Για το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του James Ellroy «Τα σκοτάδια μου - Το χρονικό ενός εγκλήματος στο Λος Άντζελες» (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Άγρα).

Της Νέλλης Βουτσινά

Για τη νουβέλα του Γιώργου Μητά, Το σπίτι (εκδ. Κίχλη).

Της Έλενας Μαρούτσου

Αν ήθελα να αποδώσω με μια μόνο λέξη την επίδραση που είχε το Σπίτι του Γιώργου Μητά πάνω μου, θα διάλεγα την «σαγήνη». Η λέξη αυτή, μέσα στο παλιομοδίτικό της ένδυμα, κρύβει κάτι παραπάνω από τη γοητεία. Σαγήνη, στα αρχαία ελληνικά, σημαίνει δίχτυ. Σαγηνευμένος είναι αυτός που έχει μπλεχτεί στο δίχτυ κάποιου, όπως εγώ στη συγκεκριμένη περίπτωση μπλέχτηκα στο δίχτυ που έπλεξε με το νήμα της αφήγησής του ο συγγραφέας. Αν κανείς θέλει να εξηγήσει, εκ των υστέρων πάντα, τι του συμβαίνει (όσο διαρκεί η σαγήνη είμαστε ανήμποροι να καταλάβουμε), θα πρέπει να ανατρέξει στην αρχή, εκεί που ξεκίνησαν όλα. Στην αρχή, λοιπόν, ο αφηγητής με πήρε απ’ την Αθήνα, με έσυρε στον Πειραιά, με έβαλε σ’ ένα καράβι, με κατέβασε στην Ύδρα, κι άρχισε να με τραβάει απ’ το χέρι σε μια δυσοίωνα κακοτράχαλη ανηφόρα για να με οδηγήσει στο Σπίτι της Γραφής. Εκεί είχε σκοπό να με τυλίξει στα δίχτυα του.

Με αφορμή το μυθιστόρημα «Μαξ» της Σάρα Κοέν-Σκαλί (εκδ. Πατάκη), ένα βιβλίο για ώριμους έφηβους και ενήλικες που μιλά για τον ναζισμό.

Της Σίσσυς Τσιφλίδου

Στη συλλογή του Τζαζ, παθήσεις και άλλα τινά (εκδ. Κέδρος) ο Παναγιώτης Γούτας συγκέντρωσε διηγήματα που έγραψε τα τελευταία 25 χρόνια.

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Ο ερωτισμός, τα όνειρα, οι στόχοι ζωής, αλλά και οι ηθικές αξίες κυρίως ενός σύγχρονου αστού προβάλλονται στην καινούργια συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα. Η τριτοπρόσωπη γραφή ενός παντογνώστη αφηγητή, που ξετυλίγει την πλοκή, κρίνει, σχολιάζει -και ασφαλώς μέσα από τα προσωπεία των διαφόρων πρωταγωνιστών- αδρά τον ζωγραφίζει. Είναι μορφωμένος, ευαίσθητος, με σταθερή προσήλωση για την ομορφιά στις ποικίλες εκδηλώσεις της, αλλά και με συμπάθεια και συμπόνια για τους αδύναμους, περιθωριακούς και ταπεινωμένους. Απουσιάζει εντελώς ο καυστικός ανδρικός κυνισμός, η τάση για αναρχία και καταστροφική ανατροπή, επίσης η ατέρμονη διαιώνιση μιας εφηβικής αντιμετώπισης των πραγμάτων, περιπαικτικής, αστάθμητης και επιπόλαιης.

