Αναδρομή στην προσφορά του Άγγελου Δεληβορριά στο Μουσείο Μπενάκη με αφορμή την πρόσφατη παραίτησή του από τη θέση του Διευθυντή.

Της Τόνιας Μάκρα
Φωτογραφία: Νίκος Κοκκαλιάς

Μετά από 41 (!) χρόνια στη διεύθυνση του Μουσείου Μπενάκη ο Άγγελος Δεληβορριάς ανακοίνωσε πρόσφατα σε συνέντευξη Τύπου την παραίτησή του μέσα σε κλίμα συγκινησιακής φόρτισης. Μπροστά σε μια κατάμεστη αίθουσα ο ίδιος άφησε ελεύθερα τα δάκρυά του να τρέξουν την ίδια στιγμή που από την πλευρά μας τα συγκρατούσαμε με δυσκολία. Η σχέση των δημοσιογράφων με τον Αγγελο Δεληβοριά υπήρξε βαθιά βιωματική, συχνά και προσωπική, ενώ χάρη στο επικοινωνιακό του ταλέντο οι εξαιρετικές ούτως ή άλλως δραστηριότητες του Μουσείου ανάγονταν πάντα σε μείζονος ενδιαφέροντος καλλιτεχνικά γεγονότα. 

Για την έκθεση της Κατερίνας Παπαζήση Αυτό που δεν είναι που εγκαινιάζεται την Παρασκευή, 28 Νοεμβρίου, στον χώρο του εργαστηρίου της (Πραξιτέλους 31, Αθήνα, 2ος όροφος). Επιμέλεια έκθεσης: Γωγώ Βουδούρη, Μαρία Γιαγιάννου. 

Της Μαρίας Γιαγιάννου

«Πες μου πώς βλέπεις το κορμί, να σου πω ποιος είσαι» - Πέπη Ρηγοπούλου, Το Σώμα

Για την εμφάνιση του Wadada Leo Smith με το έργο του Ten Freedom Summers στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Του Φραγκίσκου Κοντορούση

Στη σύγχρονη μουσική υπάρχει ένα λεπτό όριο που χωρίζει το σοβαρό και ειλικρινές από το εξεζητημένο και ναρκισσιστικό. Εκείνο το βράδυ, ο συνθέτης και τρομπετίστας Ουαντάντα Λήο Σμιθ κατάφερε να πλησιάσει αυτό το όριο χωρίς να το υπερβεί, ξεσηκώνοντας μια κατάμεστη αίθουσα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με τους ήχους της free jazz. Δεν ήταν μόνος του: είχε συνοδοιπόρους τρεις εξαιρετικούς μουσικούς (Άντονι Ντέιβις-πιάνο, Τζων Λίντμπεργκ-κοντραμπάσο, Φήροαν Άκλαφ-ντραμς) σε ένα κουαρτέτο δεμένο μέχρι την τελευταία αναπνοή. Ο ίδιος έπαιξε τρομπέτα με πάθος και αστείρευτη ενέργεια και καθοδήγησε ταυτόχρονα το σύνολό του, καταφέρνοντας να αποδώσει τα συναισθήματα, τα χρώματα, τους παλμούς και τους ήχους γεγονότων που σχετίζονται με την πάλη για τα αυτονόητα δικαιώματα των Αφροαμερικανών.

Για το Σατυρικόν του Δημήτρη Παπαδημητρίου, που παρουσιάστηκε στις 23 και 24 Οκτωβρίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Η σύμπραξη της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών με μαέστρο τον Λουκά Καρυτινό, της Μικτής Χορωδίας του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου με διευθυντή τον Μιχάλη Οικονόμου και των δύο σολίστ Γιάννη Χριστόπουλου (τενόρου) και Άννας Στυλιανάκη (σοπράνο) χάρισε στο κοινό της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών μια βραδιά πλούσια σε δυνατά συναισθήματα.

