Είδαμε τις Ευτυχισμένες μέρες του Μπέκετ στο θέατρο BIOS της οδού Πειραιώς, σε μετάφραση Διονύση Καψάλη και σκηνοθεσία Σύλβιας Λιούλιου, σκηνικά Άγγελου Μέντη και με την Όλια Λαζαρίδου στον ρόλο της Γουίνι. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερος ρόλος για την Όλια Λαζαρίδου, που βρίσκεται στο απόγειο της ερμηνευτικής της ωριμότητας.

Του Νίκου Ξένιου

Το κείμενο γράφτηκε στα αγγλικά από τον Οκτώβριο του 1960 ως τον Μάιο του 1961. Ο Μπέκετ το μετέφρασε στα γαλλικά ολοκληρώνοντάς το τον Νοέμβριο του 1962. Ο γαλλικός του τίτλος ήταν Oh les beaux jours, από το ποίημα του Πωλ Βερλαίν Colloque sentimental. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Cherry Lane Theater της Νέας Υόρκης στις 17 Σεπτεμβρίου 1961. Η Γουίνυ ενταφιασμένη ως επάνω από τη μέση της, στο κέντρο ενός τύμβου, είναι το γυναικείο πρόσωπο του Μπέκετ που αναζητά τα όρια της γλώσσας. Η Γουίνυ μονολογεί και διαρκώς αναζητά μια επιβεβαίωση από τον Γουίλυ πως είναι εκεί και την ακούει. Όταν η Γουίνι νιώθει πως η γη τη ρουφά προς τα κάτω, αρχίζει να τραγουδά. Το πολυπαιγμένο αυτό έργο είναι μια «παρτιτούρα» που ο ηθοποιός καλείται να εκτελέσει. Τα λόγια της προσμετρώνται ως χρονομέτρηση των ωρών της ίδιας, πάντα, πανομοιότυπης μέρας, καθώς το καύμα του ήλιου την φωτίζει. Είναι θαμμένη αρχικά ως τη μέση και στη συνέχεια ως το λαιμό, και οι λέξεις της φέρουν βαρύ υπαρξιακό φορτίο, καθώς προσπαθεί να υιοθετήσει «φιλικό» τόνο για να ανακοινώσει σε όλους μας τον θρίαμβο της φθαρτής ύλης πάνω στην ανθρώπινη συνείδηση.

Για την παράσταση Καλιγούλας, του Albert Camus, σε σκηνοθεσία Αλίκης Δανέζη-Knutsen, η οποία παρουσιάζεται στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά μέχρι και τις 26 Μαρτίου 2017.

Του Νίκου Ξένιου

Είδαμε τον Καλιγούλα [1] του Αλμπέρ Καμύ στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σε σκηνοθεσία Αλίκης Δανέζη-Knutsen, με τον Γιάννη Στάνκογλου στον ομώνυμο ρόλο. Το έργο αυτό, που ανά δεκαετία απασχολούσε τους σκηνοθέτες, αμέσως μετά τον πόλεμο δημιουργούσε συνειρμούς με τον Χίτλερ, ενώ κατά καιρούς το κοινό τον ταύτιζε με διάφορους πολιτικούς: όμως δεν επρόκειτο για μια αλληγορία της σατανικής πολιτικής προσωπικότητας, παρά για μια πραγμάτευση της φιλοσοφικής απολυταρχίας, που εκ φύσεως συνδέεται με τη φιλοσοφία του Παραλόγου. Ο Καμύ παράγει μέσω της δραματικής πράξης μια παραβολή φιλοσοφικού και πολιτικού επιχειρήματος.

Ο Γιώργος Στόγιας είδε τρεις παραστάσεις για παιδιά, δύο στην Αθήνα και μία στην Κύπρο, και μας περιγράφει τις εντυπώσεις του, θετικές, αρνητικές ή απρόσμενα ενθουσιαστικές.

Και οι καλύτερες παραδόσεις κάποτε σπάνε. Μια τέτοια παράδοση ήταν ότι, κάθε χρόνο, η παράσταση στης Καλογεροπούλου, στο Θέατρο Πόρτα, ήταν η απόλυτη εγγύηση για ποιοτικό παιδικό θέατρο που θα μάγευε εξίσου μικρούς και μεγάλους (τρανή απόδειξη, το Παπούτσι πάνω στο πιάνο που παίζεται ακόμα, κι αν δεν το έχετε δει, σπεύσατε). Τι πήγε λάθος στο Ένας Δράκος, μα ποιος Δράκος; Πώς είναι δυνατόν να αστόχησε ο Μοσχόπουλος και η ομάδα του;

Για την παράσταση Μαύρο χιόνι, διασκευή έργου του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, από τον Κώστα Φιλίππογλου και την Δήμητρα Κονδυλάκη, σε σκηνοθεσία Κ. Φιλίππογλου, στο Θέατρο Πόρτα.