Για τα βιβλία του Friedrich Nietzsche, Αγών Ομήρου και Το πάθος για την αλήθεια, και τα δύο σε μετάφραση του Βαγγέλη Δουβαλέρη από τις εκδόσεις Gutenberg.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Όποτε τύχει να ενδιαφερθεί κανείς για τα πρώτα, συνήθως δειλά βήματα ενός στοχαστή που έγινε περισσότερο γνωστός για το μεταγενέστερο έργο του, αναζητώντας σε αυτά τους σπόρους μιας υπό εξέλιξη ιδιοφυίας και τις πρωταρχικές εμμονές που κράτησαν εφ’ όρου ζωής, συνήθως δεν θα απογοητευτεί. Αυτό ισχύει και για τη σκέψη του Φρίντριχ Νίτσε, που, αφενός ως άριστος φιλόλογος ξεκίνησε από την αρχαιοελληνική γραμματεία και έκτοτε δεν την παραγκώνισε ποτέ, αφετέρου ως άριστος φιλόσοφος ασχολήθηκε εξαρχής και ως το τέλος με το χαρακτηριστικότερο, ίσως, φιλοσοφικό ζήτημα: την αλήθεια.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Ηλία Παπαμόσχου, Η αλεπου της σκάλας και άλλες ιστορίες (εκδ. Κίχλη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Ηλίας Παπαμόσχος ανέκαθεν διακρινόταν από μια γλώσσα που ερωτοτροπεί με την ποίηση και τις γλωσσικές της εξακτινώσεις: βιώματα που εκφράζονται με τη σύνταξη του στίχου, με ανοίκειες λέξεις και ιμπρεσσιονιστικές περιγραφές μιας ζωής βγαλμένης από το σήμερα αλλά ταυτόχρονα διαχρονικής και βαθιά κατασταλαγμένης. Στις προηγούμενες συλλογές του αρκέστηκε στον ισχνό μύθο, καθώς στάθηκε στον ακαριαίο και ποιητικό πυρήνα του, ώστε να αποδώσει το ουσιώδες πέρα από το επιφανειακό.

Για την ποιητική συλλογή της Πόλυς Μαμακάκη Νήματα ουτοΠοίησης (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Παυλίνας Παμπούδη

Ο τίτλος με ξένισε – γενικά με απωθούν οι λογοπαικτικοί τίτλοι με δεύτερο συνθετικό την ποίηση, γιατί την ποίηση τη σέβομαι και τη λέξη της θέλω να τη θεωρώ κι αυτή μοναχική και αυτούσια. Όμως, το ίδιο το βιβλίο έχει τον ιστό του υφασμένο με υλικό από τη βαθύτερη ουσία της ποιήτριας. Και τα ποιήματα-νήματα, αυτοί οι μίτοι που τη βοηθούν να κινηθεί στον προσωπικό της λαβύρινθο, διαπλέκονται και πετυχαίνουν με μεγάλη συχνότητα το σκοπό τους: να παγιδεύουν επιτόπου τα πτερόεντα σήματα μεταξύ ατόπου και ου τόπου (ας εναρμονιστώ κι εγώ με το λογοπαικτικό πνεύμα του εξωφύλλου).

Για το βιβλίο του Συμεών Τσακίρη Αυτοβιογραφία ενός βρέφους (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Έλενας Μαρούτσου

Τον αυτοσαρκαστικό και παιχνιδιάρικο τίτλο «αυτοβιογραφία ενός βρέφους» έχει δώσει ο Συμεών Τσακίρης στη συλλογή αυτή από μικρά κείμενα. Σκέφτομαι πως μια αυτοβιογραφία ενός βρέφους πρώτ’ απ’ όλα θα ήταν σύντομη όπως τα κείμενα αυτής της συλλογής, τόσο σύντομα μάλιστα και περιεκτικά που θα μπορούσε να τα ονομάσει κανείς ποιήματα. Η επόμενη όμως σκέψη μου είναι πως μια τέτοια αυτοβιογραφία θα ήταν αδύνατη μια που το βρέφος δεν μιλάει, συνεννοείται άναρθρα, χωρίς λόγο και λογική, κι αυτή ακριβώς η έλλειψη λογικής συνοχής –ένα είδος παιδικής, υπερρεαλιστικής έκφρασης– είναι σαφώς παρούσα ως πρόθεση στα μικρά αυτά ποιητικά πεζά.