Για τις τέσσερις ορχηστρικές σουίτες του Bach από την Καμεράτα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Η «Καμεράτα – Ορχήστρα φίλων της μουσικής» δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από διακεκριμένες ορχήστρες του εξωτερικού, ακόμα και από κάποιες που ειδικεύονται στη μπαρόκ μουσική. Χθες το βράδυ στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών της Αθήνας, η «Καμεράτα» έδωσε νέα πνοή στις περίφημες Τέσσερις ορχηστρικές Σουίτες του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, ερμηνεύοντάς τες με πάθος και νεανικό σφρίγος. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ενθουσιασμό του μαέστρου Γιώργου Πέτρου, ο οποίος με τις χαρακτηριστικές, χορευτικές του κινήσεις παρέσυρε την ορχήστρα σε ανάλογη εκτέλεση.

Συνέντευξη-ποταμός με τον εικαστικό Γιάννη Ψυχοπαίδη με αφορμή τη νέα του έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη (φωτό Ανδρέας Σχοινάς). 

Της Ελένης Γαλάνη

Συνάντησα τον Γιάννη Ψυχοπαίδη στο ατελιέ του στην οδό Καρυατίδων, μια νεοκλασική μονοκατοικία με ψηλά ταβάνια και μικρά δωμάτια γεμάτα χαρακτικά και βιβλία. Μιλήσαμε για την ατομική του έκθεση με τίτλο Ο Βύρων στην Κεφαλονιά που παρουσιάζεται από τις 18 Σεπτεμβρίου στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Μπενάκη. Η έκθεση περιλαμβάνει 50 ακουαρέλες, τρεις μεγάλες ξυλογραφίες και ένα γλυπτό, όλα από την προσωπική συλλογή του. Πρόκειται για μια εικαστική συνομιλία ανάμεσα στον ζωγράφο και τον ποιητή που με διαφορά διακοσίων περίπου χρόνων κατοίκησαν σε διπλανά σπίτια στα Μεταξάτα της Κεφαλονιάς – ο Γιάννης Ψυχοπαίδης για ένα μήνα κάθε Αύγουστο τα τελευταία 15 χρόνια, ο Βύρωνας από τον Αύγουστο του 1823, όταν έφτασε στο νησί για να στηρίξει τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων και για τους επόμενους τέσσερις μήνες. Η ιδιότυπη αυτή «συνομιλία» που γεννήθηκε ανάμεσα στον ζωγράφο και τον ποιητή καθώς και η συμπλήρωση 190 χρόνων από το θάνατο του λόρδου Βύρωνα, αποτέλεσαν την αφορμή για την συγκεκριμένη έκθεση. 

Για την γελαστή μητρότητα στο έργο της εικαστικού Βασιλικής Κοσκινιώτου.

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Είναι ιστορικά ανθεκτική η κοινοτοπία πως ο άνδρας δημιουργεί με το μυαλό και η γυναίκα με το σώμα, γεγονός αναμφισβήτητο ασφαλώς όσο και το ακριβώς αντίστροφο. Για καιρό επικρατούσε η άποψη ότι η καλλιτεχνική κυοφορία μιας μεγάλης ιδέας είναι ανδρική μοίρα, η οποία έρχεται ίσως να ολοκληρώσει την ανδρική βιολογία, καθώς και ότι η μητρότητα είναι η θηλυκή εκδοχή της έννοιας Δημιουργία. Ολοένα και περισσότερο πλέον, η επιθυμία έρχεται να διορθώσει τη βιολογία ή, για την ακρίβεια, την κατεστημένη κοινωνική βιολογία. Από την άλλη, δεν είναι εύκολο ή σκόπιμο να υποστηρίξει κανείς ότι η επιθυμία δεν πηγάζει από τη βιολογία, ακόμα κι όταν η πρώτη πηγαίνει κόντρα στη δεύτερη, σαν ένα ατίθασο τέκνο. Η βιολογία είναι γεφυρωμένη με την επιθυμία, ακόμα κι αν είναι δεμένες από την ουρά.

Στην Ελένη Γαλάνη

H οδυσσειακή Νέκυια έχει διαχρονικά αποτελέσει για τους δημιουργούς ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό αρχέτυπο. Πρόκειται για την κάθοδο του ομηρικού ήρωα στον Άδη όπως περιγράφεται σε 640 στίχους στην ενδέκατη ραψωδία της Οδύσσειας. Νέκυια (από το ουσιαστικό νέκυς που σημαίνει νεκρός) είναι μια τελετή στην οποία οι ζωντανοί προσκαλούν τους νεκρούς από τα βάθη του Άδη για να τους συμβουλεύσουν για τα μέλλοντα.

