Για τη μουσική παράσταση του Marc Ribot και των The Young Philadelphians, η οποία παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 20 Οκτωβρίου.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Ο Μαρκ Ρίμπο και οι Young Philadelphians παρουσιάστηκαν στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου. Το γκρουπ περιλαμβάνει τρεις κορυφαίους μουσικούς, συνεργάτες του Ρίμπο (τους μπασίστες Τζαμαλαντίν Τακούμα και Αλ ΜακΝτάουελ και τον ντράμερ Τζι Κάλβιν Γουέστον), καθώς και ένα τρίο εγχόρδων (τον Άξελ Λίντνερ και τον Γιόν Λόκαμπ στο βιολί και τον Νέιθαν Μποντράγκερ στο τσέλο).

Οι The Thing, η θρυλική avant jazz-punk μπάντα των Mats Gustafsson, Ingebrigt Håker Flaten και Paal Nilssen-Love, επισκέπτονται την Αθήνα για πρώτη φορά, για μια μοναδική ζωντανή εμφάνιση στο ΙΛΙΟΝ plus (Πατησίων & Κοδριγκτώνος 17), την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017, στις εννιά το βράδυ, καλεσμένοι του Underflow Record Store & Art Gallery.

Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης

Οι The Thing σχηματίστηκαν το 1999, με αρχικό στόχο να ηχογραφήσουν ένα άλμπουμ διασκευών σε συνθέσεις του μεγάλου τρομπετίστα Don Cherry. Γρήγορα εξελίχθηκαν σε ένα από τα σημαντικότερα σχήματα της ευρωπαϊκής avant jazz σκηνής, καταγράφοντας στην πορεία συνεργασίες με τεράστιους καλλιτέχνες όλων των μουσικών ιδιωμάτων: Peter Brötzmann, Jim O'Rourke, Thurston Moore & Sonic Youth, The Ex, Arto Lindsay, Kieran Hebden, Steve Reid , Merzbow, Guy Picciotto κλπ.

Ποια είναι τα όρια διαφοροποίησης των ειδών στο τραγούδι; Πόσο αλλάζει ένα τραγούδι με την ενορχήστρωση; Πόσο αλλάζει ο χαρακτήρας του τραγουδιού με την ερμηνεία; Για τρίτη χρονιά, το Ελληνικό Σχέδιο πειραματίζεται με τη μουσική και, φέτος, στις 3 Νοεμβρίου, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση παρουσιάζει «Ένα διαφορετικό χειμωνιάτικο ταξίδι».

Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης

Με τον κύκλο «Μετασχηματισμοί», το Ελληνικό Σχέδιο θέλησε με ελευθερία να παρουσιάσει ιδέες, τρόπους ακρόασης έργων σύγχρονου ρεπερτορίου ή νέων έργων. Ο εμβληματικός κύκλος τραγουδιών «Χειμωνιάτικο ταξίδι», του Φραντς Σούμπερτ σε ποίηση Βίλχελμ Μύλερ, αποτέλεσε το αντικείμενο πειραματισμού. Ο κύκλος των lieder μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον Διονύση Καψάλη και παρουσιάστηκε στο κοινό τον Νοέμβριο του 2015. Έπειτα, τα μεταφρασμένα ποιήματα του κύκλου μελοποιήθηκαν σε κύκλους τραγουδιών από τους Νίκο Ξυδάκη, Δημήτρη Παπαδημητρίου, Τάσο Ρωσόπουλο και παρουσιάστηκαν με τίτλο Χειμωνιάτικο ταξίδι: τρεις πορείες, τον Μάρτιο του 2016.

Για την έκθεση της Γιώτας Ανδριάκαινα στην Gallery 7, σε θεωρητική επιμέλεια της Μαρίας Γιαγιάννου, που ολοκληρώνεται το Σάββατο, 14 Οκτωβρίου.

