kichilov-mitas390

Για τη νουβέλα του Γιώργου Μητά Το σπίτι (εκδ. Κίχλη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Γιώργος Μητάς επανεμφανίζεται με τον αέρα του πρώτου του βιβλίου, της συλλογής διηγημάτων Ιστορίες του Χαλ (Κίχλη, 2011), που έγινε δεκτό με επαινετικά σχόλια εκ μέρους της κριτικής. Μάλιστα το 2012 βραβεύτηκε ως ο καλύτερος πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας από το περιοδικό «Διαβάζω». Το τωρινό έργο του, νουβέλα αυτή τη φορά, παίρνει τη σκυτάλη από το τελευταίο διήγημα της προαναφερθείσας συλλογής, αφού κι αυτό στηρίζεται στη μυστηριώδη ατμόσφαιρα ενός παράξενου σπιτιού και τους ακόμα πιο παράξενους ενοίκους του. Κι αυτή η ατμόσφαιρα αποβαίνει μυστηριακή, αν δούμε στην αφηγημένη ιστορία το αλληγορικό βάθος που ξεδιπλώνεται σταδιακά ώς τον αναγνώστη.

Ιδανικές συνθήκες εγκλεισμού

Ο Νίκος Βελισσάρης είναι ένας νέος συγγραφέας που φτάνει στο υδραίικο αρχοντόσπιτο του πλούσιου Κάλφογλου, για να διεκδικήσει μια υποτροφία γραφής. Εκεί, παρόλο που όλα φαίνονται ιδανικά, τόσο η φιλοξενία όσο και οι συνθήκες, μια αινιγματική αχλύς πλανάται πάνω από τα δωμάτια. Δεν είναι μόνο ο γηραιός, καθηλωμένος στο καροτσάκι του, οικοδεσπότης, ούτε ο προθυμότατος, λίγο υβριδικός (χειρώνακτας και βιβλιόφιλος) και ανεξιχνίαστος Συμεών, που είναι μπάτλερ, μάγειρας, υπηρέτης και λοιπά άλλα μέσα στο σπίτι. Είναι το δυνάμει απειλητικό κλίμα μιας εβδομάδας η οποία περνάει ανάμεσα σε βόλτες στο νησί, συναντήσεις τυχαίες ή επιδιωκόμενες με τους οικοδεσπότες και πολλή δουλειά στον υπολογιστή, ώστε η ιστορία να είναι έτοιμη το βράδυ του Σαββάτου, όταν και θα κριθεί.

Αυτοαναφορικό έργο με δόσεις αστυνομικής ίντριγκας και ενίοτε γοτθικές πινελιές, χωρίς να λείπουν στοιχεία του φανταστικού.

Το θέμα της νουβέλας στρέφεται γύρω από τον τρόπο με τον οποίο γεννάται το έργο τέχνης. Ο ίδιος ο Κάλφογλου, κατά τα πρότυπα του Στέφαν Τσβάιχ, αναζητεί χειρόγραφα και ιδιόχειρα σημειώματα ανά την υφήλιο, προκειμένου να οσμιστεί τη διαδικασία γένεσης ενός καλλιτεχνήματος και τον πυρετό του λογοτέχνη όταν το εγκυμονεί. Ακόμα περισσότερο, καλεί –με δόλωμα την υποτροφία– νέους συγγραφείς, ώστε την εβδομάδα που θα μείνουν στο σπίτι του να συμπορευτεί με τον τοκετό τους και να θερμανθεί από τη φλόγα της δημιουργίας. Το ταξίδι προς την Ιθάκη είναι ίσως πιο σημαντικό από το ίδιο το έργο και την επιτυχία της ακροαματικής ανάγνωσης. Δεν ξέρει όμως κανείς αν ο δρόμος για κει είναι το ίδιο στρωμένος με ροδοπέταλα και για τον ίδιο τον συγγραφέα…

Το σπίτι είναι μια συνεχής αλληγορία, μια αφήγηση που παραπέμπει αδιάλειπτα στις εμπειρίες του λογοτέχνη, όταν αυτός επεξεργάζεται τα κείμενά του. Γι’ αυτό είναι διάστικτο με διακειμενικές αναφορές, ένα πλέγμα παραπομπών που δεν είναι απλώς φιλαναγνωστικό τερτίπι, αλλά μια διαρκής υπενθύμιση των οφειλών συγγραφέα και αναγνώστη, Βελισσάρη και Κάλφογλου, στους μεγάλους λογοτέχνες. Η νουβέλα είναι ακόμα περισσότερο ένα αυτοαναφορικό έργο με δόσεις αστυνομικής ίντριγκας και ενίοτε γοτθικές πινελιές, χωρίς να λείπουν στοιχεία του φανταστικού.

