Της Μάρως Τριανταφύλλου

Εντύπωση στην ποίηση του Γιώργου Χ. Θεοχάρη μου κάνει πώς κυκλώνει συλλογή τη συλλογή την έννοια της μνήμης. Από την πρώτη ακόμη συλλογή του, το Πτωχόν Μετάλλευμα, αλλά πολύ περισσότερο στις δύο τελευταίες, το Ενθύμιον και πιο έντονα τώρα, στο Από μνήμης (Mελάνι), η έννοια της μνήμης γίνεται κραταιά και κυβερνήτρα της ποίησής του.

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Του Κώστα Κατσουλάρη

«Σκοτείνιαζε, τα φώτα άναβαν στους δρόμους που διασχίζαμε κι όλα μου φαίνονταν σωστά. Οι άνθρωποι ήταν καλοί και τίμιοι, όλοι τους. Η ζωή περίπλοκη και σύντομη.»

Ο Στέφανος, ο κεντρικός ήρωας του τελευταίου μυθιστορήματος της Αμάντας Μιχαλοπούλου, είναι αποπροσανατολισμένος. Όπως κάποια πουλιά, «τυχαίους επισκέπτες» τα λένε, που άλλοτε από απροσεξία, άλλοτε ακολουθώντας κάποιο πειρασμό χάνουν το σμήνος τους, έτσι κι εκείνος μοιάζει να έχει απολέσει τον συνδετικό κρίκο με ό,τι ονομάζεται φυλή, πατρίδα, αίσθημα του ανήκειν.

Για την ανθολογία από το έργο του Έντγκαρ Άλαν Πόε «21 ιστορίες και Το κοράκι» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο). 

Του Δημήτρη Αργασταρά

Της Άλκησις Σουλογιάννη

Μνήμη Γιάννη Βαρβέρη

Τα λογοτεχνικά κείμενα του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αποτελούν ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες παραδειγματικές εφαρμογές δημιουργικής γραφής, τόσο επειδή προβάλλουν συγκεκριμένες θεματικές σταθερές που λειτουργούν ως ορόσημα για την εξέλιξη ενός πρωτότυπου σημασιολογικού σύμπαντος, όσο και επειδή έχουν ήδη εκτιμηθεί ως προτάσεις για τη χρήση της γλώσσας στη διάσταση του ευρηματικού συνδυασμού στοιχείων που παραβιάζουν τα συμβατικά όρια ανάμεσα στην ποίηση και στην πεζογραφία, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά τα δύο είδη αποτελούν διαφορετικά κατά την κοινή αντίληψη πεδία λογοτεχνικής παραγωγής. 

Μεθυσμένοι δορυφόροι του έρωτα

Του Δημοσθένη Κερασίδη

Υπάρχουν κάποια βιβλία τα οποία θα μπορούσαν ίσως να χαρακτηριστούν ως εικόνες μιας μεσοχείμωνης άνοιξης, επειδή μας πηγαίνουν σε μια εποχή φωτεινή, ενόσω η γύρω πραγματικότητα δείχνει σαν να ερωτοτροπεί με την παρακμή και την αυτοκαταστροφή. Ένα τέτοιο βιβλίο, που διεκδικεί το ξέφωτο ως στάση προσωπική-πολιτική, είναι και Ο Σπούτνικ ταξιδεύει ακόμα, γιατί μας ταξιδεύει σε μια δεκαετία μυθική, πυρετώδη, εφηβική, επηρμένη, οργισμένη, αθώα, με σημαία την αναζήτηση της πρωτογένειας των αισθήσεων, θεμελιακή και εκθεμελιωτική, ερωτική, επαναστατική, φωτισμένη αλλά και φαντασμένη, δημιουργική και τεμπέλικη συγχρόνως, όπως ήταν η δεκαετία του ’60. 

Της Έλενας Χουζούρη

Ο Βλάντισλάβ Μπάγιατς [Βελιγράδι, 1954], συγγραφέας, μεταφραστής και εκδότης, συστήθηκε για πρώτη φορά στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με το μυθιστόρημά του Ο Μέγας Αλέξανδρος στη χώρα των Κελτών [Κέδρος], όπου, εκτός των άλλων, ο Μακεδόνας στρατηλάτης ανοίγει έναν άκρως ενδιαφέροντα και διαχρονικό διάλογο μ έναν Δρυίδη.