Του Νίκου Ξένιου

Στο θέατρο «Πόρτα» είδαμε το ημιτελές -αυτοβιογραφικό- «Θεατρικό μυθιστόρημα» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, όπως το μεταφέρει στη σκηνή ο Κώστας Φιλίππογλου υπό τον τίτλο «Μαύρο χιόνι. Το ημερολόγιο ενός μακαρίτη». Τη δραματουργία της παράστασης υπογράφει η Δήμητρα Κονδυλάκη, ενώ το κείμενο διαμορφώθηκε σε συνεργασία με τους ηθοποιούς κατά τη διάρκεια των προβών. Το «Θεατρικό Μυθιστόρημα» είναι ένα κείμενο-φάντασμα, ένα κείμενο «μη γεγονός», κατ' ουσίαν πρόκειται για την επινόηση ενός συγγραφέα που έχει αυτοκτονήσει αφού έγραψε το προσωπικό του ημερολόγιο. Η είσοδος του νέου αυτού συγγραφέα στους λογοτεχνικούς κύκλους και το πάθος του για το θέατρο έρχονται σε κατά μέτωπον αντίθεση με την οικτρή πραγματικότητα του κατευθυνόμενου λόγου που εκφέρει η Τέχνη σε ένα ολοκληρωτικό, γραφειοκρατικό σύστημα καλλιτεχνικής παραγωγής σαν της σταλινικής Ε.Σ.Σ.Δ. 

Η Ομάδα Σημείο Μηδέν παρουσιάζει, σε σκηνοθεσία Σάββα Στρούμπου, στο πλαίσιο του Κύκλου «Λέξεις επί Σκηνής» του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, τον μονόλογο του Θωμά Συμεωνίδη Υπάρχει επίσης την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2017, στις 19.00. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Επιμ. Λεωνίδας Καλούσης

Ο μονόλογος «Υπάρχει επίσης» βασίζεται στην αντιφατική σχέση που είχε ο ποιητής Paul Celan με τον φιλόσοφο Theodor Adorno. Μελανό σημείο στη σχέση τους, ο πολύ γνωστός αφορισμός του Adorno ότι «το να γράφεις ποιήματα μετά το Άουσβιτς είναι βαρβαρότητα». Κεντρικό γεγονός, μία συνάντηση που δεν έγινε τελικά ποτέ. Στη θέση αυτής της συνάντησης, ο Celan έγραψε τη Συνομιλία στα βουνά.

Για την παράσταση Δον Ζουάν, σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού, η οποία παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, μέχρι και τις 19 Φεβρουαρίου 2017.

Του Νίκου Ξένιου

Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός μάς αιφνιδιάζει και πάλι στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση με τον Δον Ζουάν του Μολιέρου σε μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη και δραματουργική επεξεργασία Μαρμαρινού-Κύργια. Ο Δον Ζουάν του κύριου Μαρμαρινού είναι ένας ιδαλγός που αδημονεί να γευτεί όλες τις ερωτικές του κατακτήσεις, λειτουργώντας ως σκεπτικιστής που μάς θέτει προ του κατόπτρου της αναγνώρισης της επιθυμίας μας και της ανελευθερίας μας να την πραγματώσουμε.

Ο Γιώργος Στόγιας είδε τέσσερις παραστάσεις για ενήλικες μέσα στις Γιορτές και μας περιγράφει τις εντυπώσεις του, θετικές, αρνητικές ή απρόσμενα ενθουσιαστικές.

Για την παράσταση του Jérôme Bel Gala, η οποία παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, ακόμη και σήμερα.

Του Νίκου Ξένιου
Φωτογραφία: Ιωαννα Χατζηανδρεου

Η κατανόησή μας μιας παράστασης αλλάζει ριζικά με τη γνωριμία μας με το έργο του Ζερόμ Μπελ. Η άποψή του πως ο κλασικός χορός αναπαριστά το ανθρώπινο σώμα με πολύ υπολογισμένο τρόπο παραμελώντας την εξεικόνιση του αληθινού κόσμου ανακλάται στη δουλειά του. Δεν είναι τόσο το αισθητικό αποτέλεσμα της δουλειάς αυτής, όσο η αργή, βασανιστική δουλειά προετοιμασίας της. Aκόμη, ο ιδιότυπος, ιδιοσυγκρασιακός τρόπος επαφής με το κοινό, που αποθέωσε κυριολεκτικά την παράσταση Gala χθες, στην κεντρική σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ έξω το χιόνι το έστρωνε στη νυχτερινή Αθήνα.

