«Η Νέα Υόρκη ως χαρακτήρας σε ιστορία μυστηρίου δεν θα ήταν ο ντετέκτιβ, ούτε ο δολοφόνος. Θα ήταν ο αινιγματικός ύποπτος που γνωρίζει τα πραγματικά γεγονότα αλλά δεν πρόκειται να τα αφηγηθεί».

Ο διάσημος αφορισμός του «τίποτα δεν είναι βέβαιον» εξηγεί θαυμάσια τα αίτια και τα αιτιατά μιας πληθώρας φαινομένων, τα οποία πυκνώνουν τις τάξεις των εξακτινώσεων της ασίγαστης επινόησης και στο παρόν έργο του ακαταπόνητου, ιδιοφυούς αμερικανού μυθιστοριογράφου Τόμας Πίντσον. Δανειζόμενος και τοποθετώντας μάλιστα στην περίοπτη θέση της γενικής προμετωπίδας του βιβλίου τη φράση «η Νέα Υόρκη ως χαρακτήρας σε ιστορία μυστηρίου δεν θα ήταν ο ντετέκτιβ, ούτε ο δολοφόνος. Θα ήταν ο αινιγματικός ύποπτος που γνωρίζει τα πραγματικά γεγονότα αλλά δεν πρόκειται να τα αφηγηθεί», που ανήκει στον συγγραφέα των εκατό και πλέον έργων Donald Wsestlake Edwin (Ντόναλντ Ε. Γουέστλεϊκ, 12 Ιουλίου 1933 – 31 Δεκεμβρίου 2008), ο Τόμας Πίντσον δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να προειδοποιεί αδαείς και μη χρήστες του λογοτεχνικού του τροπισμού, ότι αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει, υπάγεται στο είδος εκείνο της γραφής, η οποία επιχειρεί να συλλάβει και να αποτυπώσει στη συνέχεια το εξ ορισμού Επισφαλές ή Ακροσφαλές.

Στη Μητρόπολη του Νέου Κόσμου

Η ολική και ενίοτε άκρως ριψοκίνδυνη ρευστότητα των πραγμάτων, όπως εμφανίζεται στη Μητρόπολη του Νέου Κόσμου, η ολοσχερής πτώση των μετοχών των ποικίλων εταιρειών πληροφορικής, η διάβρωση του Προσώπου από τον θανάσιμο ιό της αυξητικά παραγόμενης τυποποίησης του μη-προσώπου, η προϊούσα άλωση της ατομικότητας, η είσοδός μας στην ολισθηρή πραγματικότητα του διαδικτύου και των ηθικών κινδύνων, που συνεπάγεται η ανεπιφύλακτη υιοθέτησή του από τα εκατομμύρια των ανυποψίαστων ή μη ενοίκων του, η καθόλα έκδηλη αγωνία του πολίτη να αδράξει την ευκαιρία των ευκαιριών, καταβάλλοντας κάθε είδους προσπάθεια, εντός ή και εκτός του πεδίου της νομιμότητας, η προβολή της εξορθολογισμένης ή μη μεθόδου αμείωτης παραγωγής πλούτου, οι Η.Π.Α. των πολλών πτυχών και άκρων και βεβαίως τα τραγικά γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, που το αίμα τριών χιλιάδων θυμάτων από 93 διαφορετικές εθνικότητες τα διατηρεί, ως γνωστόν, ακόμη άσβηστα στην καθολική μνήμη, συναποτελούν τις κύριες εστίες των αναφορών και των αυτοαναφορών της Υπεραιχμής. Ο τίτλος, ο οποίος παραπέμπει εννοιολογικά εμμέσως πλην σαφώς και στην πασίγνωστη Κόψη του ξυραφιού του William Somerset Maugham (1874-1965), μαρτυρεί ασφαλώς την έντιμη απόπειρα του μεταφραστή να μεταφέρει σε καλά ελληνικά το πολύσημο πρωτότυπο σύμπλεγμα Bleeding Edge, με το οποίο είναι γνωστό στον αγγλόφωνο κόσμο αυτό το επίτευγμα. Συνιστά εν ολίγοις τίτλο, ο οποίος επείγεται να μεταφέρει εξ αρχής το βάρος ενός προαναγγελλόμενου εγκλήματος.

Ο τίτλος, ο οποίος παραπέμπει εννοιολογικά εμμέσως πλην σαφώς και στην πασίγνωστη Κόψη του ξυραφιού του William Somerset Maugham, μαρτυρεί ασφαλώς την έντιμη απόπειρα του μεταφραστή να μεταφέρει σε καλά ελληνικά το πολύσημο πρωτότυπο σύμπλεγμα Bleeding Edge. 

