alt

Για το μυθιστόρημα της Νένας Κοκκινάκη Η πρέσβειρα των Παρισίων (εκδ. Πατάκη)

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Μέχρι που απότομα αρρώστησε και έφυγε από τη ζωή, είχα συχνή αλληλογραφία με τον σπουδαίο και αιρετικό συγγραφέα Ηλία Πετρόπουλο. Σε κάποιες από τις τηλεφωνικές συνομιλίες μας αναφερόταν και στο Παρίσι, όπου για χρόνια ζούσε γράφοντας πυρετωδώς. Επιβεβαίωνε πόσο μαγευτικά λαμπερή είναι αυτή η πόλη. To Παρίσι εκπέμπει μια αίσθηση ελευθερίας που σου ψιθυρίζει να κυνηγήσεις την πραγματοποίηση ονείρων και υψηλών κατακτήσεων. Κι αυτή η λάμψη σε ζαλίζει, συνεχώς σε παρακινεί να ζήσεις έντονα, να ξεχωρίσεις, να διαπρέψεις. Το λαμπερό επιβάλλει να γίνεις και συ λαμπερός, είναι μια τάση και προδιάθεση που κυκλοφορεί αενάως στην ατμόσφαιρα της πόλης. Όμως κι από μια άλλη  άποψη είναι μια πόλη σκληρή, όποιος είναι ριγμένος στο περιθώριο και στο τέλμα της μετριότητας νιώθει ισοπεδωμένος κι αλλοτριωμένος.

Παρόμοια αίσθηση για το Παρίσι, με τη φωτεινή, μυστηριώδη, αλλά και τη σκληρή πλευρά του δέχεται ο αναγνώστης στο τελευταίο μυθιστόρημα της Νένας Κοκκινάκη Η πρέσβειρα των Παρισίων. Η πλοκή εξελίσσεται σε πρώτο πρόσωπο μέσα από την αφήγηση της κεντρικής ηρωίδας, της Φρόσως, καθώς και μέσα από τις σημειώσεις, σε πρώτο πρόσωπο και αυτές, του Νικήτα Πατέλη. Η Φρόσω, σαράντα τριών ετών, είναι δασκάλα, παντρεμένη χρόνια και μητέρα μιας δεκατετράχρονης, της Νεφέλης. Έπειτα από είκοσι χρόνια διδασκαλίας στο ελληνικό δημόσιο και ζώντας ασφυκτικά μέσα σε ένα συμβατικό πλέον γάμο, αποφασίζει να πάρει πενταετή μετάθεση σε ελληνικό σχολείο στο Παρίσι.

Με γλώσσα ώριμη και χυμώδη η συγγραφέας μας βυθίζει σε έναν άγνωστο, για μας κόσμο, που είναι η ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα στο Παρίσι.

Με γλώσσα ώριμη και χυμώδη και με ανάδρομη αφήγηση από το παρόν στο παρελθόν, η συγγραφέας μας βυθίζει σε έναν άγνωστο για μας κόσμο, που είναι η ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα στο Παρίσι. Παράλληλα όμως σε αρκετά σημεία του βιβλίου θίγονται παθογένειες της εκπαίδευσης και στην Ελλάδα, αποκαλύπτονται άσχημα κατεστημένα και νοσηρές νοοτροπίες. Αποτελεί ειρωνεία ότι αυτές οι παθογένειες εξιστορούνται στο βιβλίο στη χρονική περίοδο 2002 με 2006, περίοδο σημαδιακή, λίγο πριν και λίγο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα, τότε που κάποιοι πίστεψαν στην αναγέννηση της χώρας και τις λαμπρές προοπτικές προς το μέλλον.

Η Κοκκινάκη με τέχνη υφαίνει τη δίνη, τα απρόοπτα, τις αντιφάσεις, τα ηφαιστειώδη ξεσπάσματα που στροβιλίζονται γύρω από ένα ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα στους πρωταγωνιστές, τη Φρόσω, την Κατρίν και τον Νικήτα. Όμως η συνεχής ένταση που ελκύει τον αναγνώστη αναβλύζει κι από την πολυπλοκότητα των σχέσεων ανάμεσα στα πρόσωπα της ιστορίας. Σαν συμπέρασμα, που λειτουργεί αποκαλυπτικά για τη ζωή λέγεται ότι έρωτας και ξίφος, έρωτας και πόλεμος, έρωτας και εξουσία καθορίζουν τη μοίρα του κόσμου. Ο καμβάς του μυθιστορήματος της Κοκκινάκη εδώ στηρίζεται: στον έρωτα και τις αβυσσαλέες σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα πρόσωπα σε κάθε βαθμίδα κοινωνικής θέσης, αρχίζοντας από υπουργούς, μητροπολίτες, κοινοτάρχες ομογενών στις επαρχίες της Γαλλίας, πρέσβεις, διευθυντές, δασκάλους, υπαλλήλους. Ο καθένας οχυρώνεται στο ατομικό του συμφέρον, παλεύοντας με νύχια και με δόντια για τη διατήρηση των κεκτημένων του. Υποκρισία, ψέμα, ίντριγκες, διαπληκτισμοί, ανοικτές και κρυφές μάχες, κατάφωρες αδικίες, πολιτική και συνδικαλιστική διαφθορά, αναξιοκρατία, συναποτελούν όλα τα άνθη του κακού που οδηγούν σε μια αξιοθρήνητη κατάσταση.

Μια χειραφετημένη γυναίκα 

Ο καμβάς του μυθιστορήματος στηρίζεται στον έρωτα και τις αβυσσαλέες σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα πρόσωπα σε κάθε βαθμίδα κοινωνικής θέσης.

