kichilov-mitas390

Για τη νουβέλα του Γιώργου Μητά Το σπίτι (εκδ. Κίχλη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Γιώργος Μητάς επανεμφανίζεται με τον αέρα του πρώτου του βιβλίου, της συλλογής διηγημάτων Ιστορίες του Χαλ (Κίχλη, 2011), που έγινε δεκτό με επαινετικά σχόλια εκ μέρους της κριτικής. Μάλιστα το 2012 βραβεύτηκε ως ο καλύτερος πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας από το περιοδικό «Διαβάζω». Το τωρινό έργο του, νουβέλα αυτή τη φορά, παίρνει τη σκυτάλη από το τελευταίο διήγημα της προαναφερθείσας συλλογής, αφού κι αυτό στηρίζεται στη μυστηριώδη ατμόσφαιρα ενός παράξενου σπιτιού και τους ακόμα πιο παράξενους ενοίκους του. Κι αυτή η ατμόσφαιρα αποβαίνει μυστηριακή, αν δούμε στην αφηγημένη ιστορία το αλληγορικό βάθος που ξεδιπλώνεται σταδιακά ώς τον αναγνώστη.

Ιδανικές συνθήκες εγκλεισμού

Ο Νίκος Βελισσάρης είναι ένας νέος συγγραφέας που φτάνει στο υδραίικο αρχοντόσπιτο του πλούσιου Κάλφογλου, για να διεκδικήσει μια υποτροφία γραφής. Εκεί, παρόλο που όλα φαίνονται ιδανικά, τόσο η φιλοξενία όσο και οι συνθήκες, μια αινιγματική αχλύς πλανάται πάνω από τα δωμάτια. Δεν είναι μόνο ο γηραιός, καθηλωμένος στο καροτσάκι του, οικοδεσπότης, ούτε ο προθυμότατος, λίγο υβριδικός (χειρώνακτας και βιβλιόφιλος) και ανεξιχνίαστος Συμεών, που είναι μπάτλερ, μάγειρας, υπηρέτης και λοιπά άλλα μέσα στο σπίτι. Είναι το δυνάμει απειλητικό κλίμα μιας εβδομάδας η οποία περνάει ανάμεσα σε βόλτες στο νησί, συναντήσεις τυχαίες ή επιδιωκόμενες με τους οικοδεσπότες και πολλή δουλειά στον υπολογιστή, ώστε η ιστορία να είναι έτοιμη το βράδυ του Σαββάτου, όταν και θα κριθεί.

Αυτοαναφορικό έργο με δόσεις αστυνομικής ίντριγκας και ενίοτε γοτθικές πινελιές, χωρίς να λείπουν στοιχεία του φανταστικού.

Το θέμα της νουβέλας στρέφεται γύρω από τον τρόπο με τον οποίο γεννάται το έργο τέχνης. Ο ίδιος ο Κάλφογλου, κατά τα πρότυπα του Στέφαν Τσβάιχ, αναζητεί χειρόγραφα και ιδιόχειρα σημειώματα ανά την υφήλιο, προκειμένου να οσμιστεί τη διαδικασία γένεσης ενός καλλιτεχνήματος και τον πυρετό του λογοτέχνη όταν το εγκυμονεί. Ακόμα περισσότερο, καλεί –με δόλωμα την υποτροφία– νέους συγγραφείς, ώστε την εβδομάδα που θα μείνουν στο σπίτι του να συμπορευτεί με τον τοκετό τους και να θερμανθεί από τη φλόγα της δημιουργίας. Το ταξίδι προς την Ιθάκη είναι ίσως πιο σημαντικό από το ίδιο το έργο και την επιτυχία της ακροαματικής ανάγνωσης. Δεν ξέρει όμως κανείς αν ο δρόμος για κει είναι το ίδιο στρωμένος με ροδοπέταλα και για τον ίδιο τον συγγραφέα…

Το σπίτι είναι μια συνεχής αλληγορία, μια αφήγηση που παραπέμπει αδιάλειπτα στις εμπειρίες του λογοτέχνη, όταν αυτός επεξεργάζεται τα κείμενά του. Γι’ αυτό είναι διάστικτο με διακειμενικές αναφορές, ένα πλέγμα παραπομπών που δεν είναι απλώς φιλαναγνωστικό τερτίπι, αλλά μια διαρκής υπενθύμιση των οφειλών συγγραφέα και αναγνώστη, Βελισσάρη και Κάλφογλου, στους μεγάλους λογοτέχνες. Η νουβέλα είναι ακόμα περισσότερο ένα αυτοαναφορικό έργο με δόσεις αστυνομικής ίντριγκας και ενίοτε γοτθικές πινελιές, χωρίς να λείπουν στοιχεία του φανταστικού.

Η Ιθάκη μπορεί και να είναι εξίσου εφιαλτική με την πορεία προς αυτήν, αλλά το ταξίδι δεν παύει να παραμένει μια συνταρακτική εμπειρία.