Η Ιθάκη μπορεί και να είναι εξίσου εφιαλτική με την πορεία προς αυτήν, αλλά το ταξίδι δεν παύει να παραμένει μια συνταρακτική εμπειρία.

Η ανάγκη απομόνωσης, η κινητήρια έμπνευση, το πάθος της εργασίας, αλλά και οι παραδοξότητες του περιβάλλοντος, η ένταση της καταιγίδας, το αίνιγμα και η αγωνία, οι εφιάλτες που ποτέ δεν καταλαγιάζουν, η πυρέσσουσα πάλη, το σκοτεινό και άπατο υπόγειο του υποσυνείδητου, τα μικρά ανθρωπάκια που στοιχειώνουν τη σκέψη του και άλλα παρόμοια είναι για τον δημιουργό οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες του ταξιδιού αλλά και τα ηδονικά μυρωδικά στον πλου της συγγραφής. Κι ακόμα χειρότερα, αν οι τελευταίες σελίδες κορυφώνονται με τον ήχο ενός πυροβολισμού και συνάμα εκτίθενται στον αναγνώστη με την αοριστία του ανοικτού τέλους γύρω από την αξία του γεννώμενου έργου, τότε ο Γολγοθάς της γραφής μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος. Η Ιθάκη μπορεί και να είναι εξίσου εφιαλτική με την πορεία προς αυτήν, αλλά το ταξίδι δεν παύει να παραμένει –ακόμα και μετά το τέλος του– μια συνταρακτική εμπειρία.

Μου φαίνεται ότι το ζεστό ύφος του Γιώργου Μητά, που συναντήσαμε στις παγωνιές της Αγγλίας, εδώ λείπει, χωρίς να χάνεται ωστόσο η απαλή επιδερμίδα των λέξεών του. Τα στοιχεία όμως εκείνα που έκαναν το ελληνικό μάτι να αναμορφώνει το βρετανικό περιβάλλον στις Ιστορίες του Χαλ εδώ δεν κατάφεραν –κι αυτό φαίνεται εξ αρχής– να δώσουν τη δική τους σφραγίδα στην Ύδρα και στο (α)φιλόξενο σπίτι του Κάλφογλου. Κι αν συνυπολογίσει κανείς μερικές αφηγηματικές αβαρίες, όπως την ευκολία με την οποία εμπνέεται ο νεαρός Βελισσάρης, ή την αδυναμία να δοθεί πιο εκτενώς και δη πιο εύγλωττα η βιβλιομανής και θριλερική ψυχική άβυσσος των δύο οικοδεσποτών, διαπιστώνει ότι Το σπίτι θα μπορούσε να είναι καλύτερο. 

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΤο σπίτι
Γιώργος Μητάς
Κίχλη 2014
Σελ. 144, τιμή € 13,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΗΤΑ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα «Ο τελευταίος Άλυπος» (εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη σειρά  «Klim» (2015).

Γράφει ο Γιώργος Ρούσκας

Δεν έχω πεισθεί ότι ...

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Brandy Sour» (εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, καρτ ποστάλ που απεικονίζει το Λήδρα Πάλας (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, φωτογραφία του Κυρακού Ζαρταριάν, περ. 1954).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...
«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

Για το βιβλίο με πεζά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή «Το αλάτι του Bad Ischl» (εκδ. Κίχλη).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Αυτό που χαρακτηρίζει τα κείμενα του Κώστα Μαυρουδή, ως γνήσιου «εστέτ», αισθητή της γραφής, είναι ότι ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Δόθηκαν τα βραβεία της Εταιρίας λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για το 2022

Δόθηκαν τα βραβεία της Εταιρίας λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για το 2022

Χθες, Τρίτη, 21 Μαρτίου 2023, Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης, η Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης απένειμε τα πρώτα λογοτεχνικά της βραβεία. Βραβεύτηκαν οι Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Μεγάλο Βραβείο, Ευαγγελία Τάτση, βραβείο ποίησης, και Μαριάνθη Τεντζεράκη, βραβείο πεζογραφίας. Στην κεντρική εικόνα, η στιγμή της βρά...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

Ο παγκοσμίου φήμης επιστήμονας Γκάμπορ Μάτε έρχεται στην Ελλάδα

Ο παγκοσμίου φήμης επιστήμονας Γκάμπορ Μάτε έρχεται στην Ελλάδα

Ο Δρ. Γκάμπορ Μάτε θα έρθει στην Ελλάδα για ένα διήμερο εργαστήριο με θέμα «Ενδοσκόπηση μέσω Συμπόνοιας: Για την επούλωση του τραύματος και του στρες», στις 20 και 21 Ιουνίου 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Ο παγκοσμίου φήμης ο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

«Αγκούσα» της Μαντώς Μάκκα (προδημοσίευση)

«Αγκούσα» της Μαντώς Μάκκα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Μαντώς Μάκκα «Αγκούσα», που θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Οι φωνές» ...

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