alt

Για την ποιητική συλλογή του Βάκη Λοϊζίδη, Γέτεμποργκ, (εκδ. Oppenheim, Landvetter 2014, Σουηδία).

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Θα μπορούσα να αποκαλέσω την ποίηση του Βάκη Λοϊζίδη ως μια θαρραλέα ρωγμή στα ποιητικά πεπραγμένα που, κατά κανόνα, τα τελευταία χρόνια επαναλαμβάνονται σαν μόνιμη επωδός με ελαφρές παραλλαγές. Ασφαλώς, δε λείπουν οι θαυμαστές εξαιρέσεις που διασώζουν την τιμή της ποίησης.

Ο ποιητής ανήκει στη νέα γενιά των Ελλήνων ποιητών που κατάγονται από την Κύπρο και ζουν μόνιμα στη Μεγαλόνησο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της ποίησής του, η ενσυνείδητη άρνηση -ή το τόλμημά- του να εγκλωβιστεί και να περιπλακεί στην αρτάνη της εντοπιότητας, που ως κανόνας ακολουθεί εδώ και χρόνια τη λογική της εθνικής και ειδολογικής κατηγοριοποίησης των ποιητών.

Στο θέμα αυτό μπορεί ο καθένας να έχει τις δικές του απόψεις, χωρίς ασφαλώς να αρνείται τη χρησιμότητα ή και την αναγκαιότητα του όρου “εντοπιότητα” για γραμματολογικούς κυρίως λόγους. Δεν μπορεί, όμως, σήμερα να εξακολουθεί ο ίδιος όρος να αποτελεί το μέτρο της ποιητικής αυθεντικότητας. Ο κοσμοπολιτισμός εδώ και χρόνια είναι η ταυτότητα πολλών ποιητών, που ποτέ και κανείς δεν τους αρνήθηκε την γνησιότητα της γραφής τους.

Ο Βάκης Λοϊζίδης είναι ένας ποιητής με έκδηλη την τάση του κοσμοπολιτισμού και με ιδιάζουσα ποιητική ιδιοσυγκρασία.

Ο Βάκης Λοϊζίδης είναι ένας ποιητής με έκδηλη την τάση του κοσμοπολιτισμού και με ιδιάζουσα ποιητική ιδιοσυγκρασία. Ο τίτλος της νέας του δίγλωσσης συλλογής Γέτεμποργκ, είναι η φερώνυμη πόλη-λιμάνι που ως ένα μεγάλο βαθμό καθόρισε τη ζωή του (Άνοιξη στο Γέτεμποργκ, σελ. 15):

Έτσι την λεν την πόλη-λιμάνι στο βορρά οι ντόπιοι/Έτσι θέλω κι εγώ να την γνωρίζω/με το αληθινό της όνομα/ κι όχι αγγλιστί/ όπως οι ολιγοήμεροι επισκέπτες/ με τις προσχεδιασμένες μνήμες/Γιατί γυναίκα μεγαλωμένη στην πόλη αυτή αγάπησα (…).

Τα ποιήματα της συλλογής χαρακτηρίζονται από ωριμότητα που την αποκαλύπτουν η εκφραστική άνεση, η ρέουσα γλώσσα και ιδίως η ανεπιτήδευτη χρήση της μεταφοράς (Φρούτα από φυσητό γυαλί, σελ. 37): Ο υαλουργός γίνεται δέντρο/καθώς φυσάει το γυαλί/Γίνεται πουλί/Ραμφίζει τα φρούτα (…).

Το ίδιο, με μεγαλύτερη, ωστόσο συγκρατημένη ένταση, παρατηρείται στο ποίημα Για τον Φέλιξ Λίντπεργκ (σελ.19), όπου ο ποιητής βλέπει τον ευεργέτη που περπατά μετά θάνατον/ στο κέντρο της πόλης/αντίκρυ στον Έρικσον/Οι γλάροι ξαποσταίνουν/ στο ψηλό του καπέλο/Οι περιηγητές εκπλήττονται/με το μικρό του ανάστημα/Η πόλη βάζει στην καθημερινότητά της τον μεταθανάτιο περίπατό του/κι οι φοιτητές του πολυτεχνείου (…)/Του βάζουν ένα τεράστιο λουλούδι στο πέτο (…).

Εδώ, η μεταφορά και το φαντασιακό, υποτάσσονται σε μία ποιητική θεατρικότητα με “δρώντα πρόσωπα” τον νεκρό Λίντμπεργκ που περπατά, με μια δέσμη λουλούδια/κρατημένη διακριτικά/στο πίσω μέρος του φράκου (…) τους γλάρους, τους κατάπληκτους περιηγητές και τους ευγνώμονες φοιτητές.

