13 όμορφα βιβλία για πολύ μικρά παιδιά

Στην κατηγορία των εικονογραφημένων βιβλίων υπάρχει μια βασική υποκατηγορία που συχνά δίνει πολύ εκλεπτυσμένα και ολοκληρωμένα αποτελέσματα: τα βιβλία του ενός δημιουργού ο οποίος αφηγείται την ιστορία του υπογράφοντας κείμενο και εικονογράφηση ή και μόνο εικονογράφηση χωρίς λόγια. Ξεχωρίσαμε δεκατρία εικονογραφημένα βιβλία που υπογράφονται από έναν μόνο δημιουργό και απευθύνονται σε πολύ μικρά παιδιά αλλά και μεγαλύτερα τα οποία αγαπούν κι εμπνέονται από τις όμορφες εικόνες. Σας τα προτείνουμε ανεπιφύλακτα!

/01

Η Εύη όλο χορεύει και χορεύει της Birgitta Sif (μτφρ. Φίλιππος Μανδηλαράς), εκδ. Ίκαρος.

Η Ισλανδή Birgitta Sif που μεγάλωσε στη Σκανδιναβία και τις ΗΠΑ, σπούδασε στο πανεπιστήμιο Cornell στη Ν.Υόρκη και στο Cambridge School of Art (εικονογράφηση για παιδικά βιβλία) στη Βρετανία. Ζει στη Σουηδία. Το πρώτο της βιβλίο, Oliver, έχει αναγνωριστεί από τη Διεθνή Αμνηστία ως ένα βιβλίο που υπογραμμίζει πως όλοι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι έχοντας το δικαίωμα της προσωπικής γνώμης. Με την Εύη που αγαπά το χορό έχει δημιουργήσει έναν φαινομενικά ήπιο και συνεσταλμένο χαρακτήρα που απελευθερώνεται μέσω του χορού. Η μικρή με τα μεγάλα εκφραστικά μάτια δείχνει στα παιδιά πώς να δίνουν τον αγώνα τους με χάρη, επιμονή, κέφι και ζωντάνια.

02/

Το κόκκινο βιβλίο της Barbara Lehman, εκδ. Μεταίχμιο.

Η Αμερικανίδα εικονογράφος Barbara Lehman γεννήθηκε στο Σικάγο αλλά μεγάλωσε, ζει και εργάζεται στην Πολιτεία της Ν.Υόρκης. Το βραβευμένο Κόκκινο βιβλίο είναι ένα βιβλίο χωρίς κείμενο που όμως δεν απευθύνεται αποκλειστικά στα πολύ μικρά παιδιά κάτω των 2 ετών που εισέρχονται σταδιακά στον λόγο και που είναι ακόμη μακριά από την κατάκτηση του μηχανισμού της ανάγνωσης. Το βιβλίο καλεί τα παιδιά να φανούν δημιουργικά και να πλάσουν μια ιστορία έχοντας ως βάση το υλικό που προσφέρει η εικονογράφηση. Ένα κοριτσάκι βρίσκει ένα βιβλίο χωρίς λόγια αλλά με μια εικόνα: ένα αγοράκι σε ένα νησί που με τη σειρά του βρίσκει το δικό του κόκκινο βιβλίο που δεν έχει λόγια αλλά μια εικόνα, ένα κοριτσάκι της πόλης. Τα δύο παιδιά θα συναντηθούν ενώ τα άλλα παιδιά θα απολαύσουν την πρόκληση να ανακαλύψουν τη δική τους πραγματικότητα ή της πολλαπλές όψεις της.

/03

Πώς να κρύψεις ένα λιοντάρι από τη γιαγιά της Helen Stephens (μτφρ. ), εκδ. Ίκαρος.