Για το μυθιστόρημα του André Gide Οι κιβδηλοποιοί (μτφρ. Ανδρεάς Παππάς, εκδ. Πόλις).

Του Νίκου Ξένιου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Σ. Χατζημωυσιάδη, Ζώνη πυρός (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Παναγιώτη Γούτα

Από τότε που ο Χατζημωυσιάδης συνδιαλεγόταν στο πρώτο του βιβλίο (Τρεις μνήμες και δυο ζωές, εκδ. Μεταίχμιο) με πέντε γενιές της πατρίδας, συνοψίζοντας στα πρώτα του διηγήματα την σύγχρονη ιστορία της χώρας αλλά και τη μάλλον οδυνηρή προσγείωσή της στο, τότε, παρόν (γενιά της προσφυγιάς, της αντίστασης στον Γερμανό κατακτητή, των αγωνιστών για κοινωνική δικαιοσύνη, τη γενιά της ευμάρειας και της κατανάλωσης και, τέλος, τη γενιά της αποξένωσης) πέρασαν ήδη δέκα χρόνια.

Για το μυθιστόρημα του Μπάμπη Αργυρίου, Έχω όλους τους δίσκους τους (Mic Books)

Του Κώστα Δρουγαλά

Στο πρώτο μυθιστόρημα του Μπάμπη Αργυρίου παρακολουθούμε τη ζωή του Σίμου Μπάνση, ενός παλιού μουσικόφιλου της Θεσσαλονίκης – αν και ο ίδιος μάλλον θα προτιμούσε τον όρο «μουσικοπαθής». Η ασπρόμαυρη μορφή του Μπάνση θα πάρει χρώμα και υπόσταση μέσα σε μερικές σελίδες, όταν αλλάξει η καθημερινότητά του: θα βρει εργασία ως νυχτερινός συνομιλητής βοηθώντας ανθρώπους που ζουν ως ερημίτες μέσα στη μεγαλούπολη. Παράλληλα του ανοίγεται ο δρόμος για το ραδιόφωνο ως παράγωγος· μέσα στις σελίδες του μυθιστορήματος έχουμε τα προσχέδια των κειμένων από τις εκπομπές του, με εκείνο το χαρακτηριστικό μεράκι που διακρίνει τους λάτρεις της μουσικής. Τα σχέδιά του όμως δεν εξαντλούνται στον βιοπορισμό και στη μουσική: έχει ένα blog στο οποίο αναρτά κείμενα που γυρνούν γύρω από τη μουσική· επιθυμεί να φτιάξει ένα remake της ταινίας του Νικολαΐδη «Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα», αλλά σε μια πιο punk εκδοχή.

Για την τριλογία του Manes Sperber Δάκρυ στον ωκεανό (μτφρ. Έμη Βαϊκούση, εκδ. Καστανιώτη).

Σε πενήντα χρόνια οι ιστορικοί θα γράφουν πως οι απαρχές του τρίτου παγκοσμίου πολέμου διαγράφονταν ήδη ευδιάκριτα από τον Αύγουστο του 1944 και πώς τα πρώτα θύματα ήταν οι εξεγερμένοι της Βαρσοβίας που τους εγκατέλειψαν οι πάντες.
Μανές Σπέρμπερ, Χωρίς τέλος, σ. 389

