζωή, η μνήμη οδυνηρών γεγονότων και η υπέρβαση των ορίων που οδηγεί στο έγκλημα, η τελική αποδοχή του πεπρωμένου και η υποταγή της γυναίκας στις εξουσίες των καιρών. Αυτός είναι ο ευρύς θεματικός ορίζοντας του επιτυχημένου μυθιστορήματος της Αργυρώς Μαντόγλου Σώμα στη Βιτρίνα. Έπειτα από έρευνα του σκίτσου του Ρέμπραντ Γυναίκα στην Αγχόνη, η Μαντόγλου ανασυστήνει τον οδυνηρό βίο και το άδοξο τέλος της Έλσε Κρίστενς, με φόντο την εμπορικότερη πόλη του 17ου αιώνα: το Άμστερνταμ. Συνδέει όμως τη θεματική αυτή και με τη σύγχρονη προβληματική της εμπορευματοποίησης του σώματος στον ευρωπαϊκό Βορρά και του εύσχημου «σερβιρίσματός» της ως ερωτικής χειραφέτησης.

mrklein15

Για το μυθιστόρημα της Χλόης Κουτσουμπέλη Ο βοηθός του κυρίου Κλάιν (εκδ. Μελάνι).

Της Διώνης Δημητριάδου

Το γρήγορα και το αργά είναι έννοιες σχετικές, αγαπητέ μου.  Ανάλογες με τη σφοδρότητα της επιθυμίας.  Με το πάθος ή το πένθος. Με την ενοχή και τη μετάνοια.  Με τον αποχαιρετισμό. Με το τέλος του τέλους.

Τα παραπάνω λόγια του μυστηριώδους κυρίου Κλάιν συμπυκνώνουν το νόημα της παράξενης αυτής ιστορίας. Ο χρόνος είναι μια υποκειμενική υπόθεση, έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε με τη συμβατική ανθρωποκεντρική θεώρηση του κόσμου. Βιώνεται από τη συνείδησή μας (αποκτώντας έτσι την απαραίτητη υλική υπόσταση) η οποία όμως αγνοεί την πραγματική του διάσταση, καθώς αυτή βρίσκεται πέρα πολύ από τα όρια της λογικής μας ικανότητας, και έτσι ζώντας μέσα του αδυνατούμε να συλλάβουμε την ουσία του. Ο χρόνος μετριέται με τα σημάδια του πάνω μας, με τις απώλειες και τη φθορά που γράφει στο σώμα και στη μνήμη. Παραμένει ασύλληπτος όμως. Και αυτή τη σχετικότητα της έννοιας του χρόνου φαίνεται να τη γνωρίζει ο κύριος Κλάιν, όπως και τα όρια της ανθρώπινης εκδοχής του: το τέλος του τέλους.

polanski

Για το μυθιστόρημα της Delphine de Vigan Μια αληθινή ιστορία (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Utopia).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Μάστορας της χαρτογράφησης των ορίων ανάμεσα στην πραγματικότητα και την επινόηση, και μέγας παίκτης/ρέκτης στη ρουλέτα της παρατεταμένης παράβασης αυτών των ορίων, ο Όρσον Ουέλλες δημιούργησε το φιλμ F for Fake (1973), το απόλυτο σχόλιο στη διαλεκτική αλήθεια/ψέμα, ιδίως όταν αυτή η διαλεκτική διακονείται από δαιμόνιους δημιουργούς όπως ο ίδιος ο Ουέλλες. Στη λογοτεχνία, πολλοί παίζουν με τους πεσσούς της πράβασης των ορίων, πολλοί οι ζηλωτές της ζαβολιάς.

Pablo Picasso Blind Minotaur

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντη Οι τυφλοί (εκδ. Καστανιώτης).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Νίκος Μάντης παίρνει τα είδη του μυθιστορήματος και τα αναδομεί, προκειμένου να τα παρωδήσει, να τα επανακαθορίσει και δη να τα επικαιροποιήσει. Στη βραβευμένη Άγρια Ακρόπολη το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας ξαναγράφεται με όρους πολιτικής αλληγορίας, ενώ τώρα στο μυθιστόρημα Οι Τυφλοί το πολιτικό μυθιστόρημα μπολιάζεται με τις θεωρίες συνωμοσίας και την περιπέτεια της αναζήτησης. Έτσι, διαβάζει κανείς με ανανεωμένο ενδιαφέρον ένα πολυκαιρισμένο είδος, του οποίου η υφή αναδομείται με μπορχεσιανό τρόπο και γίνεται μαζί παιχνίδι μυθοπλασίας και περιπέτεια της ανεύρετης αλήθειας.

alt

Για το μυθιστόρημα (τρίτο μέρος της Τετραλογίας της Νάπολης) της Έλενα Φερράντε «Αυτοί που φεύγουν κι αυτοί που μένουν» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Πατάκη).

Της Δέσποινας Μπάτρη

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