Για την παράσταση Αμάραντα, σε κείμενα του Παύλου Μάτεσι και της Γλυκερίας Μπασδέκη και σκηνοθεσία του Γιάννη Σκουρλέτη, η οποία παρουσιάζεται στο Faust.

Του Νίκου Ξένιου

Το Αμάραντα είναι μια παράσταση βασισμένη σε κείμενα του Παύλου Μάτεσι και της Γλυκερίας Μπασδέκη. Στο σπονδυλωτό Μικροαστικό δίκαιο του Μάτεσι οι ήρωες αναχωρούν για το τσίρκο, ενώ μια βουή ακούγεται από μακριά. Στην παράσταση της bijoux de kant προστέθηκαν οι μονόλογοι που έγραψε η Γλυκερία Μπασδέκη για τους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες: τον Μέμο, τον Στάμο, τη Μερόπη και την πολλές φορές πεθαμένη Αντώνα. Μια σημαντική παράσταση, γεμάτη μεταφορές, ένα νατουραλιστικό θέατρο με σαφές πολιτικό μήνυμα.

Για την παράσταση Τι απέγινε η Μπέημπι Τζέιν, σε σκηνοθεσία Απόλλωνα Παπαθεοχάρη, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο Σφενδόνη.

Του Κώστα Αγοραστού

Τα δικαιώματα της θεατρικής διασκευής της διάσημης ταινίας του 1962, Τι απέγινε η Μπέημπι Τζέιν, βασισμένη στο βιβλίο του Henry Farell, στην οποία πρωταγωνιστούσε η Betty Davis και η Joan Crawford, μόλις «ελευθερώθηκαν» και η ελληνική της εκδοχή (σε παγκόσμια πρώτη) παρουσιάζεται στο Θέατρο Σφενδόνη. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους κρατούν δύο σπουδαίες ερμηνεύτριες, η Ρούλα Πατεράκη και η Ρένη Πιττακή.

Για την παράσταση Μάνα κουράγιο και τα παιδιά της, του Bertolt Brecht, σε μετάφραση Γιώργου Δεπάστα και σκηνοθεσία Νικίτα Μιλιβόγεβιτς, η οποία παρουσιάζεται από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδoς.

Του Νίκου Ξένιου

Άνοιξη του 1624, όταν η Σουηδία στρατολογεί κόσμο για τον πόλεμο κατά της Πολωνίας. Xαρακτηριστική μορφή γυρολόγισσας του 17ου αιώνα, η Άννα Φίρλινγκ, με τον αραμπά της και τα τρία παιδιά της περιφέρεται στα πεδία των μαχών της ρημαγμένης Ευρώπης στην περίοδο του 30ετούς πολέμου (1618-1648) και προμηθεύει τα αντίπαλα στρατόπεδα για να επιβιώσει, θεωρώντας, φυσικά, τον πόλεμο ευλογία. Χωρίς να παίρνει φανερά το μέρος κανενός παρεμποδίζει τη στρατολόγηση των γιων της. Η γυναίκα αυτή ξέρει τι παιγνίδι παίζεται και παρ' όλα αυτά ακολουθεί τον πόλεμο που οδηγεί στην καταστροφή, γιατί πιστεύει ότι θα της αποφέρει κέρδος. Όμως θα χάσει, το ένα μετά το άλλο, και τα τρία παιδιά της και θα μείνει ολομόναχη, να σέρνει τον κουρελιασμένο αραμπά της με τη σκισμένη σημαία και τις κρεμασμένες αρβύλες και τα μπουκάλια του μπράντι.

Για την παράσταση Iraq – 9 τόποι επιθυμίας, σε σκηνοθεσία Μαρίας Τσαρούχα, η οποία παρουσιάζεται στον τεχνοχώρο Εργοτάξιο.