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Μεγάλος συγκλονισμός η ανακάλυψη του Μανές Σπέρμπερ (1905-1984) και της μεγαλειώδους σύνθεσής του, της τριλογίας Δάκρυ στον Ωκεανό. Η περιπλάνηση στα ψυχικά, πολιτικά, κοινωνικά τοπία που φιλοτεχνεί με οδύνη και γνώση στον τρίτο τόμο, με τίτλο Χωρίς τέλος (μτφρ. Έμη Βαϊκούση, εκδ. Καστανιώτης) εξοικειώνει τον αναγνώστη με τις καμπές της Ιστορίας και τις διακυμάνσεις που επιφέρουν στον ψυχισμό των μεμονωμένων ανθρώπων. Όπως και ο δικός μας Στρατής Τσίρκας στις Ακυβέρνητες Πολιτείες, έτσι και ο Σπέρμπερ ξέρει ιδιοφυώς και οπλισμένος με εμπειρία και μνήμη να μετακινεί πελώριους όγκους ιστορικών γεγονότων και να επεξεργάζεται λεπτότατες ανθρώπινες συγκινήσεις. Από τη μια οι μηχανισμοί των κρατών και των κομμάτων, από την άλλη οι νέοι, οι μεσόκοποι, οι γέροντες που απαρτίζουν αυτούς τους μηχανισμούς ή τους πολεμούν.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Ιγνάτη Χουβαρδά, Υπόκλιση στον πειρασμό (εκδ. Οδός Πανός).

Του Διονύση Στεργιούλα

Οκτώ διηγήματα συγκροτούν τη συλλογή με τίτλο Υπόκλιση στον πειρασμό του ποιητή και πεζογράφου Ιγνάτη Χουβαρδά: “Με το βιολί στον ώμο”, “Σύντομη διαμονή σε θέρετρο”, “Η πόλη με τις σκιές”, “Η περίπτωση της γειτονοπούλας”, “Ρίχνοντας μια μποτίλια στον ωκεανό”, “Ένα χέλι που γλιστρά και φεύγει”, “Επισκέψεις στην επαρχία, επιστροφή”, “Το αλλόκοτο ημερολόγιο του Κύριλλου και οι φίλοι του”. Τα περισσότερα διηγήματα εστιάζονται στο πρόσωπο μίας κεντρικής ηρωίδας, συνήθως ενός κοριτσιού που για ένα διάστημα πρωταγωνίστησε στη ζωή του αφηγητή. Η ηρωίδα είναι συχνά απούσα ως φυσικό πρόσωπο και τη γνωρίζουμε μέσα από τις σκέψεις και τις αναπολήσεις του. Η προσωπικότητά της όμως και κάποια από τα υλικά που τη συνθέτουν, είτε διαχέονται σε άλλα γυναικεία πρόσωπα, υπαρκτά στον ενεστώτα χρόνο του διηγήματος, είτε έχουν κατακτήσει ολοκληρωτικά τη συνείδηση του αφηγητή, ο οποίος ζει και κινείται μέσα σε ένα σύννεφο μνήμης και νοσταλγίας.

Για το μυθιστόρημα για εφήβους «Μπλε καταφύγιο» (μτφρ. Τάνια Σταύρου)  της Σούζαν Κρέλερ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Της Σίσσυς Τσιφλίδου

Save the story: μια νέα σειρά βιβλίων για παιδιά, καταφύγιο κλασικών ιστοριών σε εμπνευσμένες αφηγήσεις από τις εκδόσεις Πατάκη. 

Της Ελένης Κορόβηλα

Για το μυθιστόρημα της Χριστίνας Καράμπελα, Ο ψίθυρος της Ευδοκίας (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η γραφή της Χριστίνας Καράμπελα σκόπιμα ξεπερνάει τα όρια του ρεαλισμού και εισέρχεται στα χωράφια του μαγικού ρεαλισμού. Ή μάλλον μένει στο μεταίχμιο, καθώς όλα εξηγούνται ευλογοφανώς, ή μάλλον μπορούν να εξηγηθούν ευλογοφανώς, αλλά συνάμα το φανταστικό περιίπταται σαν ένα αραιό σύννεφο που νοτίζει τα πάντα.

Κατάθεση σκέψεων και προβληματισμών σχετικά με τη λειτουργία του αμερικανικού συστήματος από τον Gore Vidal, έναν από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς*. 

