zarokosta kentriki

Για το τελευταίο βιβλίο της Κατερίνας Ζαρόκωστα, η οποία έφυγε χθες από τη ζωή στα εβδομήντα της χρόνια, τη συλλογή διηγημάτων «Ιστορίες οικογενειακής τρέλας» (εκδ. Σοκόλη).

Της Έλενας Χουζούρη

Τρία χρόνια μετά το μυθιστόρημά της Οι αδελφές Ραζή (εκδ. Μεταίχμιο) η Κατερίνα Ζαρόκωστα καταθέτει την πέμπτη συλλογή διηγημάτων της με τίτλο Ιστορίες οικογενειακής τρέλας (εκδ. Σοκόλη). Δεκαπέντε ιστορίες ισχυρού βιωματικού υπόβαθρου που μετουσιώνονται σε λαγαρή και εύχυμη λογοτεχνία. Η βιωμένη μνήμη καθώς ανακυκλώνεται ακολουθεί τον βιολογικό χρόνο της αφηγήτριας, ακροπατώντας από την παιχνιδιάρικη αθωότητα της παιδικής ηλικίας, αγγίζοντας φλούδες της ανήσυχης εφηβείας, κατασταλάζοντας στις διακυμάνσεις και τα απρόοπτα της ενήλικης ζωής. Ένας κύκλος δηλαδή γεμάτος εικόνες, ήχους, λαλιές, συμπεριφορές, και προπαντός μορφές, που συναθροίζονται στις σελίδες της Ζαρόκωστα, σαν να αποτελούν το μνημονικό της εικονοστάσι.

Από προσφυγική οικογένεια της Κωνσταντινούπολης η συγγραφέας, δεν είναι η πρώτη φορά που βασίζεται σε προσωπικά βιώματα και παραδομένες οικογενειακές ιστορίες για να στήσει γύρω τους τον λογοτεχνικό της ιστό. Τα δύο, έως σήμερα, μυθιστορήματά της, Ένα κομματάκι ουρανός (2000) και Οι αδελφές Ραζή (2017) σαφώς εγκιβωτίζουν στις σελίδες τους εκείνον τον αδικοχαμένο πια κόσμο και τη δύσκολη αλλά και γενναία στο τέλος του πορεία, από την πλήρη καταστροφή, στη δύναμη της αναδημιουργίας. Αυτός ο κόσμος είναι και πάλι παρών στα περισσότερα από τα καινούργια διηγήματα της  Ζαρόκωστα, προπαντός στα επτά που φιλοξενούνται στην ενότητα με τον τίτλο Τα πρώτα χρόνια. Στο διήγημα «Πράματα και θάματα» ένας μικρός δρόμος ο οποίος, ποιητική αδεία, ονομάζεται οδός Αστερόπης μετατρέπεται σε θέατρο, όπου πάνω στη σκηνή του αναβιώνουν σκηνές και περιστατικά μιας άδολης εποχής, εκείνης των πρώτων παιδικών χρόνων, όπως έχουν προσληφθεί και κατακαθίσει βαθιά στη μνήμη της αφηγήτριας. Ανοίγει λοιπόν το μαγικό κουτί της μνήμης και κάνει την ονειρική της εμφάνιση η οδός Αστερόπης με τα μενεξεδένια της χρώματα που παραλλάσσουν σε βαθυκόκκινα του δειλινού και μέσα από αυτά αναπηδούν οικεία πρόσωπα της αφηγήτριας, η Κωνσταντινουπολίτισσα γιαγιά, η αριστοκρατική κυρία που βγάζει βόλτα τις αλεπούδες της, τυλιγμένες γύρω από τον λαιμό της, η κυρά-Λίζα, μοδίστρα-καθαρίστρια και πουτάνα ανάλογα με την περίσταση, ο ανάπηρος πολέμου, ώσπου να κλείσει το μαγικό κουτί και η οδός Αστερόπης βυθισμένη στο σκοτάδι της νύχτας να περάσει στα όνειρα της παιδίσκης που έχει φανταστεί όλα τα παραπάνω.

Χιούμορ, ανάλαφρη διάθεση διαποτίζει αυτά τα διηγήματα καθώς το κωμικό δένεται αρμονικά με το τρυφερό και το ευφρόσυνο.

Το μαγικό κουτί όμως της μνήμης θα ανοίξει και πάλι για να ξεχυθούν από αυτό νέες αναμνήσεις, νέες εικόνες, ευτράπελες, χαρωπές, παιχνιδιάρικες, εμποτισμένες με την αψεγάδιαστη υφή της παιδικής αθωότητας, όπως στα διηγήματα «Το περίσσεμμα», και «Μάισεν». Πλησιέστερα στον γενικό τίτλο του βιβλίου είναι τα διηγήματα «Το αρχαίο δάχτυλο», «Το γεράκι» και τα «Χειροποίητα παπούτσια». Χιούμορ, ανάλαφρη διάθεση διαποτίζει αυτά τα διηγήματα καθώς το κωμικό δένεται αρμονικά με το τρυφερό και το ευφρόσυνο.