Του Νίκου Ξένιου

Στον Τεχνοχώρο «Εργοτάξιο» ανεβαίνει το έργο της Χέθερ Ράφο: Ιraq – 9 τόποι επιθυμίας, σε μετάφραση Πέπης Μοσχοβάκου και σκηνοθεσία Μαρίας Τσαρούχα. Πρόκειται για την εξιστόρηση της ζωής εννέα Ιρακινών γυναικών (ή εννέα εκδοχών της ίδιας γυναίκας), με φόντο το καθεστώς των πολέμων στον Κόλπο. Το έργο πρωτοανέβηκε στο Broadway, στο Εδιμβούργο και στο Bush Theater του Λονδίνου, ενώ περιόδευσε στη Μάλτα, στην Τουρκία, στη Σουηδία, στη Γαλλία, στο Ιράκ, στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ και στη Σκωτία, αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές. Όπως αναφέρει η Μαρία Τσαρούχα σε συνέντευξή της, «πρόκειται για ένα διάλογο μεταξύ ανατολής και δύσης. Οι χαρακτήρες είναι δεμένοι σε βάθος με τις καταστάσεις ως Ιρακινοί, ενώ ταυτόχρονα το πάθος τους μοιάζει ν’ αντανακλά τα ενδιαφέροντα της δύσης. Το έργο εκφράζει και την ανάγκη για δύναμη γένους θηλυκού...». Ισορροπημένη, αλλά όχι ιδιαίτερα εμπνευσμένη σκηνοθεσία, σε μια καλοδουλεμένη παράσταση που έχει να επιδείξει έξι τουλάχιστον υποδειγματικές ερμηνείες.

Για τις παραστάσεις Για την Ελένη, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο Εν Αθήναις και Relax... Mynotis, σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου, η οποία παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης - Κάρολος Κούν, στην σκηνή της Φρυνίχου, στην Πλάκα.

Του Νίκου Ξένιου

Στην παράδοση των θεατρικών έργων που μεταφέρουν ζωντανές μαρτυρίες ιστορικών προσωπικοτήτων, ο Μάνος Καρατζογιάννης γράφει και σκηνοθετεί την παράσταση Για την Ελένη όπου την Ελένη Παπαδάκη υποδύεται η Μαρία Κίτσου. Διαλεγόμενη με τον επίδοξο δήμιό της, η μεγάλη ηθοποιός του «Βασιλικού» (Εθνικού) Θεάτρου Ελένη Παπαδάκη επιδίδεται σε ένα παραληρηματικό μονόλογο, εμπνευσμένο από την «Τέταρτη Διάσταση» (Ελένη) του Γιάννη Ρίτσου. Παράλληλα, στο Θέατρο Τέχνης της Οδού Φρυνίχου, ο Βασίλης Παπαβασιλείου ως Αλέξης Μινωτής  (ή ως κάποιος υπερήλικας πρωταγωνιστής θεάτρου αυτού του διαμετρήματος) υπαγορεύει στον Γιάννο Περλέγκα για πολλοστή φορά τη διαθήκη του, μια διαθήκη αποκάλυψης των συμβάσεων της θεατρικής σκηνής και στηλίτευσης της ανθρώπινης μωρίας. Και στις δύο παραστάσεις, το κείμενο διατρέχει ένα υπόγειο αλλά παντοδύναμο «μωρίας εγκώμιον» (laus stultitiae).

Για την παράσταση «Η Σονάτα του Κρόιτσερ», σε σκηνοθεσία Μαρίας Ξανθοπουλίδου, η οποία παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, στη σκηνή της Φρυνίχου.

Του Νίκου Ξένιου

Για την παράσταση του Laurent Chétouane Khaos, η οποία παρουσιάζεται μέχρι και σήμερα στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Του Νίκου Ξένιου

Παράσταση «για δύσκολους λύτες» αποδείχτηκε το Khaos του Λωράν Σετουάν, η συμπαραγωγή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών που ήρθε στην Αθήνα μετά την πρεμιέρα της στο Βερολίνο. Βηχάκια, κινητά που αναβόσβηναν σιωπηρά στο σκοτάδι, συνεχείς αποχωρήσεις θεατών και ένα αγενέστατο χειροκρότημα τύπου «Τελειώνετε!» πριν η παράσταση ολοκληρωθεί, έδωσαν το στίγμα της δυσανεξίας του κοινού στη θεματολογία του χάους. Ωστόσο, το Khaos ήταν ένα πραγματικό αριστούργημα αισθητικής, αφαιρετικότητας και πρωτοποριακής αντίληψης για τον χορό. Κατά πάσαν πιθανότητα λοιπόν ο Σετουάν πέτυχε τον στόχο του: να αναδείξει τη χαμηλή ουδό ανοχής που επιδεικνύουμε απέναντι σε ό,τι αποκλίνει της καρτεσιανής αντίληψης περί παράστασης.

Για τη μουσική παράσταση του Leonard Bernstein Trouble in Tahiti, σε σκηνοθεσία Ράιας Τσακηρίδη, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο «Σημείο».