Του Κώστα Κατσουλάρη

Για το μυθιστόρημα της Yasmina Reza, Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς (μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Εστία).

Της Έλενας Μαρούτσου

Τη Γιασμίνα Ρεζά την γνώρισα μέσα από την κινηματογραφική διασκευή του θεατρικού της έργου Ο θεός της σφαγής από τον Ρομάν Πολάνσκι. Τώρα, στο αυτί του τελευταίου της μυθιστορήματος με τον τίτλο Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς, μαθαίνω ότι είναι πολυγραφότατη και πολυβραβευμένη συγγραφέας κυρίως θεατρικών έργων αλλά και μυθιστορημάτων. Άλλωστε και στο μυθιστόρημα που έχω στα χέρια μου είναι ολοφάνερη η θητεία της στο θεατρικό λόγο.

Για τη συλλογή διηγημάτων της Δώρας Κασκάλη Το μαύρο κουτί της μνήμης τους (εκδ. Οκτώ).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Μπορεί ο κριτικός λόγος να αποδώσει το συναίσθημα που εκπέμπει η λογοτεχνία, χρησιμοποιώντας θεωρητικά μοντέλα ή γλωσσικά κάτοπτρα; Συνηθίσαμε να αποδίδουμε την αξία ενός βιβλίου με έλλογες σκέψεις και με λογοκρατούμενους συλλογισμούς, χωρίς να καλλιεργούμε τις δυνατότητες που θα έπρεπε να έχουμε ώστε να εξηγήσουμε τι είναι αυτό που σε ένα μυθιστόρημα ή σε μια συλλογή διηγημάτων κερδίζει συναισθηματικά τον αναγνώστη (δες τα πειστικά επιχειρήματα της Martha Nussbaum στο Έρωτος γνώση). Κι αυτό συμβαίνει γιατί από τον φόβο μας να μην ξεπέσουμε σε μια μελοδραματική καταγραφή, σε μια συγκινησιακή ταύτιση με τους ήρωες, σε μια εμπειρική συμμετοχή, αλλά και από τη λογοκρατία της εποχής μας, αποφύγαμε την ουσία της λογοτεχνίας που είναι -μεταξύ άλλων- η ψυχική επαφή, η ατμόσφαιρα, το κλίμα, το φορτίο με το οποίο φορτίζει τον αποδέκτη της.

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Χαρίτου, Οι άφαντοι (εκδ. Κίχλη).

Της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου

Υπάρχουν άνθρωποι που την Τέχνη της Ποίησης την πλησιάζουν με πόδια γυμνά, περπατώντας ανάλαφρα, λες και πατούν επάνω σε λέξεις εύθραυστες, με σεβασμό ξεχωριστό στην ιερότητα του σκοπού, αρνούμενοι να στριμωχθούν στη χορεία των πολλών που φωνασκούν και συναλλάσσονται. Ο Δημήτρης Χαρίτος, ποιητής της Β΄ Μεταπολεμικής γενιάς, εμφανίστηκε στα γράμματα το 1955 με την Ιστορία του Απρίλη, μία σύνθεση ερωτική. Στη συνέχεια το 1961 γράφει τη συλλογή Περιπέτειες με τον ήλιο, τη θάλασσα και τον έρωτα, το 1980 κυκλοφορούν οι Μανδραγόρες, ποιητική σύνθεση με εμβόλιμα στοιχεία Λαογραφίας και 29 χρόνια μετά, το 2009, δημοσιεύει τη συλλογή Μυθεύματα κι Αυτοβιόγραφα, μια συλλογή αυτή τη φορά αυτοτελών ποιημάτων. Από το Γενάρη του 2014 κρατούμε στα χέρια μας την πέμπτη ποιητική του σύνθεση.