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Άνθρωπος με κλουβί στο κεφάλι. Από την άκρη του εξέχει μια κλωστή. Η κλωστή συναντά την ουρά ενός ρινόκερου, συνεχίζεται από το κέρατο της μύτης του και ενώνεται με τα χέρια ενός παιδιού. Από την άκρη των παιδικών ματιών η κλωστή επιμένει στην πορεία της μέχρι που συναντά τα πόδια κάποιας γυναίκας και μετά τα χέρια ενός άνδρα και μετά τον λαιμό μιας αρκούδας και εξακολουθεί να ξεδιπλώνεται σε όλο της το μήκος ωσότου γίνεται μια μακριά, λεπτή γέφυρα που μας συνδέει όλους. Tα αόρατα νήματα που μας ενώνουν και μας κινούν έγιναν για μια στιγμή ορατά. 

Η gallery genesis παρουσιάζει την έκθεση γλυπτικής του Απόστολου Γιαγιάννου «Το αυγό του ανθρώπου», σε Επιμέλεια Μαρίας Γιαγιάννου και Καλλιτεχνική Διεύθυνση Γιώργου Τζάνερη. Εγκαίνια: Πέμπτη 21 Σεπτεμβρίου 2017. Διάρκεια: Έως 14 Οκτωβρίου 2017.

Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης

Το πολυαναμενόμενο μουσικό θρίλερ Sweeney Todd, ο δαιμόνιος κουρέας της Fleet Street, σε μουσική του ζωντανού θρύλου του αμερικανικού μουσικού θεάτρου Στήβεν Σοντχάημ (γ.1930) και κείμενο του Χιου Γουίλερ, παρουσιάστηκε στις 29 Ιουλίου 2017 στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Το έργο απέδωσε ένας 26μελής θίασος από ηθοποιούς και λυρικούς τραγουδιστές, μαζί με την Καμεράτα – Ορχήστρα Φίλων της Μουσικής.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Tου Φραγκίσκου Κοντορούση

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών 2017 η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσίασε στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού στις 21, 23, 25 και 27 Ιούλη την όπερα IlTrovatore (Ο Τροβαδούρος) του Τζιουζέπε Βέρντι, αναβιώνοντας την παράσταση που σκηνοθέτησε ο Στέφανο Πόντα, πάλι στο Ηρώδειο, το καλοκαίρι του 2012. Παρακολουθήσαμε την παράσταση της 23ης Ιουλίου.

Για τη μουσική συνάντηση των ARTéfacts Εnsemble με τις συνθέσεις του Frank Zappa.

Tου Φραγκίσκου Κοντορούση

Την Κυριακή 9 Ιουλίου 2017, στο θέατρο «Ολύμπια» και στo πλαίσιo του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, το μουσικό σύνολο ARTéfacts Εnsemble συναντήθηκε με τη μουσική του σπουδαίου Φρανκ Ζάπα σε μια εκρηκτική περφόρμανς.

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2017 η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης πραγματοποίησε δυο συναυλίες στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στις 6 και 7 Ιουλίου 2017, με διαφορετικό πρόγραμμα κάθε βράδυ.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Παρακολουθήσαμε την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών να ερμηνεύει στο Ηρώδειο αποσπάσματα από πέντε Συμφωνίες (4, 5, 8, 10 και 11) του Ντμίτρι Σοστακόβιτς υπό τη μουσική διεύθυνση του διακεκριμένου Γερμανού αρχιμουσικού Γενς Τρέστερ, παράλληλα με την προβολή της συγκλονιστικής 65λεπτης βωβής ταινίας του Σεργκέι Αϊζενστάιν «Θωρηκτό Ποτέμκιν», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2017.

Του Φραγκίσκου Κοντορούση

Για τη συναυλία του 8tetto στο «Σπίτι της Κύπρου».

Της Χρύσας Στρογγύλη

Τη Δευτέρα 12 Ιουνίου παρακολουθήσαμε στο «Σπίτι της Κύπρου» συναυλία του 8tetto με ρεπερτόριο που καλύπτει μεγάλη γκάμα τραγουδιών, από διάφορα είδη και διάφορες εποχές. Το πρόγραμμα περιλάμβανε αναγεννησιακά τραγούδια, τραγούδια των Beatles («Because»), μελωδίες κλασικής μουσικής («Λίμνη των κύκνων» του Tchaikovsky) και σύγχρονη ξένη μουσική («Over the rainbow» του H. Arlen και «Skyfall» της Adele). Τίτλος της συναυλίας: 8tetto: Coming Out.

