evaristo atwood

Για το μυθιστόρημα της Bernardine Evaristo «Κορίτσι, γυναίκα, άλλο» (μτφρ. Ρένα Χατχούτ, εκδ. Gutenberg).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Σύμφωνα με την εφημερίδα The Guardian, τέσσερις στους δέκα Βρετανούς πιστεύουν ότι ο πολυπολιτισμός στη χώρα έχει υπονομεύσει τη βρετανική κουλτούρα. Από τους λευκούς Αγγλοσάξονες έως τους μαύρους απογόνους σκλάβων κι από τη χριστιανική Ευρώπη μέχρι τους μουσουλμάνους μετανάστες, από τα αριστοκρατικά στρώματα του Λονδίνου έως τις φτωχές εργατοσυνοικίες του Μάντσεστερ κι από την ελίτ του Σίτυ μέχρι τους περιθωριακούς εφήβους των προαστίων, πόσες διαφορετικές τάσεις διασταυρώνονται και συγκρούονται στην πολυπολιτισμική Βρετανία! Σ’ αυτό το κοινωνικό πεδίο, που, ενώ υπάρχει και ανανεώνεται για αιώνες, δεν έχει καταφέρει να διατρήσει απόλυτα τους ταξικούς και φυλετικούς διαχωρισμούς, είναι ακόμα αναμενόμενο ο ρατσισμός και η ενδοκοινωνική έχθρα να λανθάνει σε πολλές ορατές κι αόρατες πτυχές της ζωής.

Ποια είναι η Αφροαγγλίδα Μπερναρντίν Εβαρίστο

Η Μπερναρντίν Εβαρίστο, κόρη λευκής Αγγλίδας και μαύρου Νιγηριανού, γεννήθηκε το 1959 στο Λονδίνο όπου ζει ακόμα και σήμερα. Διδάσκει δημιουργική γραφή και έχει γράψει εννέα βιβλία τα οποία έχουν κερδίσει, ή προταθεί για, διάφορα βραβεία. Είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα που κερδίζει Booker. Ως μιγάς εκφράζει αυτόν τον υβριδικό πολιτισμό, που γεννήθηκε κι ακμάζει σε κοινωνίες όπως η αγγλική, αλλά συνάμα ως «Αφροαγγλίδα» βιώνει τις ανισότητες, όσο υπάρχουν ακόμα νοοτροπίες και κανόνες περί αποδεκτού μέσου όρου και απειλητικού περιθωρίου.

Στην ουσία δεν υπάρχει μια κεντρική πρωταγωνίστρια, αλλά πολλές γυναικείες περσόνες, που σε ένα πολυδύναμο πλέγμα αλληλοσυμπληρώνονται και όλες μαζί συστήνουν τον μυθιστορηματικό κόσμο. Έτσι, η Μπερναρντίν Εβαρίστο κατορθώνει να συστοιχίσει την κοινωνική με τη μυθοπλαστική πραγματικότητα σε ένα πολυπρόσωπο και πολυτασικό μαγνητικό πεδίο.

Το βιβλίο της εκφάζει αυτή τη δυναμική κατάσταση, όπου χρώματα δέρματος, θρησκείες, σεξουαλικές προτιμήσεις, ατομικές συμπεριφορές κ.λπ. συναντώνται σε ένα άλλοτε ήρεμο κι άλλοτε εκρηκτικό μίγμα. Κέντρο της βέβαια συνήθως είναι οι μαύρες γυναίκες, μερικές από τις οποίες είναι ομοφυλόφιλες, κι από τη δική τους οπτική γωνία παρουσιάζει την αγγλική πραγματικότητα. Στην ουσία δεν υπάρχει μια κεντρική πρωταγωνίστρια, αλλά πολλές γυναικείες περσόνες, που σε ένα πολυδύναμο πλέγμα αλληλοσυμπληρώνονται και όλες μαζί συστήνουν τον μυθιστορηματικό κόσμο. Έτσι, η Μπερναρντίν Εβαρίστο κατορθώνει να συστοιχίσει την κοινωνική με τη μυθοπλαστική πραγματικότητα σε ένα πολυπρόσωπο και πολυτασικό μαγνητικό πεδίο.