Στην Ελένη Γαλάνη

Η Μανταλίνα Ψωμά είναι αναμφισβήτητα μια από τις πιο σημαντικές εικαστικούς της γενιάς της. Την συνάντησα κατά την διάρκεια της Berlinale, δύο ημέρες πριν από τα επίσημα εγκαίνια της ατομικής της έκθεσης στην γκαλερί Heinz-Martin Weigand πολύ κοντά στο Check Point Charlie - τον συνοριακό σταθμό που άλλοτε χώριζε το Ανατολικό από το Δυτικό Βερολίνο. Μιλήσαμε για το πώς στο έργο της συνυπάρχουν δημιουργικά στοιχεία από άλλες τέχνες (κυρίως από τον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία), την αγάπη της για την λογοτεχνία κ.ά.

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Πέρασε σχεδόν ένας χρόνος από την κυκλοφορία του More Light των Primal Scream. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε που αγόραζα τους δίσκους μόλις έβγαιναν και έτρεχα στο σπίτι για να τους ακούσω· πολλά έχουν αλλάξει κι από το πρώτο άλμπουμ Sonic Flower Groove των Primal Scream που δεν μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση.

Της Γεωργίας Κακούρου-Χρόνη*

Οι άνθρωποι πάντοτε μελετούσαν τις κινήσεις του Ουρανού γιατί σχετίζονταν απολύτως με όσα είχαν να εκτελέσουν στη γη από την οποία εξαρτιόταν η ζωή τους: να σπείρουν, να θερίσουν, να αποπλεύσουν· «πέφτει η Πούλια στο γυαλό και πίσω παραγγέλνει: ούτε στανίτσα στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους!» δεν έλεγε ο λαός, όταν η Πούλια έδυε κατά το τέλος του Νοέμβρη; Ανάμεσα στους ουράνιους και τους επίγειους νόμους υπήρχε απόλυτη αντιστοιχία. 

Της Τόνιας Μάκρα

Με μια ομαδική έκθεση εικαστικών έργων τέχνης, που στήθηκε εξαιρετικά ώστε να αναδεικνύεται η υψηλή τους καλλιτεχνική αξία, η Γκαλερί ΜΕΔΟΥΣΑ της Μαρίας Δημητριάδη γιορτάζει τα 35 χρόνια λειτουργίας της. Μια επέτειος που σημαίνει πολλά για την ίδια την ιστορία των ελληνικών γκαλερί. Αφού η ΜΕΔΟΥΣΑ κινήθηκε πάντα βάσει σταθερών αρχών, είναι ένας χώρος όπου έχει εκθέσει το enfant gâtée της σύγχρονης ελληνικής τέχνης και επί της ουσίας ανήκει στις ελάχιστες αίθουσες τέχνης που διατήρησε ακλόνητη πορεία χωρίς ποτέ να φλερτάρει με εμπορικές και χλιδάτες χονδροκοπιές.

Του Λεωνίδα Καλούση

Η μουσικός, στιχουργός και τραγουδίστρια Βάκια Σταύρου παρουσιάζει το δεύτερο άλμπουμ της με τίτλο "Ανεμόεσσα" και δίνει μια σειρά συναυλίες στο εξωτερικό. Είχαμε μια σύντομη κουβέντα για τα νέα της κομμάτια, την δημιουργική διαδικασία και την καλλιτεχνική συνεργασία. 

Της Τόνιας Μάκρα

Η έκθεση-αφιέρωμα του Μουσείο Μπενάκη στη γνωστή φωτογραφική σειρά του Κωνσταντίνου Μάνου “A Greek Portfolio” είναι γεγονός μείζονος σημασίας που κανείς δεν πρέπει να χάσει. Θα διαρκέσει άλλωστε ακόμα δύο ολόκληρους μήνες και φιλοξενείται στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Μπενάκη, Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας.