Του Νίκου Ξένιου

Γραμμένη ανάμεσα στις μεγαλύτερες επιτυχίες που ο Λέοναρντ Μπέρνσταϊν ανέβασε στο Μπρόντγουεϊ —On the Town το 1944 και Candide και West Side Story το 1956 και το 1957, αντίστοιχα— η μονόπρακτη όπερά του Trouble in Tahiti βασίστηκε στο στυλ δημοφιλών τραγουδιών ποπ και άσκησε αμείλικτη κριτική στον υλισμό του αμερικανικού κατοίκου των «suburbia» μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πίσω από την προϊούσα αποξένωση ενός ζευγαριού ο συνθέτης φιλοτέχνησε τη βαθύτατη επιθυμία για αγάπη και οικειότητα. Η πνευματική κενότητα, σε αντίθεση με τον «ευτυχή» και αφελή καταναλωτισμό, αποτελεi τον πυρήνα της δραματουργίας του, που αντανακλάται στις έντονες στυλιστικές αντιθέσεις της μουσικής του σύνθεσης.

Για τις παραστάσεις του φεστιβάλ Made in USA, που παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Του Νίκου Ξένιου

Αν οι σημερινές Ηνωμένες Πολιτείες έχουν να επιδείξουν τέτοιους δημιουργούς, αυτό σημαίνει πως έχουν και το αντίστοιχο κοινό. Ίσως αυτό το κοινό να ζει μόνο στη Νέα Υόρκη, στην Ουάσιγκτον και στην Καλιφόρνια, ίσως πάλι κι όχι. Όπως και να ’χει, η πρωτοπορία των παραστατικών τεχνών της Αμερικής δεν αρκείται στην  επιστράτευση πρωτοτυπιών ή στο ξάφνιασμα του θεατή, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν κάποια τέτοια στοιχεία στις παραστάσεις που φιλοξένησε η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στο αφιέρωμα Made in U.S.A. Eίτε επιστρατεύεται η πολιτική σε σύγχρονους αβανγκαρντίστικους συνδυασμούς με την τεχνολογία είτε έρχονται στο προσκήνιο οι μειονότητες και οι άνθρωποι του περιθωρίου είτε η περφόρμανς και ο χορός διαχειρίζονται τα ζητήματα των διαφυλικών σχέσεων ή την έννοια της ατομικότητας, υπάρχει παντού ένα κοινό στοιχείο: όσα είδαμε και ακούσαμε άφησαν τη συγκινητική επίγευση ενός νέου καλλιτεχνικού αιτήματος που πασχίζει να κομίσει επί σκηνής το ανθρώπινο άγγιγμα. Τόσο στο θέατρο, όσο και στο χορό, ο καλλιτέχνης κατεβαίνει από τη σκηνή και τείνει ένα χέρι παρακλητικό προς το κοινό: «Help please thank you».

Για την παράσταση Μηχανικοί Καταρράκτες, βασισμένη στη νουβέλα της Σώτης Τριανταφύλλου, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Πατρώνη, για δεύτερη χρονιά στο Από Μηχανής Θέατρο.

Του Νίκου Ξένιου

Ακόμη και αν ακούγεται αυτονόητο, το να αποκαθηλώνει ένας συγγραφέας την «αντικειμενική αλήθεια» του βιολογικού μυθολογήματος περί φύλου είναι τολμηρό. Παρά το γεγονός ότι τονίζει τον υποφώσκοντα ρατσισμό που κρύβει κάθε μορφή έμφασης, φετιχοποίησης ή εξωτικοποίησης της ιδιαιτερότητας, με τη νουβέλα της Μηχανικοί Καταρράκτες η Σώτη Τριανταφύλλου ανασύρει το ζήτημα της διεμφυλικής σεξουαλικότητας, και μάλιστα με πολύ ανθρώπινο και ευφυή τρόπο. Αντίστοιχα, ο σκηνοθέτης Σταμάτης Πατρώνης αξιοποιεί το βαθύτατα ανθρώπινο και ρεαλιστικό θέμα της νουβέλας, δημιουργώντας τον θεατρικό χαρακτήρα του Σαλ που, με το όνειρο να γίνει Σάλι, ξεκινά ένα ταξίδι αυτογνωσίας προς τον αμερικανικό Νότο, τακτοποιώντας, παράλληλα, τις εκκρεμότητες που έχει με το παρελθόν.

Για την παράσταση της ομάδας bijoux de kant, βασισμένη στη νουβέλα της Μέλπως Αξιώτη, Θέλετε να χορέψομε, Μαρία;, σε σκηνοθεσία Ηλέκτρας Ελληνικιώτη, στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων-«Λευτέρης Βογιατζής».

