thiriomorfoi kentriki

Για το μυθιστόρημα της Έλενας Μαρούτσου «Θηριόμορφοι» (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Όταν πρωτογνώρισα την Έλενα Μαρούτσου, το 2008, είχε δύο βιβλία στο ενεργητικό της, που είχαν περάσει μάλλον απαρατήρητα, κι είχε μόλις εκδώσει το Μεταξύ συρμού και αποβάθρας. Νομίζω ότι με εκείνο το έργο καταξιώθηκε, επειδή άρχισε να βρίσκει το ύφος της, το μήκος κύματος της γραφής της και τον τρόπο να μετατρέπει σε λέξεις όσα ψυχανεμίζεται. Πέρασε βέβαια μέσα από ένα πειραματικό βιβλίο, το Νøημα (2010), για να ξαναβρεί τον εαυτό της στις Χυδαίες ορχιδέες (2015) κι έπειτα στο Δύο (μαζί με την Ούρσουλα Φωσκόλου, 2018).

Ποιο είναι αυτό το στίγμα; Είναι μια συντονισμένη διακύμανση του τόνου ανάμεσα στο συναίσθημα και το μυστήριο, το ορατό και το αόρατο, το πραγματικό και το καλλιτεχνικό. Με άλλα λόγια αποδίδει την πραγματικότητα με έναν πεποικιλμένο ψυχολογικό ρεαλισμό, που στίζει την επιφάνεια με όνειρα, διαφυγές και μύχιες συναισθηματικές καταστάσεις, οι οποίες τελικά χρωματίζουν όσα βλέπει.

Αποδίδει την πραγματικότητα με έναν πεποικιλμένο ψυχολογικό ρεαλισμό, που στίζει την επιφάνεια με όνειρα, διαφυγές και μύχιες συναισθηματικές καταστάσεις, οι οποίες τελικά χρωματίζουν όσα βλέπει.

Οι Θηριόμορφοι είναι ένα βιβλίο-τριαντάφυλλο. Ο κορμός της τριανταφυλλιάς φυσικά υπάρχει, αλλά είναι σκεπασμένος με άπειρα κλαδιά, παρακλάδια, φύλλα, μπουμπούκια, άνθη, πολλά ίσως από τα οποία να χάνουν τον δρόμο τους και να απλώνονται φυγόκεντρα σε πασσάλους, παράθυρα και μπαλκόνια, όχι με σκοπό να φτάσουν στη στέγη, αλλά με την άναρχη διάθεση να δείξουν το ανάστημα και την ομορφιά τους. Αυτή η ομορφιά, όμως, κρύβει –όπως σκόπιμα επιχειρεί η συγγραφέας– αιχμηρά αγκάθια, τα οποία ματώνουν όποιον απρόσεκτο αναγνώστη νομίζει ότι διαβάζει απλώς ένα πολύπτυχο παραμύθι, μια φωτογραφική ονειροφαντασία ή ένα πολύχρωμο ζωολογικό άλμπουμ.

maroutsou

Η Έλενα Μαρούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Σπούδασε Ιστορία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Λογοτεχνία και στις Εικαστικές Τέχνες στο Reading University της Αγγλίας. Ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία και το κολάζ. Έχει γράψει τις συλλογές διηγημάτων Του ύψους και του βάθους, Οι προδοσίες των ονομάτων, Οι χυδαίες ορχιδέες. Το 2009 το μυθιστόρημά της Μεταξύ συρμού και αποβάθρας βραβεύτηκε με το Athens Prize for Literature από το περιοδικό (δέ)κατα. Ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός στην Αθήνα.

 

 

Ο βασικός κορμός, που σπάει σε δύο αφηγήσεις, αφορά στον βοηθό καθηγητή Σπύρο, ο οποίος ταξιδεύει στην Κρακοβία για ένα συνέδριο, ενώ θρηνεί μονίμως την απώλεια της γυναίκας του Βέρας. Εκεί συναντά τη Μαριάννα, μοντέλο σε σειρά φωτογραφιών της φίλης της Ντορότα κι ερασιτέχνη ηθοποιό. Η συνάντηση των δύο προσώπων, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι τυχαία. Παρ’ όλ’ αυτά, βαθύτερα τραύματα εκκρίνουν πύο και δεν αφήνουν την οργιώδη επιφάνεια του ερωτισμού να δώσει ολοκληρωμένα τριαντάφυλλα.

Η Έλενα Μαρούτσου εμπνέεται από τις φωτογραφίες της πολωνής Laura Makabresku, οι οποίες συν-εκδίδονται δίπλα στο ελληνικό κείμενο. Η φωτογράφος εμπνέεται από μύθους ή παραμύθια, αξιοποιώντας ή επινοώντας τη σκοτεινή τους πλευρά. Έτσι, ο διάλογος μυθιστορήματος και φωτογραφίας συνθέτει ένα κράμα ρομαντισμού και ζόφου, τρυφερότητας και οργής, εφηβικής ανεμελιάς και σκληρής πραγματικότητας, έστω κι αν μερικές συνάψεις κρίνονται βεβιασμένες.

