muthoplasia2

Για το βιβλίο της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου Το παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας (εκδ. Πόλις).

Της Έλενας Μαρούτσου

«Πωλείται το παρόν» έγραφαν, θυμάμαι, κάτι ταμπέλες αναφερόμενες σε οικόπεδα ή σε κάτι παλιά σπιτάκια, δίνοντας λαβή στους γελοιογράφους της δεκαετίας του ’70 ή του ’80 να προσδώσουν νέο νόημα στη φράση, ένα νόημα φορτισμένο πολιτικά, όπως συνηθιζόταν στη μεταπολίτευση. Στο πρώτο βιβλίο της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου Το Παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας (εκδ. Πόλις), η συγγραφέας έχει δανειστεί τον τίτλο από τη γραπτή ρήση που συνοδεύει συχνά ταινίες και βιβλία και σκοπό της έχει να διαβεβαιώσει πως οι χαρακτήρες κι οι καταστάσεις είναι φανταστικές.

Στον εν λόγω τίτλο οι πολιτικές συνδηλώσεις έχουν δώσει τη θέση τους στις φιλοσοφικές αλλά και σε αυτές της σύγχρονης θεωρίας της λογοτεχνίας, όπου είθισται ακόμα και κείμενα καθαρά ημερολογιακά ή αυτοβιογραφικά να θεωρούνται προϊόντα μυθοπλασίας. Κάθε κείμενο, μας λέει η μεταμοντέρνα οπτική, είναι μυθοπλαστικό. Άπαξ και είναι ξαπλωμένο –κείται, δηλαδή, στο χαρτί–  δεν αποτελεί μέρος της ζώσας πραγματικότητας αλλά θραύσμα ενός γυαλιού που πάνω του αντανακλώνται μπερδεύοντας τα είδωλά τους συγγραφέας, αναγνώστης, αφηγητής και κάθε καρυδιάς καρύδι.

Η πένα της Ζαχαριάδου έχει βουτήξει καλά πρώτα στη φλέβα της φαντασίας προτού σχεδιάσει στο χαρτί την αυτοπροσωπογραφία της.

Κάτι ξέρει, βέβαια, η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου και μας προειδοποιεί. Από τον πρόλογο κιόλας μας ξεκαθαρίζει πως τα συγκεκριμένα κείμενα αναρτήθηκαν στο προφίλ της στο Facebook πριν αποτελέσουν υλικό για ετούτο το βιβλίο. Παρ’ όλ’ αυτά, το βιβλίο πόρρω απέχει απ’ την καταγραφή της ρεαλιστικής καθημερινότητας μιας ζωής. Η πένα της Ζαχαριάδου έχει βουτήξει καλά πρώτα στη φλέβα της φαντασίας προτού σχεδιάσει στο χαρτί την αυτοπροσωπογραφία της. Θα έλεγα μάλιστα πως αυτή η προσωπογραφία μου έφερε στο νου πίνακες υπερρεαλιστών όπου στη θέση των ματιών υπάρχουν επί παραδείγματι κουρτίνες, στη μύτη αιωρείται μια καμπάνα, στο στόμα καραδοκεί ένα ξυπνητήρι ή ένα σαρκοβόρο φυτό. Πολλά άλλωστε από τα μικροσκοπικά κείμενα του βιβλίου δείχνουν να έχουν επωαστεί κάτω από τα φώτα και τις μεθόδους τόσο του υπερρεαλισμού όσο και της λογοτεχνίας του φανταστικού, κοινός παρονομαστής των οποίων, θα αποτολμήσω να πω, είναι το παιχνίδι.

Η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου παίζει με τις λέξεις, παίζει με την ετυμολογία τους, με τον ήχο και την ιστορία τους, παίζει όμως με τη σοβαρότητα που παίζει ένα παιδί.