Του Νίκου Ξένιου

«Μια επίμονη πρόσκληση σε χορό προσκαλεί σε κίνηση τις ιστορίες των ανθρώπων του ασήμαντου, αυτών των ελάχιστων που ατάραχοι παρατηρούν τα θαύματα που τους περιστοιχίζουν και μόνη τους έγνοια είναι να τα καταλάβουν ολοκληρωτικά, με όλη τους την τρομακτική λεπτομέρεια», λέει η σκηνοθέτις της παράστασης, Ηλέκτρα Ελληνικιώτη. Στη δραματουργική προσαρμογή του Γιάννη Σκουρλέτη διακρίνεται η ποιητική, υπερρεαλιστική γραφή ως στίγμα που υπαγορεύει τις καλές ερμηνείες και την πολυμορφική σκηνογραφία.

Για την παράσταση A piece of work, σε σκηνοθεσία Annie Dorsen, που ανέβηκε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στο πλαίσιο του κύκλου Made in U.S.A.

Του Νίκου Ξένιου

«Να ζει κανείς ή να μη ζει»: η ερώτηση δεν ήταν αυτή ακριβώς, την τελευταία φορά που το τσέκαρα.
Τσαρλς Ίσεργουντ.

Ο έντονος διαχωρισμός ανάμεσα στο θέατρο και την περφόρμανς που πραγματοποιήθηκε κατά τη δεκαετία του ’60 στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν συνέβη αντίστοιχα και στην Ευρώπη, πράγμα που στη γηραιά μας ήπειρο ανοίγει ορίζοντες διαλόγου ανάμεσα στις οπτικές τέχνες και τις σπουδές περφόρμανς και θεάτρου. Έτσι, η Ευρώπη έχει πιο ευήκοον ούς προς τον πειραματισμό της Άννι Ντόρσεν, που είδαμε πρόσφατα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με τον τίτλο A piece of work, στο πλαίσιο του κύκλου Made in U.S.A. 

Για την παράσταση του Joël Pommerat, Η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα, σε μετάφραση Μαριάννας Κάλμπαρη και σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη, στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης-Κάρολος Κουν, μέχρι και τις 15 Ιανουαρίου 2017.

Του Νίκου Ξένιου

Στο έργο του Ζοέλ Πομερά Η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα το θέμα του «άλλου μου μισού» του Πλάτωνα μετατίθεται νοσταλγικά στην ερωτική σχέση των ανθρώπων και στο θνησιγενές της στοιχείο. Ο Νίκος Μαστοράκης ανεβάζει το σπονδυλωτό αυτό έργο στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, ενορχηστρώνοντας θαυμάσια τις ερμηνείες σπουδαίων ηθοποιών και εντάσσοντας στο περσινό του σχήμα και νέα ταλέντα.

Για την παράσταση Λαμπεντούζα, σε κείμενο Άντερς Λουστγκάρτεν και σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου μέχρι και τις 9 Απριλίου.

Του Κώστα Αγοραστού

Δυο παράλληλοι μονόλογοι. Δυο σημερινές ιστορίες. Μια κοινή μοίρα. Ο Αργύρης Ξάφης και η Χαρά-Μάτα Γιαννάτου υποδύονται δύο χαρακτήρες, ο πρώτος έναν ψαρά στο νησί της Λαμπεντούζα και η δεύτερη μια εργαζόμενη φοιτήτρια στο Μπίστον της Αγγλίας: η κρίση, η φτώχεια και η ανεργία θα τους στρέψουν προς την ανακάλυψη κρυμμένων πτυχών των χαρακτήρων τους.

Για την παράσταση του Αντώνη Φωνιαδάκη Γαλαξίας, μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με το Εθνικό Θέατρο, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο Rex - Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» μέχρι και τις 27 Νοεμβρίου.

Του Νίκου Ξένιου

Γαλαξίας του Αντώνη Φωνιαδάκη. Από το Μηδέν στο Ένα. Στοιχειακές εκρήξεις και η δημιουργία του γαλαξία μας στην πρώτη συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Εθνικού Θεάτρου. Μια ιλιγγιώδης χορογραφική διαδρομή στην ιχνηλάτηση πρωτογενών ερωτημάτων: Ποιος είναι ο άνθρωπος; Ποια είναι η πρώτη δομική του ύλη; Ποιο είναι το μυστικό της δημιουργίας; Πού συναντιούνται η Ύλη και η Ενέργεια με τον Χώρο; Ποιον χώρο καταλαμβάνει το ανθρώπινο σώμα και ποιον χώρο εκτοπίζει; Μπορεί το ανθρώπινο σώμα να μιλήσει για τις μεγάλες οντολογικές αλήθειες; Τι πρέπει να αποκωδικοποιήσει για να το καταφέρει; Ο Αντώνης Φωνιαδάκης έρχεται, μετά τα υπέροχα Links, να πειραματιστεί σε ένα «μεταθέατρο», ένα νέο είδος δηλαδή, εισάγοντας στη δυναμική αισθητική των χορογραφιών του μια οντολογική σύλληψη περί α-περατότητας της έμπνευσης και της δημιουργίας. Σαν να παίζει με τους όρους Διάστημα, Γαλαξίας, Χώρος, Δημιουργία, Έλξη. Και, τελικά, σαν να επιτρέπει στον εαυτό του την ελευθερία να κινηθεί θεματολογικά σε πολλούς άξονες ταυτόχρονα.

