Σαράντα οκτώ δοκίμια ιστορίας, πολιτικής, κοινωνιολογίας, φιλοσοφικού, θεατρικού και κινηματογραφικού στοχασμού και δυο μη μυθοπλαστικά μυθιστορήματα ή μυθοπλαστικά δοκίμια, τα οποία μας σπρώχνουν βαθιά στον τρόπο σκέψης και γραφής μεγάλων στοχαστών.
Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης
Σαράντα οκτώ δοκίμια ιστορίας, πολιτικής, κοινωνιολογίας, φιλοσοφικού, θεατρικού και κινηματογραφικού στοχασμού και δυο μη μυθοπλαστικά μυθιστορήματα ή μυθοπλαστικά δοκίμια, τα οποία μας σπρώχνουν βαθιά στον τρόπο σκέψης και γραφής μεγάλων στοχαστών όπως ο Σαίξπηρ και ο Στάινερ, αλλά και συμπληρώνουν το πάζλ των διαδρομών που ακολούθησε η ανθρωπότητα και η χώρα μας από την αρχαιότητα μέχρι τη σημερινή παγκοσμιοποίηση.
Roderick Beaton
«Οι Έλληνες – Μια παγκόσμια ιστορία»
Μτφρ. Μενέλαος Αστερίου
Εκδ. Πατάκη
Ο Βρετανός καθηγητής και συγγραφέας είναι από τους καλύτερους μελετητές των θεμάτων της σύγχρονης και της μεσαιωνικής Ελληνικής λογοτεχνίας και της ιστορίας της Ελληνικής επανάστασης. Εδώ παρακολουθεί τη συνολική εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού και κόσμου. Ένας πολιτισμός-κόσμος που ανατέλλει στα λογιστικά κατάστιχα και τους θρύλους (1500 π.Χ. - 1180 π.Χ.). Συνεχίζει με τα ομηρικά έπη (1180 π.Χ. - 720 π.Χ.), επινοεί κατόπιν την Πολιτική και τη Δημοκρατία, τους πρώτους κατακτητικούς παγκόσμιους πολέμους (720 π.Χ.- 322 π.Χ.). Για να ακολουθήσει ο εξελληνισμός των κατακτηθέντων (322 π.Χ. - 27 π.Χ.), η ελληνική Αυτοκρατορία της Ρώμης (27 π.Χ - 337 μ.Χ.), ο εκχριστιανισμός (337-630), οι αντιφάσεις και δυσκολίες της Κωνσταντινούπολης (630-1018), η μετατροπή της σε περιπόθητη απ’ όλους πόλη (1018-1204), η διάψευση για την αναζωογόνησή της (1204-1453). Η οθωμανική κατάκτηση (1453-1669) τοποθετεί τον ελληνικό πολιτισμό και χώρο ανάμεσα σε δυο κόσμους. Η νεωτερικότητα φέρνει μαζί της την Ελληνική Παλιγγενεσία (1669-1833) και ένα νέο ευρωπαϊκό κράτος και παγκόσμιο έθνος (1833-1974) γεννιέται. Για να ζήσει κι αυτό νέους θρύλους και να καταγράψει νέα λογιστικά κατάστιχα από το 1974 έως τις μέρες μας. Το απόσταγμα που βγαίνει, είναι πως ο ελληνικός πολιτισμός δεν τελείωσε με την «κλασική αρχαιότητα», αφού η ιστορία των Ελλήνων είναι και παγκόσμια.
Harold Bloom
«Σαίξπηρ – Η επινόηση του ανθρώπινου»
Μτφρ. Άρης Μπερλής – Θέμελης Γλυνάτσης
Απόδοση-Εισαγωγή-Σχόλια: Ήρκος Ρ. Αποστολίδης
Εκδ. Gutenberg
Αυτό το βιβλίο του μεγάλου κριτικού θεωρείται –και βάσιμα– μια από τις καλύτερες μελέτες για το συνολικό θεατρικό έργο του Σαίξπηρ, αλλά και του αγγλικού και παγκόσμιου θεάτρου. Ο συγγραφέας του «ανακαλύπτει» κρυφές πτυχές του σαιξπηρικού έργου, τις όποιες φέρνει στην επιφάνεια και ανατρέπει συντηρητικές ερμηνείες του. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της ερμηνείας είναι πως οι δύο ήρωες του Σαίξπηρ, ο Φάλσταφ και ο Άμλετ αποτελούν την επινόηση του ανθρώπινου, την αρχή της προσωπικότητας. Αυτή η προσωπικότητα υπερβαίνει την αρχή του δυτικού ανθρώπου, την αρχή του ξεχωριστού χαρακτήρα δηλαδή. Ο δυτικός άνθρωπος προϋπήρχε της προσωπικότητας, αυτή όμως ήρθε, μέσω του Σαίξπηρ, για να αλλάξει τα πάντα σε σχέση με την πρόσληψη της τραγικής μοίρας του ανθρώπου. Βεβαίως αυτό εδώ το βιβλίο αποτελεί αφενός μελέτη της οικουμενικότητας κυριολεκτικά ολόκληρου του σαιξπηρικού έργου και αφετέρου οδηγό για την προσέγγιση του θεατρικού καλλιτεχνικού φαινομένου συνολικά.
Jacob F. Field
«Ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου από την αρχαιότητα έως σήμερα»
Μτφρ. Τόνια Τρακκίδου
Εκδ. Οκτώ
Μια συνοπτική ιστορία της Ευρώπης από τον πολύ γνωστό βρετανό ιστορικό. Το βιβλίο έχει ως αφετηρία την ιστορία της αρχαιότητας από το 2500 π.Χ. έως το 600 μ.Χ. Συνεχίζει με τη µεσαιωνική εποχή έως το 1500. Στη συνέχεια εξετάζει την περίοδο της Μεταρρύθµισης και του Διαφωτισµού (1500-1780), την εποχή των επαναστάσεων (1780-1914), για να φτάσει στην περίοδο της ευρωπαϊκής κρίσης κατά το πρώτο µισό του 20ού αιώνα (1914-1945) και ολοκληρώνεται με τον Ψυχρό Πόλεμο και το τέλος του έως τις αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο βιβλίο παρελαύνουν οι Μίνωες, οι Κέλτες, οι Περσικοί Πόλεμοι, η δημοκρατία των Αθηνών, ο Μέγας Αλέξανδρος, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, ο χριστιανισμός, οι Ούννοι, οι Φράγκοι, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, οι Σταυροφορίες, η Αναγέννηση, η Μεταρρύθμιση, ο Τριακονταετής Πόλεμος έως τον 19ο και τον 20ο αιώνα. Όλα δηλαδή τα γεγονότα που συνθέτουν το παζλ της Ευρώπης μέχρι σήμερα. Μέσα από την ανασύνθεση του κόσμου των ιδεών, των κοινωνικών ρευμάτων, τις σηµαντικότερες τεχνολογικές και πολιτισµικές τάσεις, τα πρόσωπα, τις προκλήσεις και τις καταστροφές μας παραδίδεται η εικόνα μιας ηπείρου υπό συνεχή μεταβολή.
George Steiner με την Laure Adler
«Ένα μακρύ Σάββατο – Συζητήσεις»
Μτφρ. Θάνος Σαμαρτζής
Εκδ. Δώμα
Ο Αυστροεβραίος καθηγητής συγκριτικής φιλολογίας και ένας εκ των πιο παρεμβατικών διανοούμενων λίγο πριν φύγει από τη ζωή. Αυτός με πλήρη διαύγεια και ενσυναίσθηση όλων όσων υποστήριζε όλη του τη ζωή, με σύνεση αλλά και πολύ πάθος συνομιλεί με την δημοσιογράφο Λωρ Αντλέρ.
Μια συζήτηση που αφορά την εβραϊκή καταγωγή του και τη μοίρα του εβραϊσμού, το Ολοκαύτωμα, την Πίστη στον Θεό, το τι είναι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, το πώς αντιλαμβάνεται τον μαρξισμό ως εβραϊκό μεσσιανισμό, την ψυχανάλυση, το αγαπημένο του θέμα την πρόσληψη των μεγάλων κλασικών κειμένων, τις γυναίκες ως δημιουργούς, τις γλώσσες, τα βιβλία, την ψυχανάλυση, τον πολυπολιτισμό ακόμα και τον θάνατο. Δηλώνει άπατρις και υπερήφανος γι’ αυτό. Ο τίτλος Το «μακρύ Σάββατο» είναι δάνειο από την Καινή Διαθήκη και αφορά τη προσδοκία της Ανάστασης της Κυριακής, η οποία δεν έρχεται χωρίς πάλη για τη ζωή.
Πολυμέρης Βόγλης
«Δυναμική αντίσταση – Υποκειμενικότητα, πολιτική βία και αντιδικτατορικός αγώνας 1967-1974»
Εκδ. Αλεξάνδρεια
Η αντίσταση κατά της χούντας είναι μια πτυχή της ελληνικής ιστορίας που έχει μελετηθεί λιγότερο και η ίδια η αντίσταση σ’ αυτήν είναι κάτι που έχει διαστρεβλωθεί πολύ. Ο πολύ αξιόλογος ιστορικός θέτει τον πήχη πολύ ψηλά. Και τον περνά με την πρώτη. Από το πρώτο Κεφάλαιο.
Εδώ περιγράφονται οι πολλές αντιδικτατορικές οργανώσεις που αντιστάθηκαν δυναμικά με την τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών μικρής ισχύος, μεγάλου όμως συμβολισμού. Σ’ ένα συντηρητικό πλαίσιο που η χρήση βίας ταυτίζεται με την τρομοκρατία ο συγγραφέας διαχωρίζει τις μορφές βίας. Σ’ αυτό το μεθοδολογικό πλαίσιο εντάσσει τις αντιστασιακές δυναμικές ενέργειες κατά της χούντας, αλλά και τις διώξεις, βασανιστήρια, εξορίες και φυλακίσεις των αγωνιστών εναντίον της. Εξάλλου όπως δείχνει η μελέτη, δυναμικές ενέργειες κατά της χούντας δεν συνέβησαν μόνο από αριστερές οργανώσεις αλλά και από τον φιλελεύθερο χώρο.
