evaristo atwood

Για το μυθιστόρημα της Bernardine Evaristo «Κορίτσι, γυναίκα, άλλο» (μτφρ. Ρένα Χατχούτ, εκδ. Gutenberg).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Σύμφωνα με την εφημερίδα The Guardian, τέσσερις στους δέκα Βρετανούς πιστεύουν ότι ο πολυπολιτισμός στη χώρα έχει υπονομεύσει τη βρετανική κουλτούρα. Από τους λευκούς Αγγλοσάξονες έως τους μαύρους απογόνους σκλάβων κι από τη χριστιανική Ευρώπη μέχρι τους μουσουλμάνους μετανάστες, από τα αριστοκρατικά στρώματα του Λονδίνου έως τις φτωχές εργατοσυνοικίες του Μάντσεστερ κι από την ελίτ του Σίτυ μέχρι τους περιθωριακούς εφήβους των προαστίων, πόσες διαφορετικές τάσεις διασταυρώνονται και συγκρούονται στην πολυπολιτισμική Βρετανία! Σ’ αυτό το κοινωνικό πεδίο, που, ενώ υπάρχει και ανανεώνεται για αιώνες, δεν έχει καταφέρει να διατρήσει απόλυτα τους ταξικούς και φυλετικούς διαχωρισμούς, είναι ακόμα αναμενόμενο ο ρατσισμός και η ενδοκοινωνική έχθρα να λανθάνει σε πολλές ορατές κι αόρατες πτυχές της ζωής.

Ποια είναι η Αφροαγγλίδα Μπερναρντίν Εβαρίστο

Η Μπερναρντίν Εβαρίστο, κόρη λευκής Αγγλίδας και μαύρου Νιγηριανού, γεννήθηκε το 1959 στο Λονδίνο όπου ζει ακόμα και σήμερα. Διδάσκει δημιουργική γραφή και έχει γράψει εννέα βιβλία τα οποία έχουν κερδίσει, ή προταθεί για, διάφορα βραβεία. Είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα που κερδίζει Booker. Ως μιγάς εκφράζει αυτόν τον υβριδικό πολιτισμό, που γεννήθηκε κι ακμάζει σε κοινωνίες όπως η αγγλική, αλλά συνάμα ως «Αφροαγγλίδα» βιώνει τις ανισότητες, όσο υπάρχουν ακόμα νοοτροπίες και κανόνες περί αποδεκτού μέσου όρου και απειλητικού περιθωρίου.

Στην ουσία δεν υπάρχει μια κεντρική πρωταγωνίστρια, αλλά πολλές γυναικείες περσόνες, που σε ένα πολυδύναμο πλέγμα αλληλοσυμπληρώνονται και όλες μαζί συστήνουν τον μυθιστορηματικό κόσμο. Έτσι, η Μπερναρντίν Εβαρίστο κατορθώνει να συστοιχίσει την κοινωνική με τη μυθοπλαστική πραγματικότητα σε ένα πολυπρόσωπο και πολυτασικό μαγνητικό πεδίο.

Το βιβλίο της εκφάζει αυτή τη δυναμική κατάσταση, όπου χρώματα δέρματος, θρησκείες, σεξουαλικές προτιμήσεις, ατομικές συμπεριφορές κ.λπ. συναντώνται σε ένα άλλοτε ήρεμο κι άλλοτε εκρηκτικό μίγμα. Κέντρο της βέβαια συνήθως είναι οι μαύρες γυναίκες, μερικές από τις οποίες είναι ομοφυλόφιλες, κι από τη δική τους οπτική γωνία παρουσιάζει την αγγλική πραγματικότητα. Στην ουσία δεν υπάρχει μια κεντρική πρωταγωνίστρια, αλλά πολλές γυναικείες περσόνες, που σε ένα πολυδύναμο πλέγμα αλληλοσυμπληρώνονται και όλες μαζί συστήνουν τον μυθιστορηματικό κόσμο. Έτσι, η Μπερναρντίν Εβαρίστο κατορθώνει να συστοιχίσει την κοινωνική με τη μυθοπλαστική πραγματικότητα σε ένα πολυπρόσωπο και πολυτασικό μαγνητικό πεδίο.