Για την όπερα Μαντάμα Μπαττερφλάι του Τζιάκομο Πουτσίνι, σε σκηνοθεσία του Ούγκο ντε Άνα και μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού, η οποία παρουσιάζεται στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2017.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Στα τέλη Ιουλίου του 2013 η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσίασε στο Ηρώδειο την όπερα του Τζιάκομο Πουτσίνι Μαντάμα Μπαττερφλάι, σε σκηνοθεσία – σκηνικά – κουστούμια του αργεντινού Ούγκο ντε Άνα. Το λιμπρέτο είναι των Τζουζέππε Τζακόζα και Λουίτζι Ίλλικα[1]. Η ίδια παραγωγή παρουσιάζεται στο Ηρώδειο αυτές τις ημέρες (31/5, 2,3,4,7/6) στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2017. Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής διευθύνει ο Λουκάς Καρυτινός και στους πρωταγωνιστικούς ρόλους της δεύτερης διανομής παρακολουθήσαμε την κορεάτισσα σοπράνο Σάε Κιουνγκ Ριμ στον ρόλο της Μαντάμ Μπαττερφλάι και τον τενόρο Δημήτρη Πακσόγλου στον ρόλο του Μ.Φ.Πίκερτον. Στην πρώτη διανομή οι αντίστοιχοι ρόλοι ερμηνεύονται από την Τσέλια Κοστέα και τον Στέφανο Σέκκο.

Παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα του μιούζικαλ Ερωτόκριτος σε σύνθεση Δημήτρη Μαραμή, σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου και παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, την Πέμπτη 5 Μαΐου 2017 στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ).

Του Φραγκίσκου Κοντορούση

Για την εμφάνιση του Πέτρου Κλαμπάνη και του τρίο του, στο Παλαιό Χρηματιστήριο Αθηνών, στις 4 Μαΐου.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Η μετατροπή του Παλαιού Χρηματιστηρίου στην οδό Σοφοκλέους σε χώρο συναυλιακό για το live του Πέτρου Κλαμπάνη την Πέμπτη 4 Μαΐου αποδείχθηκε ένα απόλυτα επιτυχημένο εγχείρημα. Μαζί με το τζαζ γκρουπ του από τη Νέα Υόρκη και ένα κλασικό οκτέτο εγχόρδων, ο συνθέτης και μπασίστας χάρισε στο κοινό του δυο ώρες απαράμιλλης μουσικής πανδαισίας, ερμηνεύοντας συνθέσεις του από το τελευταίο προσωπικό του άλμπουμ Chroma και από προηγούμενες δουλειές του.

Για την όπερα Μάκβεθ, του Τζουζέππε Βέρντι, σε σκηνοθεσία Λορέντσο Μαριάνι και μουσική διεύθυνση από τον Λουκά Καρυτινό (23, 25, 27/4) και Ηλία Βουδούρη (29/4 & 3/5), η οποία παρουσιάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Communio είναι ο τίτλος του νέου εγχειρήματος του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου και του μπαρόκ συνόλου Latinitas Nostra που παρουσιάστηκε στις 23 και στις 24 Μαρτίου στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η παράσταση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής», με θέμα τα ανθρώπινα και Θεία πάθη, την επιμέλεια του οποίου έχουν ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος και ο Γιώργος Κουμεντάκης.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Η λέξη Communio έχει την έννοια της συνύπαρξης, του μοιράσματος της κοινής εμπειρίας, του αμοιβαίου συναισθήματος, της κοινοποιημένης συγκίνησης. Γι’ αυτό, το μουσικοθεατρικό δρώμενο εξελίσσεται γύρω από ένα εορταστικό τραπέζι, πάνω στο οποίο βρίσκονται ποτήρια, πιάτα, κανάτες με κρασί, ψωμί και φρούτα, εν είδει συμποσίου. Στο κέντρο του τραπεζιού κάθονται οι δυο ηθοποιοί, Νικόλας Παπαγιάννης και Μαριάννα Πολυχρονίδη, που υποδύονται ένα ερωτευμένο ζευγάρι πλαισιωμένοι από τον ιεροψάλτη Γεώργιο Σταύρου, την υψίφωνο Μαρία Παλάσκα και τα μέλη των Latinitas Nostra. Στην άκρη του τραπεζιού ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος παίζει τσέμπαλο και από εκεί διευθύνει διακριτικά την παράσταση. Στο φόντο απεικονίζονται δεκατρία σκιαγραφήματα του Μυστικού Δείπνου, με τον Χριστό στη μέση και τους μαθητές δεξιά και αριστερά.