Της Ελένης Φουρνάρου

Η Πελαγία απόκτησε τον ισόβιο χαρακτηρισμό “δεσποινίς” μόλις στα φοιτητικά της χρόνια, όταν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Μαθηματικό και τα όνειρά της για να συμβάλλει στην οικογενειακή οικονομία – είχε μόλις πεθάνει ο πατέρας της και κάποιος έπρεπε να φροντίσει τη μάνα και τα μικρότερα αγόρια. 

Του Στρατή Χαβιαρά

Μου φαίνεται πως ο Βασίλης ο Κουνέλης μάζευε ζόρι από καιρό για να γράψει ένα πρώτο μυθιστόρημα που δε θα ήταν μόνο καλό και εκδόσιμο. Απλώς αναζητούσε «σηματωρό και κήρυκα», όπως έγραψε ο Ελύτης για το δικό του ξεκίνημα. Και καμιά φορά φτάνει να νομίζεις ότι τον βρήκες – τον σηματωρό και κήρυκα – για να βρεις το δρόμο και να ακουστείς στα πέρατα της ερημίας.

Της Παυλίνας Μάρβιν

Το δοκίμιο αυτογνωσίας του Χρίστου Ρουμελιωτάκη, αρχίζει με το ποίημα Δεν είναι τα όνειρα, γραμμένο το 1969: Δεν είναι τα όνειρα/ αυτά και πότε ήταν,/ ούτε ο πρακτικός βίος που ανατράπηκε ξαφνικά,/ τη μάνα μου συλλογίζομαι/ -στρατόπεδο, παραμονή Χριστούγεννα-, που θα γυρίζει μοναχή της μέσ’ στο σπίτι,/ που θα κοιτάζει τα βιβλία μου/ και θα κλαίει.

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Οι “Angry Young Men” ήταν μια δημοσιογραφική επινόηση: τουλάχιστον αυτό υποστήριζαν οι ίδιοι οι Οργισμένοι Νέοι μιας και κανείς συγγραφέας δεν παραδέχεται ότι «ανήκει» σε ομάδα ή κίνημα. Επρόκειτο πάντως για έναν όρο που είχε χρησιμοποιηθεί το 1951 από τον θρησκευτικό φιλόσοφο Leslie Allen Paul για να χαρακτηρίσει τη μεταστροφή του ήρωά του από τις μαρξικές θέσεις στον χριστιανισμό, και ο οποίος απέκτησε καινούργιο περιεχόμενο το 1956 όταν το έργο του John Osborne “Look Back in Anger” (ε.τ. «Οργισμένα νιάτα») ανέβηκε για πρώτη φορά στο θέατρο της πλατείας Sloane.

Του Γιώργου Βέη

Ο Κώστας Μαυρουδής (1948, Τήνος), από τους χαρακτηριστικότερους εκπροσώπους της πολύτροπης γενιάς του ΄70, ανήκει στους ποιητές εκείνους οι οποίοι εισέρχονται διακριτικά στο τοπίο της πραγματικότητας, εγκαθίστανται αβίαστα στις παρυφές των αληθειών του και στη συνέχεια αναστοχάζονται.

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Εκεί που έλεγα δεν θα φτάσω ποτέ, μετά από μια στροφή-φουρκέτα του επαρχιακού δρόμου, πίσω απ’ το βουνό, φάνηκε η θάλασσα. Σε πέντε λεπτά ήμουν στην παραλία. […]. Το μέρος είναι πέντε δρομάκια και μια μικρή παραλία με βότσαλο και πεντακάθαρα νερά. […]. Η μεγαλύτερη (…) βόλτα είναι εκατόν πενήντα μέτρα, όσο και η παραλία. […].

Του Κώστα Κατσουλάρη

Ο Jonathan Franzen είναι αυτή τη στιγμή ο πιο προβεβλημένος Aμερικανός συγγραφέας. Με το προηγούμενο πολυσέλιδο μυθιστόρημά του, το Διορθώσεις (μτφρ. Αλέξης Εμμανουήλ, εκδ. Ωκεανίδα), ένα οικογενειακό δράμα που επαινέθηκε και βραβεύτηκε ποικιλοτρόπως, χαιρετίστηκε ως ένας από τους εναργέστερους ανατόμους της αμερικανικής ενδοχώρας. Εννιά χρόνια αργότερα, επέστρεψε με το εξίσου ογκώδες Ελευθερία (μτφρ. Ρένα Χατχούτ, εκδ. Ωκεανίδα) προκαλώντας αυτή τη φορά αληθινό πάταγο. Έγινε εξώφυλλο στο Time, το βιβλίο του best seller, κι όλα αυτά με τις ευλογίες της κριτικής που τον έχρισε «νέο Τολστόι». 

