alt

Για το μυθιστόρημα του Άκη Καπέτα «Ωρολογοποιός» (εκδ. Βακχικόν).

Της Διώνης Δημητριάδου

Μια βουτιά στα βαθιά επιχειρεί ο Άκης Καπέτας στην πρώτη του επαφή με τη μεγάλη αφήγηση, το μυθιστόρημα. Όσο πιο ψηλά μπαίνει ο πήχης, τόσο περισσότερες και οι απαιτήσεις στον ανελέητο κόσμο της κριτικής ανάγνωσης. Στο σπονδυλωτό δράμα (όπως το ονομάζει ο ίδιος) μεταφέρει την πλοκή του σε δύο εποχές: πρόκειται από τη μια για το 1778 στη Βαρκελώνη και από την άλλη για τη σημερινή Αθήνα.

Ο συγγραφέας, για να κατευθύνει με έμμεσο τρόπο την ανάγνωση προς τις εσωτερικές συνδέσεις των ιστοριών, παρεμβάλλει στις αφηγήσεις εννέα μικρά κομμάτια/μονόλογους του αρχικού ήρωα, του Πάμπλο, θυμίζοντας έτσι πως η πρώτη ιστορία δεν έχει ολοκληρωθεί.

Σ’ αυτό τον δισυπόστατο αφηγηματικό χρόνο εκτυλίσσονται τρεις ιστορίες, με την πρώτη (την ιστορία του Πάμπλο, του ωρολογοποιού) να αποτελεί το κομβικό σημείο αναφοράς των άλλων δύο· ωστόσο, αυτή η σχέση δεν υποβοηθείται με άμεσο τρόπο από τη γραφή, δεν υπογραμμίζεται πουθενά, παρά μόνον υπονοείται στις προσωπικές συνδέσεις του κάθε αποδέκτη/αναγνώστη. Ο συγγραφέας, για να κατευθύνει με έμμεσο τρόπο την ανάγνωση προς τις εσωτερικές συνδέσεις των ιστοριών, παρεμβάλλει στις αφηγήσεις εννέα μικρά κομμάτια/μονόλογους του αρχικού ήρωα, του Πάμπλο, θυμίζοντας έτσι πως η πρώτη ιστορία δεν έχει ολοκληρωθεί. Αυτή η διαπίστωση συνιστά και τον μεταφυσικό χαρακτήρα του μυθιστορήματος, το οποίο, κάτω από αυτή την ικανή συνθήκη, κινείται επίσης σε δύο επίπεδα: το πραγματικό και το υπερβατικό. Επηρεασμένη εν πολλοίς η γραφή από τον μαγικό ρεαλισμό, προσφέρει το μεταφυσικό πεδίο υφασμένο σε έναν καμβά ρεαλισμού.

«Είμαι ο “relojero”, ο ωρολογοποιός,
αλλά με αποκαλούν "καταραμένο" ή "βασανισμένη ψυχή".
Εγώ υιοθέτησα το τελευταίο.
Συχνάζω πλέον μόνο εκεί, που δεν έχει πατήσει ποτέ άνθρωπος.
Συχνάζω πλέον μόνο εκεί, που οι θερμοκρασίες αποτρέπουν
τη δημιουργία κάθε μορφής ζωής.
Ζω στις χαράδρες και στις καυτές ερήμους.
Στους πιο σκοτεινούς βυθούς
και στις πιο ψηλές και παγωμένες κορφές,
εκεί που οι αρχαίοι ονόμαζαν
αρχή και τέλος του γνωστού κόσμου.
[…]

Το λάιτ μοτίφ που διατρέχει όλο το βιβλίο είναι το αμάρτημα που διαπράττει ο Πάμπλο στην πρώτη ιστορία, καταδικασμένος από κει και πέρα στην αναζήτηση μιας εξιλέωσης. Ένα έγκλημα όμως κατά της ζωής (ακόμη κι αν πρόκειται για τη δική σου) απαιτεί να κερδηθεί μια άλλη ζωή για να ισορροπήσει η πλάστιγγα. Πάνω από διακόσια χρόνια θα περάσουν μέχρι να επιτευχθεί η προσωπική του κάθαρση, διάστημα που θα δώσει την ευκαιρία στον συγγραφέα να δέσει τις τρεις ιστορίες μεταξύ τους. Οι δύο επόμενες ιστορίες (Μαρίνα, Δέσποινα) στον ρεαλιστικό τους χώρο ενσωματώνουν όση μεταφυσική διάσταση μπορεί να συγχωρέσει η σημερινή εποχή, εν είδει ονείρου ή παραισθήσεων. Στην ουσία, όμως, έχει επιτευχθεί η διαχρονικότητα που επιθυμεί η ενδιαφέρουσα αυτή γραφή.