Για το μυθιστόρημα του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου Άννα τώρα κοιμήσου (εκδ. Γκοβόστη).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η Άννα με ρεαλιστική και ταυτόχρονα με μυθική μορφή ανήκει στο βιωματικό φορτίο του αφηγητή του βιβλίου, και με αυτή την αφετηρία η Άννα αποτελεί σταθερή αναφορά βίου ως φορέας συναισθημάτων και καταστάσεων, αναπόφευκτος προορισμός για εσωτερικές διαδρομές, κυρίως και πρωτίστως προσωπείο για το περιεχόμενο ενός ατομικού χωρόχρονου που έχει αμετάκλητα προωθηθεί στο (κοινό: το δικό της και του αφηγητή) υπο-/κειμενικό παρελθόν.

Για τη συλλογή κειμένων του Isaiah Berlin Το σαθρό υλικό του ανθρώπου (μτφρ. Γιώργος Μερτίκας, εκδ. Κριτική)

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Για το μυθιστόρημα του Karl Ove Knausgård Ένας θάνατος στην οικογένεια. Ο αγών μου -Βιβλίο πρώτο (μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης, εκδ. Καστανιώτη).

Του Νίκου Ξένιου

Mε το εξάτομο μυθιστόρημα Ο αγώνας μου, που το ολοκλήρωσε σε μια διετία και που αριθμεί 3.600 σελίδες, ο σαρανταεξάχρονος Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ έχει κάνει πάταγο στην αγορά. Ο πρώτος τόμος κυκλοφορεί στα ελληνικά με τον υπότιτλο «Ένας θάνατος στην οικογένεια», σε καλή μετάφραση του Σωτήρη Σουλιώτη. Με χαρακτηριστικό ναρκισσισμό, ο συγγραφέας εξαντλεί όλες τις πιθανές λεπτομέρειες ανάκλησης της ζωής του, διατηρώντας εμμονή με το ζήτημα της μνήμης, από την παιδική του ηλικία σε ένα μικρό νορβηγικό νησί έως το παρόν του ως πατέρα τριών παιδιών που ζει με τη γυναίκα του στη Σουηδία, ο Κνάουσγκορντ εκθέτει με αφοπλιστική ειλικρίνεια τους φόβους του, τις σχέσεις του με τον πατέρα και τη μητέρα του, τον θάνατό τους, τη σχέση του με τη σύζυγό του Λίντα, αλλά και τους εφηβικούς του έρωτες και όλα τα αντικείμενα, τις αισθήσεις, τους διαλόγους και τα αρώματα του παρελθόντος, όσα καθόρισαν τη σημερινή του εικόνα ως ενήλικα.

Για το βιβλίο του Αύγουστου Κορτώ Έρως ανίκατε μάσαν (εκδ. Πατάκη) και τη μελέτη του Δημήτρη Πολυχρονάκη Πιερότοι ποιητές στην εποχή της παρακμής (εκδ. Αλεξάνδρεια)

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Αν κανείς προλαβαίνει να παρακολουθήσει όλα τα βιβλία του Αύγουστου Κορτώ, από τότε που ξεκίνησε είκοσι χρονών έως τώρα που έχει τριανταπενταρίσει, μπορεί να μην εκτιμά το βάθος της γραφής του, αλλά θα αξιολογήσει σίγουρα θετικά την αφηγηματική του άνεση, που τραβά τον αναγνώστη από τη μύτη, και την ποικιλία των έργων του: από αστυνομικά μυθιστορήματα α λα Άγκαθα Κρίστι μέχρι δαιμονοερωτικά κείμενα κι από παιδική λογοτεχνία έως αυτοβιογραφίες υψηλής συγκίνησης.

Επανακυκλοφόρησε πρόσφατα, με νέο εξώφυλλο, η επιτυχημένη συλλογή ποιημάτων και κειμένων του αμερικανού ποιητή e.e. cummings σε μετάφραση Χάρη Βλαβιανού.

