«Να πας κι εσύ, βρε αδελφέ, έναν τάφο πιο κάτω»

Αυτό που και από την πεζογραφική της κατάθεση είχε φανεί, η ξεκάθαρη γραφή εμπεριέχουσα όλη την αλήθεια του λόγου που δεν χρειάζεται περιττά στολίδια, χαρακτηρίζει και τον ποιητικό της λόγο.

Αυτό που και από την πεζογραφική της κατάθεση είχε φανεί, η ξεκάθαρη γραφή εμπεριέχουσα όλη την αλήθεια του λόγου που δεν χρειάζεται περιττά στολίδια, χαρακτηρίζει και τον ποιητικό της λόγο. Ολιγόστιχα ποιήματα συνομιλούν με τα εξαιρετικά εκείνα δείγματα της μικρής φόρμας. Εδώ, θα λέγαμε, το σημαντικό ελάχιστο βρίσκεται στο στοιχείο του. Το νόημα δεν ασφυκτιά στον μικρό χώρο του ποιήματος. Τι άλλο να πει, όταν όλα έχουν ειπωθεί;

Είκοσι οκτώ ποιήματα μοιρασμένα σε τέσσερις ενότητες, και δύο προλογικά (άστεγα αυτά) να εισάγουν σε έναν κόσμο, όπου το ποίημα αποτελεί ένα είδος σωσίβιας λέμβου που θα ταξιδέψει τη μοναξιά της ποιήτριας -συντροφευμένη από τη μοναξιά των άλλων ποιητών- σε μια καταβύθιση στο χάος.

Μια κατάδυση στη γη πρώτα, μια μνεία των νεκρών που εκεί δίπλα θαρρείς πως είναι απειλούμενοι διαρκώς από μια λήθη.

Μια κατάδυση στη γη πρώτα, μια μνεία των νεκρών που εκεί δίπλα θαρρείς πως είναι απειλούμενοι διαρκώς από μια λήθη. Και μετά μια ημισέληνος θλίψη, ένας μηνίσκος του σώματος που θυμάται τις απώλειες που γράψαν ανεξίτηλα πάνω του. Μια ευφυής ποιητική κατάθεση: το σώμα θυμάται, όχι ο νους. Και αναπόφευκτα ύστερα η τρικυμία εντός, να παίζει με όλα τα μπλε του κόσμου, να κλυδωνίζεται το σώμα στα κύματα.

Και ο έρωτας; Ο έρωτας στο βάθος, είναι η ελπίδα, ή μήπως ακόμα μια επιβεβαίωση απουσίας και απώλειας, ίσως οριστικής;

Ο τρόμος του κενού, αυτός που κάνει τον ποιητή να ψάχνει λέξεις, να σαλπάρει στις ταραγμένες θάλασσες των στίχων και να αποζητά τη σύμπλευση με τους άλλους.

Μα, μην την ψάχνετε την ψυχή του ποιητή, αυτού του μοναχικού πλάσματος. Ο λόγος του πάντα θα θυμίζει τα πιο σκοτεινά χρώματα. Η Φωτεινή Βασιλοπούλου καταθέτει το προσωπικό της ταξίδι -γήινο και θαλασσινό μαζί- με ένα χάος να χάσκει γύρω της και μέσα της. Αυτό το άδειο που απειλεί να καταπιεί τα πάντα. Και να πρέπει να το γεμίζεις κάθε μέρα, γιατί το κενό του χώρου του ποιος το αντέχει; Ο τρόμος του κενού, αυτός που κάνει τον ποιητή να ψάχνει λέξεις, να σαλπάρει στις ταραγμένες θάλασσες των στίχων και να αποζητά τη σύμπλευση με τους άλλους. Το εσύ σαν προσωπείο του εγώ, ένα και το αυτό τελικά. Με τον σαρκασμό να υποφώσκει πίσω από τις λέξεις, μια άμυνα του σκοτεινού λόγου για να δείξει λίγο φως. Ίσως αυτή να είναι και η βαθύτερη αξία της ποίησης. Να μπορεί να σε καταβυθίζει και την άλλη στιγμή να περιγελά την καταβύθισή σου.

Η εικαστική παρέμβαση της ζωγράφου Μαργαρίτας Βασιλάκου (στο εξώφυλλο και σε τέσσερις ακόμα ζωγραφιές ανάμεσα στα ποιήματα) συνυπογράφει τον ποιητικό λόγο μεταφέροντας το σκηνικό της γραφής σε άλλο τοπίο συνυποδηλωτικό. Και το χρώμα του εξωφύλλου, αυτό το επινοημένο πρωσικό μπλε, να  πλαισιώνει το πρόσωπο της ζωγραφιάς. Ο ποιητικός λόγος της Φωτεινής Βασιλοπούλου ευτύχησε στο συνταίριασμα αυτό. Έτσι προσφέρεται ως συνολική πρόταση ποιητική, εικαστική αλλά κυρίως ως θεώρηση ζωής. Με τα ανεστραμμένα είδωλα των μορφών, τις ασπρόμαυρες εκδοχές των προσώπων με τα κλειστά μάτια, με τις ανατροπές των στίχων να δηλώνουν τη διάθεση της ποιήτριας για έναν αιφνιδιασμό, πάντοτε ευπρόσδεκτο στην ποίηση. Άλλωστε, ανατρεπτικός των καθιερωμένων σχημάτων δήλωνε ανέκαθεν ο ευθύβολος λόγος, σε όποιο είδος (πεζό ή ποιητικό) και αν συγκαταλεγόταν.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας.

Πρωσικό μπλε
Φωτεινή Βασιλοπούλου
Οι εκδόσεις των φίλων 2016
Σελ. 48, τιμή εκδότη €7,40