Η σύγχρονη μουσική, ένα ξεχωριστό κουαρτέτο εγχόρδων, οι Arditti String Quartet και μια ιδιαίτερη ιρλανδή καλλιτέχνις συνέθεσαν το σκηνικό μιας πολύ ενδιαφέρουσας βραδιάς στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Του Φραγκίσκου Κοντορούση

Το παγκοσμίου φήμης κουαρτέτο εγχόρδων Arditti ξεκίνησε την πορεία του το μακρινό 1974, όταν τέσσερις φίλοι, λάτρεις της σύγχρονης μουσικής και σπουδαστές της Βασιλικής Ακαδημίας Μουσικής του Λονδίνου, συνέστησαν ένα κουαρτέτο, αρχικά από χόμπι. Οι μουσικοί επέλεξαν, ωστόσο, να εργαστούν με απόλυτο επαγγελματισμό: σε βάθος μελέτη των έργων, εξαντλητικές πρόβες, τεχνική αρτιότητα και εμπνευσμένη ερμηνεία. Το σύνολο άρχισε σύντομα να γίνεται γνωστό, προσελκύοντας σύγχρονούς του συνθέτες, οι οποίοι του εμπιστεύθηκαν τα έργα και, κυρίως, ετοίμασαν νέα έργα ειδικά για αυτό. Εκατοντάδες συνθέσεις για κουαρτέτο εγχόρδων και σύνολα μουσικής δωματίου έχουν γραφεί έκτοτε ειδικά για το συγκεκριμένο σύνολο, έργα που έχουν αφήσει ανεξίτηλο στίγμα στο ρεπερτόριο του 20ου αιώνα και έχουν εξασφαλίσει στο κουαρτέτο Arditti σταθερή θέση στην μουσική ιστορία.

Της Ελένης Γαλάνη
Φωτογραφίες: Ελένη Γαλάνη

8/2016: Στο τέλος του εμπορικού δρόμου που ξεκινά από το λιμάνι της Αντιπάρου με κατεύθυνση το ενετικό κάστρο βρίσκεται η γκαλερί «Αντί» – είναι απόγευμα, τα έργα του Χρήστου Μποκόρου διακρίνονται ήδη από μακριά μέσα από τα ορθογώνια παράθυρα. Πλάγιο και αποδυναμωμένο μπαίνει το φως στο εσωτερικό της αίθουσας – σε λίγο θ’ ανάψουν λευκά τα ηλεκτρικά φώτα.

1/2017: Μουσείο Μπενάκη στην οδό Πειραιώς, δεύτερη προγραμματισμένη ξενάγηση του Χρήστου Μποκόρου στην αναδρομική έκθεση «Όψεις αδήλων». Γεμάτη η αίθουσα, το κοινό παρακολουθεί με ενδιαφέρον. Ξαναβρίσκω τα έργα της Αντιπάρου, με διαφορετικό τρόπο φωτισμένα – o (τεχνητός) φωτισμός είναι εδώ τόσο έντονος που θυμίζει lightbox, όμως η φωτιστική πηγή (λαμπτήρες LED) είναι τοποθετημένη ψηλά στην οροφή του κτιρίου.

2/2017:  Στο ατελιέ του Χρήστου Μποκόρου στην Καστέλλα τον συναντώ για να μιλήσουμε για το βιβλίο του, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Άγρα». Υπάρχει ένα μοναδικό έργο στο δωμάτιο, («όλα τα έργα είναι στην έκθεση») – μια ελαιογραφία σε ξύλο όπου ο ζωγράφος έχει αποτυπώσει φλόγες από μικρά κεριά.  Απαλό διάχυτο πρωινό φως.