girl woman other kentriki

Η Άμα Μπόνσου, που είναι χρόνια αντισυμβατική σκηνοθέτης, ανεβάζει τη μεγαλειώδη παράστασή της «Η τελευταία Αμαζόνα της Δαχομέης». Είναι μαύρη κι ομοφυλόφιλη, πολιτικοποιημένη και φεμινίστρια, όπως και η φίλη της Ντομινίκ. Βεβαίως, τώρα που έχει σε ένα μέρος καταξιωθεί φαίνεται κατεστημένο και ειδικά στην κόρη της τη Γιαζ φαντάζει πλέον ξεπερασμένη φεμινίστρια, καθώς η 19χρονη δηλώνει ευρύτερα ανθρωπίστρια. Οι φίλες της τελευταίας που είναι Σομαλές, Αιγύπτιες, λευκές, η Αφροαμερικάνα Τζένγκα, η Νιγηριανή Κάρολ, η αντιδραστική έφηβη ΛαΤίσα, που βρέθηκε με τρία παιδιά στην πλάτη, η Σίρλεϊ, που είναι μαύρη καθηγήτρια σε ένα σχολείο και βιώνει η ίδια τον ρατσισμό των συναδέλφων της, η Μέγκαν που αλλάζει το όνομά της σε Μόργκαν, καθώς υιοθετεί μια ουδετερόφυλη ταυτότητα, ασπαζόμενη τις θεωρίες περί φύλου, αυτοκαθορισμού της έμφυλης συνείδησης και σεξουαλικότητας. Όλες αυτές και μια πλειάδα άλλες παρουσιάζουν μέσω της γυναικείας ματιάς τον πολυπολιτισμικό κόσμο του Λονδίνου.

Κοινωνικά δικαιώματα, εργασία, διαφυλικές και διαφυλετικές σχέσεις, φεμινισμός, πολιτική, Brexit, διεθνείς σχέσεις, μετανάστευση, εφηβική παραβατικότητα, ταυτότητες, πατρίδα, υβριδισμός, αποδοχή του ξένου, σεξουαλικός προσανατολισμός, λεσβίες και γκέι, σπουδές φύλου, ακτιβισμός, φιλίες και κουτσομπολιά… σχηματίζουν ένα πελώριο πολιτισμικό χαλί.

Απ’ την πρώτη ηρωίδα η συγγραφέας καταθέτει τα αντικομφορμιστικά της χαρτιά. Σε όλο το μήκος και πλάτος ακολουθεί μια γραμμή, που θα μπορούσαν πολλοί να τη χαρακτηρίσουν politically correct και κοινωνικά trendy: αντιρατσιστικά μηνύματα και καταγγελία των έμφυλων διακρίσεων με μπόλικη δόση προστασίας των ατόμων με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό από τους ετεροφυλόφιλους. Κοινωνικά δικαιώματα, εργασία, διαφυλικές και διαφυλετικές σχέσεις, φεμινισμός, πολιτική, Brexit, διεθνείς σχέσεις, μετανάστευση, εφηβική παραβατικότητα, ταυτότητες, πατρίδα, υβριδισμός, αποδοχή του ξένου, σεξουαλικός προσανατολισμός, λεσβίες και γκέι, σπουδές φύλου, ακτιβισμός, φιλίες και κουτσομπολιά… σχηματίζουν ένα πελώριο πολιτισμικό χαλί. Σ’ αυτό φαίνεται η βρετανική κοινωνία, τόσο άμεσα, τόσο οικεία που πείθει και εντάσσει τον αναγνώστη μέσα σ’ αυτήν, χωρίς ο τελευταίος να ξενίζεται για την άλλη χώρα που καλείται να γνωρίσει.

Πολυεστιακό και πολυπρισματικό, ένα κείμενο που τρέχει...

Bernardine Evaristo

Κόρη λευκής Αγγλίδας και Νιγηριανού, η Εβαρίστο γεννήθηκε το 1959 στο Λονδίνο όπου ζει και σήμερα. Διδάσκει δημιουργική γραφή και έχει γράψει εννέα βιβλία τα οποία έχουν κερδίσει, ή προταθεί για, διάφορα βραβεία. Είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα που τιμήθηκε με το Βραβείο Μπούκερ.