Η αύρα της Φρόσως διατρέχει όλο το μυθιστόρημα και είναι μια αύρα θετική, χωρίς να λείπουν και σκοτεινές πλευρές στις αντιδράσεις και πράξεις της, που κυρίως εμφανίζονται όταν γίνεται έρμαιο των ερωτικών παρορμήσεών της. Η Φρόσω είναι μια γυναίκα χειραφετημένη, με τόλμη, οξυδέρκεια, γερό ένστικτο και καλλιτεχνικές τάσεις που την ωθούν να δοκιμάσει τις ικανότητές της στη λογοτεχνία, να γράψει το πρώτο της μυθιστόρημα για την εμπειρία που ζει ανάμεσα στους «μεταλλαγμένους». Αυτόν τον τίτλο «μεταλλαγμένοι» χρησιμοποιεί για να προσδιορίσει τους συναδέλφους της δασκάλους ή υπαλλήλους που ήρθαν αποσπασμένοι στη Γαλλία. Μέσα στο άνυδρο τοπίο του εργασιακού χώρου της, όπου η Φρόσω εκτελεί μια εργασία ρουτίνας, ερωτεύεται τον Νικήτα -έμπειρο εκπαιδευτικό, που έχει πάρει κι αυτός απόσπαση στο Παρίσι προσπαθώντας να ξεφύγει από προσωπικά του αδιέξοδα.

Λυσιμελής έρωτας την κατασπαράζει για τον Νικήτα. Η Φρόσω του προτείνει να προχωρήσουν σε ερωτική σχέση. Όμως η τόλμη της πέφτει σε τοίχο σιωπής. Η ιστορία σε αυτό το σημείο κορυφώνεται σε διάψευση για μια γνήσια ερωτική μέθη που πυρπολεί και τους δύο. 

Η συγγραφέας αρχίζει το μυθιστόρημα της με την πολυσήμαντη φράση από τα χείλη της Νεφέλης: «Κάποτε νιώθω μέσα μου να είμαι τόσοι πολλοί που χάνομαι». Αυτό όμως ισχύει τόσο για τη Φρόσω όσο και για τα υπόλοιπα πρόσωπα του βιβλίου. Το σύνθετο, το πολύπλευρο και τους δαίμονες των χαρακτήρων η Κοκκινάκη μας τους αποκαλύπτει με ειρωνεία, σαρκασμό και διεισδυτική ματιά. 

* Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ είναι ποιήτρια.

altΗ πρέσβειρα των Παρισίων
Νένα Κοκκινάκη
Εκδ. Πατάκη 2013
Σελ. 408, τιμή € 17,90

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΝΕΝΑΣ ΚΟΚΚΙΝΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες – Μια ελληνική ανθολογία λαογραφικού τρόμου» (ανθολόγηση – εισαγωγή – επίμετρο: Γιώργος Θάνος, εκδ. Ροές).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Νεράιδες, στοιχει...

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Δήμητρας Λουκά «Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» (εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Daniel Egnéus

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Πώς μπορεί ένας αρχετυπικός μύθος, διατηρημένος μέσα στους αιώνες στη βασική του δομή ...

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

Για το μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη «Ελσίνκι» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Ο πρωταγωνιστής της ιρακινής ταινίας «The Heart Sculpture».

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο αυτό μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη ανήκει καταρχάς στη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Λογοτεχνία σε κίνηση: μοιραζόμαστε ιστορίες του χθες, ανακαλύπτουμε ιστορίες του σήμερα

Λογοτεχνία σε κίνηση: μοιραζόμαστε ιστορίες του χθες, ανακαλύπτουμε ιστορίες του σήμερα

Λίγο πριν τον ερχομό του χειμώνα, τα βιβλία της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος αφήνουν για λίγο τα ράφια, βγαίνουν μια βόλτα στο Πάρκο και αφηγούνται τις ιστορίες τους.

Επιμέλεια: Book Press

Τέσσερα πρωινά, τέσσερις συναντήσεις στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχ...

Το φαινόμενο Εντουάρ Λουί: Σκέψεις με αφορμή την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Το φαινόμενο Εντουάρ Λουί: Σκέψεις με αφορμή την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Τα βιβλία και η προσωπικότητα του Εντουάρ Λουί, οι οικογένεια και οι φίλοι, καθώς και οι πολιτικές προεκτάσεις των βιβλίων, των άρθρων ακόμη και των εμφανίσεών του, αποτέλεσαν πεδία όπου ανέπτυξε τις απόψεις του ο δημοφιλής Γάλλος συγγραφέας, μετά από τις ερωτήσεις που του έθεταν η Έλενα Όλγα Χρηστίδη και ο Κωσ...

Εύα Πολυβίου: «Ένα καλό κείμενο δεν θα περάσει απαρατήρητο από έναν διορατικό εκδότη»

Εύα Πολυβίου: «Ένα καλό κείμενο δεν θα περάσει απαρατήρητο από έναν διορατικό εκδότη»

Η Εύα Πολυβίου μας συστήθηκε πρόσφατα με τη νουβέλα της «Οι ορτανσίες», η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Με ποια λόγια θα συστήνατε το βιβλίο σας σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε για σας;

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ

...
«Το Τέλος. Και Ξανά» του Ντίνο Μπάουκ (προδημοσίευση)

«Το Τέλος. Και Ξανά» του Ντίνο Μπάουκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Σλοβένου συγγραφέα Ντίνο Μπάουκ (Dino Bauk) «Το Τέλος. Και Ξανά» (μτφρ. Γιούλη Σταματίου) το οποίο θα κυκλοφορήσει αρχές Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Αγαπητή μητέρα, ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