girl woman other kentriki

Η Άμα Μπόνσου, που είναι χρόνια αντισυμβατική σκηνοθέτης, ανεβάζει τη μεγαλειώδη παράστασή της «Η τελευταία Αμαζόνα της Δαχομέης». Είναι μαύρη κι ομοφυλόφιλη, πολιτικοποιημένη και φεμινίστρια, όπως και η φίλη της Ντομινίκ. Βεβαίως, τώρα που έχει σε ένα μέρος καταξιωθεί φαίνεται κατεστημένο και ειδικά στην κόρη της τη Γιαζ φαντάζει πλέον ξεπερασμένη φεμινίστρια, καθώς η 19χρονη δηλώνει ευρύτερα ανθρωπίστρια. Οι φίλες της τελευταίας που είναι Σομαλές, Αιγύπτιες, λευκές, η Αφροαμερικάνα Τζένγκα, η Νιγηριανή Κάρολ, η αντιδραστική έφηβη ΛαΤίσα, που βρέθηκε με τρία παιδιά στην πλάτη, η Σίρλεϊ, που είναι μαύρη καθηγήτρια σε ένα σχολείο και βιώνει η ίδια τον ρατσισμό των συναδέλφων της, η Μέγκαν που αλλάζει το όνομά της σε Μόργκαν, καθώς υιοθετεί μια ουδετερόφυλη ταυτότητα, ασπαζόμενη τις θεωρίες περί φύλου, αυτοκαθορισμού της έμφυλης συνείδησης και σεξουαλικότητας. Όλες αυτές και μια πλειάδα άλλες παρουσιάζουν μέσω της γυναικείας ματιάς τον πολυπολιτισμικό κόσμο του Λονδίνου.

Κοινωνικά δικαιώματα, εργασία, διαφυλικές και διαφυλετικές σχέσεις, φεμινισμός, πολιτική, Brexit, διεθνείς σχέσεις, μετανάστευση, εφηβική παραβατικότητα, ταυτότητες, πατρίδα, υβριδισμός, αποδοχή του ξένου, σεξουαλικός προσανατολισμός, λεσβίες και γκέι, σπουδές φύλου, ακτιβισμός, φιλίες και κουτσομπολιά… σχηματίζουν ένα πελώριο πολιτισμικό χαλί.

Απ’ την πρώτη ηρωίδα η συγγραφέας καταθέτει τα αντικομφορμιστικά της χαρτιά. Σε όλο το μήκος και πλάτος ακολουθεί μια γραμμή, που θα μπορούσαν πολλοί να τη χαρακτηρίσουν politically correct και κοινωνικά trendy: αντιρατσιστικά μηνύματα και καταγγελία των έμφυλων διακρίσεων με μπόλικη δόση προστασίας των ατόμων με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό από τους ετεροφυλόφιλους. Κοινωνικά δικαιώματα, εργασία, διαφυλικές και διαφυλετικές σχέσεις, φεμινισμός, πολιτική, Brexit, διεθνείς σχέσεις, μετανάστευση, εφηβική παραβατικότητα, ταυτότητες, πατρίδα, υβριδισμός, αποδοχή του ξένου, σεξουαλικός προσανατολισμός, λεσβίες και γκέι, σπουδές φύλου, ακτιβισμός, φιλίες και κουτσομπολιά… σχηματίζουν ένα πελώριο πολιτισμικό χαλί. Σ’ αυτό φαίνεται η βρετανική κοινωνία, τόσο άμεσα, τόσο οικεία που πείθει και εντάσσει τον αναγνώστη μέσα σ’ αυτήν, χωρίς ο τελευταίος να ξενίζεται για την άλλη χώρα που καλείται να γνωρίσει.

Πολυεστιακό και πολυπρισματικό, ένα κείμενο που τρέχει...