José Ortega y Gasset
«Η αποστολή του βιβλιοθηκάριου»
Μτφρ. Δήμητρα Παπαβασιλείου
Επίμετρο: Δημήτρης Μαρκόπουλος
Εκδ. Μάγμα
Ο μεγάλος Ισπανός διανοητής συνεχίζει εδώ τους προβληματισμούς που γεννά η εμπορευματοποίηση της γνώσης. Έχοντας γράψει πολλές φορές για την εμπορευματοποίηση της πανεπιστημιακής γνώσης, εδώ εστιάζει στην εμπορευματοποίηση του βιβλίου και στην αποστολή του βιβλιοθηκάριου που είναι να διασώσει τη γνώση που παραδίδουν τα βιβλία των βιβλιοθηκών.
Ο βιβλιοθηκάριος που είχε χάσει τον ρόλο που είχε τον 19ο αιώνα να διαδίδει το βιβλίο, έχει πλέον γίνει θύμα και θύτης της γραφειοκρατικοποίησης, καλείται εκ νέου να αναλάβει τον ρόλο της διάδοσης του καλού βιβλίου και της διευκόλυνσης των επιστημόνων και των διανοουμένων στο έργο της επιλογής των χρήσιμων για το καλό της ανθρωπότητας έργων. Όποιος έχει διαβάσει μια φορά τον ισπανό διανοητή, ξέρει γιατί πρέπει να τον διαβάζει πάντα.
Mona Chollet
«Εφευρίσκοντας τον έρωτα ξανά – Πώς η πατριαρχία σαμποτάρει τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις»
Μτφρ. Γιώργος Καράμπελας
Εκδ. Στερέωμα
Η απάντηση στον αντιφενιστικό «φεμινισμό» του Πασκάλ Μπρυκνέρ. Ένα βιβλίο για την απελευθερωτική φύση του έρωτα από την καταπιεστική ανδρική κυριαρχία. Το να μιλάς για τον έρωτα και το να ερωτεύεσαι είναι πράξη βαθύτατα αντιπατριαρχική υποστηρίζει η συγγραφέας και δοκιμιογράφος- δημοσιογράφος.
Το να μιλάς για τον έρωτα, όπως αυτά τα αποσπάσματα που «ανακαλύπτει» στα μεγάλα λογοτεχνικά έργα, είναι πράξη αποδοχής της τρωτότητάς σου, των αδυναμιών, των αμφιβολιών σου. Ένα ριζοσπαστικό φεμινιστικό βιβλίο για το πώς η πατριαρχία υπονομεύει όλες τις ερωτικές σχέσεις. Η συγγραφέας προσεγγίζει με απαράμιλλο τρόπο το πως ξεδιπλώνεται ο έρωτας στην κοινωνία μας. Συνάμα στηλιτεύει τις ρομαντικές αναπαραστάσεις μέσα από τις οποίες κατασκευάζεται μια θέση κατωτερότητας για τις γυναίκες και αποκαλύπτει τους μηχανισμούς ανδρικής βίας κατά των γυναικών.
Ξένη Δ. Μπαλωτή
«Νικολά-Ζοζέφ Μαιζών – Ο απελευθερωτής της Πελοποννήσου. Η αλληλογραφία του με τον Κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια»
Επίμετρο: Στέφανος Καβαλλιεράκης
Εκδ. Εστία
Μια καλογραμμένη και γλαφυρή βιογραφία του στρατάρχη Νικολά–Ζοζέφ Μαιζών από τη συγγραφέα, ιστορικό και ερευνήτρια στην Ακαδημία Αθηνών, Ξένη Μπαλωτή. Ένας στρατιωτικός ο οποίος υπηρέτησε στο στρατό τόσο διαφορετικών ηγετών του γαλλικού κράτους. Αν και πεπεισμένος οπαδός της μοναρχίας υπηρέτησε τον Αυτοκράτορα Ναπολέοντα και μετά τους βασιλείς της Γαλλίας, συνομιλητής του Μέτερνιχ και του τσάρου και ενός εκ των απελευθερωτών της Ελλάδας και μετέπειτα συνομιλητή του πρώτου κυβερνήτη της χώρας Ιωάννη Καποδίστρια.
Ένα βιβλίο που μέσα από μια βιογραφία ξετυλίγει το νήμα της ιστορίας της Γαλλίας από την Επανάσταση, τη Δημοκρατία, το Διευθυντήριο, την Υπατεία, την Αυτοκρατορία και την Παλινόρθωση, αλλά και την ιστορία των αποστολών του στρατιωτικού αλλά και διπλωμάτη στην Πελοπόννησο και στο Χερβούργο της βορειοδυτικής Γαλλίας.
Jürgen Moltmann
«Ο σταυρωμένος Θεός – Ο σταυρός του Χριστού ως θεμέλιο και κρίση της χριστιανικής θεολογίας»
Μτφρ. Πέτρος Γιατζάκης
Εκδ. Άρτος Ζωής
Ο προοδευτικών πεποιθήσεων γερμανός καθηγητής Συστηματικής Θεολογίας και Κοινωνικής Ηθικής αν και ξεκινά από το θεολογικό αξίωμα της μέγιστης συμβολής του σταυρού στη χριστιανική θεολογία, προχωρεί πολλά βήματα παραπέρα. Εδώ διαπιστώνει πως η απάντηση της Εκκλησίας στην κρίση της είναι το άνοιγμά της σε ολόκληρη την κοινωνία, πιστών και άθεων, και ο εσταυρωμένος Χριστός είναι ο ίδιος μια πρόκληση για τη χριστιανική θεολογία.
Δεν αναφέρεται φυσικά στην αυτοαναφορική Εκκλησία και θεολογία του σταυρού αλλά σ’ αυτήν την Εκκλησία που μας καλεί να αποφύγουμε τις μονομέρειες της αρχαίας εκκλησιαστικής παράδοσης και βλέπει τον εσταυρωμένο όχι ως απειλή αλλά ως μήνυμα ελευθερίας και απελευθέρωσης.
Dimitar Bechev
«Η Τουρκία του Ερντογάν – Πώς μια χώρα απομακρύνθηκε από τη δημοκρατία και από τη Δύση»
Μτφρ. Σώτη Τριανταφύλλου
Εκδ. Πατάκη
Ο Βούλγαρος διδάκτορας Πολιτικών Επιστημών ακτινογραφεί το καθεστώς Ερντογάν και παρακολουθεί τις αιτίες της ανόδου του στην εξουσία και το πώς από υποτιθέμενος ευρωπαϊστής, αυτός μετατράπηκε σε αυταρχικό ηγέτη. Πώς ένας πονηρός πολιτικάντης εκμεταλλεύτηκε την εκλογική δημοκρατία προκειμένου σταδιακά να συσσωρεύει εξουσίες και να δημιουργήσει τελικά ένα αυταρχικό καθεστώς που διώκει κάθε αντίθετη προς αυτό φωνή, ξεγελώντας σε τελική ανάλυση ακόμη και τους συμμάχους του.
Χωρίς αυτό να αθωώνει εντελώς τους δυτικούς που δεν αντέδρασαν στις παράλογες πράξεις και δηλώσεις του. Η εξέλιξη του Ερντογάν από «φιλοευρωπαίος μουσουλμάνος δημοκράτης» σε αυταρχικό ηγέτη αποδεικνύει όμως και το βάρος της τουρκικής ανελεύθερης παράδοσης. Σ’ αυτό το πλαίσιο δεν απουσιάζουν και οι αναφορές στην Ελλάδα ως ορκισμένου εχθρού της Τουρκίας.
Συλλογικό
«Κατανοώντας τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας»
Επιμέλεια: Ηλίας Κολοβός, Κώστας Κωστής
Εκδ. Πατάκη
Συλλογικός τόμος για την κατανόηση πλευρών λιγότερο γνωστών και άγνωστων του Πολέμου της Ελληνικής Ανεξαρτησίας με βάση τις πιο σύγχρονες προσεγγίσεις στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Τα θέματα που θίγονται είναι το ποια τάξη ήταν η κινητήρια δύναμη της Επανάστασης (Κώστας Κωστής), πώς συνέβαλε στην Ανεξαρτησία η διεθνής γεωπολιτική (Σωτήρης Ριζάς), πώς διευκόλυναν την Επανάσταση ο πόλεμος Οθωμανών- Ιράν (Μοχαμάντ Σχαριάτ-Παναχί), η επιρροή του Πολέμου στους αραβόφωνους Ρωμιούς της Συρίας (Ιωάννης Γρηγοριάδης), πώς μεταφράστηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία η διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας (Ηλίας Κολοβός και Λεωνίδας Μοίρας).
Πώς υποδέχθηκε ο βρετανικός τύπος το Σύνταγμα της Επιδαύρου (Αριστείδης Ν. Χατζής), τον ρόλο των κοτζαμπάσηδων και το τι σήμαινε να είσαι Μοραΐτης (Γιουσούφ Ζίγια Καραμπιτσάκ), την εγκληματικότητα και τους μηχανισμούς πάταξής της στην επαναστατημένη Ελλάδα (Βάσω Σειρηνίδου) και το πώς ο Πόλεμος επηρέασε την υγεία των πληθυσμών στις περιοχές που αυτός είχε ξεσπάσει (Θανάσης Μπαρλαγιάννης). Πολύτιμος οδηγός στα δύσκολα μονοπάτια του Αγώνα για την Ανεξαρτησία.
Κώστας Καβανόζης
«Μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας – Το μυθιστόρημα τεκμηρίων και η λογοτεχνικότητα του αναφορικού λόγου»
Εκδ. Πατάκη
Πώς συναντιόμαστε με την πραγματικότητα μέσα σε ένα λογοτεχνικό έργο, είναι το αντικείμενο που διαπραγματεύεται σ’ αυτό το πρωτότυπο βιβλίο ο φιλόλογος συγγραφέας του. Στο λεγόμενο μυθιστόρημα τεκμηρίων (non-fiction novel) η παρούσα μελέτη αναζητά τους τρόπους με τους οποίους εμφιλοχωρεί η αληθινή ζωή αλλά και πώς το μυθιστόρημα επηρεάζει τη ζωή των αναγνωστών του.