Η Αμερικανίδα εικονογράφος Helen Stephens έχει δημιουργήσει ένα αρχετυπικό λιοντάρι που εμπνέει αίσθημα ασφάλειας και τρυφερότητας και μιλά στις καρδιές όλων των παιδιών. Στα βιβλία της Stephens είναι ο σύντροφος της μικρούλας Έλλης η οποία σε αυτή την ιστορία θα ανακαλύψει πως ο καθένας (ακόμη και οι γιαγιάδες) έχει δικαίωμα να καταφεύγει στην παρέα και την αγκαλιά του συνοδοιπόρου του από τα παιδικά χρόνια. Η Helen Stephens έχει εικονογραφήσει πολλά βιβλία για μικρά και μεγαλύτερα παιδιά ενώ το Πώς να κρύψεις ένα λιοντάρι έχει λάβει πολλές διακρίσεις.

04/

Φίλοι της Marianne Dubuc (απόδοση Θεόφιλος Μπαχτσεβάνης), εκδ. Νεφέλη.

Λιοντάρι είναι και ο ήρωας της Καναδής Marianne Dubuc. Ένα λιοντάρι τρυφερό, που νοιάζεται για τους άλλους, που συντρέχει εκείνους που έχουν ανάγκη, που προσφέρει φιλοξενία και μοιράζεται τα υπάρχοντά του. Κάποια στιγμή γνωρίζει τη φιλία στο πρόσωπο ενός πουλιού. Η ζωή του γενναιόδωρου λιονταριού κυλά ήσυχα. Ο κύκλος των εποχών ολοκληρώνεται και ξαναρχίζει με ηρεμία και σταθερότητα αλλά πλέον πιο όμορφα χάρη στη φιλία. Η Marianne Dubuc σπούδασε γραφιστική στο Πανεπιστήμιο του Κεμπέκ στο Μόντρεαλ. Εικονογραφεί και γράφει βιβλία για παιδιά. Τα βιβλία της έχουν κυκλοφορήσει σε 13 γλώσσες.

/05

Καληνύχτα Άλφονς! της Gunilla Bergstrom (μτφρ.), εκδ. Μάρτης.

Τη Σουηδή δημιουργό του πολυδιαβασμένου σε πολλές δεκάδες γλώσσες Άλφονς επέλεξαν να γνωρίσουν στα παιδιά οι νεοσύστατες εκδόσεις Μάρτης. Το μικρό αγόρι που δεν μοιάζει να ξεχωρίζει για κάποιο ξεχωριστό γνώρισμα ή ικανότητά του αποτέλεσε τον ιδανικό καμβά για την Bergstrom ώστε να δημιουργήσει έναν αγνό εκφραστή όλων των γνήσιων ερωτημάτων που θέτουν τα παιδιά και των αγωνιών που βιώνουν. Η Gunilla Bergstrom άρχισε να γράφει τις ιστορίες του Άλφι το 1972. Έχουν κυκλοφορήσει σε πάνω από 30 γλώσσες ενώ για τη Σουηδία αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.

06/

Πριν, Μετά των Anna Margot Ramstein και Matthias Aregui (εκδ. Κόκκινο).

Οι Γάλλοι γραφίστες και εικονογράφοι Ramstein και Aregui αφηγούνται τον κύκλο της ζωής σε ένα υπέροχο βιβλίο χωρίς λόγια όπου το παιδί συναντά από απλές απεικονίσεις μέχρι σελίδες που αποτελούν ζωγραφικούς πίνακες. Από τις εικόνες του ξεπηδούν ολοκληρωμένες ιστορίες, πολλές πληροφορίες για τις καλλιέργειες, την μεταποίηση, τις σχέσεις μας τη φύση αλλά και τις διαπροσωπικές σχέσεις καθώς και σχόλια σχετικά με τον τρόπο που οι σύγχρονοι άνθρωποι απομυζούμε τους φυσικούς πόρους. Από το αιώνιο ερώτημα αν η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα έως μικρές τρυφερές ιστορίες φιλίας και συνύπαρξης, στο βιβλίο Πριν, Μετά τα παιδιά θα βρουν πολλές απαντήσεις και κυρίως πολλές αφορμές για σκέψεις και συζητήσεις.

/07

Πρέπει να ελευθερώσω το παιδί του Geoffroy de Pennart (μτφρ. Γιάννης Παπαδόπουλος), εκδ. Παπαδόπουλος.