Ταχυδακτυλουργός η μνήμη εξακολουθεί να ρίχνει τα χαρτιά της στις σελίδες που ακολουθούν καθώς το μνημονικό ταξίδι αγγίζει τους πρώτους εφηβικούς έρωτες της αφηγήτριας στα διηγήματα της δεύτερης ενότητας, με τον τίτλο Αστερίες και ιππόκαμποι. Ώσπου η προγονική γενέτειρα, η Κωνσταντινούπολη, η Πόλη στα καθ’ ημάς, έρχεται να διεκδικήσει την πρωτοκαθεδρία της στις μνημονικές ανακυκλήσεις της αφηγήτριας, μέσα από το πρόσωπο της πολίτισσας γιαγιάς, στο διήγημα «Αμφιβάλλεις και ρωτάς;» στην τρίτη ενότητα Σαν πουλιά πάνω στο σύρμα. Αυτή η μικροσκοπική πια γριούλα που δεν διστάζει να δώσει ένα γερό φούσκο στον δίμετρο γιο της μόνον και μόνον για να τον επαναφέρει στην οικογενειακή τάξη και, επιπλέον, ουδόλως να μετανιώσει διότι «όσοι έχουν γευτεί προσφυγιά, πένθη, βαριές απώλειες, δεν σκοντάφτουν σε τέτοια πολυτελή αισθήματα».

Ένα βιβλίο γεμάτο τρυφερότητα, χιούμορ, με γλαφυρή, χυμώδη γραφή και αναπαραστατική δύναμη.

Η ίδια γιαγιά που της άρεσε ο καλός μεζές και το κρασάκι αυτό που η αφηγήτρια χρησιμοποιεί ως τη μαγική λέξη για να εμφανιστούν στο μνημονικό εικονοστάσιό της εικόνες, ήχοι και μελωδίες, με την αγαπημένη γριούλα να διαφεντεύει την οικογένεια, χτυπώντας με δύναμη το χέρι στο τραπέζι: «Εγώ είμαι κυρά στο σπίτι του γιου μου». Και σε άλλες παραγράφους, η αφηγήτρια να παρακολουθεί αυτήν την κυρά του σπιτιού μέσα στο προσωπικό της βιλαέτι, ένα μικρό βοηθητικό κουζινάκι, να κλείνεται με τις ώρες και, σαν άλλη Λωξάντρα να καταγίνεται με τις παλιές κωνσταντινουπολίτικες συνταγές της, τους θησαυρούς που είχε διασώσει στο μυαλό της, φερμένους από την αγαπημένη γενέτειρα. «Αναμνήσεις, χρόνοι, εικόνες, τόποι, νοσταλγία, θυμός, αγάπη» σχολιάζει η αφηγήτρια. Και πείσμα και πίστη σε ό,τι αποτελούσε την απολεσθείσα ταυτότητα, προσθέτουμε επίσης, καθώς διαβάζουμε ότι η γιαγιά δίνει εντολή απαράβατη στο μνήμα της να γράψουν το όνομά της και δίπλα «Κωνσταντινούπολη 1893-198…» για να ξέρουν οι διαβάτες «από πού κρατάει η σκούφια μας».

Παιδική ηλικία, εφηβεία, ενηλικίωση, το μνημονικό ταξίδι συνεχίζεται με εικόνες ενηλικότητας πια, πασπαλισμένες και από γεύσεις προγενέστερων ηλικιών, στα διηγήματα: «Εδώ πιο πέρα», «Το Άλμπατρος», «Αντίδοτο». Το μνημονικό ταξίδι της αφηγήτριας κλείνει ακολουθώντας –τι άλλο– την υπέρβαση και την ολοκλήρωση της ενηλικίωσης στους «Δρόμους του έρωτα» όπως τιτλοφορείται το τελευταίο διήγημα της τρίτης ενότητας. Ένα βιβλίο γεμάτο τρυφερότητα, χιούμορ, με γλαφυρή, χυμώδη γραφή και αναπαραστατική δύναμη.

* Η ΕΛΕΝΑ ΧΟΥΖΟΥΡΗ είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Τελευταίο της βιβλίο η μελέτη «Η στρατιωτική ζωή στη νεοελληνική λογοτεχνία, 19ος-21ος αιώνας» (εκδ. Επίκεντρο).


Ιστορίες οικογενειακής τρέλας
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΑΡΟΚΩΣΤΑ
ΣΟΚΟΛΗ 2020
Σελ. 120, τιμή εκδότη €11,60

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΖΑΡΟΚΩΣΤΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» (εκδ. Μεταίχμιο) και το μυθιστόρημα της Άννας Δαμιανίδη «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ότι τα δύο μυθιστορήμ...

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα «Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» (εκδ. Σοκόλη).

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ανακοινώθηκαν οι νικητές των βραβείων της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης

Ανακοινώθηκαν οι νικητές των βραβείων της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης

Την Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024 θα γίνει η τελετή της απονομής των λογοτεχνικών βραβείων της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Ακολουθεί η μικρή λίστα για κάθε κατηγορία. μαζί με τους νικητές καθώς και το μεγάλο βραβείο της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