Του Στρατή Χαβιαρά

Θα αναφερθώ σε δυο βιβλία, μια αισθησιακή νοημοσύνη (κατ’ επέκταση αισθητική), και ένα ήθος, εναρμονισμένο ή συγκρουόμενο με την εκάστοτε πρόκληση, αναλόγως. Αυτό είναι το απόσταγμα της δικής μου εκτίμησης του λόγου τού Γιώργου Βέη. Τόσο στο εμβατήριο, όσο και στην ποιητική πεζοπορία. 

Του Μάκη Πανώριου

Ορισμένα από τα πλέον σπουδαία μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, με βαθύ φιλοσοφικό ορίζοντα, έχουν γραφτεί από συγγραφείς που δεν ανήκουν αποκλειστικά και μόνον στο είδος. Ίσως επειδή η μυθολογία που χρησιμοποιούν για να καταθέσουν την προβληματική τους μπορεί να λειτουργήσει πολύ πιο αποτελεσματικά με τα σύμβολα και τις συντεταγμένες του, την προσχηματική της επιστήμης και της τεχνολογίας, είτε πραγματικές είναι αυτές είτε φανταστικές, την συγκεκριμένη θεματική του γενικά.

Της Ελένης Φουρνάρου

«...κυρίες και κύριοι, καλησπέρα σας! το πρόγραμμα σήμερα είναι αφιερωμένο σε ένα πρόσωπο που είχε τεράστια επιρροή στην εποχή μας και είναι από τα πλέον πολυσυζητημένα! Αναφέρομαι στον Καρλ Μαρξ...».  

Επιλογή από την πρόσφατη "σοδειά" φανταστικής λογοτεχνίας

Του Δημήτρη Αργασταρά

Στο ‘‘Ο Σπόρος’’ (Κέδρος) η Φραν Ρέι, που εργαζόταν για χρόνια στον χώρο της διαφήμισης και των ΜΜΕ, στήνει ένα επίκαιρο οικολογικό θρίλερ γύρω από τις άπληστες και παντοδύναμες πολυεθνικές εταιρίες που παράγουν και διακινούν μεταλλαγμένα προϊόντα, χρησιμοποιώντας σαν εργαστήρι γενετικής τις χώρες του Τρίτου Κόσμου και κρύβοντας με την ισχύ και το χρήμα τους την αλήθεια από τις δυτικές ‘‘δημοκρατίες’’. 

Του Μάκη Πανώριου

Ακόμη κι όταν η Φανταστική Λογοτεχνία δίνει την εντύπωση ότι εκτρέπεται σε σουρεαλιστικούς, «εξωφρενικούς» μύθους που προσιδιάζουν στο παραμύθι, αφηγούμενη ιστορίες που υπερβαίνουν τον ρεαλισμό και τον νατουραλισμό, στο βάθος τους εύκολα μπορεί να ανιχνεύσει ο αναγνώστης τη φιλοσοφική, και όχι μόνο, προβληματική –και ανάγκη– που έχουν υπαγορεύσει τη συγκεκριμένη επινόησή τους, τουλάχιστον σε επίπεδο λογοτεχνικού είδους με συγκεκριμένα σύμβολα.

Της Μαρίας Τζαμπούρα

Όλο και πιο συχνά, είτε διαβάζοντας κάποιο κείμενο/βιβλίο/γελοιογραφία είτε παρακολουθώντας μια ταινία/σήριαλ/θεατρικό, έχω την αίσθηση ότι σε αυτή τη χώρα το χιούμορ δεν συνδέεται καθόλου με την ανατροπή. Κατανοώ ότι δεν γελάμε όλοι οι άνθρωποι με τα ίδια πράγματα αλλά αδυνατώ να καταλάβω γιατί εννοούμε να αφοπλίζουμε την δύναμή του και να το περιορίζουμε στα όρια του αστείου, του χωρατού, της πλάκας. 

Του Κώστα Κατσουλάρη

Το τελευταίο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη, «Τα σακιά», είναι ένα ανάγνωσμα υποβλητικό, σκληρό, γοητευτικό όσο και, στιγμές στιγμές, δυσβάσταχτο. Οι δυο βασικοί του ήρωες, η 50χρονη πια Βιβή Χολέβα και ο τριαντάχρονος γιος της Λίνος, εκφράζουν διαφορετικές όψεις του «τέρατος», καθώς εκείνος αποδεικνύεται κατ’ εξακολούθηση βιαστής-δολοφόνος, ένας σύγχρονος «δράκος» του αθηναϊκού κέντρου. Η Καρυστιάνη, σε 350 πυκνές σελίδες, στήνει ένα σκηνικό υψηλής έντασης, μέσα στο οποίο τα πρόσωπά της συνθλίβονται διαδοχικά και αλλεπάλληλα, μέχρι την τελική –περιορισμένη, κατ’ ανάγκην– κάθαρσή τους. 