Του Νίκου Ξένιου

«Lovers alone wear sunlight» 

Στην κόψη του ξυραφιού, στο μεταίχμιο ανάμεσα στην παραδοσιακή ποίηση και το Μοντέρνο, ο e.e. cummings, ποιητής, ζωγράφος, δοκιμιογράφος, μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, εισάγοντας εσωτερική «διχοτομία» στην καρδιά των ποιημάτων του και αγνοώντας τα «οπτικά» στοιχεία που αποπροσανατολίζουν από τον θεματικό πυρήνα, καθιερώνει την περίφημη «αναποφάσιστη» στάση του ποιητή ως συνειδητή επιλογή. Ως λυρικός υμνεί ό,τι θα υμνούσε κάθε λυρικός, όμως οι εξάρσεις του συναισθήματος στην ποίησή του εμβαπτίζονται στο σαρκικό βίωμα, παράγοντας ποίηση με έντονο αισθησιασμό, που κάποιους μπορεί και να τους σοκάρει ακόμα. Ο Χάρης Βλαβιανός υπογράφει (πρώτη έκδοση: 2009, Νεφέλη) τη μετάφραση της συλλογής βασισμένος στην οριστική έκδοση των Απάντων του ποιητή (Complete Poems,1904-1962, George J. Firmage ed., Νέα Υόρκη, 1994) και στον τόμο E.E. Cummings, A Miscellany Revised, George J. Firmage ed., Νέα Υόρκη 1965). 

Για το βιβλίο της Ελένης Κατσαμά «Γορίλλας στο φεγγάρι» (εκδ. Πατάκη)

Της Σίσσυς Τσιφλίδου

Για το δοκίμιο της Μπαρμπαρά Κασσέν Η νοσταλγία (μτφρ. Σέσιλ Ιγγλέση Μαργέλλου, εκδ. Μελάνι).

Του Νίκου Ξένιου

«Ρίζωμα και ξερίζωμα: να τι είναι η νοσταλγία».
Barbara Cassin

Η φιλόλογος, φιλόσοφος, ανθρωπολόγος και διευθύντρια σπουδών του CNRS Μπάρμπαρα Κασσέν, καταγωγής ουγγροεβραϊκής από την Τεργέστη, διερωτάται γιατί την καταλαμβάνει το συναίσθημα της νοσταλγίας κάθε φορά που βρίσκεται στην Κορσική, παρά το γεγονός ότι οι ρίζες της δεν είναι εκεί. Ίσως γιατί η Κορσική βρίσκεται στη Μεσόγειο, τη θάλασσα όπου ο Οδυσσέας περιπλανήθηκε αδυνατώντας να βρει τον δρόμο για την πατρίδα του. Στο στοχαστικό της δοκίμιο Νοσταλγία (σε εξαιρετική μετάφραση της Σέσιλ Ιγγλέση Μαργέλλου), ταξιδεύοντας στην Κορσική ή στην Ιθάκη, η συγγραφέας αποπειράται να διερευνήσει το αίσθημα της νοσταλγίας που δεν κατευνάζεται, αναλύοντάς το στα συστατικά του στοιχεία.

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Δουατζή Ανάσα από πηλό (εκδ. Πάπυρος).

Του Φώτη Καγγελάρη

Όταν διάβασα το βιβλίο του Γιώργου Δουατζή αναρωτήθηκα αν θα ανέλυα περισσότερο τις ψυχολογικές του συνιστώσες ή τις λογοτεχνικές του αρετές. Τελικά, υποχώρησε το διαζευκτικό και είδα το βιβλίο ως μία ενιαία επιστολή για τον ανθρωπισμό η οποία φτιάχτηκε από τη διαλεκτική σχέση της ψυχολογίας και της λογοτεχνίας, αφού ακριβώς η λογοτεχνία δεν θα υπήρχε παρά μόνον μέσω της ψυχικής αναγωγής των προσώπων του.

Για το μυθιστόρημα της Ali Smith Πώς να είσαι δύο (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη).