Επί της ουσίας έχουμε εδώ μια μελέτη για το τι είναι τα τεκμήρια και τι η αφήγηση και το ποια είναι η σχέση τους, κυρίως στην ελληνική λογοτεχνία τεκμηρίων. Γιατί σε τελική ανάλυση το πάντρεμα της λογοτεχνίας με την εξωλογοτεχνική πραγματικότητα αφορά όλους μας.
Άρης Στυλιανού
«Γνώση και πάθος στη νεότερη φιλοσοφία»
Εκδ. Πόλις
Ποια είναι η σχέση της γνώσης με το πάθος στο πλαίσιο της νεότερης πολιτικής φιλοσοφίας είναι το αντικείμενο αυτής της μελέτης του συγγραφέα και καθηγητή φιλοσοφίας. Εργαλείο του σ’ αυτή τη διερεύνηση είναι το έργο ορισμένων στοχαστών της Νεωτερικότητας, όπως ο Μακιαβέλλι, ο Πασκάλ, ο Χομπς, ο Ντεκάρτ, ο Σπινόζα και ο Λάιμπνιτς.
Ο συγγραφέας μέσα από τη φιλοσοφική σκέψη, τα ζητήματα της γνώσης και της εμπειρίας, της θεωρίας των παθών, της επιστήμης, της ιδεολογίας, του υποκειμένου και της πράξης εξηγεί το γιατί ελκύουν τόσο πολύ τους πολίτες οι θεωρίες συνωμοσίας. Έτσι απαντά πρώτα στο τι είναι αυτές οι θεωρίες και πώς κατορθώνουν να πείθουν. Η ιδέα της συνωμοσίας είναι απλοϊκή και γι’ αυτό γοητευτική. Η φιλοσοφική σκέψη μπορεί να δώσει απαντήσεις και εξηγήσεις για τα κοινωνικά προβλήματα που οι θεωρίες συνωμοσίας διαστρεβλώνουν. Αυτονόητη η επικαιρότητα και η αξία αυτού του βιβλίου.
Fernando Pessoa
«Η παιδεία του στωικού»
Μτφρ. Νίκος Πρατσίνης
Πρόλογος: Richard Zenith
Επιμέλεια – Σημειώσεις: Μαρία Παπαδήμα
Εκδ. Gutenberg
Μια ακόμη από τις μεταμφιέσεις των ηρώων (οι ετερώνυμοι) του μεγάλου Πορτογάλου συγγραφέα. Εδώ είναι ο Άλβαρο Κοέλιο Βαρόνος ντε Τέιβε. Ένας απροσάρμοστος και ασυμβίβαστος αριστοκράτης, διανοούμενος «άκαμπτος και συγκρατημένος», τελειομανής, σεξουαλικά ανενεργός, στωικός αλλά όχι πεσιμιστής, ζει απομονωμένος σε μια αγροικία στα περίχωρα της Λισαβόνας.
Περνά τον καιρό του γράφοντας σημειώσεις για τη ζωή, την ηθική, τον ανθρώπινο πόνο, θλίψη, λογική και ευτυχία. Παρά τις αποτυχίες του θεωρεί πως έχει κατακτήσει «τη χρήση της λογικής στην πληρότητά της» και έχοντας φτάσει «στον κορεσμό του τίποτα, στην πληρότητα του κανενός πράγματος», οδηγείται στην αυτοκτονία. Πριν από το μοιραίο διάβημα, ο Τέιβε καίει όλα του τα κείμενα εκτός από το παρόν έσχατο και μοναδικό χειρόγραφό του. Ένα συγκλονιστικό στωικό κείμενο της νεωτερικής εποχής.
Αντώνης Α. Έλληνας
«Οργανώσεις εναντίον της δημοκρατίας – Η τοπική οργανωτική ανάπτυξη ακροδεξιών κομμάτων στην Ελλάδα και την Ευρώπη»
Μτφρ. Ηρακλής Οικονόμου
Εκδ. Επίκεντρο
Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου μελετά το φαινόμενο της ανάπτυξης των ακροδεξιών κινημάτων σε Ελλάδα, Γερμανία και Σλοβακία μέσα από τη δράση τους σε τοπικό επίπεδο. Εξετάζονται εδώ παράγοντες που ενισχύουν σε τοπικό επίπεδο την Ακροδεξιά, όπως το πώς η εκλογική δυναμική επηρεάζει τοπικά πολιτικά ακροδεξιά μορφώματα, το πώς η δράση τους διευκολύνεται ή όχι από το πώς οι θεσμικοί δρώντες τους αντιμετωπίζουν αλλά και από το αν υπάρχει αντίδραση ή όχι από την κοινωνία των πολιτών.
Με πλήθος παραδειγμάτων από τις τρεις χώρες, τα οποία αντλεί από τις βάσεις δεδομένων και συνεντεύξεις αυτών των τοπικών οργανώσεων, ο συγγραφέας δείχνει τη σημασία του τοπικού παράγοντα στην ανεξέλεγκτη δράση των ακροδεξιών σχηματισμών ή στον έλεγχό τους.
Ιωάννης Δ. Στεφανίδης
«Ανεπιθύμητοι και αναλώσιμοι – Οι αντάρτες του συνταγματάρχη Ψαρρού και ο κατοχικός Εμφύλιος, 1943-44»
Πρόλογος και Σημειώσεις: Ιωάννης Ο. Ιατρίδης
Εκδ. Επίκεντρο
Ο καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας και συγγραφέας διεισδύει στα ιδεολογικά και πολιτικά άδυτα μιας εμφύλιας σύγκρουσης πριν από τον Εμφύλιο. Εδώ με ψύχραιμο, νηφάλιο και σφαιρικό τρόπο και αφού στηριχθεί σε πλήθος παλαιότερων, νεότερων και εντελώς πρόσφατων Αρχείων, συνθέτει το σκηνικό της δολοφονίας από τον ΕΛΑΣ του δημοκράτη συνταγματάρχη Ψαρρού και των συνεργατών του στην Οργάνωση ΕΚΚΑ 5/42.
Πώς και γιατί συνέβη η εντελώς ανεξήγητη δολοφονία, ενός ανθρώπου που καμία λογική δεν θα μπορούσε να τον κατηγορήσει ως συνεργάτη των ναζί; Όπως αποδεικνύει ο συγγραφέας τίποτα το παράδοξο ή το παράλογο δεν υπάρχει εδώ. Είναι η εξουσία, ανόητε, μάς λέει. Και έχει δίκιο.
Συλλογικό
«Ελληνική υψηλή στρατηγική – Διάλογοι με την ηγεσία της χώρας: Κυριάκος Μητσοτάκης, Αλέξης Τσίπρας, Νίκος Δένδιας, Μαργαρίτης Σχοινάς, Κωνσταντίνος Φλώρος, Γιάννης Στουρνάρας, Θεόδωρος Βενιάμης»
Επιμέλεια: Αθανάσιος Πλατιάς & Χρήστος Χατζηεμμανουήλ
Εκδ. Ευρασία
Επτά προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής, τον τραπεζικό, τον επιχειρηματικό και τον στρατιωτικό χώρο αναλύουν από τη δική τους οπτική γωνία και τα δικά τους ιδεολογικά και διανοητικά εργαλεία το πώς βλέπουν τη θέση της χώρας μας στο διεθνές σύστημα, την πορεία που αυτή οφείλει να ακολουθήσει για να επιτύχει τον μεγαλύτερο δυνατόν βαθμό ασφάλειας αλλά και την ευημερία των πολιτών αυτής της χώρας.
Πώς κάθε ένας απ’ αυτούς βλέπει την υψηλή στρατηγική της χώρας για θέματα ισχύος και αντιμετώπισης των διεθνών απειλών. Τα κείμενα αν και αυτόνομα το ένα από το άλλο συνθέτουν ένα κλίμα διαλόγου μεταξύ της Ηγεσίας της Χώρας, όσο και αν οι απόψεις τους διαφέρουν σε κρίσιμα ζητήματα.
Ευαγγελία Κιρκινέ
«Έθνος “εξ απαλών ονύχων” – Μια εθνογραφική ματιά στην ελληνική προσχολική εκπαίδευση»
Εκδ. Επίκεντρο
Η συγγραφέας και δόκτωρ Παιδαγωγικής εξετάζει με μια ανοιχτή ματιά το πώς τα παιδιά ακόμη από το νηπιαγωγείο, παρά την έλλειψη αντίστοιχων σχολικών εγχειριδίων, αποκτούν εθνική ταυτότητα μέσα από συζητήσεις, εθνικές γιορτές και άλλες άτυπες και τυπικές εκδηλώσεις.
Η συγγραφέας μελετά το πώς πεντάχρονα και εξάχρονα παιδιά κοινωνικοποιούνται πολιτικά και διαπαιδαγωγούνται εθνικοθρησκευτικά. Ποιες είναι οι παραστάσεις τους, οι αντιδράσεις και πώς αποδέχονται, όλα όσα ακούν; Επίσης εξετάζεται η θρησκευτική διάσταση στη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας, η σχέση εθνικισμού και πατριαρχίας, με δυο λόγια το πώς ο καθένας και καθεμία αποκτά «εξ απαλών ονύχων» εθνική ταυτότητα που τον συνοδεύει σ’ όλη του τη ζωή.
Γιώργος Αργείτης
«Keynes: Κεϊνσιανισμός και σοσιαλδημοκρατία»
Εκδ. Παπαζήση
Ο συγγραφέας και καθηγητής στο Οικονομικό Τμήμα του ΕΚΠΑ και Επιστημονικός Διευθυντής στο ΙΝΕ–ΓΣΕΕ Γιώργος Αργείτης γράφει ένα διπλό βιβλίο.
