ta-mixanakia-tou-manoli390

Του Νίκου Αδάμ Βουδούρη

Ο Γιαν Χένρικ Σβαν γεννήθηκε στη Λουντ της Σουηδίας το 1959. Είναι γόνος οικογένειας λογοτεχνών. Τον γνωρίζουμε απ’ την τακτική του συνεργασία με το περιοδικό Εντευκτήριο του Γιώργου Κορδομενίδη. Από τις Εκδόσεις Εντευκτηρίου εξάλλου κυκλοφόρησε το 2002 το πρώτο του βιβλίο σε ελληνική μετάφραση, το μυθιστόρημα Η καταραμένη χαρά. Πέντε χρόνια αργότερα, το 2007, απ’ τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα Οι περιπλανώμενοι.

Ο Σβάν ασχολείται με τους χαμηλωμένους ανθρώπους στην ομιχλώδη πατρίδα του, αυτούς που βρίσκονται “στην απέξω”, όχι μόνο γιατί είναι αλκοολικοί ή εθισμένοι στα ναρκωτικά, αλλά επειδή δεν κατανοούν τους κοινωνικούς κώδικες. Του αρέσει όμως και η χώρα μας. Περνά τα καλοκαίρια του εδώ, στη Μεσσηνία, ομιλεί την ελληνική γλώσσα, μεταφράζει σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία στα σουηδικά και δυο απ’ τα εκδοθέντα μυθιστορήματά του έχουν να κάνουν με τη ζωή σε ένα ελληνικό νησί.

Το πρώτο από αυτά, τα ελληνοκεντρικά του αφηγήματα, Η Δράκαινα, δεν έχει ακόμα μεταφραστεί στη γλώσσα μας. Αυτά κι άλλα πολλά για τον συγγραφέα και το έργο του διαβάζουμε στο κατατοπιστικότατο Επίμετρο της Μαργαρίτας Μέλμπεργκ, που συνοδεύει την ελληνική έκδοση του μυθιστορήματος Τα μηχανάκια του Μανόλη (Εκδόσεις Εντευκτηρίου, 2013), του δεύτερου μυθιστορήματος του Σβαν που διαδραματίζεται στην Ελλάδα· σε ένα ελληνικό νησί, όπως ανέφερα πιο πριν.

Ποιος είναι ο Μανόλης

Αντί για γάιδαρο προτίμησε μηχανάκι. Εξάλλου, δεν μπορείς να πας στα μπουζούκια καβάλα σε γάιδαρο

Είναι νησιώτης, αναγνωρίσιμη φιγούρα, παρόλο που δεν είναι ψαράς, ούτε έχει καΐκι να κάνει βόλτα τους τουρίστες και να τους πηγαίνει σε απόμερες παραλίες, ούτε κι έχει rooms to let. Είναι μάστορας. Μπογιατζής, σοβατζής. Με την ταβανόβουρτσα και το μυστρί φρεσκάρει και μερεμετίζει τα σπίτια του νησιού. Για τις μετακινήσεις του έχει ένα μηχανάκι, πιο πριν είχε ένα άλλο μα χάλασε, όπως χάλασε και το προηγούμενο και το άλλο το πιο παλιό. Τα μηχανάκια χαλάνε. Ο Μανόλης είναι τώρα στο πέμπτο μηχανάκι. Μετράει τη ζωή του με τα μηχανάκια του. Αν είχε διαλέξει γάιδαρο για τις μετακινήσεις του, όπως ένας άλλος προγενέστερος Μανόλης, τώρα θα ήταν στον τρίτο γάιδαρο, διότι οι γάιδαροι είναι μακροβιότεροι απ’ τα μηχανάκια και επίσης δίνουν και λίπασμα και μπορείς και να γέρνεις το κεφάλι σου πάνω τους, να τυλίγεις τα χέρια σου στον λαιμό τους. Όμως ο Μανόλης αντί για γάιδαρο προτίμησε να πάρει μηχανάκι. Εξάλλου, δεν μπορείς να πας στα μπουζούκια καβάλα σε γάιδαρο.

Ο Μανόλης έζησε διάφανη ζωή, μοιρασμένη ανάμεσα στο καλύβι του με το μικρό μποστάνι, που βρίσκεται στην κορυφή του λόφου με τη σπουδαία θέα (για τους άλλους σπουδαία, για τις τουρίστριες ας πούμε, που έρχονταν κάποτε εδώ, ξάπλωναν μαζί του και μετά έστελναν και καμιά κάρτα) και στο σπίτι του, απέναντι απ’ την ταβέρνα του Γιάννη. Εκεί ζει με τη γυναίκα του απ’ τη μέρα του γάμου τους. Οι δυο τους ζεστάθηκαν για λίγο όταν η γυναίκα έμεινε έγκυος μετά από 15 χρόνια κοινής ζωής. Τι κι αν ο Μανόλης είχε πια πειστεί πως είναι στείρος, στα 47 του έγινε πατέρας, διότι δικό του είναι το παιδί ― ποιανού θα μπορούσε να ’ναι... Το παιδί μεγάλωσε, έγινε ένας χαραμοφάης που ήθελε κι αμάξι. Του το αγόρασαν με τις οικονομίες χρόνων. Με το αμάξι του σκοτώθηκε και στη στροφή που έγινε το τροχαίο, εκεί όπου ντεραπάρισε, στέκει τώρα ένα εικονοστάσι να ορίζει το σημείο του θανάτου· να αποτρέπει άλλα τραγικά συμβάντα εκεί, σαν να υπενθυμίζει: Είναι πιασμένη αυτή η θέση θανάτου, ο επόμενος μελλοθάνατος οδηγός να πάει να φουρκιστεί παρακάτω και να γίνει κι αυτός με τη σειρά του θέμα για κουβέντα στην ταβέρνα του Γιάννη.