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Λίγο πριν το τέλος της Τυχαίας –μυθιστόρημα για το οποίο η Αλι Σμιθ τιμήθηκε με το βραβείο Whitbread και βρέθηκε στη μικρή λίστα για το βραβείο Μπούκερ– υπάρχει ένα κεφάλαιο όπου παρουσιάζονται διάφορες εκδοχές της ζωής μιας εκ των ηρωίδων και η ταυτόχρονη «συνάντηση» με όλους τους νεκρούς και ζωντανούς που επηρέασαν τη ζωή της, καθώς και με όλους τους «πιθανούς» εαυτούς που θα είχαν προκύψει, αν είχε κάνει άλλες επιλογές και είχε εξελιχθεί σε άλλη γυναίκα, αν οι συνθήκες ή οι συμπτώσεις την είχαν οδηγήσει σε ένα άλλο μέρος της γης ή σε διαφορετικό πεπρωμένο. Στην απόπειρα να αποδοθεί ο παλμός μιας καρδιάς που χτυπάει συντονισμένη στο ρυθμό μιας «πληθυντικής οντότητας», η γραφή γίνεται ιδιαίτερα τολμηρή και ο λόγος σχεδόν παραληρηματικός. Αποτέλεσμα: ένα παλίμψηστο, πολυφωνικό και πολυπρισματικό κείμενο, πυκνοκατοικημένο από φωνές, ιδέες, κραυγές και σιωπές, προκειμένου να αποδοθεί η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης.

Για το μυθιστόρημα του James Sallis Στη λίμνη (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου, εκδ. Πόλις).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ο Τζων Τέρνερ, βετεράνος του Βιετνάμ, πρώην αστυνομικός, πρώην ψυχοθεραπευτής, ο οποίος έχει εκτίσει πολυετή κάθειρξη για ανθρωποκτονία, ζει ολομόναχος σε μια απομονωμένη αγροικία, δίπλα σε μια λίμνη. Έχοντας αφήσει πίσω του οριστικά το Μέμφις και τους ανθρώπους, προσπαθεί «να θάψει το παρελθόν του και να δραπετεύσει από τον πόνο της ανθρώπινης συναναστροφής». Την ιαματική μοναξιά του διακόπτει ο Λόννι Μπέιτς, ο σερίφης της κοντινής πολίχνης, ο οποίος τον επισκέπτεται μ’ ένα μπουκάλι ουίσκι και μια παράκληση: να τον βοηθήσει να εξιχνιάσει ένα φόνο. Διότι στην ήσυχη πόλη του όπου οι πάντες γνωρίζονται και δεν συμβαίνει ποτέ τίποτα σοβαρό, ένα ζευγαράκι ανακαλύπτει το πτώμα ενός άγνωστου άνδρα, ο οποίος έχει δολοφονηθεί με άγριο τελετουργικό τρόπο. Τη δολοφονία περιπλέκει το γεγονός ότι στα χέρια του νεκρού υπάρχει η αλληλογραφία του δημάρχου της πόλης: όλα τα γράμματα και οι λογαριασμοί των τελευταίων 3-4 μηνών. Το πρόβλημα ξεπερνάει τον σερίφη και τον μοναδικό βοηθό του, και ο Τέρνερ, διστακτικά στην αρχή, δέχεται να τους βοηθήσει.

Ή θα διαλέξεις τη σιωπή για να μη χάσεις τη βολή σου, την ησυχία σου, ή θα αντιδράσεις, θα αντισταθείς, θα αγωνιστείς σε όλα αυτά τα αποτρόπαια, τα εφιαλτικά που γίνονται για σένα, υποτίθεται, αλλά χωρίς εσένα. (Α. Σαμαράκης, Εν ονόματι)

 Του Παντελή Λιάκα

Για το παραμύθι «Η κότα που ονειρευόταν να πετάξει» (μτφρ. Αναστασία Καλλιόντζη) της Sun-Mi-Hwang (εκδ. Διόπτρα). 

Της Σίσσυς Τσιφλίδου