nautis2

Του Κώστα Αγοραστού

Μια ιστορία ενηλικίωσης. Πέρασμα από την εφηβική αθωότητα στον κόσμο των ενηλίκων με τρόπο σκληρό και δύσκολο. Η αγάπη για τη θάλασσα. Για τα ταξίδια. Η ανακάλυψη. Του κόσμου. Του άλλου. Του σώματος. Η επιστροφή. Αυτά είναι κάποια από τα θέματα του βιβλίου του Θεόδωρου Γρηγοριάδη Ο Ναύτης (πρώτη έκδοση, Κέδρος 1993), το οποίο επανεκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ναύτης στη στεριά

Η ιστορία του νεαρού αφηγητή ξεκινά από τα μαθητικά του χρόνια σε κάποιο χωριό λίγο έξω από τη Δράμα. «Ακόμα δεν είχα δει μια αληθινή θάλασσα και όμως νόμιζα ότι ζούσα απέναντί της. Στη θάλασσα της νύχτας και της φαντασίας μου». Ο απέραντος κάμπος τα βράδια μεταμορφώνεται σε θάλασσα στα μάτια του μικρού παιδιού και το ταξιδεύει μακριά από το ασφυκτικό περιβάλλον του σπιτιού του. Οι γονείς του, ο πρόσφυγας παππούς, οι ανύπαντρες θείες και ο παράξενος θείος είναι οι κοντινοί του άνθρωποι μαζί με τους οποίους μεγαλώνει. Ο μικρός είναι επιμελής μαθητής και ο αγαπημένος του δασκάλου του, ο οποίος με τον καιρό τον παίρνει υπό την προστασία του και γίνεται μέντοράς του.

«Ακόμα δεν είχα δει μια αληθινή θάλασσα και όμως νόμιζα ότι ζούσα απέναντί της. Στη θάλασσα της νύχτας και της φαντασίας μου»

Οι ισορροπίες ανατρέπονται όταν έρχεται στο χωριό η Ξένη. Μια γυναίκα, η οποία δουλεύει ως εποχική εργάτρια στα χωράφια της οικογένειας. Η Ξένη θα γίνει το ερωτικό απωθημένο του θείου του αφηγητή και η αφορμή να αποκαλυφθούν κρυμμένα μυστικά και ανομολόγητα πάθη.

«Ύστερα μεγάλωσαν οι θάλασσες και απλώθηκαν»

Καθώς τα χρόνια περνούν ο αφηγητής μας κληρώνεται να υπηρετήσει τη θητεία του στο ναυτικό σώμα και μάλιστα επάνω σε πολεμικό πλοίο. Τρία χρόνια στις θάλασσες και στα λιμάνια ανδρώνεται. Αλλάζει οπτική. Βλέπει και νιώθει τη θάλασσα σε όλο της το μεγαλείο. Ξεχνάει πρόσκαιρα τη θάλασσα του κάμπου και τους δικούς του. Τις θείες του, που εν τω μεταξύ παντρεύτηκαν, το θείο του που δεν άντεξε το βάρος των τύψεων, τον καθηγητή του που στράφηκε στην προάσπιση των συμφερόντων του τόπου τους. Γιατί μαζί με τον ήρωα, εκείνα τα χρόνια αλλάζει ραγδαία και το φυσικό τοπίο της περιοχής του. Ο απέραντος κάμπος με τα χωράφια και τις σοδειές, που συντηρούσαν ολόκληρη σχεδόν την τοπική κοινωνία, αποξηραίνεται με σκοπό την εκμετάλλευση της τύρφης και την κατασκευή εργοστασίων λιγνίτη.

Τίποτα δεν θα είναι το ίδιο πια όταν ο ήρωας θα αποστρευτεί και θα γυρίσει στο χωριό του μαζί με μια μυστηριώδη κοπέλα. Θραύσματα από μυστικά του παρελθόντος θα ενωθούν, άνθρωποι και συναισθήματα θα λάβουν τις πραγματικές τους διαστάσεις. Τα σώματα θα λυθούν και θα επέλθει η προσωπική γαλήνη του ήρωα αντικρίζοντας τη θάλασσα.