 

 

Το βιβλίο είναι γραμμένο έξυπνα. Πρώτ’ απ’ όλα είναι πολυεστιακό, αφού περιδιαβαίνει μέσα από την οπτική γωνία πολυάριθμων γυναικών τα βιώματά τους από μια πολυφυλετική κοινωνία, όπως είναι η βρετανική, η οποία όμως είναι εξίσου ρατσιστική όχι μόνο προς τους μαύρους, αλλά και προς τις γυναίκες, τους ομοφυλόφιλους, τις λεσβίες και άλλες ομάδες. Κι απ’ την άλλη, οι παράγραφοι είναι πολύ μικρές, σχεδόν ίσες με μια πρόταση. Αυτό κάνει το κείμενο να τρέχει στην ανάγνωση, να περνά γρήγορα στον αναγνώστη, ο οποίος ελαύνει σχετικά ραγδαία το υπερεξακοσιασελίδο σώμα του.

Σταδιακά, η πρωταγωνίστρια του ενός κεφαλαίου περνά σε φιλική συμμετοχή σε ένα άλλο, κι έτσι τα δώδεκα πρόσωπα διαπλέκονται σε ένα δίκτυο, σε ένα πλέγμα συνδέσεων, συνάψεων, διασταυρώσεων κ.λπ., αλλά πάνω απ’ όλα σε ένα ευρύ πεδίο γυναικείων οπτικών και στάσεων. Στο τέλος, ξαναγυρίζουμε στην παράσταση της Άμα Μπόνσου. Ο κύκλος ολοκληρώνεται, δείχνοντας πως όλα περιλαμβάνονται σε ένα κοινό πλαίσιο, όπου το σύμβολο της Αμαζόνας παραπέμπει πάλι στις επαναστατημένες γυναίκες. Η Bernardine Evaristo επιχειρεί να αναδείξει (και το πετυχαίνει άριστα) τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες στις ποικίλες εκδοχές τους, παθητικές – επιθετικές, συνειδητοποιημένες ή μη, ετεροφυλόφιλες – ομοφυλόφιλες, εξαρτημένες – ανεξάρτητες, μαχητικές ή μη κ.λπ. λειτουργούν μέσα στο συμβατικό κοινωνικό πλαίσιο και γοργά κατακτούν την αυτοσυνειδησία τους αλλά και επιβάλλουν τη δική τους φωνή.

Μοναδικό μυθιστόρημα που επάξια κέρδισε το βραβείο Booker, πολυπρισματικό, που ωστόσο σχετικά μονοφωνικά προβάλλει την έμφυλη και φυλετική καταπίεση. Ωστόσο, σε μια ακόμα ανδροκρατούμενη εποχή τέτοιες φεμινιστικές και αντιρατσιστικές φωνές χρειάζονται για να φανούν όλες οι κοινωνικές αδικίες.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Στην κεντρική εικόνα, η συγγραφέας με την Μάργκαρετ Άτγουντ, με την οποία μοιράστηκε το περσινό Μπούκερ. Στην εικόνα στο κέντρο: Εικονογράφηση της © Hanna Barczyk για την Boston Globe. 


evaristo gutenbergΚορίτσι, γυναίκα, άλλο
Bernardine Evaristo
Μτφρ. Ρένα Χατχούτ
Gutenberg 2020
Σελ. 648, τιμή εκδότη €18,00 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

Για το μυθιστόρημα του Τζέισον Μοτ «Το φοβερό βιβλίο» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα), που «θέλει να διαμορφώσει μια νέα αφήγηση που να μην είναι ούτε μανιχαϊστική, ούτε έντονα διεκδικητική». Βραβεύτηκε με το National Book Award 2021.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνο...

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

Για το μυθιστόρημα της Νόρα Ίκστενα [Nora Ikstena] «Μητρικό γάλα» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Soviet Milk» (2023). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ζωή μ...

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το οποίο θα κυκλοφορήσει σε νέα έκδοση στις 5 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μανολιός σώπασε· η φωνή του είχε ...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Τα μικρά μεγάλα» της Μάρσιας Ισραηλίδη (κριτική) – Φωτεινά ποιήματα ανάμεσα σε κατά τόπους νέφη

«Τα μικρά μεγάλα» της Μάρσιας Ισραηλίδη (κριτική) – Φωτεινά ποιήματα ανάμεσα σε κατά τόπους νέφη

Για την ποιητική συλλογή της Μάρσιας Ισραηλίδη «Τα μικρά μεγάλα» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, το έργο «Heart Shape» του Ali Esmaeilipour.

Γράφει η Μάνια Μεζίτη

Τα μικρά μεγάλα, η πρώτη συλλογή με ποιήματα της...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το οποίο θα κυκλοφορήσει σε νέα έκδοση στις 5 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μανολιός σώπασε· η φωνή του είχε ...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