Του Δημήτρη Αργασταρά

Προκλητικός, βλάστημος, χυδαίος, είρων, πικρόχολος και ενοχλητικός, ο Άμπροουζ Μπηρς διεκδίκησε όλους αυτούς τους τίτλους κατά την διάρκεια μιας ζωής που συναγωνίστηκε σε περιπέτειες και εντάσεις ακόμη και το έργο του. Από απόστρατος αξιωματικός του εμφυλίου πολέμου σταδιοδρομεί στην δημοσιογραφία, όπου με την δηκτική του πένα τα βάζει με τους υποκριτές της Εκκλησίας, τους διεφθαρμένους πολιτικούς, τους συνδικαλιστές και τους άθεους, τις φεμινίστριες και τις ηθοποιούς ελαφρών ηθών. Προκαλεί πολλές έχθρες, διενέξεις και παραιτήσεις, για ένα διάστημα γίνεται χρυσοθήρας στους Μαύρους Λόφους της Ντακότα, ενώ στο τέρμα της ζωής του εξαφανίζεται κάπου στο εμφυλιακό Μεξικό, για να ενταχθεί στο στρατό του Πάντσο Βίγια, με τα ίχνη του να χάνονται για πάντα. 

Της Ελένης Φουρνάρου

Η ιστορία ξεκινά στη Δροσερή Κοιλάδα, υποβαθμισμένο προάστιο της Μασσαλίας, με την κηδεία της γιαγιάκας Ουμάρακ. Κάποιοι τη δολοφόνησαν, αφού πρώτα τη βασάνισαν στο υπόγειο για να της πάρουν τριάντα ευρώ. «Ληστεία μετά φόνου», αποφαίνεται η αστυνομία και κλείνει την υπόθεση. 

Της Έλενας Χουζούρη

Ποιος είναι ο Λεονάρντο Παδούρα; Κουβανός πολλών ταχυτήτων: Δημοσιογράφος, σεναριογράφος, κριτικός, μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, διηγηματογράφος. Τι απ’ όλα αυτά τον έκανε πασίγνωστο; Η λεγόμενη «Τετραλογία της Αβάνας» ή όπως είναι ο επίσημος τίτλος «Τέσσερεις εποχές». Τουτέστιν τέσσερα δυνατά αστυνομικά μυθιστορήματα ή τέσσερα δυνατά μυθιστορήματα που φοράνε τη μάσκα των αστυνομικών για να μπορούν να λένε όσα δεν φαντάζεστε για την λατρεμένη τους Αβάνα.

Της Χριστίνας Κυριακάτη

Ο έφηβος Θοδωρής, που πρωταγωνιστεί στον «Νοματαίο» του Βασίλη Κουνέλη, αφηγείται την εμπειρία του καθώς εισέρχεται στην ενηλικίωση και συνειδητοποιεί τη δομή της κοινωνίας που τον περιβάλλει. Προβληματισμοί και ξεσπάσματα από το Χαλάνδρι μέχρι την Αρκαδία, και ο πρώτος μεγάλος έρωτας που βρίσκει την ανταπόκριση στο Φεστιβάλ του Ρήγα στη Νέα Σμύρνη. 

Η συνάντηση των εικαστικών με τη λογοτεχνία είναι μια συνθήκη που έχει επιχειρηθεί αρκετές φορές με αμφίβολης αξίας αποτελέσματα κάθε φορά. Η δυναμική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε ένα γραπτό και έναν πίνακα συνήθως φωτίζει μονόπλευρα το ένα από τα δύο έργα δημιουργώντας μια έντονη αίσθηση ανισότητας.

Του Κώστα Αγοραστού

Του Στρατή Χαβιαρά

Ο Oscar Wilde θα έβρισκε πολλές παρουσιάσεις βιβλίων βαρετές, κι ας δείχνει το ακροατήριο κατανόηση αν όχι ενδιαφέρον. Κάτι πρέπει να κάνουμε με τις παρουσιάσεις αν θέλουμε να είναι, και να ακούγονται, άξιες των βιβλίων που τιμούν. Κάτι πρέπει να κάνουμε. Τι, όμως; Σίγουρα όχι πολυλογία. 