Για τη χορογραφία της Pina Bausch Sweet mambo, η οποία παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση μέχρι και τις 6 Νοεμβρίου.

Του Νίκου Ξένιου

Τα πάντα χωρούν στον αόριστο, τρυφερό σκηνικό κόσμο της αυθεντικής, οικουμενικής χορογράφου Πίνα Μπάους. To Sweet mambo είναι η προτελευταία δουλειά της που καταργεί τα όρια θεάτρου και χορού. Ένα τεράστιο δάσος από λευκό ύφασμα είναι το μελαγχολικό, νοσταλγικό τοπίο όπου εκτυλίσσονται οι προσωπικές ιστορίες των χορευτών: μικρή εξομολόγηση, ανεπαίσθητη χειρονομία, ξεκαρδιστικό γέλιο, μισοπνιγμένος στεναγμός, η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου ψυχισμού. Έξι γυναίκες και τρεις άντρες αποκαλύπτουν τους πόθους και τους φόβους τους, το γέλιο και τον πόνο τους, τη μοναξιά και την ασίγαστη ανάγκη τους για τρυφερότητα, τις λεπτές αποχρώσεις ευαίσθητων σχέσεων, βασισμένες σε ασύλληπτα μικρές χειρονομίες, υπαινιγμούς, αγγίγματα κι ανεκπλήρωτες υποσχέσεις.

17 ημέρες, 11 παραστάσεις, 1 συμπόσιο. Made in USA: Xορός και θέατρο, από το Χάρλεμ στην Ουάσινγκτον, από το straight στο queer, από την Κλυταιμνήστρα στον Άμλετ, από την αρχαία τραγωδία στα social media, από τα 60s στα 00s, από την Αμερική στην Αθήνα. Ένα φεστιβάλ για να γνωρίσουμε τις τάσεις της σύγχρονης ανεξάρτητης αμερικανικής σκηνής τώρα, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, από 13 έως 29 Νοεμβρίου 2016.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Για την παράσταση Σιλωάμ, με δύο μονόπρακτα του Ιάκωβου Καμπανέλλη, σε σκηνοθεσία Γιώργου Γιανναράκου, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο Τζένη Καρέζη.

Του Νίκου Ξένιου

Δύο νεανικά έργα του Ιάκωβου Καμπανέλλη σε μια κοινή παράσταση με τίτλο Σιλωάμ ανεβαίνουν στο Θέατρο Τζένη Καρέζη σε σκηνοθεσία Γιώργου Γιανναράκου. Τα δύο πρώιμα μονόπρακτα «Ο Κρυφός Ήλιος» και «Σιλωάμ» ανατέθηκαν στη σκηνοθετική του πρωτοβουλία από την κόρη του συγγραφέα Κατερίνα Καμπανέλλη και δεν είχαν ποτέ δει το φως της σκηνής μέχρι σήμερα. Κεντρικό τους θέμα η διαχείριση της ενοχής, της ελευθερίας και της υπαρξιακής αγωνίας για τον θάνατο.  Κοινός θεματικός τους άξονας ο εγκλεισμός σε ένα θάλαμο στρατοπέδου συγκέντρωσης. «Ο Κρυφός Ήλιος» είναι ένα άρτιο έργο που μαρτυρεί ένα σημαντικό στάδιο της συγγραφικής εξέλιξης του μεγάλου μας συγγραφέα, ενώ το «Σιλωάμ» είναι ένα άνισο, αμήχανο πρωτόλειο με μεταφυσικές εξάρσεις και χαλαρούς δραματολογικούς αρμούς.

Για τις παραστάσεις Displacement, του Mithkal Alzghair και While I was waiting των Omar Abusaada & Mohammad Al Attar, στο πλαίσιο του αφιερώματος Focus: Syria, το οποίο παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Του Νίκου Ξένιου

Στη χορογραφία του Μιθκάλ Αλζγκάιρ Displacement η πολύπαθη χώρα εκπροσωπείται επάξια, επιδεικνύοντας υψηλό επίπεδο χορευτικής δημιουργίας, ενώ με τη στρατευμένη παράσταση While I was waiting γίναμε μάρτυρες ενός αξιοσημείωτου δραματουργικού επιπέδου και μιας σημαντικότατης καλλιτεχνικής παράδοσης.