Η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου παίζει με τις λέξεις, παίζει με την ετυμολογία τους, με τον ήχο και την ιστορία τους. Παίζει όμως με τη σοβαρότητα που παίζει ένα παιδί. Μεταφράστρια, και δη βραβευμένη η ίδια, έχει ζυμωθεί με τις λέξεις, τις έχει μυρίσει, τις έχει αναλύσει, τις έχει βασανίσει, την έχουν βασανίσει με τη σειρά τους κι αυτές. Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, νιώθουμε πως η συγγραφέας, αν και πρωτοεμφανιζόμενη στο χώρο της λογοτεχνίας, γνωρίζει απ’ την τέχνη του λόγου. Οι φράσεις της έχουν ρυθμό και μουσικότητα, το χιούμορ της έχει χάρη αλλά και βάθος, οι αφορισμοί της είναι πρωτότυποι, η αυτεπίγνωση συμβαδίζει με τον αυτοσαρκασμό, ανάλαφρα όμως, σαν μαθητριούλες που πιασμένες απ’ το χέρι κουνάνε τις σάκες τους. Τα κείμενα της Ζαχαριάδου είναι σίγουρα απολαυστικά. Είναι όμως λογοτεχνία; Αυτό διερωτάται η ίδια με ειλικρίνεια, όταν μας εκθέτει στον πρόλογο το ιδιότυπο εγχείρημά της. Λέει συγκεκριμένα:

Μπορούν τα κείμενα που γράφτηκαν σε/για ένα συγκεκριμένο, καινούργιο ηλεκτρονικό μέσο να συμπεριληφθούν αξιοπρεπώς στο περιβάλλον ενός άλλου, χάρτινου και παραδοσιακού, έχοντας ακολουθήσει αντίστροφη πορεία απ’ τη συνηθισμένη; Μπορούν να πουν ή έστω να υπαινιχθούν αυτές οι πολύ μικρές ιστορίες μια μεγαλύτερη; Και πώς θα το λέμε, τέλος πάντων ένα τέτοιο βιβλίο, ένα τέτοιο «είδος»;

Η συγγραφέας σοφά πράττει και δεν έχει την απάντηση, όμως εγώ σκέφτομαι πως εύφορο έδαφος για τη λογοτεχνία δεν είναι το συμπαγές σαν μπετόν οδόστρωμα των βεβαιοτήτων, αλλά το μαλακό, κάποτε ολισθηρό και λασπώδες, αλλά συχνότατα πλούσιο χώμα της αμφιβολίας. Εκεί καμιά φορά ξεμυτίζουν κάτι μικρά ανθάκια, που δεν τα πιάνει μεμιάς το μάτι της λογοτεχνίας, όμως ανθίζουν κι ευωδιάζουν και κάπως σαν να μας βγάζουν χαρούμενα τη γλώσσα καθώς προσπαθούμε φιλόλογοι, συγγραφείς και κριτικοί να βρούμε την επίσημη λατινική τους ονομασία, εφήμεροι κι εμείς, όσο κι οι ονομασίες μας, ίσως και πιο εφήμεροι –μυστηριωδώς– από τα ανθάκια.  

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός.

altΤο παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας
Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
Πόλις 2014
Σελ. 200, τιμή € 10,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

Για το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Γράφει η Ντόρα Τσιμπούκη

To πρόσφατο βιβλίο της Εύα...

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Festen» του Τόμας Βίντερμπεργκ, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου

«Festen» του Τόμας Βίντερμπεργκ, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου

Για το «Festen» του Τόμας Βίντερμπεργκ, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου, στο θέατρο ΑΛΜΑ. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Άλμα» ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος επέλεξε να σκηνοθετήσει τη δύσκολη θεατρική διασκευή της κινηματογραφικής ταινίας «FESTEN» («Οικογενειακή γιορ...

Πέθανε ο συγγραφέας Πάνος Θεοδωρίδης: Η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά τον «Πετεφρή»

Πέθανε ο συγγραφέας Πάνος Θεοδωρίδης: Η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά τον «Πετεφρή»

Ανακοίνωση της Εταιρείας Συγγραφέων για τον θάνατο του μέλους της Πάνου Θεοδωρίδη. 

Επιμέλεια: Book Press

Με λύπη μας πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του αρχιτέκτονα και συγγραφέα Πάνου Θεοδωρίδη, σε ηλικία 77 ετών. Γνωστός και με το ψευδώνυμο «Πετεφρή...

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα φύλα υπάρχουν; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου; Υπάρχει φάσμα όσον αφορά το βιολογικό φύλο; Μια προσεκτική εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων που αναδύονται στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Γιατρά «Ηθική και Ανήθικοι», το οποιο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Stamora Moravita

...
«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Βραζιλιάνας Μοργκάνα Κρέτζμαν [Morgana Kretzmann] «Στη σκόνη» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κωστας Αγοραστός

Ρόδια και Τσιγάρα

...
«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα φύλα υπάρχουν; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου; Υπάρχει φάσμα όσον αφορά το βιολογικό φύλο; Μια προσεκτική εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων που αναδύονται στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