alt

Για το μυθιστόρημα του Βασίλειου Φ. Δρόλια «Nyos. Η τελετή της αθωότητας» (εκδ. Κέδρος), που διαδραματίζεται στην Αφρική. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Τι γυρεύουν οι Έλληνες συγγραφείς στην Αφρική; Τι αναζητούν όχι στη αραβική βόρεια ακτή της που τη γνωρίζουν από την αρχαιότητα, όχι στην Αίγυπτο και το μεσογειακό τόξο, αλλά τι γυρεύουν στη μαύρη Αφρική, που ίσως ποτέ τους δεν την έχουν δει; Τι αναζητεί ο Μ. Καραγάτσης στο Άμρι α μούγκου (1954) ή ο Νίκος Καχτίτσης στον Εξώστη (1965), τι θέλει στην Αφρική ο Ευγένιος Αρανίτσης (1988) και τι ο Βασίλης Αλεξάκης στις Ξένες λέξεις (2003) και τα σάνγκο του; Τι ζητούν, πιο πρόσφατα, ο Μιχάλης Μοδινός αναπλέοντας τον Νείλο ή η Σώτη Τριανταφύλλου στην αγγλοκρατούμενη Κένυα; Εξωτισμό, μυστήριο, πολιτισμική ετερότητα, αντιευρωπαϊκά αντανακλαστικά, αθωότητα απέναντι στην επιθετική παγκοσμιοποίηση, αλληλεγγύη για τον Τρίτο κόσμο, τι;

Τι αναζητεί ο Μ. Καραγάτσης στο Άμρι α μούγκου (1954) ή ο Νίκος Καχτίτσης στον Εξώστη (1965), τι θέλει στην Αφρική ο Ευγένιος Αρανίτσης (1988) και τι ο Βασίλης Αλεξάκης στις Ξένες λέξεις (2003) και τα σάνγκο του; Τι ζητούν, πιο πρόσφατα, ο Μιχάλης Μοδινός αναπλέοντας τον Νείλο ή η Σώτη Τριανταφύλλου στην αγγλοκρατούμενη Κένυα;

Τι ζητά αντίστοιχα ο Βασίλειος Δρόλιας που στέλνει τον ήρωά του να μείνει και να πεθάνει στην άγρια Αφρική, που είναι συνάμα και επικίνδυνη, αλλά όχι για τους συνηθισμένους, στερεότυπους λόγους;

Ο Ρότζερ ζει έναν κατεστραμμένο γάμο με την Άννα, με την οποία τον συνδέει πλέον μόνο η ύπαρξη των παιδιών τους. Διατηρεί λοιπόν μια εξωσυζική σχέση με την επίσης παντρεμένη Τζέσικα, σχέση ωστόσο που έχει τελματώσει. Και τότε παρουσιάζεται μια ευκαιρία: να πάει, ως υδροβιολόγος που είναι, στο Καμερούν, όπου το 1986 η λίμνη Nyos σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους, απευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα που έκρυβε στα βαθύτερα στρώματά της. Η ευκαιρία για τον Ρότζερ είναι διπλή: από τη μία να δουλέψει ενεργά για την εξακρίβωση της κατάστασης της πανίδας και της χλωρίδας στη λίμνη, και από την άλλη να ξεφύγει από τον κλοιό μιας στάσιμης ζωής. Οι επιστολές που γράφει στην Τζέσικα είναι ο συνεκτικός δεσμός μεταξύ της αφρικάνικης περιπέτειας και της ζωής που άφησε πίσω.

Τέχνη κι επιστήμη, σε σημείο βρασμού

Όπως προείπα, το μυθιστόρημα διαρθρώνεται σε δύο, ουσιαστικά σε τρία, εναλλασσόμενα πεδία: η επιστημονική έρευνα και η ζωή στη λίμνη Nyos, οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες της Τζέσικα, που ετοιμάζει το Mini, Big Bang, ένα πρότζεκτ με επαναχρησιμοποιημένα υλικά που συνθέτουν τη Μεγάλη Έκρηξη, και τέλος οι επιστολές-σύνδεσμοι. Αφηγηματικά η εναλλαγή είναι πετυχημένη, αφού οι δύο ιστορίες συνδέουν την επιστήμη με την τέχνη αλλά και τις δύο παράλληλες ζωές μεταξύ τους. Αυτό που περαιτέρω περιμένει ο αναγνώστης είναι να δει πώς οι δύο αυτές πορείες θα οδηγηθούν σε ένα κοινό σημείο βρασμού.

