thiriomorfoi kentriki

Για το μυθιστόρημα της Έλενας Μαρούτσου «Θηριόμορφοι» (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Όταν πρωτογνώρισα την Έλενα Μαρούτσου, το 2008, είχε δύο βιβλία στο ενεργητικό της, που είχαν περάσει μάλλον απαρατήρητα, κι είχε μόλις εκδώσει το Μεταξύ συρμού και αποβάθρας. Νομίζω ότι με εκείνο το έργο καταξιώθηκε, επειδή άρχισε να βρίσκει το ύφος της, το μήκος κύματος της γραφής της και τον τρόπο να μετατρέπει σε λέξεις όσα ψυχανεμίζεται. Πέρασε βέβαια μέσα από ένα πειραματικό βιβλίο, το Νøημα (2010), για να ξαναβρεί τον εαυτό της στις Χυδαίες ορχιδέες (2015) κι έπειτα στο Δύο (μαζί με την Ούρσουλα Φωσκόλου, 2018).

Ποιο είναι αυτό το στίγμα; Είναι μια συντονισμένη διακύμανση του τόνου ανάμεσα στο συναίσθημα και το μυστήριο, το ορατό και το αόρατο, το πραγματικό και το καλλιτεχνικό. Με άλλα λόγια αποδίδει την πραγματικότητα με έναν πεποικιλμένο ψυχολογικό ρεαλισμό, που στίζει την επιφάνεια με όνειρα, διαφυγές και μύχιες συναισθηματικές καταστάσεις, οι οποίες τελικά χρωματίζουν όσα βλέπει.

Αποδίδει την πραγματικότητα με έναν πεποικιλμένο ψυχολογικό ρεαλισμό, που στίζει την επιφάνεια με όνειρα, διαφυγές και μύχιες συναισθηματικές καταστάσεις, οι οποίες τελικά χρωματίζουν όσα βλέπει.

Οι Θηριόμορφοι είναι ένα βιβλίο-τριαντάφυλλο. Ο κορμός της τριανταφυλλιάς φυσικά υπάρχει, αλλά είναι σκεπασμένος με άπειρα κλαδιά, παρακλάδια, φύλλα, μπουμπούκια, άνθη, πολλά ίσως από τα οποία να χάνουν τον δρόμο τους και να απλώνονται φυγόκεντρα σε πασσάλους, παράθυρα και μπαλκόνια, όχι με σκοπό να φτάσουν στη στέγη, αλλά με την άναρχη διάθεση να δείξουν το ανάστημα και την ομορφιά τους. Αυτή η ομορφιά, όμως, κρύβει –όπως σκόπιμα επιχειρεί η συγγραφέας– αιχμηρά αγκάθια, τα οποία ματώνουν όποιον απρόσεκτο αναγνώστη νομίζει ότι διαβάζει απλώς ένα πολύπτυχο παραμύθι, μια φωτογραφική ονειροφαντασία ή ένα πολύχρωμο ζωολογικό άλμπουμ.

maroutsou

Η Έλενα Μαρούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Σπούδασε Ιστορία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Λογοτεχνία και στις Εικαστικές Τέχνες στο Reading University της Αγγλίας. Ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία και το κολάζ. Έχει γράψει τις συλλογές διηγημάτων Του ύψους και του βάθους, Οι προδοσίες των ονομάτων, Οι χυδαίες ορχιδέες. Το 2009 το μυθιστόρημά της Μεταξύ συρμού και αποβάθρας βραβεύτηκε με το Athens Prize for Literature από το περιοδικό (δέ)κατα. Ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός στην Αθήνα.

 

 

Ο βασικός κορμός, που σπάει σε δύο αφηγήσεις, αφορά στον βοηθό καθηγητή Σπύρο, ο οποίος ταξιδεύει στην Κρακοβία για ένα συνέδριο, ενώ θρηνεί μονίμως την απώλεια της γυναίκας του Βέρας. Εκεί συναντά τη Μαριάννα, μοντέλο σε σειρά φωτογραφιών της φίλης της Ντορότα κι ερασιτέχνη ηθοποιό. Η συνάντηση των δύο προσώπων, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι τυχαία. Παρ’ όλ’ αυτά, βαθύτερα τραύματα εκκρίνουν πύο και δεν αφήνουν την οργιώδη επιφάνεια του ερωτισμού να δώσει ολοκληρωμένα τριαντάφυλλα.