«Η θάλασσα ζαλίζει γλυκά, η στεριά σε εξοντώνει»

Ο Γρηγοριάδης με αυτό το μυθιστόρημα, που έγραψε πριν από 20 χρόνια, μας συστήνει έναν ήρωα εν εξελίξει. Από τα χρόνια της επαρχίας και τη «ρομαντική» και λυρική θέαση της ζωής του μέχρι τα μεγάλα ταξίδια του και την στέρεη ματιά πάνω σε πρόσωπα και καταστάσεις, ο ήρωας ολοκληρώνεται αποκαλύπτοντάς μας, με έναν λοξό τρόπο, μια μοναχική προσωπικότητα. «Δε θυμάμαι να βούλιαξα σε καμιά αγκαλιά. Ακόμα και στην έντονη συγκίνηση κρατούσα τις αποστάσεις. Μια στάση εσωτερική, άσχημη για νέο άνθρωπο, θα διαπίστωνα αργότερα, στα χρόνια της απομόνωσης, να μην μπορείς να μοιραστείς την ίδια κατάσταση με τους άλλους». Η γραφή ακολουθεί και σκιαγραφεί τον ψυχισμό του ήρωα με λεπταίσθητο τρόπο αποδίδοντας έναν συγκερασμό παιδικής αθωότητας και νεανικής σκληρότητας.

Οι ήρωες του βιβλίου ζούνε παράλληλες ζωές, βιώνουν παράλληλες σιωπές και αισθάνονται παράλληλες ενοχές

Σε αντίθεση με αυτό που ίσως πιστεύουν πολλοί, οι άνθρωποι της επαρχίας βιώνουν έντονη μοναξιά και δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο να την εκφράσουν. Οι ήρωες του βιβλίου ζουν παράλληλες ζωές, βιώνουν παράλληλες σιωπές και σβήνουν τις ενοχές τους στην απεραντοσύνη του κάμπου και των χωραφιών. «Δεν έφταιγαν αυτοί που δεν έρχονταν κοντά μου, αλλά εγώ. Ούτε ήταν δικό τους το φταίξιμο που εγώ δεν πήγαινα κοντά τους. Πάλι εγώ έφταιγα. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου καταλάβαινα πόσο άδειες μέρες θα επακολουθούσαν αν εξακολουθούσα να είμαι ο παρατηρητής της ζωής των άλλων».

«Χρόνια ολόκληρα πίστευα ότι ζούσα απέναντι σε μια θάλασσα»

Το μυθιστόρημα του Γρηγοριάδη ξεκινά και καταλήγει με την παραπάνω φράση. Ο ήρωάς του κάνει έναν πλήρη κύκλο ζωής και εμπειριών για να βρεθεί ξανά απέναντι στην, αληθινή αυτή τη φορά, θάλασσα. Και ενώ η αρχή είναι ονειρική και μυστηριώδης αγγίζοντας τα όρια του μαγικού ρεαλισμού, στο τέλος όλα, για κάποιον λόγο, εξηγούνται. Οι συμπτώσεις πολλές, οι συναντήσεις των ηρώων μοιραίες, τα γεγονότα δραματικά. Η πλοκή έρχεται και «κουμπώνει» για να λύσει όποια απορία τυχόν δημιουργήθηκε, αποδυναμώνοντας όμως τον μύθο και την αχλή που δημιουργήθηκε τόσο πετυχημένα. Η επιτυχία του μυθιστορήματος του Γρηγοριάδη δεν συνίσταται τόσο στην ιστορία, που διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον, όσο κυρίως στη σκιαγράφηση ενός ήρωα μοναχικού, που αναζητά τη γαλήνη μακριά από τα τρέχοντα, στην περιπέτεια της γραφής.

alt
Ο ναύτης
Θεόδωρος Γρηγοριάδης
Εκδόσεις Πατάκη 2013
Τιμή € 17,90, σελ.416

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Κύπρια πεζογράφος της νέας γενιάς, η ...

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

Για το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα» (εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα, τμήμα φωτογραφίας του Τάκη Τλούπα, έργο του οποίου κοσμεί και το εξώφυλλο του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο θεσσαλικό...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο (γενν. 1928) επίτιμο μέλος της. 

Επιμέλεια: Book Press

Η Ακαδημία Αθην...

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

«Νομίζω πως οι Φαινότυποι έτυχαν θερμής υποδοχής επειδή δείχνουν το πόσο δύσκολο είναι να χτίσεις γέφυρες μεταξύ ανθρώπων που ζουν στην ίδια χώρα και μιλούν την ίδια γλώσσα, επηρεασμένοι από την αδράνεια που υπάρχει ακόμα εξαιτίας του αποικιοκρατικού παρελθόντος» μας είπε ο Βραζιλιάνος Πάουλο Σκοτ (Paulo Scott), που...

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Ποικιλία εκδηλώσεων συναντάμε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 για την Παρασκευή 20 Ιουνίου : εργαστήρια μετάφρασης, αφιερώματα σε νομπελίστες συγγραφείς, συναντήσεις και συζητήσεις με αγαπημένους πεζογράφους της ισπανόφωνης λογοτεχνίας και προβολές ταινιών. Κεντρική εικόνα: Φερνάντο Αραμπ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