alt

Για την ποιητική συλλογή της Γλυκερίας Μπασδέκη «Η Θεόδωρος Κολοκοτρώνης» (εκδ. Bibliotheque)

Του Ιγνάτη Χουβαρδά

Η καινούρια ποιητική συλλογή της Γλυκερίας Μπασδέκη έχει τον τίτλο Η Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ο τίτλος έχει το χαρακτήρα της πρόκλησης, της πρόθεσης να δημιουργηθεί ένα επιπόλαιο σκάνδαλο. Είναι η ανάμειξη των δύο φύλων στο ίδιο σώμα, με τρόπο επιδεικτικό. Θυμίζει ανάλογες προβοκατόρικες ενέργειες στην ιστορία της λογοτεχνίας, όπως ας πούμε «Η φαλακρή τραγουδίστρια» του Ευγένιου Ιονέσκο ή το κλίμα υπέρβασης και ειρωνείας στο «Βασιλιά Υμπύ» του Αλφρέντ Ζαρρύ. Υπάρχει λοιπόν εδώ η διάθεση της ανατροπής, της φάρσας, της σκανδαλιάς.

Στα ποιήματά της απουσιάζει η τελεία γιατί υπάρχει πάντα η τάση ανύψωσης από το έδαφος, τα ποιήματα δεν είναι δέντρα με ρίζες και κλαδιά, είναι αίολη ενέργεια που παροδικά αποκρυσταλλώνεται και ξαναγίνεται σύννεφο και χάνεται.

Είναι προφανές ότι η Μπασδέκη αντιπαθεί τη σοβαροφάνεια και λατρεύει την έλλειψη βαρύτητας, λατρεύει τα μπαλόνια και τα αερόστατα, γράφει ποιήματα σαν να κάνει σκανδαλιές, με τη μάνα να τρέχει να μαζέψει το παιδί κι εκείνο ολοένα να ξεφεύγει. Στα ποιήματά της απουσιάζει η τελεία γιατί υπάρχει πάντα η τάση ανύψωσης από το έδαφος, τα ποιήματα δεν είναι δέντρα με ρίζες και κλαδιά, είναι αίολη ενέργεια που παροδικά αποκρυσταλλώνεται και ξαναγίνεται σύννεφο και χάνεται, είναι πυροτεχνήματα και υγρό μεθυστικό, δεν είναι χώμα, είναι μια άυλη ενέργεια που κυκλοφορεί και ξαφνικά αποτυπώνεται και ξαναχάνεται, είναι ποιήματα-εγγραφές ενός πνεύματος που αιωρείται κι αλλάζει.

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η Μπασδέκη λέει εξυπνάδες για να κάνει εντύπωση. Πολύ περισσότερο όταν αναδεικνύει ως σημεία νοηματοδότησης πρόσωπα και ιστορίες μιας ευτελούς δημόσιας ζωής και μιας κιτς ελαφρότητας από τον χώρο της τέχνης, του αθλητισμού και της δημόσιας ζωής. Η Μπασδέκη θέλει να προκαλέσει όχι για να αποδείξει την υψηλή της νοημοσύνη αλλά για να αποκαταστήσει την ηθική του καθαρού βλέμματος, πέρα από προκαταλήψεις και σχηματικές διακρίσεις ανάμεσα στο δήθεν ποιοτικό και στο δήθεν εμπορικό και φτηνιάρικο. Το βλέμμα είναι διαπεραστικό και αναδεικνύει αυτό που κρύβεται, αυτό που εκτρέπεται από το κανονικό και με τον τρόπο του υποδεικνύει την ποιητική οντότητα του κόσμου. Κι όλα αυτά με τη διαβρωτική δύναμη του χιούμορ, μια έννοια παρεξηγημένη, καθώς ανέκαθεν έχουμε την άποψη ότι το νόημα κρύβεται μόνο στη σοβαρότητα κι είναι σίγουρο πως και τώρα, ακόμα και σήμερα, η πρώτη ποιητική συλλογή του Εγγονόπουλου θα ξαναέβρισκε μπροστά της τη λοιδορία του κόσμου.

Η ευαισθησία που κυκλοφορεί υποδόρια σε όλα τα ποιήματα έχει κατά μεγάλο μέρος τις όχθες της σε αυτό το δικέφαλο ψυχισμό, παιδί και γυναίκα μαζί, μια γυναίκα που ερωτεύεται με τρόπο σκανδαλιάρικο και παιδικό κι έπειτα καλείται να αναλάβει τα καθήκοντα της μητέρας.

