
Για το μυθιστόρημα του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου Η Λάσπη (εκδ. Μελάνι).
Του Κώστα Αγοραστού
Έπειτα από την πρώτη, βραβευμένη με Κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, ποιητική συλλογή Ανεκπλήρωτοι φόβοι (εκδ. Πολύτροπον), ο Χρήστος Αρμάντο Γκέζος μπαίνει στο χώρο της πεζογραφίας με το μυθιστόρημα Η λάσπη. Ένα βιβλίο που μιλάει για τον δύσκολο αυτοπροσδιορισμό των μεταναστών δεύτερης γενιάς, τον φόβο και την τόλμη απέναντι στην νέα τους πατρίδα και τους ανθρώπους που συναντούν, καθώς και τις ενοχές που γεννιούνται μέσα στην οικογένεια και τα παιχνίδια που μπορεί να παίξει το μυαλό του ανθρώπου.
Μπαίνοντας στη λάσπη
Ο εικοσάχρονος Αλέξανδρος επιστρέφει στην Αθήνα έπειτα από απουσία κάποιων μηνών. Ο λόγος της φυγής τους, όπως μας αφηγείται, είναι η δολοφονία του πατέρα του. Έφυγε κυνηγημένος από τις Ερινύες, μακριά από την οικογένειά του χωρίς να πει σε κανέναν πού βρίσκεται. Η μητέρα του, η αδελφή του και η κοπέλα του, έχασαν κάθε ίχνος του μετά τον θάνατο του πατέρα του. Τώρα, σχεδόν έναν χρόνο μετά, και παραμονές των γενεθλίων του ο Αλέξανδρος είναι πάλι πίσω στην Αθήνα. Μένει σε ένα φτηνό ξενοδοχείο κάπου στο κέντρο και έχει καταστρώσει ένα σχέδιο. Συναντιέται αρχικά με τη φίλη του για να της εξηγήσει, όσο μπορεί, το γιατί έφυγε, γιατί την εγκατέλειψε χωρίς εξηγήσεις αφήνοντάς την στο έλεος του έρωτά της γι’ αυτόν. Αμέσως μετά πηγαίνει στο σπίτι της αδερφής του. Της ζητά να καλέσει τη μητέρα τους για μια επανένωση την ημέρα των γενεθλίων του ανακοινώνοντάς της ότι αποφάσισε να παραδοθεί στην Αστυνομία. Αυτό όμως που της αποκρύπτει είναι ότι σκοπεύει να αυτοκτονήσει μπροστά στα μάτια της μητέρας του και της αδερφής του, με ένα 45αρι αυτόματο που κουβαλά στο παλτό του.
![]() Ο Χρήστος Αρμάντο Γκέζος
|
«Μέσα στον φόβο πέρασε η ζωή μου»
Η αφήγηση της ιστορίας γίνεται από τον νεαρό Αλέξανδρο, συχνά σε δεύτερο πρόσωπο, και προσπαθεί να αποδώσει τις πυρετικές του σκέψεις. Να βάλει σε τάξη το ταραγμένο του μυαλό και να κοντρολάρει το σώμα του και την επικοινωνία του με τον έξω κόσμο. Ο λόγος του Γκέζου είναι παραληρηματικός και μακροπερίοδος. Στριμώχνει μέσα σ’ αυτόν κοινωνικά σχόλια, σχόλια για την επικαιρότητα, κρίσεις για την Αθήνα, απόψεις για τον έρωτα, τους μετανάστες. Τον γειώνει με ειρωνικές και συχνά πικρές απαντήσεις προς τους ανθρώπους, με τους οποίους έρχεται σε επαφή. Δεύτερες σκέψεις ακολουθούν και χάνονται μέσα στο υφάδι που πλέκει η ροή του ποταμού των λέξεων. Ο συγγραφέας, φαίνεται να ελέγχει σε πολύ μεγάλο βαθμό, αυτόν τον ιδιότυπο τρόπο έκφρασης κάνοντας μια άκρως ενδιαφέρουσα αφηγηματική πρόταση. Ο χαρακτήρας του, μέσα από λεκτικές υπερβολές και συντακτικές ακροβασίες, στο τέλος κατακρημνίζεται υπό το βάρος της πραγματικότητας, από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει ούτε μέσω της γλώσσας.
«Να με πει Σάντο κι όχι Αλέξανδρο»
Το επίτευγμα του Γκέζου είναι η ποιότητα του ήρωά του, ο οποίος οικοδομείται σε απόλυτο βαθμό μέσω της γλώσσας του.
Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στο βιβλίο του Γκέζου έχει το ζήτημα της ταυτότητας του ήρωά του. Ο Αλέξανδρος, βορειοηπειρώτης στην καταγωγή, ήρθε σε πολύ μικρή ηλικία με την οικογένειά του στην Αθήνα. Αν και φαινόμενο συχνό στη δεκαετία του ’90, η συγκεκριμένη περίπτωση έχει αρκετές ιδιαιτερότητες. Ο Αλέξανδρος μαθαίνει το σκοτεινό παρελθόν της οικογένειάς του, κατά το οποίο ο παππούς του, ένας πολύ έξυπνος νέος με προοπτικές, αναγκάστηκε να παντρευτεί μια κοπέλα από το χωριό του, με σκοπό οι οικογένειές τους να ενώσουν τις περιουσίες τους. Η κοπέλα όμως δεν τον αγάπησε και έβαλε κάποιον να αποπειραθεί να δολοφονήσει τον άντρα της. Η δολοφόνος πυροβόλησε στο κεφάλι στον παππού του Αλέξανδρου αλλά δεν κατάφερε να τον σκοτώσει. Έπειτα από πολλές επεμβάσεις ο παππούς σώθηκε και παντρεύτηκε άρον άρον μια άλλη γυναίκα με σκοπό να προλάβει να κάνει απογόνους. Και έτσι γεννήθηκε ο πατέρας του Αλέξανδρου. Ο παππούς του όμως δεν ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος. Ο φόβος της τρέλας και της κληρονομικότητας από στιγμάτισε τη ζωή του Αλέξανδρου. Οι σχέσεις του με τον πατέρα του έπαιρναν δυσθεώρητες διαστάσεις υπό αυτό το πρίσμα. Ήταν κάτι που δεν μπορούσε να διαχειριστεί, δεν μπορούσε να αντέξει. Έπρεπε να πατάξει το κακό στη ρίζα του και να αλλάξει και ο ίδιος.
Το επίτευγμα του Γκέζου είναι η ποιότητα του ήρωά του, ο οποίος οικοδομείται σε απόλυτο βαθμό μέσω της γλώσσας του. Μια γλώσσα που προσπαθεί να ακολουθήσει την διασπασμένη σκέψη του λοξοδρομώντας σε ατραπούς συγγενείς με την τρέλα και την παράνοια. Τα γεγονότα παίρνουν υπόσταση και βαρύτητα από τη λεκτική τους διατύπωση. Στο τέλος, ο ήρωας στη μέση του δρόμου, θα έρθει αντιμέτωπος με το πλήθος, που δεν συγχωρεί καμιά παρέκκλιση, κρατώντας ένα πιστόλι στο χέρι.
* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.
Η λάσπη
Χρήστος Αρμάντο Γκέζος
Μελάνι 2014
Σελ. 208 , τιμή € 15,00