Για τη μεγάλη έκθεση-αφιέρωμα στη δεκαετία του '80, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων και στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Της Τόνιας Μάκρα

Επισκέφτηκα την ομώνυμη έκθεση ήδη την πρώτη μέρα με βαρυχειμωνιά και χιονόνερο, για να διασχίσουμε την απόσταση ανάμεσα στα κτίρια που φιλοξενούν το πλήθος των εκθεμάτων αναγκαζόμασταν να ανοίγουμε ομπρέλες και να βάζουμε κουκούλες! Την βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα αν και απέραντη, δεν νομίζω ότι κανείς θα μπορέσει να τη δει ολόκληρη. Αν όμως την επισκεπτόμουν με ανοιξιάτικο καιρό θα την απολάμβανα πολύ περισσότερο και θα χαιρόμουν τον όμορφο και πλημμυρισμένο βιωμένη ενέργεια χώρο του πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος στο Γκάζι. Διαρκεί έως τις 19 Μαρτίου και σας προτείνω να την επισκεφτείτε μια καθημερινή μέρα με ήλιο, θα περάσετε όμορφα.

Για τη συναυλία του διεθνούς φήμης Ensemble Musikfabrik το οποίο ερμήνευσε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τέσσερα έργα του Harry Partch, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Του Φραγκίσκου Κοντορούση

Την Πέμπτη, 24 Φεβρουαρίου, σε μια σημαντική στιγμή για τα μουσικά δρώμενα της Αθήνας, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση φιλοξένησε το διεθνούς φήμης Ensemble Musikfabrik το οποίο ερμήνευσε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τέσσερα έργα του σπουδαίου Χάρρυ Παρτς, φέρνοντας επί σκηνής μέρος της συλλογής με τα μοναδικά, σαν έργα τέχνης, όργανά του, σχεδιασμένα από τον ίδιο. Το αθηναϊκό κοινό υποδέχθηκε τα άγνωστα ακούσματα με αμηχανία αλλά στην πορεία έδειξε να παρασύρεται στον καινούργιο αυτόν μουσικό κόσμο. Άλλωστε, τη μουσική του Παρτς, αν και έχει έναν πολύ περίτεχνο θεωρητικό εξοπλισμό, μπορεί κανείς να τη δει και ως κάτι πολύ αρχέγονο και άμεσο, που δεν απαιτεί από τον ακροατή ούτε θεωρητικό υπόβαθρο, ούτε καν υπόβαθρο έμπειρου ακροατή, και που μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτή ως αίσθηση. Μια ακόμη εξαιρετική πρόταση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Για την εμφάνιση του «Harris Lambrakis Quartet» στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Μια όμορφη βραδιά χάρισε στο κοινό του το Harris Lambrakis Quartet το βράδυ του Σαββάτου 11 Φεβρουαρίου στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Δεν είναι η πρώτη φορά που το κουαρτέτο εμφανίζεται στον χώρο αυτό. Είχε συμμετάσχει στο Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ στις 4 Δεκεμβρίου του 2011 με τη σύμπραξη του φλαουτίστα Αντρέα Ρομάνι.

Για την έκθεση Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν, η οποία θα παρουσιάζεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης μέχρι και τον Μάρτιο.

Της Τόνιας Μάκρα
Φωτογραφίες: Πάρις Ταβιτιάν

Τριάντα χρόνια ύπαρξης και δημιουργικής παρουσίας συμπλήρωσε τη χρονιά που πέρασε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Ένα από τα πρώτα ιδιωτικά μουσεία που απέκτησε η Αθήνα το οποίο αγαπώ πολύ, καταρχάς για τους μοναδικής αξίας αρχαιολογικούς θησαυρούς που στεγάζει αλλά και για την αέρινη αισθητική κομψότητα όλων των χώρων του συμπεριλαμβανομένων των πωλητηρίου και καφέ. Την εκτίμησή μου όμως την έχει κερδίσει κυρίως χάρη στην εκθεσιακή του πολιτική η οποία συνδυάζει την αρχαιολογία με την σύγχρονη τέχνη. Οι περισσότερες εκθέσεις που έχω επισκεφτεί είχαν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Αν μάλιστα αναφερθώ αποκλειστικά στις αρχαιολογικού περιεχομένου νομίζω ότι στο σύνολό τους υπήρξανε πάντα εξαιρετικές και πολύ εμπνευσμένες στο στήσιμό τους.

