alt

Για το μυθιστόρημα του Βασίλειου Φ. Δρόλια «Nyos. Η τελετή της αθωότητας» (εκδ. Κέδρος), που διαδραματίζεται στην Αφρική. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Τι γυρεύουν οι Έλληνες συγγραφείς στην Αφρική; Τι αναζητούν όχι στη αραβική βόρεια ακτή της που τη γνωρίζουν από την αρχαιότητα, όχι στην Αίγυπτο και το μεσογειακό τόξο, αλλά τι γυρεύουν στη μαύρη Αφρική, που ίσως ποτέ τους δεν την έχουν δει; Τι αναζητεί ο Μ. Καραγάτσης στο Άμρι α μούγκου (1954) ή ο Νίκος Καχτίτσης στον Εξώστη (1965), τι θέλει στην Αφρική ο Ευγένιος Αρανίτσης (1988) και τι ο Βασίλης Αλεξάκης στις Ξένες λέξεις (2003) και τα σάνγκο του; Τι ζητούν, πιο πρόσφατα, ο Μιχάλης Μοδινός αναπλέοντας τον Νείλο ή η Σώτη Τριανταφύλλου στην αγγλοκρατούμενη Κένυα; Εξωτισμό, μυστήριο, πολιτισμική ετερότητα, αντιευρωπαϊκά αντανακλαστικά, αθωότητα απέναντι στην επιθετική παγκοσμιοποίηση, αλληλεγγύη για τον Τρίτο κόσμο, τι;

Τι αναζητεί ο Μ. Καραγάτσης στο Άμρι α μούγκου (1954) ή ο Νίκος Καχτίτσης στον Εξώστη (1965), τι θέλει στην Αφρική ο Ευγένιος Αρανίτσης (1988) και τι ο Βασίλης Αλεξάκης στις Ξένες λέξεις (2003) και τα σάνγκο του; Τι ζητούν, πιο πρόσφατα, ο Μιχάλης Μοδινός αναπλέοντας τον Νείλο ή η Σώτη Τριανταφύλλου στην αγγλοκρατούμενη Κένυα;

Τι ζητά αντίστοιχα ο Βασίλειος Δρόλιας που στέλνει τον ήρωά του να μείνει και να πεθάνει στην άγρια Αφρική, που είναι συνάμα και επικίνδυνη, αλλά όχι για τους συνηθισμένους, στερεότυπους λόγους;

Ο Ρότζερ ζει έναν κατεστραμμένο γάμο με την Άννα, με την οποία τον συνδέει πλέον μόνο η ύπαρξη των παιδιών τους. Διατηρεί λοιπόν μια εξωσυζική σχέση με την επίσης παντρεμένη Τζέσικα, σχέση ωστόσο που έχει τελματώσει. Και τότε παρουσιάζεται μια ευκαιρία: να πάει, ως υδροβιολόγος που είναι, στο Καμερούν, όπου το 1986 η λίμνη Nyos σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους, απευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα που έκρυβε στα βαθύτερα στρώματά της. Η ευκαιρία για τον Ρότζερ είναι διπλή: από τη μία να δουλέψει ενεργά για την εξακρίβωση της κατάστασης της πανίδας και της χλωρίδας στη λίμνη, και από την άλλη να ξεφύγει από τον κλοιό μιας στάσιμης ζωής. Οι επιστολές που γράφει στην Τζέσικα είναι ο συνεκτικός δεσμός μεταξύ της αφρικάνικης περιπέτειας και της ζωής που άφησε πίσω.

Τέχνη κι επιστήμη, σε σημείο βρασμού

Όπως προείπα, το μυθιστόρημα διαρθρώνεται σε δύο, ουσιαστικά σε τρία, εναλλασσόμενα πεδία: η επιστημονική έρευνα και η ζωή στη λίμνη Nyos, οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες της Τζέσικα, που ετοιμάζει το Mini, Big Bang, ένα πρότζεκτ με επαναχρησιμοποιημένα υλικά που συνθέτουν τη Μεγάλη Έκρηξη, και τέλος οι επιστολές-σύνδεσμοι. Αφηγηματικά η εναλλαγή είναι πετυχημένη, αφού οι δύο ιστορίες συνδέουν την επιστήμη με την τέχνη αλλά και τις δύο παράλληλες ζωές μεταξύ τους. Αυτό που περαιτέρω περιμένει ο αναγνώστης είναι να δει πώς οι δύο αυτές πορείες θα οδηγηθούν σε ένα κοινό σημείο βρασμού.