Αυτή η διαφυγή από το ρεαλιστικό μοντέλο φλερτάρει έντονα με τον εξπρεσιονισμό, καθώς κάθε σκηνή, κάθε επεισόδιο, αποκομμένο κι αυτόνομο, προσπαθεί να συνδυάσει το πραγματικό με το ονειρικό-εφιαλτικό, την εξωτερική δράση με την εσωτερική δραματικότητα. Αυτή η σύνθεση, ή μάλλον αυτό το πήγαινε-έλα, δημιουργεί παράλογες συντήξεις, ανθρωπόμορφα ζώα ή ζωώδη πρόσωπα, όπως ακριβώς και οι φωτογραφίες, και αναδεικνύει τα αλλόκοτα βιώματα που δεν είναι ξένα με την ανθρώπινη φύση.

Διαβάζουμε τους Θηριόμορφους σταματώντας σε κάθε άνθος, αλλά και αναγνωρίζοντας κάθε αγκάθι, καθώς όλα μαζί συστήνουν ένα πολύφυλλο ανάγνωσμα που σκάει σε κάθε σελίδα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Στην κεντρική εικόνα: Φωτογραφία © Laura Makabresku.


maroutsouΘηριόμορφοι
Έλενα Μαρούτσου
Πόλις 2020
Σελ. 224, τιμή εκδότη €17,70

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

Για τη νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου «Δύο παράξενα πλάσματα» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει ο Σπύρος Γ. Μπρίκος

Στη νέα νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου ...

«Η υπόθεση της ερυθράς βασίλισσας» του Μιχάλη Μοδινού (κριτική) – Ζωή που μιμείται τη λογοτεχνία

«Η υπόθεση της ερυθράς βασίλισσας» του Μιχάλη Μοδινού (κριτική) – Ζωή που μιμείται τη λογοτεχνία

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Η υπόθεση της ερυθράς βασίλισσας» (εκδ. Καστανιώτη). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Το κατά πόσον η τέχνη, εν προκειμένω η λογοτεχνία, αντανακλά την πραγματική ζωή (όχι, φυσι...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Καρίμ Κατάν: «Έγραψα για κάτι που χάνεται, είτε πρόκειται για την Παλαιστίνη είτε για την οικογένεια, τις σχέσεις»

Καρίμ Κατάν: «Έγραψα για κάτι που χάνεται, είτε πρόκειται για την Παλαιστίνη είτε για την οικογένεια, τις σχέσεις»

, «Προσπαθώ να μη διαχωρίζω τις επιρροές μου σε ανατολικές και δυτικές, καθώς είμαι ένα μείγμα διαμορφωμένο κι από τις δύο κουλτούρες», μας είπε ο Παλαιστίνιος συγγραφέας Καρίμ Κατάν (Karim Kattan). Τον συναντήσαμε στο 4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων.

Συνέντευξη στον Σόλωνα Παπ...

Ιούλιος στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο»: Συναυλίες και ποιητικά δρώμενα

Ιούλιος στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο»: Συναυλίες και ποιητικά δρώμενα

Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη και άλλων μεγάλων δημιουργών θα ακουστεί μελοποιημένη στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο» τον Ιούλιο, σε δύο συναυλίες και ένα μουσικό δρώμενο.

Επιμέλεια: ...

Καλοκαίρι στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου – Παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες» και άλλες εκδηλώσεις

Καλοκαίρι στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου – Παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες» και άλλες εκδηλώσεις

Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη της Άνδρου φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, και την παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες – Η μνήμη της τελευταίας σελίδας» (εκδ. Gutenberg).

Επιμέλεια: Book Press

Ως ίδρυμα που προάγει την ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα, σύγχρονα και κλασικά, όλα μαζί ανοίγουν μια αναγνωστική βεντάλια για όλες τις διαθέσεις και προτιμήσεις και για κάθε στιγμή. 

Επιλογή-κείμενα: Κώστας Αγοραστός, Διονύσης Μαρίνος

Π...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Ανεξάρτητα από το αν καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο της ζωής ή ένας μέρος αυτής, οι βιογραφίες έχουν ως καταστατικό σκοπό να δείξουν όσα δεν φαίνονται, να αποκαλύψουν κίνητρα και να ερμηνεύσουν αποφάσεις. Έντεκα βιβλία από την πρόσφατη παραγωγή.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι βιογρα...

Πού πάει ο κόσμος μας: 50 βιβλία για την Ιστορία, την πολιτική, την κοινωνία, την επιστήμη

Πού πάει ο κόσμος μας: 50 βιβλία για την Ιστορία, την πολιτική, την κοινωνία, την επιστήμη

Επιλογή πενήντα βιβλίων από την πρόσφατη βιβλιοπαραγωγή, εστιάζοντας στην Ιστορία, ελληνική και διεθνή, στην πολιτική και τη φιλοσοφία, αλλά και σε βιβλία που αφορούν τον πολιτισμό, την κοινωνία, τη θρησκεία, την ψυχολογία, την επιστήμη. Πενήντα δοκίμια ή μελέτες που μπορούν να μας κάνουν καλύτερους και πιο ενημερωμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