Λίγα λόγια, λίγα πράγματα

Στο νησιώτικο μικρόκοσμο η λιτότητα είναι δεδομένη και στο αφήγημα αυτό η λιτότητα μοιάζει να 'ναι το ζητούμενο. Χωρίς πλοκή, χωρίς ανατροπές και τερτίπια, ο συγγραφέας στήνει ένα γοητευτικό αφήγημα.

altΜικρές, κοφτές γραμμές είναι αρκετές στον Σβαν για να σκιτσάρει τον βίο του Μανόλη. Το βιβλίο συχνά-πυκνά μου έφερνε στον νου τις Αόρατες πόλεις του Ίταλο Καλβίνο, όπου η αναρρίχηση μιας γάτας στην υδρορροή είναι αρκετή για τη μετάβαση απ’ την τοπογραφία στην ανθρωπογεωγραφία. Τα ανθρώπινα έργα στο μικρό νησί του Μανόλη είναι κι αυτά μικρά, οι χειρονομίες είναι κοφτές, το μεγαλειώδες και το περίπλοκο απουσιάζουν. Ο ήλιος τρώει τα σωθικά, κι όλα γίνονται μετρημένα ― δεν υπάρχει περίσσευμα οργής, ούτε πλεόνασμα χαράς για να ξεσπάσει. Οι κοινωνικοί κώδικες είναι απλοί και εξαντλούνται στο αλισβερίσι ανάμεσα στα πέντε τραπέζια της ταβέρνας. Όλα τα επίκτητα πιάνουν λίγο χώρο· έτσι, το μικρό νησί παραμένει ευρύχωρο και η προστατευμένη απ’ τη θάλασσα πολιτισμική του αυτονομία έχει έναν ακόμα φύλακα: την πεντακάθαρη, τη σαφή δομή της.

Οι κοινωνικοί κώδικες είναι απλοί και εξαντλούνται στο αλισβερίσι με τα πέντε τραπέζια της ταβέρνας

Διαβάζοντας κανείς Τα μηχανάκια του Μανόλη δύσκολα θα ξεχάσει εικόνες σαν κι αυτές: Εξαρτήματα απ’ τις μοτοσικλέτες κρεμασμένα απ’ τα κλαδιά της ελιάς, τα κουνάει ο θαλασσινός αέρας και βγάζουν μια απόκοσμη μουσική. Τσίγκινα μικροσκοπικά εικονοστάσια διατηρούν μια φλόγα στη μέση του πουθενά. Μισογεμάτα μπουκάλια μπύρας ισορροπούν σε παλιά μα φρεσκοβαμμένα τραπέζια, που η λαδομπογιά είναι αρκετή για να κρατήσει τις σανίδες στη θέση τους.

Θα ’θελα πολύ να δω σε ελληνική μετάφραση και τη Δράκαινα, το πρώτο ελληνοκεντρικό αφήγημα του δικού μας Σουηδού, και ελπίζω να μην αργήσει. Επίσης, θα ’θελα να ξέρω αν και για τους Σουηδούς η γενειάδα είναι σημάδι πένθους.

Στο Επίμετρο υπάρχει μια πληροφορία: ο Γιαν Χένρικ Σβαν, προκειμένου να γράψει για τους άστεγους, έζησε λίγα ημερόνυχτα σαν άστεγος στους δρόμους της Στοκχόλμης. Αυτό είναι μια εικόνα. Τη μεταφέρω στα καθ’ ημάς, στα ενδότερα ενός νησιού ή ενός μικρού οικισμού της ελληνικής επαρχίας, αυθαιρετώντας ― κομψά, θέλω να πιστεύω. Ψαχουλεύω τις τσέπες του περιπλανώμενου Σουηδού. Στη μια τσέπη του βρίσκω φωτογραφία του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και στην άλλη μια φωτογραφία του Νίκου Γκάτσου.

* Η εικονογράφηση είναι σκίτσο του Νίκου Αδάμ Βουδούρη. 

ΝΙΚΟΣ ΑΔΑΜ ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ

altΤα μηχανάκια του Μανόλη
Γιαν Χένρικ Σβαν
Μτφρ: Μαρία Φραγκούλη
Επιμέλεια: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ
Εντευκτήριο 2013
Σελ. 174, τιμή € 10,00

alt

  

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ JAN-HENRIK SWAHN 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πρόποση» του Φαμπρίς Καρό (κριτική) – Ένα οικογενειακό γεύμα και άλλα δεινά

«Η πρόποση» του Φαμπρίς Καρό (κριτική) – Ένα οικογενειακό γεύμα και άλλα δεινά

Για το μυθιστόρημα του Φαμπρίς Καρό [Fabrice Caro] «Η πρόποση» (μτφρ. Χαρά Σκιαδέλλη, εκδ. Ίκαρος). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη βασισμένη στο βιβλίο ταινία «Le discours» (2020). 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