alt

Τελικά, πώς ο σύγχρονος άνθρωπος ξεπερνά τα αδιέξοδά του; Αυτή είναι μια καλή ερώτηση που θέτει το βιβλίο και επιχειρεί να δώσει μερικές ενδεικτικές απαντήσεις. Με το ταξίδι και την φυγή σε μια εξωτική χώρα, όπου τίποτα δεν θυμίζει την πολιτισμένη Δύση. Με την επιστήμη και το ολοκληρωτικό δόσιμο σε μια έρευνα που δίνει κίνητρα και στόχους. Με την τέχνη που μετουσιώνει το φθαρτό σε άφθαρτο, το υλικό σε άυλο, το ποσοτικό σε ποιοτικό κι έτσι εξασφαλίζει ένα είδος αθανασίας. Η τοξικότητα της ζωής θεραπεύεται με ένα είδος απαέρωσης που αποβάλλει ό,τι νοσηρό υπάρχει.

Η παγκοσμιοποίηση έρχεται να επιβάλλει με οικονομικούς όρους μια νέα αποικιοκρατία και επιχειρεί να ισοπεδώσει ταυτότητες στο όνομα της ανθρώπινης προόδου.

Κι εκεί έρχεται η διασταύρωση όλων των παραπάνω στο σημείο που αφορά την παγκοσμιοποίηση. Όπως το Big Bang δημιούργησε ένα είδος εντροπίας, που απομάκρυνε τους πλανήτες και τους γαλαξίες μεταξύ τους, έτσι και η ανάγκη δεν είναι η ομοιογένεια κι η σύγκλιση σε ένα κέντρο, αλλά η αποσυσπείρωση προς πολλά αυθεντικά είδη ζωής. Η παγκοσμιοποίηση έρχεται να επιβάλλει με οικονομικούς όρους μια νέα αποικιοκρατία και επιχειρεί να ισοπεδώσει ταυτότητες στο όνομα της ανθρώπινης προόδου.

Ο ντόπιος Σαγιάπ πείθει τον Ρότζερ ότι το παιχνίδι στο οποίο είναι ακούσια μπλεγμένος δεν είναι αυτή καθεαυτή η λίμνη Nyos, αλλά η διάθεση των Δυτικών να μελετήσουν την περίπτωση, ώστε να προστατευθούν οι ίδιοι από ανάλογα προβλήματα όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Έτσι ο υδροβιολόγος αποφασίζει να εγκαταλείψει την εταιρία και να μείνει εκεί ως εθελοντής ερευνητής, ειδικά όταν οι υπεύθυνοι που τον έστειλαν στην Αφρική δεν έμειναν ικανοποιημένοι με τα συμπεράσματα που εξήγε. Το Δυτικό κεφάλαιο επιθυμεί συγκεκριμένες κατευθύνσεις στην αντιμετώπιση του Τρίτου κόσμου κι η επιστημονική κοινότητα συχνά πέφτει έρμαιο στα χέρια εξωγενών παραγόντων, που δεν τους επιτρέπουν ανεξάρτητη έρευνα.

Είδα μια στρωτή καλογραμμένη αφήγηση, που ξέρει να περπατά, ξέρει να προχωράει, χωρίς ασάφειες και θολά σημεία.

Είδα μια στρωτή καλογραμμένη αφήγηση, που ξέρει να περπατά, ξέρει να προχωράει, χωρίς ασάφειες και θολά σημεία, χωρίς πειραματισμούς και μεταμοντέρνες χειροπέδες, χωρίς τον πλατειασμό, τη συσσώρευση ιδεών και λεπτομερειών. Είδα με ανακούφιση μια ιστορία την οποία ο συγγραφέας ξέρει να αναπτύσσει σε δύο παράλληλες αφηγήσεις, που διασταυρώνονται και επεκτείνονται με μια σειρά από γράμματα μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών. Βρήκα ωριμότητα στη γραφή, αλλά και ένα πλάνο, ένα σχέδιο δράσης που καταξιώνει τη σύλληψη και την οδηγεί σε ένα συγκεκριμένο τέλος, κι ένα συγκεκριμένο, όσο και καλά απλωμένο μέσα στο λογοτεχνικό κείμενο, μήνυμα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altNyos
Η τελετή της αθωότητας
Βασίλειος Φ. Δρόλιας
Κέδρος 2016
Σελ. 248, τιμή εκδότη €12,50

alt

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