Της Παυλίνας Μάρβιν

Κάποιοι τρομάζουν με τους Γάλλους ή, μάλλον, για να ακριβολογούμε, με τη γαλλική πεζογραφία. Η συγκεκριμένη αφήγηση πάντως συγκαταλέγεται σε εκείνες που ανατρέπουν το στερεότυπο που θέλει τη γαλλική λογοτεχνία βαρετή και κομψευόμενη.

Μικρές σκηνές από τα έργα και τις ημέρες των αδελφών Γκλας και άλλες ιστορίες…

Της Νέλλης Βουτσινά

H ηχηρή του σιωπή και η απουσία, όχι μόνο από τη σκηνή της αναγνωρισιμότητας και της διασημότητας, αλλά κι από την ίδια τη συγγραφική παλαίστρα, συνιστούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της μυθολογίας του Σάλιντζερ. Τέτοιο, που η απουσία να μετουσιώνεται σε αδιάλειπτη παρουσία στο γραπτό, σε μαύρη τρύπα που ρουφά και εκλύει ενέργεια, αφού δεν γίνεται να μη διαρρηγνύει τις αράδες, ειδικά καθώς υπογραμμίζεται συνεχώς και από την ίδια την υλική υπόσταση του κειμένου – ο απαράβατος για τους εντολοδόχους όρος: καμία εισαγωγή, τίποτα στο αφτί, τίποτα στο εξώφυλλο, ούτε για τον συγγραφέα. Τίποτα. Με όλους τους τρόπους να ειπωθεί ότι τα προϊδεασμένα μυαλά δεν αποτελούν τους ιδανικούς αναγνώστες του. 

Του Μάκη Πανώριου

Η μνήμη, σύμφωνα με την επιστήμη, και όχι μόνο, είναι το θησαυροφυλάκιο του παρελθόντος. Κατά τη διαδρομή της, όμως, μέσα στους αιώνες, και μέσα στο ανθρώπινο σύμπαν που είναι και το υπαρξιακό πλοίο της, υφίσταται αλλεπάλληλες διαφοροποιήσεις, μεταπλάσεις και μεταμορφώσεις. Ως εκ τούτου η αναπαραγωγή του «χαμένου χρόνου» παραδίνεται στον αποδέκτη της αλλοιωμένη. Τη διεργασία της εν λόγω διαφοροποίησης διαπραγματεύεται η ανθρώπινη φαντασία η οποία και προσπαθεί να αναστηλώσει και να αποκρυπτογραφήσει τη μορφή, τον ήχο και τα σύμβολα μιας αδιανόητης δημιουργίας που συνεχώς και αενάως μεταλλάσσεται. Υπό αυτή την έννοια, οι μυθολογίες του κόσμου και οι έντεχνες προσεγγίσεις της προαναφερθείσας «αφάνταστης» δημιουργίας, μέσω της φανταστικής λογοτεχνίας, κυρίως, υπονοούν πολλά. 

Του Δημήτρη Αργασταρά

Για την ‘‘Χρονιά της Πλημμύρας’’ της Margaret Atwood (Ψυχογιός, μτφρ. Μ. Κουμπαρέλη) είχα διαβάσει ένα ενδιαφέρον παραλειπόμενο –ή μάλλον μία διαμάχη επί της κριτικής– περίπου ένα χρόνο πριν από την ελληνική έκδοση. Σύμφωνα με το πλαίσιο της υπόθεσης, βρισκόμαστε 25 χρόνια μετά από το ξέσπασμα ενός ανεξέλεγκτα θανατηφόρου ιού, γνωστού ως ‘‘Άνυνδρη Πλημμύρα’’, που έχει αφανίσει το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας και έχει οδηγήσει στο τέλος του πολιτισμού.

Του Κώστα Τραχανά

Πρόκειται για ένα εμβληματικό, σπάνιο και πολύτιμο έργο. Περιλαμβάνει 37 Κεφάλαια. 37 άρτια, συγκλονιστικά και απαιτητικά κείμενα που συγκινούν αλλά και υπερβαίνουν την πραγματικότητα και τη μετουσιώνουν σε μαγεία. Η γλωσσική λαμπρότητα, η αισθητική έμπνευση και ο κριτικός λόγος του συγγραφέα, το καθιστούν πραγματικό έπος. «Η κεντρική Ευρώπη» (Κέδρος) είναι έργο του προκλητικού και πολυγραφότατου Γουίλιαμ Βόλμαν, ενός από τους μεγαλύτερους σύγχρονους αμερικανούς συγγραφείς.