Η Έλενα Μαρούτσου εμπνέεται από τις φωτογραφίες της πολωνής Laura Makabresku, οι οποίες συν-εκδίδονται δίπλα στο ελληνικό κείμενο. Η φωτογράφος εμπνέεται από μύθους ή παραμύθια, αξιοποιώντας ή επινοώντας τη σκοτεινή τους πλευρά. Έτσι, ο διάλογος μυθιστορήματος και φωτογραφίας συνθέτει ένα κράμα ρομαντισμού και ζόφου, τρυφερότητας και οργής, εφηβικής ανεμελιάς και σκληρής πραγματικότητας, έστω κι αν μερικές συνάψεις κρίνονται βεβιασμένες.

Αυτή η διαφυγή από το ρεαλιστικό μοντέλο φλερτάρει έντονα με τον εξπρεσιονισμό, καθώς κάθε σκηνή, κάθε επεισόδιο, αποκομμένο κι αυτόνομο, προσπαθεί να συνδυάσει το πραγματικό με το ονειρικό-εφιαλτικό, την εξωτερική δράση με την εσωτερική δραματικότητα. Αυτή η σύνθεση, ή μάλλον αυτό το πήγαινε-έλα, δημιουργεί παράλογες συντήξεις, ανθρωπόμορφα ζώα ή ζωώδη πρόσωπα, όπως ακριβώς και οι φωτογραφίες, και αναδεικνύει τα αλλόκοτα βιώματα που δεν είναι ξένα με την ανθρώπινη φύση.

Διαβάζουμε τους Θηριόμορφους σταματώντας σε κάθε άνθος, αλλά και αναγνωρίζοντας κάθε αγκάθι, καθώς όλα μαζί συστήνουν ένα πολύφυλλο ανάγνωσμα που σκάει σε κάθε σελίδα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Στην κεντρική εικόνα: Φωτογραφία © Laura Makabresku.


maroutsouΘηριόμορφοι
Έλενα Μαρούτσου
Πόλις 2020
Σελ. 224, τιμή εκδότη €17,70

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ήλιος με ξιφολόγχες» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη ξεκινάει άκρως δελεαστικά. Εν έτει 1931 μια τυχαία φωτιά σε χαμοκέλα της Θεσσαλο...

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Στόγια «Όχι δεν χωριζόμαστε» (εκδ. Μελάνι). Κεντρική εικόνα: © Tegan Mierle (Unsplash).

Γράφει ο Νίκος Σαλτερής

Ο Γιώργος Στόγιας, γεννημένος στην Αθήνα (1973) σπούδασε στην Κρήτη και στη...

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Ν. Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους α...

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2022: Στη Μαρία Λαϊνά το Μεγάλο Βραβείο

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2022: Στη Μαρία Λαϊνά το Μεγάλο Βραβείο

Ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας, Λογοτεχνικής Μετάφρασης και Παιδικού Βιβλίου καθώς και το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων, το οποίο απονέμεται στη Μαρία Λαϊνά για τη συνολική προσφορά της στα Γράμματα. Τα βραβεία αφορούν βιβλία που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2021. Φωτογραφία © Αργυρώ Μπο...

Οι εκδότες χαιρετίζουν την εισαγωγή του «πολλαπλού σχολικού βιβλίου» μα ετοιμάζουν προσφυγή στο ΣΤΕ «για την άκρως προβληματική διαδικασία»

Οι εκδότες χαιρετίζουν την εισαγωγή του «πολλαπλού σχολικού βιβλίου» μα ετοιμάζουν προσφυγή στο ΣΤΕ «για την άκρως προβληματική διαδικασία»

H Σύμπραξη Εκδοτών προσφεύγει στο ΣτΕ με στόχο την επανεξέταση των όρων της Πρόσκλησης του υπουργείου Παιδείας σχετικά με το πολλαπλό σχολικό εγχειρίδιο ενώ ταυτόχρονα καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Ν. Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους α...

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Έρωτες, έρωτες, έρωτες» – δώδεκα ιστορίες με πρωταγωνιστές που επιμένουν να παλεύουν για την ικανοποίηση της ερωτικής τους επιθυμίας. Δώδεκα παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα, με την τελευταία και μεγαλύτερη να αγκαλιάζει όλες τις προηγούμενες. Κυκλο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο ελληνικά αστυνομικά μυθιστορήματα που ξεχωρίζουν: «Το τελευταίο κορίτσι» (εκδ. Τόπος), του Γιάννη Ξανθόπουλου και «Το σπάσιμο» (εκδ. Μεταίχμιο), του Τάσου Παπαναστασίου.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