alt

Τελικά, πώς ο σύγχρονος άνθρωπος ξεπερνά τα αδιέξοδά του; Αυτή είναι μια καλή ερώτηση που θέτει το βιβλίο και επιχειρεί να δώσει μερικές ενδεικτικές απαντήσεις. Με το ταξίδι και την φυγή σε μια εξωτική χώρα, όπου τίποτα δεν θυμίζει την πολιτισμένη Δύση. Με την επιστήμη και το ολοκληρωτικό δόσιμο σε μια έρευνα που δίνει κίνητρα και στόχους. Με την τέχνη που μετουσιώνει το φθαρτό σε άφθαρτο, το υλικό σε άυλο, το ποσοτικό σε ποιοτικό κι έτσι εξασφαλίζει ένα είδος αθανασίας. Η τοξικότητα της ζωής θεραπεύεται με ένα είδος απαέρωσης που αποβάλλει ό,τι νοσηρό υπάρχει.

Η παγκοσμιοποίηση έρχεται να επιβάλλει με οικονομικούς όρους μια νέα αποικιοκρατία και επιχειρεί να ισοπεδώσει ταυτότητες στο όνομα της ανθρώπινης προόδου.

Κι εκεί έρχεται η διασταύρωση όλων των παραπάνω στο σημείο που αφορά την παγκοσμιοποίηση. Όπως το Big Bang δημιούργησε ένα είδος εντροπίας, που απομάκρυνε τους πλανήτες και τους γαλαξίες μεταξύ τους, έτσι και η ανάγκη δεν είναι η ομοιογένεια κι η σύγκλιση σε ένα κέντρο, αλλά η αποσυσπείρωση προς πολλά αυθεντικά είδη ζωής. Η παγκοσμιοποίηση έρχεται να επιβάλλει με οικονομικούς όρους μια νέα αποικιοκρατία και επιχειρεί να ισοπεδώσει ταυτότητες στο όνομα της ανθρώπινης προόδου.

Ο ντόπιος Σαγιάπ πείθει τον Ρότζερ ότι το παιχνίδι στο οποίο είναι ακούσια μπλεγμένος δεν είναι αυτή καθεαυτή η λίμνη Nyos, αλλά η διάθεση των Δυτικών να μελετήσουν την περίπτωση, ώστε να προστατευθούν οι ίδιοι από ανάλογα προβλήματα όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Έτσι ο υδροβιολόγος αποφασίζει να εγκαταλείψει την εταιρία και να μείνει εκεί ως εθελοντής ερευνητής, ειδικά όταν οι υπεύθυνοι που τον έστειλαν στην Αφρική δεν έμειναν ικανοποιημένοι με τα συμπεράσματα που εξήγε. Το Δυτικό κεφάλαιο επιθυμεί συγκεκριμένες κατευθύνσεις στην αντιμετώπιση του Τρίτου κόσμου κι η επιστημονική κοινότητα συχνά πέφτει έρμαιο στα χέρια εξωγενών παραγόντων, που δεν τους επιτρέπουν ανεξάρτητη έρευνα.

Είδα μια στρωτή καλογραμμένη αφήγηση, που ξέρει να περπατά, ξέρει να προχωράει, χωρίς ασάφειες και θολά σημεία.

Είδα μια στρωτή καλογραμμένη αφήγηση, που ξέρει να περπατά, ξέρει να προχωράει, χωρίς ασάφειες και θολά σημεία, χωρίς πειραματισμούς και μεταμοντέρνες χειροπέδες, χωρίς τον πλατειασμό, τη συσσώρευση ιδεών και λεπτομερειών. Είδα με ανακούφιση μια ιστορία την οποία ο συγγραφέας ξέρει να αναπτύσσει σε δύο παράλληλες αφηγήσεις, που διασταυρώνονται και επεκτείνονται με μια σειρά από γράμματα μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών. Βρήκα ωριμότητα στη γραφή, αλλά και ένα πλάνο, ένα σχέδιο δράσης που καταξιώνει τη σύλληψη και την οδηγεί σε ένα συγκεκριμένο τέλος, κι ένα συγκεκριμένο, όσο και καλά απλωμένο μέσα στο λογοτεχνικό κείμενο, μήνυμα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altNyos
Η τελετή της αθωότητας
Βασίλειος Φ. Δρόλιας
Κέδρος 2016
Σελ. 248, τιμή εκδότη €12,50

alt

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