Στο πρώτο μέρος, μας αποκαλύπτει τον πραγματικό Κέινς. Στο δεύτερο μέρος όμως κάνει κάποιες ακόμη πιο καινοτόμες αποκαλύψεις. Εκεί περιγράφει τα τρία ρεύματα κεϊνσιανισμού, τις τρεις διαφορετικές σχολές κεϊνσιανής οικονομικής σκέψης τα οποία επηρέασαν σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετικούς τρόπους τη σοσιαλδημοκρατία. Γίνεται λόγος για τη Σχολή της νεοκλασικής σύνθεσης (1940-1960) και τη Σχολή των νέων κεϊνσιανών οικονομικών (1980-1990 και ύστερα).
Δυο ρεύματα-σχολές που αν και θεωρητικά τάσσονταν κατά του laisse faire, στην ουσία, ιδιαιτέρως η δεύτερη Σχολή, προσχώρησαν στη λογική της πλήρους απελευθερωμένης αγοράς.
Η τρίτη Σχολή είναι αυτή του θεσμικού κεϊνσιανισμού, τον οποίο ο συγγραφέας προτείνει ως λύση στα αδιέξοδα της σοσιαλδημοκρατίας. Σημαντική έκδοση στην προσπάθεια διαμόρφωσης ενός σύγχρονου σοσιαλδημοκρατικού αφηγήματος.
Adam Tooze
«Πολιτική οικονομία μιας κατάρρευσης – Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις που άλλαξαν τον κόσμο»
Μτφρ. Νίκος Ρούσσος
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Η κρίση του 2008 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, ούτε αναπόφευκτη, ούτε μόνο αμερικανική υπόθεση. Ήταν αποτέλεσμα της παγκόσμιας ανεξέλεγκτης λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού τομέα και συνεχίστηκε με άλλη μορφή, αλλά το ίδιο περιεχόμενο και διαφορετική βεβαίως αντιμετώπιση με όλες τις άλλες κρίσεις που ακολούθησαν και τις οποίες περιγράφει με απίστευτη ακρίβεια και επιστημονική τελειότητα ο συγγραφέας.
Ο πολύ γνωστός άγγλος ιστορικός της Οικονομίας, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου στο ίδιο Πανεπιστήμιο, υποβάλλει εδώ σε αδυσώπητη κριτική τα γερμανικά «κωλύματα» στην αντιμετώπιση της κρίσης της ευρωζώνης, από θέσεις ενός προοδευτικού ιστορικού με ανησυχίες για τις ανισότητες και το μέλλον των μεσαίων και των αδύναμων στρωμάτων και με εκτενέστατη αναφορά στην ελληνική κρίση. Για να περάσει μετά στις κρίσεις στον υπόλοιπο κόσμο, το Brexit, την εκλογή Τραμπ έως την απειλή για το μέλλον της Δύσης από την ανάπτυξη του κινεζικού οικονομικού μοντέλου. Έχουμε εδώ να κάνουμε με μια καταπληκτική στην επιστημονική της πληρότητα μελέτη.
Σωτήρης Ρούσσος
«Επανάσταση και εξέγερση στη Μέση Ανατολή»
Εκδ. Gutenberg
Ο συγγραφέας και διεθνολόγος, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Θρησκείας στη Μέση Ανατολή, με αυτό του το βιβλίο αναδεικνύει δυο μεγάλες στιγμές του αραβικού και μουσουλμανικού κόσμου.
Μια πολύ καλά μελετημένη ιστορική Επανάσταση, όπως ήταν η Ιρανική του 1979, και μια λιγότερο μελετημένη, όπως η Μεγάλη Αραβική Εξέγερση του 1936. Δυο γεγονότα που διαμόρφωσαν την απαρχή της αραβο-ισραηλινής διαμάχης. Η μελέτη αυτή, αν και υιοθετεί μια μακροσκοπική προσέγγιση, δεν αγνοεί τη σημασία της καθημερινότητας στο να γεννά Επαναστάσεις και Εξεγέρσεις. Δείχνει έτσι με εξαιρετική γραφή το πώς οι εμφύλιες διαμάχες στη Μέση Ανατολή μετατράπηκαν σε περιφερειακές συγκρούσεις και από εκεί το πώς αυτές επηρέασαν τον ανταγωνισμό μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων, δυο διαφορετικών εποχών μεταξύ τους, όπως οι παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και αυτή του Ψυχρού Πολέμου.
Νίκος Μαραντζίδης
«Στη σκιά του Στάλιν – Μια παγκόσμια ιστορία του ελληνικού κομμουνισμού»
Μτφρ. Χρήστος Η. Γεμελιάρης
Εκδ. Αλεξάνδρεια
Ο συγγραφέας, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, έχει γράψει πολλά βιβλία για τον ρόλο του ΚΚΕ στο Μεσοπόλεμο και στον Εμφύλιο. Εδώ εμπλουτίζει το προηγούμενο έργο του με μια νέα παράμετρο. Αυτή της ένταξης της ιστορίας του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα.
Ο συγγραφέας βουτά κυριολεκτικά στα βαθιά νερά μιας σειράς αδημοσίευτων και δημοσιευμένων αρχείων διασκορπισμένων σε Ελλάδα, Ρωσία, Βαλκάνια, Ανατολική και Δυτική Ευρώπη για να ανασύρει από εκεί σημαντικές στιγμές της ιστορίας των σχέσεων του ΚΚΕ με τα «αδελφά» κόμματα και τις σοσιαλιστικές χώρες.
Το ΚΚΕ ήταν ένα κόμμα που ταλαντευόταν σε δυο μέτωπα. Αυτό της προώθησης μιας εθνικής ατζέντας που δεν θα το αποξένωνε από τους Έλληνες πολίτες αλλά και αυτό του διεθνικού κόμματος κύριος στόχος του οποίου ήταν η προάσπιση του σοσιαλισμού. Αυτές τις ταλαντώσεις και τις αντιστάσεις σ’ αυτές παρακολουθεί με συναρπαστικό τρόπο ο συγγραφέας.
C. A. Bayly
«Η αναδιαμόρφωση του νεωτερικού κόσμου, 1900-2015 – Παγκόσμιες διασυνδέσεις και συγκρίσεις»
Μτφρ. Χρήστος Γεμελιάρης
Εκδ. Αλεξάνδρεια
Ένα βιβλίο που στα αγγλικά κυκλοφόρησε το 2018 και ήδη θεωρείται κλασικό αριστούργημα. Εδώ ο γνωστός ιστορικός εξετάζει τις κρίσεις που διαμόρφωσαν την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ασία από τις αρχές του 19ου αιώνα έως το 1930. Συνεχίζει με τη μελέτη των αυταρχισμών έως το 1950, αλλά και ως προβοκάτορας γράφει για τις ωδίνες της δημοκρατίας ως πηγή δυστυχίας (1900-1950).
Η Μεγάλη Ύφεση και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι οι επόμενοι σταθμοί του για να φτάσει μέσω των περιφερειακών συγκρούσεων και της αμερικανική κοινωνίας στο κατ’ αυτόν έτος καμπής, το 1980, από το οποίο ξεκινούν όλα τα φαινόμενα που σήμερα καταλήγουν στην κρίση των δημοκρατιών.
Και όλα αυτά με μια γραφή που δεν σε αφήνει ούτε μια στιγμή να αφαιρεθείς αλλά και ούτε μια στιγμή να μη αναστοχάζεσαι για το πόσο σημαντικό είναι να διαβάζεις υπέροχους ιστορικούς και βιβλία γεμάτα ανθρωπισμό και πάθος για την αλληλεγγύη.
Γιάννης Μανέτας
«Η συμβιωτική περιπέτεια – Η καταγωγή της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, και οι βιολογικές και κοινωνικές τους συνέπειες»
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Το βιβλίο αυτό του καθηγητή Φυσιολογίας Φυτών απαντά με γλαφυρό τρόπο στο πώς γεννήθηκαν η Γεωργία και η Κτηνοτροφία και πώς αυτές άλλαξαν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων.
Ο συγγραφέας σαν να γράφει ένα θεατρικό, καταθέτει τον δαρβινικό διάλογο μεταξύ έμβιων όντων και άβιου περιβάλλοντος, δηλαδή τις δυο συνιστώσες που ξεκίνησαν τον χορό της σχέσης των ανθρώπων με το περιβάλλον τους. Στη συνέχεια σ’ αυτόν τον διάλογο προστέθηκε και η ανθρώπινη νοημοσύνη, μια τρίτη ειδοποιός συνιστώσα.
Αρχικά, η πολιτισμική εξέλιξη άσκησε ήπια επίδραση στα γήινα πράγματα. Μέχρι που φτάσαμε στην Ολόκαινο και τη Νεολιθική Επανάσταση, οπότε οι άνθρωποι έμαθαν να καλλιεργούν τη γη και να τρέφουν και να χρησιμοποιούν τα ζώα. Έτσι ο Homo sapiens αναδείχθηκε κυρίαρχος παίκτης. Χωρίς αυτό να είναι πάντοτε προς όφελός του.
Robert C. Allen
«Παγκόσμια οικονομική ιστορία – Ένα σχεδιάγραμμα»
Μτφρ. Νίκος Ρούσσος
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Ο αμερικανός καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης θεωρεί πως η Οικονομική Ιστορία απαντά στο πώς πλούτισαν οι χώρες. Πριν απ’ αυτό όμως απαντά στο πότε έγινε αυτό.
Έτσι αναφέρεται στους δρόμους που ακολούθησε η πρώτη παγκοσμιοποίηση κατά τον 16ο αιώνα, τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε στην ανάπτυξη ορισμένων κρατών η Βιομηχανική Επανάσταση (1760-1850), την άνοδο των πλουσίων που έφερε η τεχνολογική πρόοδος, τις μεγάλες αυτοκρατορίες του βαμβακιού.
H Δυτική Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική εδραίωσαν αυτές τις επιτυχίες δημιουργώντας ενιαίες αγορές τις οποίες προστάτεψαν με δασμούς, ενώ ταυτοχρόνως ανέπτυξαν ισχυρά τραπεζικά συστήματα και νομίσματα κι όλα αυτά σ’ ένα πλαίσιο ενίσχυσης της γενικής εκπαίδευσης του πληθυσμού. Ελάχιστες άλλες χώρες κατάφεραν να ακολουθήσουν τη Δύση και ο συγγραφέας ασχολείται με τα αίτια της καθυστέρησης αυτής.