Κι αν το ταξίδι του θανάτου είναι τόσο μικρό, αφού η μοίρα των νεκρών είναι γρήγορα να αποξεχνιούνται, η ζωή της ποίησης είναι αιώνια.

Όμως στον ίδιο χώρο, λίγο μόνο πιο έξω από τη μαγική πόλη του Γέτεμποργκ, όπου η νύχτα τον έρωτα τον θέλει μόνο για τον εαυτό της (Θεατρικό, σελ.25), η ποιητική ματιά του Λοϊζίδη καταγράφει μιαν ισχυρή αντίθεση. Απέναντι στην ευκρασία που προκαλεί  η φαντασιακή περιδιάβαση της φιλανθρωπίας του Λίντμπεργκ, παραθέτει την εικόνα της καθηλωμένης στα κρύα παγκάκια φτώχιας και εξαθλίωσης (Γειτονιές μεταναστών, σελ. 23): Ανθρώπους με χαμένες πατρίδες/και μνήμες από τόπους ζεστούς/συναντώ στα παγκάκια της Γιέλμπου/Διαβιώνουν υπό το μηδέν/Μιλούν σπαστά σουηδικά/και περιμένουν το καλοκαίρι/ Το ταξίδι για το βορρά/ ήταν το πιο μακρινό/Το πιο ακριβό/Ο μεσάζοντας δεν έκανε σκόντο (…)

Η αναμονή των μεταναστών στο κρύο καταγράφεται ωσάν σιωπηλή προσδοκία ονειρικού νόστου, μιας αποδημίας ή εκδημίας που θα συντελεστεί με τη συνέργεια της μνήμης σε χώρους θαλπωρής.

Εκτός των άλλων, στη νέα δουλειά του Λοϊζίδη, στοιχείο που ιδιαίτερα θέλγει είναι η στοχαστική αυτοαναφορικότητα. Τη στιγμή που ορισμένοι στίχοι, φαινομενικά απλοϊκοί στην εκφορά τους, ακολουθούν τη λογική της επεξηγηματικής παράθεσης, το ποίημα κορυφώνεται, χωρίς όμως να θορυβεί: (Καθώς οι μνήμες ταξιδεύουν, σελ. 17):

Από τότε που μνήμες σουηδικές/μπήκαν στο σπίτι μου/Τα παιδικά σου χρόνια στο Βίμερμπι/Το κόκκινο σπίτι στο Λόκνεβι/Η μοναξιά του Άλφ/Τα πετρώδη χωράφια της Σμώλαντ/Μια γιαγιά με κόρες κυνηγούς/κι όνομα λουλουδιού/με παίρνει συχνά περίπατο στο δάσος/Ακούω για πρώτη φορά τον στίχο του Ντάγκερμαν/ “Ο θάνατος είναι μικρό ταξίδι/απ’ το κλαδί ως το χώμα”.

Κι αν το ταξίδι του θανάτου είναι τόσο μικρό, αφού η μοίρα των νεκρών είναι γρήγορα να αποξεχνιούνται, η ζωή της ποίησης είναι αιώνια. Και καθώς διαγράφει τον ατελεύτητο κύκλο της, άλλους τους προσπερνά, σε άλλους στέκεται, τους κοιτά με απορία μέχρι που σκύβουν το κεφάλι από ντροπή, ενώ σε άλλους κλείνει το μάτι.

* Ο ΜΑΡΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ είναι συγγραφέας.

altGoteborg
Βάκης Λοϊζίδης
Oppenheim 2014

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΚΗ ΛΟΙΖΙΔΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

Για την ποιητική συλλογή του Ευριπίδη Γαραντούδη «Κομμάτια» (εκδ. Πόλις). 

Γράφει ο Αλέξανδρος Δεδιλιάρης

Με την τελευταία ποιητική του συλλογή, ...

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

Για την ποιητική συλλογή του Μανόλη Πρατικάκη «Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Σταύρος Κουβαράς

Ο Μαν...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Το συλλογικό graphic novel «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» (μτφρ. Στεφανία Γεωργάκη, εκδ. Επόμενος Σταθμός), υπό τη διεύθυνση της Μαρζάν Σατραπί, μια πολυσυλλεκτική καταγραφή της κατάστασης στο Ιράν σήμερα, εστιάζει στην ασφυκτική ζωή των γυναικών, ενώ αναδεικνύει και άλλες πλευρές του θεοκρατικού καθεστώτος. ...

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

Η θρυλική πολιτική σάτιρα «Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας τιμά τ...

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