Της Τόνιας Μάκρα

Λιτός στην ζωή και αφοσιωμένος στην τέχνη ο Γιώργος Ζογγολόπουλος δεν κυνήγησε τιμές και δόξες. Πρωτοποριακό πνεύμα, εξέλιξε την τέχνη του βαδίζοντας σταδιακά από την παραστατικότητα στην γεωμετρία, την αφαίρεση, τον μινιμαλισμό. Με προσωπικά μέσα έκφρασης εξέφρασε τις δικές του καλλιτεχνικές αναζητήσεις στα πλαίσια του μοντερνισμού και δοκιμάστηκε με πλήθος τεχνικών και υλικών.

Της Σώτης Τριανταφύλλου 

Όταν τα ρολόγια έλειωναν, βγαίναμε στον κόσμο. Το σκοτάδι κατέβαινε χαμηλά, οι βάρδοι προηγούνταν με τον μαγεμένο αυλό – ο όχλος, διατηρούσε τους κανόνες του, εμείς κανόνες δεν είχαμε. Τα μεσάνυχτα, αγοράζαμε φτηνά γέλια και ποτά – αγοράζαμε, κλέβαμε ή δανειζόμασταν.

Της Τόνιας Μάκρα

Με τα εγκαίνια του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου στον χώρο της Τεχνόπολις του Δήμου Αθηναίων ολοκληρώθηκε η μετάλλαξη του πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος στο Γκάζι σε τόπο μνήμης και πολιτισμού.

Του Κωνσταντίνου Πατέστου*

Η έκθεση Canaletto-Guardi, Les deux maîtres de Venise, στο μουσείο Jacquemart-André, στο Παρίσι (που τελειώνει στις 21 Ιανουαρίου) και η έκθεση Canaletto à Venise στο μουσείο Maillol (που τελειώνει στις 10 Φεβρουαρίου) αποτελούν σύνθεση της μεγάλης έκθεσης που έγινε στο Τρεβίζο το 2008-2009.

Της Τόνιας Μάκρα

Με την αξία της έχει κερδίσει τον τίτλο της Λεωφόρου των Μουσείων η Βασιλίσσης Σοφίας αφού κατά μήκος της βρίσκονται μερικά από τα πλέον δραστήρια της Αθήνας.

Της Εύης Λαμπροπούλου

Μέσα στο αυτοκίνητο, άγρια μποτιλιαρισμένη στη Σταδίου, δεν τσαντίζεσαι διότι στο ραδιόφωνο ο Μαραβέγιας τραγουδάει «Φίλα με ακόμα» και γουστάρεις αυτήν την μουσική που σε ζεσταίνει, ουρλιάζεις μαζί με τον τραγουδιστή, και σκέφτεσαι ότι αυτό το τραγούδι ταιριάζει εκεί που πας, στην περφόρμανς «Sexualities».

Της Βίκυς Βασιλάτου-Σαρρή

Είναι απόγευμα Δευτέρας και μέρα εγκαινίων μιας πολυσυζητημένης ρετροσπεκτίβας που, μετά το Grand Palais του Παρισιού και σε αποκλειστική συνεργασία με το Helmut Newton Foundation, ταξίδεψε ως τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Της Μαρίας Τζαμπούρα

Ο κονδυλο-φόρος του Δημήτρη Χαντζόπουλου 

Του Πάρι Κωνσταντινίδη

Ακούτε κλασική μουσική; Μα όλοι δεν έχουμε ακούσει κάποια στιγμή στη ζωή μας, ακόμα κι αν δεν πήγαμε ως παιδιά σε κάποιο Ωδείο;

Είκοσι έξι (26) Έλληνες γελοιογράφοι παρουσιάζουν έκθεση πολιτικής γελοιογραφίας με τίτλο «Οι γελοιογράφοι bookάρουν» και θέμα την κρίση σε Ελλάδα και Ευρώπη, στην φετινή 35η Γιορτή Βιβλίου, στο Πεδίο του Άρεως.