Αγγέλα Καστρινάκη
«Μίλα, Πηνελόπη! Λογοτεχνικές μεταμορφώσεις της μυθικής ηρωίδας στην Ελλάδα και τον Δυτικό κόσμο από τον 19ο αιώνα ως τις μέρες μας»
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Μια θαυμαστή περιήγηση από την καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στον κόσμο των προσλήψεων και των μεταμορφώσεων μιας γυναίκας που έχει προκαλέσει τόσες πολλές διαφορετικές αναγνώσεις στην Ελλάδα και στον Δυτικό κόσμο των ρόλων της:
Η παράξενη Πηνελόπη πιστή και συνάμα φιλάρεσκη και ανεκτική στους μνηστήρες του Ομηρικού Έπους, η εξιδανικευμένη Πηνελόπη των ρωμαϊκών χρόνων, η σοφή Πηνελόπη του 3ου και 4ου αιώνα, το παράδειγμα της αρετής κατά τον Μεσαίωνα, η καλλιεργημένη γυναίκα κατά την Αναγέννηση, η ηρωίδα του Διαφωτισμού, η έρημη και καημένη γυναίκα του ρομαντισμού των αρχών του 19ου αιώνα, η αμφισβητούμενη Πηνελόπη στην Ελλάδα των Ροδοκανάκη και Καζαντζάκη, η γυναίκα στην Ελλάδα της Παρακμής, η εργαζόμενη γυναίκα του Μεσοπολέμου και η φεμινίστρια του μεταπολεμικού κόσμου.
Μεταμορφώσεις όχι μιας μυθολογικής γυναίκας αλλά της υπαρκτής Γυναίκας, όπως καταγράφονται σ’ αυτό το δεκτικό σε πολλές αναγνώσεις του βιβλίο.
Paolo Vittoria
«Πάουλο Φρέιρε – Η αφήγηση: Προς μια παιδαγωγική του διαλόγου»
Μτφρ. Γιώτα Κουρμένταλα
Πρόλογος: Πίτερ Μάιο
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση: Τάσος Λιάμπας
Εκδ. Επίκεντρο
Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου είναι καθηγητής παιδαγωγικής και εδώ συνθέτει τη βιογραφία του μεγάλου παιδαγωγού Πάουλο Φρέιρε. Μέσα από την περιγραφή του βίου του παιδαγωγού ανασυνθέτει τις βασικότερες ιδέες του για τις έννοιες της συνειδητοποίησης, της κριτικής εκπαίδευσης, της επιστημολογικής περιέργειας, της σχέσης καταπιεσμένου και καταπιεστή, της καταπίεσης στην εκπαίδευση, του φόβου της ελευθερίας, της εκπαίδευσης και αλλαγής, της συνειδητοποίησης και της πράξης.
Τελικός σκοπός είναι να καταδειχθεί πώς μέσα από το έργο και τη δράση του παιδαγωγού μπορούν να αντληθούν διδάγματα για τη συμμετοχική δημοκρατία, αφού η εκπαίδευση είναι μια πολιτική πράξη και η ουδετερότητά της μύθος.
Rachel Bespaloff
«Για την Ιλιάδα»
Μτφρ. Γιώργος Καράμπελας
Επίμετρο: Hermann Broch
Εκδ. Μάγμα
Εδώ η συγγραφέας, βουλγαρογαλλίδα φιλόσοφος, συνδέει το ομηρικό έπος με τη βιβλική παράδοση για να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν την ανθρώπινη ύπαρξη.
Γραμμένο αυτό το βιβλίο την περίοδο 1939-1942, υπό τη σκιά του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, βάζει στο μικροσκόπιο του τους ήρωες του ποιητή της Ιλιάδας. Η συγγραφέας από τη μονομαχία του Αχιλλέα με τον Έκτορα αντλεί τις θέσεις της για τον ήρωα της εκδίκησης και της αντίστασης, για την ευθύνη και τα όρια της ελευθερίας των θνητών, εν αντιθέσει με την αμεριμνησία των Αθανάτων, εκείνων των «κωμικών ηρώων» του Ολύμπου.
Εδώ η δύναμη γνωρίζει τα όρια της μπροστά στην ελεύθερη ανθρώπινη δημιουργικότητα και η δόξα του νεκρού ήρωα ξεπερνά αυτή του νικητή. Το ομηρικό έπος συναντώντας τη βιβλική παράδοση γίνεται ο τόπος στον οποίο εγκαθίσταται το αιώνιο, η συνείδηση της ταυτότητας του ωραίου και του αληθούς που γονιμοποίησε την αρχαιοελληνική σκέψη και τροφοδότησε τη νεωτερικότητα με τις βασικές αρχές της.
Kai Bird και Martin J. Sherwin
«Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ»
Μτφρ. Μαριλένα Κορωναίου
Εκδ. Τραυλός
Μια εξαιρετική επανέκδοση, που στην πραγματικότητα είναι σαν μια νέα, ολοκαίνουργια έκδοση, για τον βίο και την πολιτεία μιας από τις σημαντικότερες μορφές των Ηνωμένων Πολιτειών του 20ου αιώνα.
Η ιστορία του Οπενχάιμερ υπενθυμίζει ότι η εθνική ταυτότητα των Η.Π.Α. παραμένει στενά συνδεδεμένη με τον πολιτισμό της πυρηνικής εποχής. Στην μετά την 11η Σεπτεμβρίου εποχή, αξίζει να θυμόμαστε ότι ο «πατέρας της ατομικής βόμβας» είχε προειδοποιήσει ότι επρόκειτο για ένα όπλο τρόμου δίχως διακρίσεις, που στα επόμενα χρόνια κατέστησε την Αμερική στόχο των πλέον ετερόκλητων επιθέσεων. Το βιβλίο αυτό είναι ένα πολύτιμο έργο, τόσο για την κατανόηση του πρόσφατου παρελθόντος μας, όσο και για τις μελλοντικές επιλογές μας. Η έρευνα για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου διήρκεσε 25 χρόνια. Πέρα από τη μεγάλη λογοτεχνική αξία του, και τη μοναδικότητά του ως μια ολοκληρωμένη βιογραφία, αποκάλυψε πολλά νέα στοιχεία για την Αμερική της Οικονομικής Ύφεσης, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς και τον Ψυχρό Πόλεμο. Δικαιώς τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ. Η παρούσα έκδοση είναι με σκληρόδετο εξώφυλλο και θαυμάσια τυποτεχνική ποιότητα – ένα αληθινό εκδοτικό κόσμημα.
John Keane
«Σύντομη ιστορία της δημοκρατίας»
Μτφρ. Γιώργος Μαραγκός
Εκδ. Μεταίχμιο
Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και συγγραφέας αυτού του δοκιμίου θεωρείται άξια ένας από τους καλύτερους μελετητές της δημοκρατίας. Εδώ με συνοπτικό και γλαφυρό τρόπο, στη βάση χαρτών, διαγραμμάτων και εικόνων, παρουσιάζει τα πορίσματα μελετών του για τα τρία κατ’ αυτών μοντέλα δημοκρατιών.
Πρώτον, αυτό της δημοκρατίας της συνέλευσης που προϋπάρχει της αρχαιοελληνικής αθηναϊκής δημοκρατίας και το εντοπίζει στις Μυκήνες, στον Φοινικικό κόσμο και στις αρχαίες πόλεις της Συρίας και της Μεσοποταμίας για να εξελιχθεί στη δημοκρατία των Αθηνών.
Δεύτερον, αυτό της δημοκρατίας των εκλογών, της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας των νεωτερικών κοινωνιών και το τρίτο αυτό της δημοκρατίας του ελέγχου, αυτό που κατά τον συγγραφέα καλείται να διορθώσει τις ατέλειες της δημοκρατίας των εκλογών, η δημοκρατία που θα μας σώσει από τον νέο δεσποτισμό.
Συλλογικό
«Χειραφέτηση και Πολιτική Ιστορία»
Επιμέλεια: Θανάσης Γκιούρας, Νίκος Παπαδάτος, Φρέντυ Σταϊνχάουερ
Μτφρ. Θανάσης Γκιούρας
Εκδ. Καστανιώτη
Έξι συγγραφείς ενώνουν τις δυνάμεις τους για να προσεγγίσουν από διαφορετική αφετηρία το αίτημα της χειραφέτησης στην πολιτική θεωρία. Ο Δημήτρης Καρύδας γράφει την Εισαγωγή σε τέσσερα άγνωστα στην Ελλάδα, κείμενα του Hans-Jürgen Krahl, του ηγέτη του φοιτητικού κινήματος στα τέλη της δεκαετίας του 1960 στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και ριζοσπάστη μεταπολεμικού στοχαστή της κριτικής θεωρίας. Τα κείμενα έχουν μεταφραστεί από τον Θανάση Γκιούρα.
Ο Νίκος Παπαδάτος, σε κείμενο που παρατίθεται στα αγγλικά, εστιάζει στην πολιτική ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης κατά τα «δύσκολα χρόνια» 1937-1938. Την περίοδο της παρισινής Κομμούνας και το πώς σ’ αυτή εκφράστηκε το αίτημα της χειραφέτησης μέσα από την ανάγνωση των επιστολών της διάσημης Γαλλίδας αγωνίστριας Louise Michel προς τον Παναγιώτη Αργυριάδη, Έλληνα δικηγόρο στο Παρίσι με συμμετοχή σε αναρχικές ομάδες, προσεγγίζει η Ξένια Μαρίνου.
Ο τόμος συνεχίζεται με τη μελέτη του Θ. Γκιούρα «Και με φρέσκο αίμα...». Επιστημονική γνώση, νεολαία και πολιτική – Στιγμιότυπα από ορισμένες μεσοπολεμικές αντιπαραθέσεις», η οποία έχει αφετηρία της την απήχηση της διάσημης ομιλίας του Max Weber «Η επιστήμη ως επάγγελμα» το 1919 στη Γερμανία. Ενώ στον ίδιο ανήκει ξεχωριστό κεφάλαιο με βιβλιοκριτικές για τα βιβλία του Σίμου Μποζίκη και του Αδαμάντιου Συρμαλόγλου που αφορούν τη συγκρότηση του Ελληνικού Κράτους και των Δημόσιων Οικονομικών.