Η Μαξίν Τάρνοου, αρχετυπική εργαζόμενη μητέρα, χαλκέντερη και ιδιοφυής ως επαγγελματίας, διατηρεί ένα μικρό γραφείο ερευνών, διακριτικών κατά το μάλλον ή ήττον, στο Άνω Δυτικό Μανχάταν. Παρακολουθεί τους υπόπτους διάπραξης παραβάσεων οικονομικού κυρίως χαρακτήρα. Η εμπλοκή της στη διαλεύκανση σκανδάλων, τα οποία συνδέονται με τον βίο και την πολιτεία του σεσημασμένου μεγαλοκαρχαρία μιας εταιρείας ασφάλειας υπολογιστών, ήτοι του Γκάμπριελ Άις, θα ανεβάσει γεωμετρικά τη θερμοκρασία της αφήγησης. Η ίδια θα έρθει αντιμέτωπη με στελέχη του υποκόσμου των Ρώσων, με φασματικούς φορείς ιστοτόπων, οι οποίοι δεν διακρίνονται για τις ηθικές επιλογές τους, με έναν άκρως επικίνδυνο υπάλληλο μυστικών υπηρεσιών, με έναν έμπορο ναρκωτικών, και πολλές άλλες περσόνες, λίγο πολύ αληθοφανείς ή και υπερτονισμένες, οι οποίες διαβιούν στη λαβυρινθώδη πόλη της, όπου εκείνη επιζεί εν τέλει ψυχικά αλώβητη, ως ευνοούμενη προφανώς του συγγραφέα. Από μια εστία ανάλυσης, η Μαξίν Τάρνοου ενεργεί ως θηλυκή εκδοχή ενός Υπέρ Άνδρα, νιτσεϊκών ασφαλώς χαρακτηριστικών, γειωμένου αποκλειστικά στο Μανχάταν.

Τα άφθονα, κατά κανόνα σπαραχτικά διαλογικά μέρη εναλλάσσονται αβίαστα, αφήνοντας στον αναγνώστη μια γεύση πικρίας για την κατάρρευση των διηγητικών υποκειμένων, ιδίως εκείνων, τα οποία δρουν ως άθλιες μαριονέτες, επιζητώντας εδώ και τώρα τον εύκολο πλουτισμό. Ο διδακτισμός δεν θέλει να αποκρύψει την καταγωγή του. Ο δε διάκοσμος ενίοτε παραπέμπει τεχνηέντως σε ένα αλλόφρον, καρναβαλικό Χόλυγουντ. Το υπερμέγεθες αποτελεί τον εφιάλτη του χωρόχρονου. Απομονώνω για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής τα εξής ενδεικτικά «Το αγορασμένο με ύποπτο χρήμα θερινό ησυχαστήριο του Άις είναι ένα σεμνό σπίτι με δέκα κρεβατοκάμαρες, αυτό που οι μεσίτες αποκαλούν «μεταμοντέρνο», με κύκλους και κομμάτια κύκλου στα παράθυρα και στα κασώματα, με ανοιχτό σχεδιασμό, γεμάτο από εκείνο το αλλόκοτο πλευρικό ωκεάνιο φως που έφερε εδώ ζωγράφους όταν το Σάουθ Φορκ ήταν ακόμα πραγματικό». (βλ. σελ. 226 επ.). Το σχέδιο ζωής καταντά σε καρικατούρα του εαυτού του. Η υπονόμευση του φυσικού οδηγεί μαθηματικά στη νεύρωση του τρέχοντος, στην τρέλα του δήθεν απαραίτητου.

Η Υπεραιχμή είναι ο αρνητικός, εντελώς σαρκαστικός θρίαμβος του «άζωου». Δηλαδή του αβίωτου στην κυριολεξία του όρου. Αν και φαίνεται ότι η γραφή παράγεται εδώ χωρίς τη μεσολάβηση ικανών και αναγκαίων φίλτρων, παρέχει εν τούτοις την εντύπωση ότι πρόκειται για γραφή ολκής: πρόσωπα και αντικείμενα καθίστανται αγάλματα ύφους.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι ποιητής. 

Υπεραιχμή
Thomas Pynchon
Μτφρ. Γιώργος Κυριαζής
Ψυχογιός 2014
Σελ. 568, τιμή € 18,80

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ THOMAS PYNCHON