Η ανάγκη απομόνωσης, η κινητήρια έμπνευση, το πάθος της εργασίας, αλλά και οι παραδοξότητες του περιβάλλοντος, η ένταση της καταιγίδας, το αίνιγμα και η αγωνία, οι εφιάλτες που ποτέ δεν καταλαγιάζουν, η πυρέσσουσα πάλη, το σκοτεινό και άπατο υπόγειο του υποσυνείδητου, τα μικρά ανθρωπάκια που στοιχειώνουν τη σκέψη του και άλλα παρόμοια είναι για τον δημιουργό οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες του ταξιδιού αλλά και τα ηδονικά μυρωδικά στον πλου της συγγραφής. Κι ακόμα χειρότερα, αν οι τελευταίες σελίδες κορυφώνονται με τον ήχο ενός πυροβολισμού και συνάμα εκτίθενται στον αναγνώστη με την αοριστία του ανοικτού τέλους γύρω από την αξία του γεννώμενου έργου, τότε ο Γολγοθάς της γραφής μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος. Η Ιθάκη μπορεί και να είναι εξίσου εφιαλτική με την πορεία προς αυτήν, αλλά το ταξίδι δεν παύει να παραμένει –ακόμα και μετά το τέλος του– μια συνταρακτική εμπειρία.

Μου φαίνεται ότι το ζεστό ύφος του Γιώργου Μητά, που συναντήσαμε στις παγωνιές της Αγγλίας, εδώ λείπει, χωρίς να χάνεται ωστόσο η απαλή επιδερμίδα των λέξεών του. Τα στοιχεία όμως εκείνα που έκαναν το ελληνικό μάτι να αναμορφώνει το βρετανικό περιβάλλον στις Ιστορίες του Χαλ εδώ δεν κατάφεραν –κι αυτό φαίνεται εξ αρχής– να δώσουν τη δική τους σφραγίδα στην Ύδρα και στο (α)φιλόξενο σπίτι του Κάλφογλου. Κι αν συνυπολογίσει κανείς μερικές αφηγηματικές αβαρίες, όπως την ευκολία με την οποία εμπνέεται ο νεαρός Βελισσάρης, ή την αδυναμία να δοθεί πιο εκτενώς και δη πιο εύγλωττα η βιβλιομανής και θριλερική ψυχική άβυσσος των δύο οικοδεσποτών, διαπιστώνει ότι Το σπίτι θα μπορούσε να είναι καλύτερο. 

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΤο σπίτι
Γιώργος Μητάς
Κίχλη 2014
Σελ. 144, τιμή € 13,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΗΤΑ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το αδελφομοίρι, και άλλες ιστορίες» του Αντώνη Πάσχου (κριτική) – Στη μεθόριο των ρευστών συνόρων

«Το αδελφομοίρι, και άλλες ιστορίες» του Αντώνη Πάσχου (κριτική) – Στη μεθόριο των ρευστών συνόρων

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αντώνη Πάσχου «Το αδελφομοίρι – Και άλλες ιστορίες» (εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: Σπάνια φωτογραφία από συσσίτιο σε δημοτικό σχολείο των Σερρών, από το αρχείο του Βασίλη Τζανακάρη, στα χρόνια αμέσως μετά τη βουλγαρική κατοχή και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου.

Γρ...

«Ο χορός του αετού» της Νάγιας Δαλακούρα (κριτική) – Ένα μυθιστόρημα για τη ζωή και τα έθιμα των Σαρακατσάνων

«Ο χορός του αετού» της Νάγιας Δαλακούρα (κριτική) – Ένα μυθιστόρημα για τη ζωή και τα έθιμα των Σαρακατσάνων

Για το βιβλίο της Νάγιας Δαλακούρα «Ο χορός του αετού» (εκδ. Κλειδάριθμος). 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Την Κομοτηναία συγγραφέα Νάγι...

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μαγδαληνή Ρεμούνδου: «Τα προγράμματα σπουδών που παρέχει το Μητροπολιτικό Κολλέγιο είναι προγράμματα δημόσιων Βρετανικών Πανεπιστημίων»

Μαγδαληνή Ρεμούνδου: «Τα προγράμματα σπουδών που παρέχει το Μητροπολιτικό Κολλέγιο είναι προγράμματα δημόσιων Βρετανικών Πανεπιστημίων»

Μιλήσαμε με την κα Μαγδαληνή Ρεμούνδου, Κοσμήτορα της Σχολής Πολιτισμού, στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο, για τη Σχολή Πολιτισμού και Επικοινωνίας του Κολλεγίου, που έχει ήδη ξεχωρίσει με τα ποιοτικά της προγράμματα σε τομείς όπως η σκηνοθεσία, η δημιουργική γραφή ή η δημοσιογραφία. 

Συνέντευξη στον ...

Έφυγε από τη ζωή ο βραβευμένος Σύριος συγγραφέας Χάλιντ Χαλίφα

Έφυγε από τη ζωή ο βραβευμένος Σύριος συγγραφέας Χάλιντ Χαλίφα

Ο Χάλιντ Χαλίφα [Khaled Khalifa], ένας από τους γνωστότερους συγγραφείς της Συρίας, έφυγε από τη ζωή στις 30 Σεπτεμβρίου, σε ηλικία 59 ετών, από καρδιακή ανακοπή. Το βιβλίο του «Ο θάνατος είναι ζόρικη δουλειά» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση Αγγελικής Σιγούρου.

...
Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου: Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρζα, Γουαδαλαχάρα – Τέσσερις σταθμοί για το ελληνικό βιβλίο

Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου: Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρζα, Γουαδαλαχάρα – Τέσσερις σταθμοί για το ελληνικό βιβλίο

Η χώρα μας θα πάρει μέρος σε τέσσερις Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου έως το τέλος του 2023. Στην αποστολή μετέχουν συγγραφείς, μεταφραστές, κριτικοί λογοτεχνίας, πανεπιστημιακοί, εκδότες, πολιτιστικοί οργανισμοί και φορείς.

Επιμέλεια: Book Press

Μαδρίτη, Φρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