nautis2

Του Κώστα Αγοραστού

Μια ιστορία ενηλικίωσης. Πέρασμα από την εφηβική αθωότητα στον κόσμο των ενηλίκων με τρόπο σκληρό και δύσκολο. Η αγάπη για τη θάλασσα. Για τα ταξίδια. Η ανακάλυψη. Του κόσμου. Του άλλου. Του σώματος. Η επιστροφή. Αυτά είναι κάποια από τα θέματα του βιβλίου του Θεόδωρου Γρηγοριάδη Ο Ναύτης (πρώτη έκδοση, Κέδρος 1993), το οποίο επανεκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ναύτης στη στεριά

Η ιστορία του νεαρού αφηγητή ξεκινά από τα μαθητικά του χρόνια σε κάποιο χωριό λίγο έξω από τη Δράμα. «Ακόμα δεν είχα δει μια αληθινή θάλασσα και όμως νόμιζα ότι ζούσα απέναντί της. Στη θάλασσα της νύχτας και της φαντασίας μου». Ο απέραντος κάμπος τα βράδια μεταμορφώνεται σε θάλασσα στα μάτια του μικρού παιδιού και το ταξιδεύει μακριά από το ασφυκτικό περιβάλλον του σπιτιού του. Οι γονείς του, ο πρόσφυγας παππούς, οι ανύπαντρες θείες και ο παράξενος θείος είναι οι κοντινοί του άνθρωποι μαζί με τους οποίους μεγαλώνει. Ο μικρός είναι επιμελής μαθητής και ο αγαπημένος του δασκάλου του, ο οποίος με τον καιρό τον παίρνει υπό την προστασία του και γίνεται μέντοράς του.

«Ακόμα δεν είχα δει μια αληθινή θάλασσα και όμως νόμιζα ότι ζούσα απέναντί της. Στη θάλασσα της νύχτας και της φαντασίας μου»

Οι ισορροπίες ανατρέπονται όταν έρχεται στο χωριό η Ξένη. Μια γυναίκα, η οποία δουλεύει ως εποχική εργάτρια στα χωράφια της οικογένειας. Η Ξένη θα γίνει το ερωτικό απωθημένο του θείου του αφηγητή και η αφορμή να αποκαλυφθούν κρυμμένα μυστικά και ανομολόγητα πάθη.

«Ύστερα μεγάλωσαν οι θάλασσες και απλώθηκαν»

Καθώς τα χρόνια περνούν ο αφηγητής μας κληρώνεται να υπηρετήσει τη θητεία του στο ναυτικό σώμα και μάλιστα επάνω σε πολεμικό πλοίο. Τρία χρόνια στις θάλασσες και στα λιμάνια ανδρώνεται. Αλλάζει οπτική. Βλέπει και νιώθει τη θάλασσα σε όλο της το μεγαλείο. Ξεχνάει πρόσκαιρα τη θάλασσα του κάμπου και τους δικούς του. Τις θείες του, που εν τω μεταξύ παντρεύτηκαν, το θείο του που δεν άντεξε το βάρος των τύψεων, τον καθηγητή του που στράφηκε στην προάσπιση των συμφερόντων του τόπου τους. Γιατί μαζί με τον ήρωα, εκείνα τα χρόνια αλλάζει ραγδαία και το φυσικό τοπίο της περιοχής του. Ο απέραντος κάμπος με τα χωράφια και τις σοδειές, που συντηρούσαν ολόκληρη σχεδόν την τοπική κοινωνία, αποξηραίνεται με σκοπό την εκμετάλλευση της τύρφης και την κατασκευή εργοστασίων λιγνίτη.

Τίποτα δεν θα είναι το ίδιο πια όταν ο ήρωας θα αποστρευτεί και θα γυρίσει στο χωριό του μαζί με μια μυστηριώδη κοπέλα. Θραύσματα από μυστικά του παρελθόντος θα ενωθούν, άνθρωποι και συναισθήματα θα λάβουν τις πραγματικές τους διαστάσεις. Τα σώματα θα λυθούν και θα επέλθει η προσωπική γαλήνη του ήρωα αντικρίζοντας τη θάλασσα.