Η Δήμητρα Μαρέτα με τη βιβλιοκριτική της για το μεγάλο βιβλίο του Albert O. Hirschman «Η αντιδραστική ρητορική» και ο Φρέντυ Σταϊνχάουερ που γράφει για το συλλογικό έργο «Προς μια κοινωνική ιστορία των πολιτικών ιδεών» σε επιμέλεια των Chloé Gaborieux και Arnault Skornicki κλείνουν αυτό το πολύπλευρο βιβλίο.
Peter Frankopan
«Οι δρόμοι του μεταξιού – Μια νέα ιστορία του κόσμου»
Μτφρ. Γιάννης Βογιατζής
Εκδ. Αλεξάνδρεια
Ο Βρετανός, καταγόμενος από την Κροατία, πολλαπλά αναγνωρισμένος ιστορικός και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, με τη γνωστή στους Έλληνες αναγνώστες δεξιοτεχνία αλλά και το βάρος των γνώσεων και την πολυγλωσσία του, μάς ξεναγεί σ’ ένα ταξίδι στον χρόνο δείχνοντάς μας τους δρόμους παραγωγής και εμπορίας του μεταξιού και μαζί με αυτούς και τους δρόμους ανάπτυξης του καπιταλισμού συνάμα με τον κόσμο των πίστεων.
Ένα ταξίδι 2.500 χρόνων από την αρχαία Περσία στον κατακτητή της Αλέξανδρο και από εκεί στις Ινδίες, στην Κίνα, στις Καυκάσιες χώρες έως τον σύγχρονο δυτικό κόσμο. Το μετάξι και η εμπορία του αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο που ενώνει δυο διαφορετικούς κόσμους: Αυτόν της Ανατολής και αυτόν της Δύσης, αλλά και τις πιο διαφορετικές θρησκείες, λαούς και φυλές. Δεν μένει όμως μόνο στη θετική πλευρά αυτής της επικοινωνίας.
Ως πολύ καλός ιστορικός αναδεικνύει και την σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Το πώς η λογική τους παγκόσμιου καπιταλιστικού κέρδους αλλά και των θρησκευτικών πίστεων οδήγησε στις γενοκτονίες του 20ου αιώνα, στον Ψυχρό Πόλεμο και στην κατάρρευση του κομμουνισμού έως τις ανατροπές στον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο και την εμφάνιση της ισλαμικής τρομοκρατίας. Χειμαρρώδες και απολαυστικό βιβλίο με υψηλά μηνύματα.
René Descartes
«Επιστολές περί ηθικής και πολιτικής»
Μτφρ. Βασιλική Γρηγοροπούλου
Επίμετρο: Στέλιος Βιρβιδάκης
Εκδ. Εκκρεμές
Ποτέ δεν θα μπορούσα να κρύψω την ικανοποίησή μου ως αναγνώστη, όταν μου προσφέρονται καλομεταφρασμένα τα έργα των κλασικών συγγραφέων του Διαφωτισμού. Οι «Επιστολές» του μεγάλου Γάλλου φιλόσοφου, δεν είναι σίγουρα το μείζον έργο του, αλλά σίγουρα μας δείχνουν πως συγκροτήθηκαν οι βασικές ηθικές και πολιτικές αρχές του μέσα από τον κριτικό διάλογο με σημαίνοντα πρόσωπα της εποχής του.
Γι' αυτό το τεράστιο μυαλό ο άνθρωπος δεν είναι αλάνθαστος, αυτό όμως δεν σημαίνει, όπως η θρησκεία ήθελε, πως είναι και αυτομάτως αμαρτωλός. Αυτό που έχει σημασία είναι η συνειδητοποίηση του γεγονότος πως ζει σε συνθήκες αβεβαιότητας. Ο βίος του εκτός από την αβεβαιότητά τους συνοδεύεται από τα πάθη της ψυχής του ως αυτεξούσιου όντος και αυτό σημαίνει πως αυτός οφείλει να γνωρίζει να κάνει χρήση της αυτοτέλειας τους για να γνωρίσει την πραγματική ευτυχία. Στιγμές απόλαυσης στον σημερινό πεζό κόσμο μας.
Δημήτρης Χριστόπουλος
«Ταξίδι στο κράτος – Κυριαρχία, Δίκαιο, Δικαιώματα»
Εκδ. Πόλις
Ένα φιλόδοξο ταξίδι στα άδυτα του κράτους από τον συγγραφέα καθηγητή Πολιτειολογίας. Ένα τριπλό ταξίδι.
Το πρώτο αφορά τον κόσμο των ιδεών για το κράτος που ξεκινά από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Χομπς, τον Σπινόζα, τον Ρουσσώ και τον Μαρξ, από τον Κέλσεν και τον Καρλ Σμιτ μέχρι τον Πουλαντζά και τον Αριστόβουλο Μάνεση. Ένα ταξίδι στην ανάλυση των εννοιών που συνθέτουν τον κόσμο του κράτους και του δικαίου. Αλλά και ένα ταξίδι στην ευρωπαϊκή ιστορία του κράτους από τον Μεσαίωνα έως την ύστερη νεωτερικότητα.
Μέσα σ’ αυτή τη διαδρομή ανακαλύπτουμε τι είναι το κράτος και τι είναι η κυριαρχία του, τι είναι το δίκαιο και τα δικαιώματά μας, ποια είναι η διττή φύση του μυθικού Κενταύρου, μισός άνθρωπος και μισός κτήνος, όπως παρομοίασε το κράτος ο Μακιαβέλλι. Αλλά και ποια η σχέση κράτους, πολέμου και καπιταλισμού, η σχέση έθνους και κράτους, η σχέση βίας και κράτους. Εξαιρετικό ανάγνωσμα, γραμμένο σε με πολύ ωραία ελληνικά.
Peter Winch
«Η ιδέα μιας κοινωνικής επιστήμης και η σχέση της με τη φιλοσοφία»
Μτφρ. Λεωνίδας Τσιλιπάκος
Εκδόσεις Οκτώ
Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου είναι από τους πιο γνωστούς αναλυτικούς φιλόσοφους και ερμηνευτές της σκέψης του Βιτγκεστάιν.
Εδώ αυτός διαπραγματεύεται τη σχέση των κοινωνικών επιστημών με τη φιλοσοφία και το κατά πόσο αυτές κατανοούν τις κοινωνικές σχέσεις. Υποστηρίζει πως οι κοινωνικές επιστήμες για να ασκήσουν τον ρόλο τους χρειάζεται να εντρυφήσουν και ν΄ ακολουθήσουν τη φιλοσοφική σκέψη και όχι τις φυσικές επιστήμες, όπως είναι αποδεκτό από την πλειοψηφία των επιστημόνων.
Αλλά η φιλοσοφία που οι κοινωνικές επιστήμες οφείλουν να ακολουθούν είναι μια αιρετική φιλοσοφία. Για τον συγγραφέα η φύση αυτής της αιρετικής φιλοσοφίας και η φύση των κοινωνικών επιστημών είναι το ίδιο πράγμα. Δύσκολο βιβλίο γι’ ανάγνωση, όπου όμως στο τέλος κάθε πρότασης του αφήνει μια γεύση απολαυστικής πρωτοτυπίας.
Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης
«Η "σιδηρά" δεκαετία – Οι Εθνικοί Πόλεμοι της Ελλάδας (1912-1922)»
Εκδ. Μίνωας
Αυτή η μελέτη του Έλληνα ιστορικού και αναπληρωτή καθηγητή, καλύπτει ένα κενό μιας λιγότερο μελετημένης πλευράς της ελληνικής ιστορίας. Ενώ ο μετά το 1922 Εθνικός Διχασμός και ο Ελληνικός Εμφύλιος είναι ιδιαίτερα μελετημένα φαινόμενα, τα όσα συνέβησαν ιδίως κατά τα έτη των Βαλκανικών Πολέμων αλλά και κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο που οδήγησαν στον Εθνικό Διχασμό του 1917 αξίζουν μεγαλύτερης μελέτης και προσοχής.
Αυτό κάνει η παρούσα μελέτη και το πραγματοποιεί με τόλμη απέναντι στα δυσερμήνευτα γεγονότα της εποχής αλλά και με σεβασμό σ’ αυτά. Εκτός από το πλούσιο αρχειακό υλικό, τη μελέτη ενισχύουν και οι αναλύσεις κορυφαίων Ελλήνων αξιωματικών. Μια ακόμη σημαντική εργασία του συγγραφέα.
Συλλογικό
«Η Επανάσταση του 1821 και οι Έλληνες της Αμερικής»
Μτφρ. Γιώργος Αποσκίτης
Εισαγωγή – επιμέλεια: Μαρία Καλιαμπού
Εκδ. Ασίνη
Συλλογικό έργο υπό την επιμέλεια και την εισαγωγή της ιστορικού και αρχαιολόγου Μαρία Καλιαμπού για το πώς οι Έλληνες της Αμερικής υποδέχθηκαν την Ελληνική Επανάσταση.
Επτά ιστορικοί προσεγγίζουν και αναλύουν την ιστορία του εορτασμού του 1821 από την ΑΧΕΠΑ (Αλέξανδρος Κιτρόεφ), τους εορτασμούς της επετείου στον Καναδά (Σάκης Γκέκας), την Αρχιτεκτονική της ελληνοαμερικανικής κοινότητας που ονομάστηκε ελληνική αναβίωση τη δεκαετία του 1920 (Κώστας Κουρέλης), τις αναπαραστάσεις των γυναικών κατά την Επανάσταση στις ελληνοαμερικανικές ταινίες (Έπριλ Καλογεροπούλου Χαουζχόλντερ), τους εορτασμούς των 150 χρόνων από την Επανάσταση στα ελληνορθόδοξα σχολεία των ΗΠΑ (Φεβρωνία Σουμάκη), τον συμβολισμό των 200 ετών από την Επανάσταση στην Αμερική και την Αυστραλία (Γιώργος Αναγνώστου) και το κείμενο της επιμελήτριας Μαρίας Καλιαμπού για τις αναπαραστάσεις της Επανάστασης στις ελληνοαμερικανικές εκδόσεις.