Tου Πάρι Κωνσταντινίδη

Αν και ο (ηγεμονικός) εθνικισμός του 20ου αιώνα όπλισε ιδεολογικά ορισμένα αυταρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα, τα οποία άσκησαν εγκληματική πολιτική, οι απαρχές του είναι περισσότερο αντιηγεμονικές-απελευθερωτικές, παρά καταπιεστικές. Κατά τον 18ο αιώνα, όπως ο πολιτικός φιλελευθερισμός επεδίωκε κράτος δικαίου, κοινοβούλια και νόμους για να περιορίσουν και να ελέγξουν την αυθαίρετη εξουσία του μονάρχη με απώτερο στόχο τη δημοκρατία, έτσι και ο εθνικισμός αντιπαρέθετε το Έθνος ως νόμιμο πολιτικό υποκείμενο απέναντι στην απολυταρχική εξουσία.

Ογδόντα δύο χρόνια μετά το πρώτο της ανέβασμα, τον Μάρτιο του 1930 στη Λειψία, η όπερα των Κουρτ Βάιλ-Μπέρτολντ Μπρεχτ «Η άνοδος και η πτώση της πόλης του Μαχαγκόνυ» που παρουσιάζεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών είναι σήμερα εξαιρετικά επίκαιρη.

Της Έλενας Χουζούρη

Του Πάρι Κωνσταντινίδη

Στη καθημερινή ζωή θέτουμε συχνά στον εαυτό μας ερωτήματα για τη μουσική, τα οποία είτε απαντάμε υποκειμενικά (μου αρέσει αυτό το τραγούδι), είτε με αξιώσεις «αντικειμενικής» κρίσης (δεν είναι καλό αυτό το κομμάτι). Αυτές οι φευγαλέες κρίσεις για τη μουσική καλύπτουν μεν τις ανάγκες της απλής καθημερινής ζωής, αλλά είναι πολύ επιπόλαιες για να διεισδύσουν στην ουσία του «πράγματος καθαυτού». 

Της Έλενας Χουζούρη

Ρωμαίοι από την μία πλευρά του Τίβερη, Ετρούσκοι από την άλλη. Έτοιμοι να αλληλοσπαραχθούν. Και στη μέση μια γυναίκα. Η Κλέλια. Ρωμαία πατρικία, ωραία, γενναία και ερωτευμένη με τον επίσης ερωτευμένο μαζί της και επίσης γενναίο Οράτιο, αξιωματικό του στρατού των Ρωμαίων. Την οποία ωραία, γενναία και ερωτευμένη Κλέλια έχει αρπάξει ο κακός βασιλιάς των Ετρούσκων Πορσένια και την κρατάει όμηρο. Σαν να μην έφτανε αυτό, ο έτερος ακόμα πιο κακός καθότι και προδότης, Ταρκίνιος, πρώην αξιωματικός των Ρωμαίων και νυν των Ετρούσκων, ελπίζει ότι με μηχανορραφίες και δόλια τεχνάσματα θα κερδίσει και τον θρόνο της Ρώμης και την Κλέλια. Εξαπατά λοιπόν τον καλό και ερωτευμένο Οράτιο και νάτη η σύγκρουση στον Τίβερη. 

Της Βίκυς Βασιλάτου

Κάθε σπουδαίος πίνακας κατέχει την τέχνη της διήγησης διάφορων ιστοριών. Όσο περισσότερο αποστασιοποιείσαι από αυτές άλλο τόσο τις οικειοποιείσαι. Αυτός είναι άλλωστε κι ο ρόλος της τέχνης. Σύμφωνοι, αλλά όταν ήρθα αντιμέτωπη με συνολικά 40 έργα από λάδι σε ξύλο ή καμβά του Dino Valls, αφέθηκα σε έναν σπάνιο ανεμοστρόβιλο που με παρέσυρε στον κόσμο μιας φαντασιακής πραγματικότητας. Ένιωσα την ανάγκη να μεσολαβήσει κάμποσος χρόνος για να είμαι σε θέση να επεξεργαστώ και να καταγράψω τι εισέπραξα από την έκθεσή του, Ταξίδι στον ισπανικό μαγικό ρεαλισμό. Και διαπίστωσα ότι δεν έχει τελειωμό το ταξίδι των όσων είδα. 

Ο ΑΓΚΥΡΑ Πολυχώρος έχει τη χαρά να σας προσκαλέσει στην έκθεση φωτογραφίας του Βασίλη Μαλισιόβα με τίτλο «Καθʼ οδόν».