Στο βιβλίο αιωρείται το σκωπτικό και ανατρεπτικό πνεύμα μιας σουρεάλ εποχής, οι πολύχρωμες ανταύγειες ενός τσίρκου, ο ταχυδακτυλουργός που αναμειγνύει αταίριαστα αντικείμενα, τα δένει φτιάχνοντας κολλάζ κι έπειτα τα μεταμορφώνει σε στίχους, που μοιάζουν λιτοί αλλά είναι εμπρηστικοί στον τρόπο που συνδυάζουν τις λέξεις κι έτσι αποτυπώνουν ένα νόημα πρωτάκουστο. Εδώ εμφανίζονται ποδοσφαιριστές και προπονητές περασμένων δεκαετιών στους οποίους η ποιήτρια αφιερώνει στίχους αφοσίωσης, εμφανίζονται αλητόπαιδα από τη γειτονική αλάνα, ο κόσμος που αναδεικνύεται δεν είναι κάτι ιδιαίτερο και βαρυσήμαντο, είναι πολλές φορές το περιβάλλον ενός σούπερ μάρκετ, ενός μεγαλοκαταστήματος καλλυντικών, υπάρχει επίσης η αύρα της Κέρκυρας, άλλοτε πάλι το παιδικό βλέμμα σκαλώνει και ματώνει στα γρανάζια μιας ψυχαναγκαστικής και αναπόδραστης ενηλικίωσης, μια διαδικασία που συχνά αποτυπώνεται στην πνιγηρή και δυσβάσταχτη ατμόσφαιρα των νοσοκομείων, άλλοτε πάλι είναι η ροή του χρόνου, το παιδί που αναγκάζεται να παραδεχθεί ότι φορά τη στολή του ενήλικου. Η ευαισθησία που κυκλοφορεί υποδόρια σε όλα τα ποιήματα έχει κατά μεγάλο μέρος τις όχθες της σε αυτό το δικέφαλο ψυχισμό, παιδί και γυναίκα μαζί, μια γυναίκα που ερωτεύεται με τρόπο σκανδαλιάρικο και παιδικό κι έπειτα καλείται να αναλάβει τα καθήκοντα της μητέρας.

Η Μπασδέκη είναι επίσης το πρόσωπο που συστηματικά αποδελτιώνει τον πνεύμα της δεκαετίας του ’80 και του '90 κυρίως. Υπάρχει μια νοσταλγία και παράλληλα μια δυναμική. Οι περισσότεροι σήμερα βιάζονται να αποσαθρώσουν και να απομυθοποιήσουν αυτό που υπήρξε, βιάζονται να ενοχοποιήσουν το παρελθόν, να το ταυτίσουν με τη φούσκα μιας υπέρμετρης καταναλωτικής ευφορίας κι ενός ρηχού και ψεύτικου lifestyle, να του φορτώσουν όλες τις ευθύνες για τα οικονομικά δεινά που περνάμε σήμερα. Ενώ εδώ η ποιήτρια υπερασπίζεται με πάθος όλα τις ανταύγειες εκείνων των χρόνων, γιατί είναι τα ίδια τα νούφαρα ενός εφηβικού ονείρου που σε ελάχιστες αναλαμπές του χρόνου γίνονται απτά και χειροπιαστά. Γράφει η Μπασδέκη:

ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΟΝ ΓΙΑΤΣΕΚ ΓΚΜΟΧ
 
κι αυτό είναι πολύ κακό και πολύ άσχημο
και γεράσαμε ανεπαισθήτως
 
δηλαδή με άλλα λόγια
δεν υπάρχουνε συμμαθητές να σε χειροκροτήσουν
 
και τι μινάκι με αντίντας βρε παλιοχοντρή
με τις ραγάδες
-θα σε κράξουν λέμε
 
κι αυτό είναι πολύ άσκημο και
φέρνει δάκρυα στα μάτια
και στους απόφοιτους του ογδόνταεφτά

Μια μελαγχολία που μπολιάζεται με το χιούμορ, μια παιδικότητα που δυσκολεύεται να βρει τις αναλογίες με τα πράγματα της ενήλικης ζωής.

Είναι μια ποιήτρια που με το λόγο της υπερασπίζεται μια εξτρίμ στάση απέναντι στα πράγματα. Μια μελαγχολία που μπολιάζεται με το χιούμορ, μια παιδικότητα που δυσκολεύεται να βρει τις αναλογίες με τα πράγματα της ενήλικης ζωής. Κι εκείνο που αναδεικνύεται ως σήμα κατατεθέν είναι το ιδιαίτερο ύφος της Γλυκερίας Μπασδέκη, μια κατάκτηση που προσδιορίζει την ποιήτρια και την κάνει αναγνωρίσιμη.

Το αληθινό νόημα βρίσκεται στο βλέμμα του παιδιού, στην αίσθηση ότι όλα είναι εφικτά γιατί είναι όλα αντανάκλαση της αθωότητας, είναι αγαθά, χαμογελαστά και οικεία. Η κατάσταση θα λέγαμε μιας παιδικής αυτάρκειας και ανεξαρτησίας, όπου ενεδρεύει η απόλυτη ελευθερία, η ανάδειξη του ευτελούς και αστείου σε νόημα ζωτικής σημασίας, η μείξη των δύο φύλων, ο διαρκής επαμφοτερισμός ανάμεσα στο κωμικό και στο πιο κωμικό, η ντρίπλα που κάνουμε στην πραγματικότητα για να την αιφνιδιάσουμε και να την αιχμαλωτίσουμε και να τη μετατρέψουμε σε φαντασία. Την ίδια ώρα το παιδί φωλιάζει στο κορμί ενός ενήλικου, το παιδί καλείται να είναι ενήλικος κι η δυσκολία αυτή κάνει τα ποιήματα να είναι αερόστατα και παράλληλα να ματώνουν, να σκύβουν στη ροή του χρόνου, στο αναπόδραστο της φθοράς, στο αποτρόπαιο θέαμα της αρρώστιας, του θανάτου.

* Ο ΙΓΝΑΤΗΣ ΧΟΥΒΑΡΔΑΣ είναι συγγραφέας.

altΗ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Γλυκερία Μπασδέκη
Bibliotheque 2016
Σελ. 48, τιμή εκδότη €6,36

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΓΛΥΚΕΡΙΑΣ ΜΠΑΣΔΕΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Λάζαρη «Σκοτεινός καθρέφτης» (εκδ. Κουκκίδα). Κεντρική εικόνα: © Peter H (Pixabay).

Γράφει ο Αντώνης Μακρυδημήτρης

Ι

Εισα...

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