«Η θάλασσα ζαλίζει γλυκά, η στεριά σε εξοντώνει»

Ο Γρηγοριάδης με αυτό το μυθιστόρημα, που έγραψε πριν από 20 χρόνια, μας συστήνει έναν ήρωα εν εξελίξει. Από τα χρόνια της επαρχίας και τη «ρομαντική» και λυρική θέαση της ζωής του μέχρι τα μεγάλα ταξίδια του και την στέρεη ματιά πάνω σε πρόσωπα και καταστάσεις, ο ήρωας ολοκληρώνεται αποκαλύπτοντάς μας, με έναν λοξό τρόπο, μια μοναχική προσωπικότητα. «Δε θυμάμαι να βούλιαξα σε καμιά αγκαλιά. Ακόμα και στην έντονη συγκίνηση κρατούσα τις αποστάσεις. Μια στάση εσωτερική, άσχημη για νέο άνθρωπο, θα διαπίστωνα αργότερα, στα χρόνια της απομόνωσης, να μην μπορείς να μοιραστείς την ίδια κατάσταση με τους άλλους». Η γραφή ακολουθεί και σκιαγραφεί τον ψυχισμό του ήρωα με λεπταίσθητο τρόπο αποδίδοντας έναν συγκερασμό παιδικής αθωότητας και νεανικής σκληρότητας.

Οι ήρωες του βιβλίου ζούνε παράλληλες ζωές, βιώνουν παράλληλες σιωπές και αισθάνονται παράλληλες ενοχές

Σε αντίθεση με αυτό που ίσως πιστεύουν πολλοί, οι άνθρωποι της επαρχίας βιώνουν έντονη μοναξιά και δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο να την εκφράσουν. Οι ήρωες του βιβλίου ζουν παράλληλες ζωές, βιώνουν παράλληλες σιωπές και σβήνουν τις ενοχές τους στην απεραντοσύνη του κάμπου και των χωραφιών. «Δεν έφταιγαν αυτοί που δεν έρχονταν κοντά μου, αλλά εγώ. Ούτε ήταν δικό τους το φταίξιμο που εγώ δεν πήγαινα κοντά τους. Πάλι εγώ έφταιγα. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου καταλάβαινα πόσο άδειες μέρες θα επακολουθούσαν αν εξακολουθούσα να είμαι ο παρατηρητής της ζωής των άλλων».

«Χρόνια ολόκληρα πίστευα ότι ζούσα απέναντι σε μια θάλασσα»

Το μυθιστόρημα του Γρηγοριάδη ξεκινά και καταλήγει με την παραπάνω φράση. Ο ήρωάς του κάνει έναν πλήρη κύκλο ζωής και εμπειριών για να βρεθεί ξανά απέναντι στην, αληθινή αυτή τη φορά, θάλασσα. Και ενώ η αρχή είναι ονειρική και μυστηριώδης αγγίζοντας τα όρια του μαγικού ρεαλισμού, στο τέλος όλα, για κάποιον λόγο, εξηγούνται. Οι συμπτώσεις πολλές, οι συναντήσεις των ηρώων μοιραίες, τα γεγονότα δραματικά. Η πλοκή έρχεται και «κουμπώνει» για να λύσει όποια απορία τυχόν δημιουργήθηκε, αποδυναμώνοντας όμως τον μύθο και την αχλή που δημιουργήθηκε τόσο πετυχημένα. Η επιτυχία του μυθιστορήματος του Γρηγοριάδη δεν συνίσταται τόσο στην ιστορία, που διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον, όσο κυρίως στη σκιαγράφηση ενός ήρωα μοναχικού, που αναζητά τη γαλήνη μακριά από τα τρέχοντα, στην περιπέτεια της γραφής.

alt
Ο ναύτης
Θεόδωρος Γρηγοριάδης
Εκδόσεις Πατάκη 2013
Τιμή € 17,90, σελ.416

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