thiriomorfoi kentriki

Για το μυθιστόρημα της Έλενας Μαρούτσου «Θηριόμορφοι» (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Όταν πρωτογνώρισα την Έλενα Μαρούτσου, το 2008, είχε δύο βιβλία στο ενεργητικό της, που είχαν περάσει μάλλον απαρατήρητα, κι είχε μόλις εκδώσει το Μεταξύ συρμού και αποβάθρας. Νομίζω ότι με εκείνο το έργο καταξιώθηκε, επειδή άρχισε να βρίσκει το ύφος της, το μήκος κύματος της γραφής της και τον τρόπο να μετατρέπει σε λέξεις όσα ψυχανεμίζεται. Πέρασε βέβαια μέσα από ένα πειραματικό βιβλίο, το Νøημα (2010), για να ξαναβρεί τον εαυτό της στις Χυδαίες ορχιδέες (2015) κι έπειτα στο Δύο (μαζί με την Ούρσουλα Φωσκόλου, 2018).

Ποιο είναι αυτό το στίγμα; Είναι μια συντονισμένη διακύμανση του τόνου ανάμεσα στο συναίσθημα και το μυστήριο, το ορατό και το αόρατο, το πραγματικό και το καλλιτεχνικό. Με άλλα λόγια αποδίδει την πραγματικότητα με έναν πεποικιλμένο ψυχολογικό ρεαλισμό, που στίζει την επιφάνεια με όνειρα, διαφυγές και μύχιες συναισθηματικές καταστάσεις, οι οποίες τελικά χρωματίζουν όσα βλέπει.

Αποδίδει την πραγματικότητα με έναν πεποικιλμένο ψυχολογικό ρεαλισμό, που στίζει την επιφάνεια με όνειρα, διαφυγές και μύχιες συναισθηματικές καταστάσεις, οι οποίες τελικά χρωματίζουν όσα βλέπει.

Οι Θηριόμορφοι είναι ένα βιβλίο-τριαντάφυλλο. Ο κορμός της τριανταφυλλιάς φυσικά υπάρχει, αλλά είναι σκεπασμένος με άπειρα κλαδιά, παρακλάδια, φύλλα, μπουμπούκια, άνθη, πολλά ίσως από τα οποία να χάνουν τον δρόμο τους και να απλώνονται φυγόκεντρα σε πασσάλους, παράθυρα και μπαλκόνια, όχι με σκοπό να φτάσουν στη στέγη, αλλά με την άναρχη διάθεση να δείξουν το ανάστημα και την ομορφιά τους. Αυτή η ομορφιά, όμως, κρύβει –όπως σκόπιμα επιχειρεί η συγγραφέας– αιχμηρά αγκάθια, τα οποία ματώνουν όποιον απρόσεκτο αναγνώστη νομίζει ότι διαβάζει απλώς ένα πολύπτυχο παραμύθι, μια φωτογραφική ονειροφαντασία ή ένα πολύχρωμο ζωολογικό άλμπουμ.

maroutsou

Η Έλενα Μαρούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Σπούδασε Ιστορία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Λογοτεχνία και στις Εικαστικές Τέχνες στο Reading University της Αγγλίας. Ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία και το κολάζ. Έχει γράψει τις συλλογές διηγημάτων Του ύψους και του βάθους, Οι προδοσίες των ονομάτων, Οι χυδαίες ορχιδέες. Το 2009 το μυθιστόρημά της Μεταξύ συρμού και αποβάθρας βραβεύτηκε με το Athens Prize for Literature από το περιοδικό (δέ)κατα. Ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός στην Αθήνα.

 

 

Ο βασικός κορμός, που σπάει σε δύο αφηγήσεις, αφορά στον βοηθό καθηγητή Σπύρο, ο οποίος ταξιδεύει στην Κρακοβία για ένα συνέδριο, ενώ θρηνεί μονίμως την απώλεια της γυναίκας του Βέρας. Εκεί συναντά τη Μαριάννα, μοντέλο σε σειρά φωτογραφιών της φίλης της Ντορότα κι ερασιτέχνη ηθοποιό. Η συνάντηση των δύο προσώπων, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι τυχαία. Παρ’ όλ’ αυτά, βαθύτερα τραύματα εκκρίνουν πύο και δεν αφήνουν την οργιώδη επιφάνεια του ερωτισμού να δώσει ολοκληρωμένα τριαντάφυλλα.

Η Έλενα Μαρούτσου εμπνέεται από τις φωτογραφίες της πολωνής Laura Makabresku, οι οποίες συν-εκδίδονται δίπλα στο ελληνικό κείμενο. Η φωτογράφος εμπνέεται από μύθους ή παραμύθια, αξιοποιώντας ή επινοώντας τη σκοτεινή τους πλευρά. Έτσι, ο διάλογος μυθιστορήματος και φωτογραφίας συνθέτει ένα κράμα ρομαντισμού και ζόφου, τρυφερότητας και οργής, εφηβικής ανεμελιάς και σκληρής πραγματικότητας, έστω κι αν μερικές συνάψεις κρίνονται βεβιασμένες.

Αυτή η διαφυγή από το ρεαλιστικό μοντέλο φλερτάρει έντονα με τον εξπρεσιονισμό, καθώς κάθε σκηνή, κάθε επεισόδιο, αποκομμένο κι αυτόνομο, προσπαθεί να συνδυάσει το πραγματικό με το ονειρικό-εφιαλτικό, την εξωτερική δράση με την εσωτερική δραματικότητα. Αυτή η σύνθεση, ή μάλλον αυτό το πήγαινε-έλα, δημιουργεί παράλογες συντήξεις, ανθρωπόμορφα ζώα ή ζωώδη πρόσωπα, όπως ακριβώς και οι φωτογραφίες, και αναδεικνύει τα αλλόκοτα βιώματα που δεν είναι ξένα με την ανθρώπινη φύση.

Διαβάζουμε τους Θηριόμορφους σταματώντας σε κάθε άνθος, αλλά και αναγνωρίζοντας κάθε αγκάθι, καθώς όλα μαζί συστήνουν ένα πολύφυλλο ανάγνωσμα που σκάει σε κάθε σελίδα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Στην κεντρική εικόνα: Φωτογραφία © Laura Makabresku.


maroutsouΘηριόμορφοι
Έλενα Μαρούτσου
Πόλις 2020
Σελ. 224, τιμή εκδότη €17,70

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