Bernardine Evaristo

Κόρη λευκής Αγγλίδας και Νιγηριανού, η Εβαρίστο γεννήθηκε το 1959 στο Λονδίνο όπου ζει και σήμερα. Διδάσκει δημιουργική γραφή και έχει γράψει εννέα βιβλία τα οποία έχουν κερδίσει, ή προταθεί για, διάφορα βραβεία. Είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα που τιμήθηκε με το Βραβείο Μπούκερ.

 

 

Το βιβλίο είναι γραμμένο έξυπνα. Πρώτ’ απ’ όλα είναι πολυεστιακό, αφού περιδιαβαίνει μέσα από την οπτική γωνία πολυάριθμων γυναικών τα βιώματά τους από μια πολυφυλετική κοινωνία, όπως είναι η βρετανική, η οποία όμως είναι εξίσου ρατσιστική όχι μόνο προς τους μαύρους, αλλά και προς τις γυναίκες, τους ομοφυλόφιλους, τις λεσβίες και άλλες ομάδες. Κι απ’ την άλλη, οι παράγραφοι είναι πολύ μικρές, σχεδόν ίσες με μια πρόταση. Αυτό κάνει το κείμενο να τρέχει στην ανάγνωση, να περνά γρήγορα στον αναγνώστη, ο οποίος ελαύνει σχετικά ραγδαία το υπερεξακοσιασελίδο σώμα του.

Σταδιακά, η πρωταγωνίστρια του ενός κεφαλαίου περνά σε φιλική συμμετοχή σε ένα άλλο, κι έτσι τα δώδεκα πρόσωπα διαπλέκονται σε ένα δίκτυο, σε ένα πλέγμα συνδέσεων, συνάψεων, διασταυρώσεων κ.λπ., αλλά πάνω απ’ όλα σε ένα ευρύ πεδίο γυναικείων οπτικών και στάσεων. Στο τέλος, ξαναγυρίζουμε στην παράσταση της Άμα Μπόνσου. Ο κύκλος ολοκληρώνεται, δείχνοντας πως όλα περιλαμβάνονται σε ένα κοινό πλαίσιο, όπου το σύμβολο της Αμαζόνας παραπέμπει πάλι στις επαναστατημένες γυναίκες. Η Bernardine Evaristo επιχειρεί να αναδείξει (και το πετυχαίνει άριστα) τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες στις ποικίλες εκδοχές τους, παθητικές – επιθετικές, συνειδητοποιημένες ή μη, ετεροφυλόφιλες – ομοφυλόφιλες, εξαρτημένες – ανεξάρτητες, μαχητικές ή μη κ.λπ. λειτουργούν μέσα στο συμβατικό κοινωνικό πλαίσιο και γοργά κατακτούν την αυτοσυνειδησία τους αλλά και επιβάλλουν τη δική τους φωνή.

Μοναδικό μυθιστόρημα που επάξια κέρδισε το βραβείο Booker, πολυπρισματικό, που ωστόσο σχετικά μονοφωνικά προβάλλει την έμφυλη και φυλετική καταπίεση. Ωστόσο, σε μια ακόμα ανδροκρατούμενη εποχή τέτοιες φεμινιστικές και αντιρατσιστικές φωνές χρειάζονται για να φανούν όλες οι κοινωνικές αδικίες.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Στην κεντρική εικόνα, η συγγραφέας με την Μάργκαρετ Άτγουντ, με την οποία μοιράστηκε το περσινό Μπούκερ. Στην εικόνα στο κέντρο: Εικονογράφηση της © Hanna Barczyk για την Boston Globe. 


evaristo gutenbergΚορίτσι, γυναίκα, άλλο
Bernardine Evaristo
Μτφρ. Ρένα Χατχούτ
Gutenberg 2020
Σελ. 648, τιμή εκδότη €18,00 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντάγκλας Στιούαρτ [Douglas Stuart] «Ο νεαρός Μάνγκο» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 28 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περίμενε ώσπου να α...

«Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας» του Μάνου Χατζηγιάννη (προδημοσίευση)

«Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας» του Μάνου Χατζηγιάννη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Μάνου Χατζηγιάννη «Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας», το οποίο κυκλοφορεί στις 20 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Και να ήθελε να κλείσει μάτι, δεν μπορούσε. Δεν ήταν από εκείν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