Βρασίδας Καραλής
«Μια ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου»
Μτφρ. Αχιλλέας Ντελλής
Εκδ. Δώμα
Ένα βιβλίο που έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία. Αφορά την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Πολλά και ενδιαφέροντα έχουν γραφεί γι’ αυτόν, αλλά αυτή είναι η πρώτη μελέτη, εξ όσων γνωρίζω, που τον προσεγγίζει τόσο συστηματικά, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο πλαίσιο του διεθνούς περιβάλλοντος.
Αυτή η μελέτη του καθηγητή Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ εντάσσει τα ελληνικά κινηματογραφικά έργα σε περιόδους [πρώιμος ελληνικός κινηματογράφος (1905-1945), ο κινηματογράφος της δεκαετίας του 1950, η δόξα και η πτώση του (1960-1970), ο νέος ελληνικός κινηματογράφος (1970-1981), η ελπίδα και η απογοήτευση της δεκαετίας του 1980 και ο κινηματογράφος της εποχής της εμφάνισης του Άλλου ως πολιτισμικού ήρωα (1995-2010) και αναλύει όλα αυτά τα έργα στο πλαίσιο των παγκόσμιων ιστορικών δρώμενων. Το βιβλίο διαβάζεται σαν να βλέπεις μια ευχάριστη κινηματογραφική ταινία.
Jonathan Dimbleby
«Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα – Πώς ο Χίτλερ έχασε τον πόλεμο»
Μτφρ. Μενέλαος Αστερίου
Εκδ. Ψυχογιός
Το συγκλονιστικό οδοιπορικό ενός πολέμου που αρχικά φάνηκε πως οι Σοβιετικοί θα χάσουν μέσα σε λίγες μέρες και τελικά οδήγησε στην ολοκληρωτική ήττα του ναζισμού.
Ο Βρετανός συγγραφέας του και ραδιοφωνικός παραγωγός μάς καθηλώνει γράφοντας για ένα πολυγραμμένο θέμα, το οποίο όμως κατορθώνει να το παρουσιάσει σαν να γράφει κάποιος για πρώτη φορά. Αρχικά περιγράφει ό,τι προηγήθηκε του πολέμου και κυρίως τη Συμφωνία Ρίμπεντροπ — Μολότοφ, μετά με κινηματογραφικό τρόπο περιγράφει τον «κεραυνοβόλο πόλεμο» και την αντίστροφη μέτρηση του ναζισμού που ξεκινά στο Στάλινγκραντ και το Λένινγκραντ και ολοκληρώνεται τον Μάιο του 1945 στο Βερολίνο. Δεν έχουμε όμως εδώ μόνο την περιγραφή των μαχών, αλλά και την –με τη συνδρομή νεότερων ρωσικών αρχείων– ένταξή τους στο πλαίσιο των πολιτικών και διπλωματικών εξελίξεων. Ο όγκος του δεν κουράζει σε κανένα σημείο.
Michael Albert
«Χωρίς αφεντικά – Μια νέα οικονομία για έναν καλύτερο κόσμο»
Μτφρ. Διονύσιος Σκλήρης
Πρόλογος: Νόαμ Τσόμσκι
Εισαγωγή: Γιάνης Βαρουφάκης
Εκδ. Τόπος / méta
Ποια είναι πραγματικά η ζωή που ζει ένας απλός εργαζόμενος στον καπιταλισμό; Κατά τον ριζοσπάστη συγγραφέα αυτού του βιβλίου, συνεχιστή του πνεύματος του Μάη του 1968, αυτή είναι μια αχαλίνωτη εξουθενωτική άρνηση για τους εργαζόμενους που ζουν και εργάζονται δίπλα στον προκλητικό πλούτο.
Ο ίδιος όμως πιστεύει πως μια άλλη ζωή «χωρίς αφεντικά» θα ήταν εφικτή στο πλαίσιο της οργάνωσης μιας νέας οικονομίας. Ο συγγραφέας παράλληλα και δίπλα στη συμμετοχική δημοκρατία τοποθετεί τη συμμετοχική οικονομία. Μια οικονομία που δεν στηρίζεται στο ιδιωτικό κέρδος, αλλά στην αυτοδιαχείριση, την ισότητα, την αλληλεγγύη, την ποικιλομορφία και τη βιωσιμότητα. Ακόμα και αν κρίνουν οι πολλοί πως αυτό είναι μια ουτοπία, δεν είναι κακό να την κάνουν αυτή τη συζήτηση.
Σπύρος Κατσούλας
«Διλήμματα στο τρίγωνο – Οι ΗΠΑ και οι ελληνοτουρικές σχέσεις»
Εκδ. Διόπτρα
Η γεωπολιτική αναγκαιότητα του Ψυχρού Πολέμου έφερε τις ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο. Παρότι οι ΗΠΑ χρειάζονταν τόσο την Ελλάδα όσο και την Τουρκία για να επιτύχουν τους στόχους τους, οι δύο άσπονδοι σύμμαχοι έφτασαν έξι φορές στο κατώφλι του πολέμου. Οι ΗΠΑ έπρεπε κάθε φορά να βρουν τρόπο για να συγκρατήσουν τους δύο πυλώνες της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ προκειμένου να αποφύγουν μια ολέθρια σύγκρουση που θα οδηγούσε σε ρήξη τη Συμμαχία και σε απώλεια του ελέγχου της κομβικής περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Ταυτόχρονα, όμως, δεν ήθελαν να χαλάσουν τις σχέσεις τους ούτε με τη μια αλλά ούτε και με την άλλη πλευρά, κάτι που έγινε γνωστό ως η πολιτική των ίσων αποστάσεων.
Το δίλημμα του φύλακα είναι ένα θεωρητικό μοντέλο που αποτυπώνει το πλέγμα των ανεπιθύμητων επιλογών που απλώνονται μπροστά σε μια μεγάλη δύναμη όταν αντιμετωπίζει προβλήματα μεταξύ των συμμάχων της: όποια στάση κι αν τηρήσει σε περίπτωση κρίσης, η πλευρά που δυσαρεστείται από τη συμπεριφορά της αισθάνεται εγκαταλελειμμένη και η πλευρά που ικανοποιείται αισθάνεται ενθαρρυμένη να διεκδικήσει περαιτέρω τους στόχους της. Σκοπός του βιβλίου είναι να φωτίσει τα αδιέξοδα που προκύπτουν σε τριγωνικές συμμαχικές σχέσεις, εξετάζοντας τον ρόλο της Αμερικής σε έξι ελληνοτουρκικές κρίσεις κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αντλώντας χρήσιμα διδάγματα για το σήμερα και το αύριο.
Θανάσης Γκιούρας
«Το Κεφάλαιο: Κριτική της πολιτικής οικονομίας του Καρλ Μαρξ – Μια σύνοψη»
Εκδ. Εστία
Περιεκτική σύνοψη του πρώτου τόμου του πάντα επίκαιρου και πολύτιμου οδηγού στην ανάλυση των καπιταλιστικών σχέσεων «Κεφαλαίου» του Μαρξ από τον διδάσκοντα Πολιτική Θεωρία και μεταφραστή γερμανών φιλοσόφων.
Εδώ αναλύονται με συνοπτικό αλλά και πυκνό τρόπο όλες οι έννοιες που χρησιμοποίησε ο Μαρξ για να αναδείξει τους βασικούς μηχανισμούς λειτουργίας του καπιταλισμού. Έννοιες όπως φετίχ, αξία, χρήμα, υπεραξία, νόμος της καπιταλιστικής συσσώρευσης, σταθερό και μεταβλητό κεφάλαιο αποκαλύπτουν τις αντιφάσεις του καπιταλισμού.
Καθόλου συμπληρωματικά αλλά παράλληλα με την ανάλυση των καπιταλιστικών αντιφάσεων, ο συγγραφέας προσεγγίζει και το πώς ο Μαρξ διατύπωσε το αίτημα της ανατροπής της καπιταλιστικής κοινωνικής μορφής. Γιατί ο Μαρξ δεν ήταν μόνο αναλυτής του καπιταλισμού αλλά και επαναστάτης.
Andrew Feenberg
«Μεταξύ λόγου και εμπειρίας – Κείμενα για την τεχνολογία και τη νεωτερικότητα»
Εισαγωγή: Γκόλφω Μαγγίνη
Μτφρ. επίμ.: Γιάννης Περπερίδης
Εκδ. Ροπή
Ένα εξαιρετικό βιβλίο κριτικής στα κοινωνικά, πολιτισμικά και όχι μόνο αποτελέσματα της τεχνολογίας και των συνοδοιπόρων της, τις αγορές και τις διοικήσεις της σημερινής κοινωνίας της πληροφορικής, από έναν ειδικό καθηγητή Φιλοσοφίας της Τεχνολογίας.
Οπως τονίζεται στην Εισαγωγή και στο Επίμετρο του μεταφραστή, βασικό μέλημα του συγγραφέα είναι η συμφιλίωση της τεχνολογίας με τις πολιτικές ελευθερίες. Γι' αυτό και το βάρος της μελέτης πέφτει στο ζήτημα της σχέσης τεχνολογίας, νεωτερικότητας και ορθολογισμού και στη σχέση λόγου και εμπειρίας. Η κριτική του συγγραφέα στη σχέση τεχνολογιών και κοινωνιών παρακινείται από τους τρόπους που αυτές εφαρμόζονται στο Διαδίκτυο και στο περιβαλλοντικό κίνημα.
Συλλογικό
«Black Mirror – Ο μαύρος καθρέφτης της ψηφιακότητας»
Επιμέλεια: Δέσποινα Καταπότη
Εκδ. Καστανιώτη
Η προβαλλόμενη από το 2011 δημοφιλής βρετανική τηλεοπτική σειρά «Black Mirror» αποτελεί τον καμβά πάνω στον οποίο ξετυλίγονται οι απόψεις Ελλήνων μελετητών προερχόμενων από τον ακαδημαϊκό, καλλιτεχνικό και δημοσιογραφικό χώρο και οι οποίοι εξετάζουν το παρόν και το μέλλον της ψηφιακής ανθρωπότητας.