Για την παράσταση Φοβάσαι; του Adam Seidel, σε σκηνοθεσία της Έλενας Καρακούλη, η οποία παρουσιάζεται στο Θέατρο Ιλίσια-Βολανάκης.

Του Νίκου Ξένιου

Ο Νίκος Ψαρράς, η Αλεξία Καλτσίκη και η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη κρατούν επάξια τους τρεις ρόλους της παράστασης Φοβάσαι; του Άνταμ Σάιντελ, σε σκηνοθεσία της Έλενας Καρακούλη. Με μαύρο χιούμορ και κινηματογραφικό ρυθμό, το έργο Catch the Butcher ανέβηκε πέρυσι στην off – Broadway σκηνή Cherry Lane Studio Theatre και εδώ κάνει την πανευρωπαϊκή του «πρώτη» στο Θέατρο Ιλίσια – Βολανάκης. Πώς είναι η καθημερινότητα, οι κρυφές σκέψεις, τα όνειρα, ο ψυχισμός ενός αιμοσταγούς κατά συρροήν δολοφόνου γυναικών; Μπορεί ένας τέτοιος άνθρωπος να παίξει τον ρόλο του συζύγου; Πώς εκδικείται τον εαυτό του; Πώς τα φέρνει η μοίρα και συναντά μια γυναίκα ομοιοπαθή; Πρόκειται για ένα κείμενο που πραγματεύεται τη συστέγαση του Καλού και του Κακού στον ίδιο ψυχισμό. Ο «χασάπης του Χάρμπορ Παρκ» είναι μια προσωπικότητα οριακή, κατάλληλη στο να εκστομίσει μεγάλες αλήθειες για την «κανονικότητα» ημών των υπολοίπων.

Για την παράσταση Από πρώτο χέρι, σε σκηνοθεσία Γεωργίας Μαυραγάνη, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο Θησείον.

Του Νίκου Ξένιου

H καλλιέργεια των καπνών και ο ανθρώπινος μόχθος, δηλαδή το κορμί του ανθρώπου επί το έργον, είναι το θέμα της παράστασης της Γεωργίας Μαυραγάνη Από πρώτο χέρι, που ανεβαίνει στο θέατρο «Θησείον» μετά από μια πετυχημένη πορεία επί σκηνής. Υποδυόμενες τις καπνεργάτριες της περιοχής του Αγρινίου, τρεις ηθοποιοί επιστρατεύουν ηχητικά και φωτογραφικά ντοκουμέντα από μια μελέτη που προηγήθηκε για να συνθέσουν μια ποιητική, ντοκιμαντερίστικη αφήγηση της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ιστορία της ελληνικής αγροτιάς.

Πολλές και φέτος οι νέες παραστάσεις που θα δούμε στις θεατρικές αίθουσες ή στις μεγάλες σκηνές. Ξεχωρίσαμε κάποιες και σας τις παρουσιάζουμε.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το Dancing Athens ανοίγει τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση με έργα τεσσάρων χορογράφων από όλο τον κόσμο που θα παρουσιαστούν σε μουσεία, δρόμους και πλατείες του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, 1η και 2 Οκτωβρίου.

Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης

Ένα φεστιβάλ «ανοιχτού χώρου» με ελεύθερη είσοδο, που ίσως σήμερα, με τον περιορισμό πρόσβασης ολοένα και περισσότερων ανθρώπων στο κοινό αγαθό της τέχνης, αλλά και με τον αυξανόμενο έλεγχο των κινήσεών μας στο δημόσιο χώρο, το έχουμε περισσότερο από ποτέ ανάγκη.

Για την παράσταση Επτά επί Θήβας, σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις, η οποία παρουσιάστηκε στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού.

Του Νίκου Ξένιου

Δεν είναι τυχαίο το ότι το κοινό συνέχισε να χειροκροτεί όρθιο επί πέντε λεπτά στο Ηρώδειο, στην τελευταία παράσταση των Επτά επί Θήβας του Γκραουζίνις, σε σύγχρονη μετάφραση του ποιητή Γιώργου Μπλάνα: το αντιπολεμικό έργο του Αισχύλου αποδοσμένο σε επιμελημένη νέο-ρομαντική γλώσσα, με στοχαστικό βάθος και βιβλική πνοή και επενδεδυμένο με τη θαυμάσια μουσική του Δημήτρη Θεοχάρη. Πάνω απ’ όλα, όμως, μια αρμονική παράσταση χορογραφημένη θαυμάσια από τον Έντι Λάμε.