Ο Γάλλος συγγραφέας και εικονογράφος βιβλίων για μικρά παιδιά Ζωφρουά ντε Πενάρ, που γεννήθηκε (1951), σπούδασε και ζει στο Παρίσι, λειτουργεί πάντοτε ανατρεπτικά κάνοντας «ανάποδες» αναγνώσεις κλασικών παραμυθιών. Στα παραμύθια του βλέπουμε πως οι παραδοσιακά «κακοί» έχουν χρυσή καρδιά, πως μπορούν να είναι πολύ γενναιόδωροι και πως έχουν κι αυτοί κάτι να φοβούνται. Οι μαμάδες είναι πάντα εκεί κι όταν κάποιος απειλεί το παιδί τους κάνουν τα πάντα για το καλό του και τον κόσμο άνω κάτω! Σε αυτό το παραμύθι ένα άτακτο κατσικάκι κλειδώνεται στο αποθηκάκι κι έτσι ξεκινούν όλα! Τα παιδιά διασκεδάζουν και αγαπούν να διαβάζουν ξανά και ξανά τις ιστορίες του Πενάρ.

08/

Χάθηκα! και Ωχ όχι, Τζωρτζ του Chris Haughton (μτφρ. Αντώνης Παπαθεοδούλου), εκδ. Κόκκινο.

Ο Ιρλανδός Chris Haughton ζει και εργάζεται στο Λονδίνο. Σχεδιάζει ρούχα για μια πρωτοποριακή εταιρεία ένδυσης που βασίζει την παραγωγή της αποκλειστικά στο Δίκαιο Εμπόριο. Είναι επίσης συγγραφέας βιβλίων για παιδιά. Γράφει τις ιστορίες του με φιλοσοφική διάθεση και τις σχεδιάζει με χιούμορ που υπογραμμίζεται από την επιλογή των έντονων χρωμάτων και των πρωτότυπων αντιθέσεων μεταξύ τους. Στο Χάθηκα! ακολουθεί μια μικρή κουκουβάγια που χάνεται από τη φωλιά της και στην πορεία αναζήτησης της μαμάς έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τον κόσμο και τι υπάρχει πέρα από τα όρια του δικού του μικρόκοσμου. Τελικά η μικρή κουκουβάγια ξαναβρίσκει τη μαμά της αλλά πια βλέπει τον κόσμο με άλλα μάτια. Ο παιχνιδιάρης σκύλος Τζωρτζ της άλλης του ιστορίας γνωρίζει τα όρια του, διδάσκεται πως κάθε πράξη έχει μια συνέπεια και πάνω απ' όλα πως υπάρχει πάντα η δυνατότητα να κάνει τη σωστή επιλογή επειδή το επιλέγει και όχι επειδή του επιβάλλεται.

/09

Ο ζωγράφος του δάσους Frédérick Mansot (μτφρ. Θεόφιλος Μπαχτσεβάνης), εκδ. Νεφέλη.

Ο Γάλλος εικονογράφος Frédérick Mansot δημιούργησε το βιβλίο Ο ζωγράφος του δάσους αφού παρακολούθησε από κοντά τη ζωή και τον τρόπο δουλειάς ενός βοτανολόγου, μελετητή του τροπικού δάσους, ο οποίος στο πλαίσιο της δουλειάς του ζωγράφιζε δέντρα. Ο Mansot αποτυπώνει την οργανική σχέση όλων των έμβιων όντων που συνυπάρχουν στο δάσος και ταυτόχρονα αφηγείται την ιστορία ενός άνδρα που το αγαπά, το σέβεται και το προστατεύει. Με την αισθητική απόλαυση που προσφέρει η εικονογράφησή του, με το οικολογικό του μήνυμα αλλά και με την τρυφερή ιστορία του ηλικιωμένου που έχοντας διανύσει το μεγαλύτερο μέρος του κύκλου της ζωής αντλεί χαρά και δύναμη από το δάσος, Ο ζωγράφος του δάσους εισάγει τα παιδιά στην προβληματική του σεβασμού και της προστασίας της φύσης.