Κεντρικό ερώτημα που αναστοχάζονται όλοι οι μελετητές είναι το αν είναι δυνατή μια τέτοια χρήση των ψηφιακών εργαλείων που θα ανατρέπει όλα όσα έως τώρα αποδεχόμασταν ως πραγματικότητα. Μια εκτός πραγματικότητας ιστορία που φαντάζει πολύ πραγματική και κοντινή για τον σύγχρονο άνθρωπο και συνάμα τόσο απόμακρη και φανταστική.
Πολύ χρήσιμο βιβλίΙνδιο για χρήστες και για λιγότερο χρήστες της τεχνολογίας, σε μια κοινωνία που κανείς δεν μπορεί να τη φανταστεί χωρίς το ψηφιακό της πρόσωπο.
Γιάννης Μπαλαμπανίδης
«Οι ιδέες της προόδου και της συντήρησης – OK boomer! – Δοκίμιο για την πολιτική σε ρευστούς καιρούς»
Εκδ. Πόλις
Μια έξοχη κοινωνιολογική ανάλυση που δίνει απαντήσεις στο τι μπορεί να είναι προοδευτική πολιτική και πώς μπορεί να αποκτήσει νέο περιεχόμενο σήμερα η διάκριση Αριστερά – Δεξιά μέσα από την επανεξέταση των δύσκολων εξισώσεων που βάζουν στη σοσιαλδημοκρατία και τη ριζοσπαστική Αριστερά έννοιες όπως το κράτος, το έθνος, το άτομο και η οικουμενικότητα.
Η αποδοχή του τέλους αυτής της διάκρισης όπως και του τέλους της διάκρισης πρόοδος – συντήρηση σηματοδοτεί τη διείσδυση της νεοσυντηρητικής ταυτότητας στα λαϊκά και στα μεσαία στρώματα. Ο συγγραφέας και διδάκτορας Συγκριτικής Πολιτικής προτείνει εναλλακτικά να επιστρέψουμε στη νεωτερική διάκριση Αριστεράς – Δεξιάς, της προόδου και της συντήρησης, αλλά όχι όπως την ξέραμε έως τώρα αλλά εμπλουτίζοντάς την με νέα περιεχόμενα που καταθέτει στο βιβλίο του.
Andrea Marcolongo
«Το δίδαγμα της Αινειάδας Ή πώς ο Βιργίλιος μπορεί να σε βοηθήσει σε δύσκολους καιρούς»
Μτφρ. Άννα Παπασταύρου
Εκδ. Πατάκη
Μπορεί η αναζήτηση μιας νέας πατρίδας από τον Αινεία, όπως αυτή παρουσιάζεται από τον Βιργίλιο στην «Αινειάδα» του, μετά την ήττα των Τρώων και η ανακάλυψή της στο Λάτιο, να βοηθήσει τον σύγχρονο άνθρωπο σε δύσκολους καιρούς; Ναι, απαντά η ελληνίστρια συγγραφέας.
Η Αινειάδα αποτελεί ένα υψηλής καλλιτεχνικής αξίας εργαλείο κατά του φόβου από το άγνωστο αλλά και κατά της αγωνίας για το μέλλον. Αυτό που φέρνει την Αινειάδα στην επικαιρότητα είναι η «επική πράξη συνειδητής αποδοχής της αναπόφευκτης απάρνησης» εκ μέρους του κεντρικού της ήρωα. Η συγγραφέας ακολουθεί τον Βιργίλιο, όταν αυτός προσπαθεί να αποδείξει τι συμβαίνει τη στιγμή που ο άνθρωπος συγκρούεται και επαναστατεί κατά του πεπρωμένου του. Δοκίμιο και λογοτεχνία πάνε μαζί σ’ αυτό το βιβλίο.
Dava Sobel
«Ρολόγια εν πλω: Η αληθινή ιστορία ενός ιδιοφυούς ανθρώπου που έλυσε το μεγαλύτερο επιστημονικό πρόβλημα του καιρού του»
Μτφρ. Παναγιώτης Δρεπανιώτης
Πρόλογος: Νιλ Άρμστονγκ
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση : Βασίλης Χαρμανδάρης
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Ο 18ος αιώνας είναι ο αιώνας των επιστημονικών εφευρέσεων και των μεγάλων ανακαλύψεων. Αυτή την εποχή των τεράστιων θαλασσινών εξερευνήσεων και ταξιδιών προέκυψε ένα πρόβλημα που ζητούσε την επιτακτική του λύση. Αφορούσε τον υπολογισμό του γεωγραφικού μήκους.
Η άγνοια των παραμέτρων του είχε κοστίσει ανθρώπινες ζωές, αλλά και παρακώλυε το ελεύθερο εμπόριο. Η συγγραφέας καταπιάνεται με τη μελέτη των δρόμων που ακολούθησαν κορυφαίοι αστρονόμοι της εποχής, όπως ο Τζων Χάρρισον, για να βρουν τη λύση. Αυτός για 40 χρόνια ασχολείτο με το να κατασκευάσει ένα ρολόι, με το οποίο θα μετρούσε με ακρίβεια την πάροδο του χρόνου στη θάλασσα. Αυτό ήταν το χρονόμετρο.
Όμορφο βιβλίο για την περιέργεια αλλά και το συμφέρον ως κινητήριους μοχλούς της επιστήμης, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η επιστήμη στην προσπάθειά της να ανακαλύψει τις κινητήριες δυνάμεις της φύσης και της κοινωνίας. Μια συναρπαστική αφήγηση, όπως τονίζει και ο Νιλ Άρμστρονγκ, ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στη Σελήνη.
Γιώργος Δελλής
«Φιλελευθερισμός & σοσιαλδημοκρατία – Η ορθολογική επιλογή της Ευρώπης»
Εκδ. Ευρασία
Ένα πολύτιμο βιβλίο για τις σχέσεις δυο πολυσυζητημένων, αλλά πολλές φορές με διαστρεβλωτικό για την ουσία τους, εννοιών όπως η σοσιαλδημοκρατία και ο φιλελευθερισμός. Η ταύτιση της σοσιαλδημοκρατίας με τον κρατισμό και του φιλελευθερισμού με τον νεοφιλελευθερισμό δεν μας επιτρέπει να δούμε, το πώς οι δυο έννοιες επικοινωνούν μεταξύ τους, αλληλοσυνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται. Ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και συγγραφέας αυτού του βιβλίου τονίζει πως τα δυο αυτά πολιτικά και ιδεολογικά ρεύματα συγκλίνουν σ’ μια κοινή θάλασσα: Αυτή της βέλτιστης σχέσης μεταξύ της ελευθερίας και της ισότητας. Έτσι νομιμοποιεί την εξελικτική ώσμωση του φιλελευθερισμού με τη σοσιαλδημοκρατία στο μοντέλο του «σοσιαλδημοκρατικού φιλελευθερισμού» ή της «φιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας».
+ 2 μυθοπλαστικά δοκίμια
Σύρμος Αχιλλέας
«Ιστορίες από το Σπατς»
Εκδ. Ίνδικτος
Συγκλονιστικό μη μυθοπλαστικό μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας του έζησε δεκαοχτώ χρόνια ως κατάδικος στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας του Ενβέρ Χότζα στην Αλβανία. Από παιδί ακόμα είχε την «τύχη» η οικογένειά του να στιγματιστεί ως αντικομμουνιστική και να γνωρίσει τις διώξεις του αλβανικού κομμουνισμού.
Ο πρωταγωνιστής βιώνει σε παιδική ηλικία τον στιγματισμό και την δίωξη των μελών της. Το 1964, ενώ υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία, συλλαμβάνεται από τη SIGURIMI με την κατηγορία της αντικαθεστωτικής προπαγάνδας και της οργάνωσης μαζικής λιποταξίας για την Ελλάδα. Καταδικάζεται παραδειγματικά σε δεκαοκτάχρονη κάθειρξη. Το μεγαλύτερο μέρος της ποινής το περνάει στο στρατόπεδο του Σπατς, πρότυπο του οποίου ήταν η σοβιετική Κολιμά στον Αρκτικό Βορρά.
Ο συγγραφέας ζωγραφίζει κυριολεκτικά τον κύκλο των παθών και των βασάνων των υποχρεωμένων σε εξόρυξη μεταλλευμάτων σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης κατάδικών. Για να μαθαίνουν οι ορισμένοι τι σημαίνει ολοκληρωτισμός και δικτατορία και πότε τελειώνουν οι χούντες.
Ξενοφών Κοντιάδης
«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο»
Εκδ. Τόπος
Είναι τρελοί οι άνθρωποι που θέλουν ν’ αλλάξουν τον κόσμο; Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου και καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο αναλαμβάνει ν’ απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα παραδίνοντάς μας ένα μη μυθοπλαστικό μυθιστόρημα για τη ζωή και τον θάνατο, μεταξύ άλλων, των Νίκου Μπελογιάννη και Δημήτρη Μπάτση.
Σέβεται τα πρόσωπα της τραγωδίας και από τις δυο πλευρές, εικονογραφεί με γλαφυρό τρόπο την τραγικότητα της εποχής, τα αδιέξοδα των ηρώων του, τις συνομιλίες στις οποίες προδίδονται αμφιβολίες για τα μέσα, όχι όμως και για τους σκοπούς τους.
Αναδεικνύει όμως και την ισότιμη αγάπη που ο Μπάτσης και ο Μπελογιάννης έτρεφαν για τις συντρόφους τους, την αγωνία τους να γλυτώσουν αλλά και τη μη παράδοσή τους στη μοιρολατρία και στη μικροψυχία. Εκτός των μεγάλων στιγμών, όμως, αναδεικνύει και τις αμφιβολίες των πρωταγωνιστών του. Τελικά ίσως δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με ένα μη μυθοπλαστικό μυθιστόρημα, αλλά και με ένα μυθοπλαστικό δοκίμιο.
＊ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ είναι συγγραφέας και δρ Κοινωνιολογίας. Τελευταίο βιβλίο του, η μελέτη «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» (εκδ. Αλεξάνδρεια).