Η ρύθμιση και το μέτρημα του χρόνου, που τον χαρακτηρίζει ως τεχνίτη ρολογιών, καταργείται σταδιακά στις ιστορίες που ακολουθούν μέσα από τη μη λογική διαχρονικότητα και υπέρβαση των χρονικών διαστημάτων οδηγώντας σε μια άλλη διάσταση το μυθιστόρημα.

Ευφυές το εύρημα του ωρολογοποιού ως επαγγέλματος του Πάμπλο. Η ρύθμιση και το μέτρημα του χρόνου, που τον χαρακτηρίζει ως τεχνίτη ρολογιών, καταργείται σταδιακά στις ιστορίες που ακολουθούν μέσα από τη μη λογική διαχρονικότητα και υπέρβαση των χρονικών διαστημάτων οδηγώντας σε μια άλλη διάσταση το μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας φιλοσοφεί με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, επιτρέποντας εδώ μια παρατήρηση που αφορά συχνά τις πρώτες εμφανίσεις στα γράμματα νέων δημιουργών: δεν είναι απαραίτητη η συσσώρευση πολλών διαφορετικών στοιχείων σε ένα και μόνο αφήγημα. Στην προκειμένη περίπτωση, κατά την κρίση μου, ήταν απολύτως αρκετή η σύζευξη των εποχών και η διαχρονική υπερβατική εξακτίνωση της ιστορίας, προκειμένου να λειτουργήσει αποτελεσματικά το χτίσιμο της αφήγησης. Ο έμμεσος τρόπος (μέσω του ευρήματος που αναφέρθηκε παραπάνω) για να υπονοηθεί η φιλοσοφική προέκταση του θέματος, ήταν το έναυσμα για να απογειωθεί όλο το βιβλίο με τους συνακόλουθους αναγνωστικούς συνειρμούς.

«Μετά υπήρχαν μόνο τοίχοι και άδεια δωμάτια. Σε εκείνο το σπίτι και σε εκείνους τους τοίχους λοιπόν, περιπλανιόταν συνέχεια χωρίς να έχει ησυχία. Οι μέρες γίνονταν χρόνια… Τα χρόνια γίνονταν αιώνες. Η αυλή μαράθηκε. Το σπίτι πάλιωσε και έπεσε από μόνο του, από τη φυσική φθορά του χρόνου, του μεγαλύτερου ίσως ανθρώπινου εχθρού, όπου στο πέρασμά του καταπίνει τα πάντα και σβήνει κάθε ίχνος ύπαρξης και δημιουργίας».

Ο Άκης Καπέτας δείχνει με τον Ωρολογοποιό του πως έχει μέλλον συγγραφικό. Με ιδιαίτερο ταλέντο στην αφήγηση που ταξιδεύει πίσω στον χρόνο. Ο τρόπος που μεταφέρει την Ισπανία του 18ου αιώνα στην πρώτη ιστορία (μικρότερη σε έκταση αλλά αρτιότερη σε γλωσσική και θεματική επεξεργασία) είναι υποδειγματικός.

Μια ενδιαφέρουσα έκδοση από το Βακχικόν, με ένα κατακόκκινο εξώφυλλο και τη μαύρη μάσκα των γιατρών του Μεσαίωνα (που παραπέμπει στην επιδημία πανώλης) να προϊδεάζει για το ζοφερό περιβάλλον του βιβλίου. Ένα μεταφυσικό μυθιστόρημα που αξίζει να προσεχθεί και θέτει τις βάσεις για μια συνέχεια ακόμη καλύτερη.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ο ευτυχισμένος Σίσυφος» (εκδ. ΑΩ).


altΩρολογοποιός
Άκης Καπέτας
Βακχικόν 2019
Σελ. 160, τιμή εκδότη €12,72

alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Καρακίτσου «Αυτός ο χειμώνας» (εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Χιόνι πάνω στο χιόνι και σιωπή. Ένα χωριό, το Περιβόλι, κοντά στα Γρεβε...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