10/

10 κίτρινα παπάκια του Eric Carle, εκδ. Καλειδοσκόπιο.

Το πιο πρόσφατο βιβλίο του αγαπημένου των παιδιών σε όλον τον κόσμο Eric Carle που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, απευθύνεται σε μικρά χεράκια. Τα 10 κίτρινα παπάκια είναι μια μικρή ιστορία γραμμένη και ζωγραφισμένη με το αναγνωρίσιμο στυλ του δημιουργού που συνθέτει όμορφες εικόνες με πλούσια ερεθίσματα για τα παιδιά τόσο με τις τεχνικές που χρησιμοποιεί όσο και με τις έντονες αντιθέσεις στον χρωματισμό. Η έμπνευση προήλθε από ένα πραγματικό γεγονός: το 1992 ένα φορτίο με 29.000 πλαστικά παπάκια της μπανιέρας έπεσε στον βόρειο Ειρηνικό ωκεανό. Για τους περιβαλλοντολόγους αποτελούν πηγή γνώσης για την κίνηση στους ωκεανούς. Για τον Eric Carle αποτέλεσαν την αφορμή για μια νέα ιστορία-ύμνο στην αποδοχή της διαφορετικότητας, την αλληλεγγύη και τη φιλία.

/11

Σοκολάκης + Ζαχαρούλα Τρυποδόντη της Anne Russelmann, εκδ. Αιώρα.

Ένα παλιό παραμύθι (1993) με διδακτική στόχευση, η ιστορία του Σοκολάκη και της Ζαχαρούλας Τρυποδόντη της Γερμανίδας Anna Russelmann γνωρίζει μια δεύτερη ζωή στα ελληνικά χάρη στην επανέκδοσή του από τις εκδόσεις Αιώρα. Η ιστορία των μικροβίων Σοκαλάκη και Ζαχαρούλας που δουλεύουν σκληρά για να χαλάσουν τα δόντια ενός μικρού παιδιού δεν θα έχει καλό τέλος για αυτά.

12/

Το καραβάκι που ήθελε να ταξιδέψει ως την άκρη του κόσμου της Μάρως Κατσίκα (εκδ. Καλειδοκόπιο)

Η Μάρω Κατσίκα έγραψε και εικονογράφησε μια μικρή ιστορία εμπνευσμένη από το ποίημα του μεγάλου Ρώσου λυρικού ποιητή Μιχαήλ Λέρμοντοβ (1814 – 1841). «Ένα ανήσυχο καραβάκι ταξιδεύει πάνω σ' ένα πελώριο κύμα για να γνωρίσει τον κόσμο και τον εαυτό του, σε ένα εικαστικό παραμύθι που εμπνέεται από ένα ποίημα του Λέρμοντοβ και τις γραμμές και τα χρώματα του ρωσικού μοντερνισμού».

/13

Φρούτα, Λαχανικά, Λουλούδια, Αγριολούλουδα και βότανα της Ευγενίας Φακίνου, εκδ. Κέδρος.

Το 2014 οι εκδόσεις Κέδρος επέλεξαν να ενώσουν σε ένα βιβλίο και να επανακυκλοφορήσουν τέσσερα βιβλία για μικρά χεράκια που με αγάπη και φροντίδα δημιούργησε πριν πολλά χρόνια (σχεδόν 30) η Ευγενία Φακίνου. Η συγγραφέας διέγραψε έκτοτε μια σημαντική πορεία ως μυθιστοριογράφος και αγαπήθηκε πολύ. Για πολλούς όμως η πρώτη γνωριμία με τον υπέροχο (και εικαστικά) κόσμο της ξεκινά από αυτά τα μικρά βιβλιαράκια που και τα σημερινά παιδιά θα αγαπήσουν για το πολύπλευρο μάθημα βοτανολογίας, λαογραφίας, κανόνων υγιεινής διατροφής αλλά και καλλιέργειας του λόγου και της αισθητικής.

* Η ΕΛΕΝΗ ΚΟΡΟΒΗΛΑ είναι δημοσιογράφος.