Για την έκθεση της Μάριον Ιγγλέση Homo Faber, στην Γκαλερί Έκφραση - Γιάννα Γραμματοπούλου. Εγκαίνια, Πέμπτη 12 Ιανουαρίου.

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Η έκθεση της Μάριον Ιγγλέση θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ως ένα τρισδιάστατο σταυρόλεξο. Αφενός διότι για να την κάνεις κτήμα σου πρέπει να τη «λύσεις» (που εν προκειμένω ισούται με το να τη δέσεις), αφετέρου διότι τα βασικά της μοτίβα διασταυρώνονται οριζοντίως και καθέτως. Οριζοντίως θα βρεις τους πλήρεις βαρύτητας «Λωτοφάγους» της να απλώνουν ή να πιέζουν τα κορμιά τους στη γη και καθέτως θα βρεις τα «Γαϊδούρια» της να αναπτύσσονται προς τα πάνω ως τοτέμ ή να κουβαλούν παράλογες ανοδικές στοίβες. Συμπληρωματικά, τα χαρακτικά της ως γλωσσοΰφαντες ταπισερί, βάζουν και επισήμως τη γλώσσα στο παιχνίδι. Κατά κύριο λόγο αφαιρώντας της το νόημα και άρα προσδίδοντάς της ένα νέο ή ένα ακόμα παλαιότερο, προγλωσσικό νόημα που σχετίζεται όχι με τον λόγο ως αυτοσκοπό αλλά με μια πρωταρχική ανάγκη επικοινωνίας. 

Για την έκθεση The Color Line: Les artistes africains-américains et la ségrégation, Η γραμμή του χρώματος: Οι αφροαμερικανοί καλλιτέχνες και οι φυλετικές διακρίσεις, στο μουσείο Quai de Branly,  στο Παρίσι, μέχρι τις 15 Ιανουαρίου.

Του Θωμά Συμεωνίδη

Για πρώτη φορά στη Γαλλία οργανώνεται μια έκθεση η οποία αφορά τις φυλετικές διακρίσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το μέγεθος της έκθεσης είναι εντυπωσιακό, με 600 περίπου έργα και καλύπτει χρονικά την περίοδο από το τέλος του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου και την κατάργηση της δουλείας το 1865 μέχρι και σήμερα. Στη λογική που χάραξε ο Ραλφ Έλισον με το αριστούργημά του Ο αόρατος άνθρωπος, γραμμένο το 1952, μεγάλοι καλλιτεχνικοί θεσμοί επιχειρούν να αποκαταστήσουν έργα και καλλιτέχνες που παρέμειναν εκτός «ορατότητας» λόγω των φυλετικών διακρίσεων οι οποίες συνέχισαν να υπάρχουν σε νοητικό, συμβολικό και θεσμικό επίπεδο, παρά την κατάργηση της δουλείας ενάμισι ακριβώς αιώνα πριν και παρά το γεγονός ότι η πρώτη αναφορά στη διχαστική «γραμμή του χρώματος», έγινε ήδη από το 1881, από τον μαύρο ηγέτη Φρέντερικ Ντάγκλας. 

Για την έκθεση «Soulèvements» (Εξεγέρσεις) στο Ζε ντε Πομ (Jeu de Paume), μέχρι και τις 15 Ιανουαρίου 2017.

Του Θωμά Συμεωνίδη

Το Ζε ντε Πομ παραχώρησε το σύνολο των χώρων του στον φιλόσοφο και ιστορικό τέχνης Ζωρζ Ντιντί-Υμπερμάν (Georges Didi-Huberman, γενν.1953) προκειμένου να επιμεληθεί μια έκθεση πάνω στη θεματική της εξέγερσης. Χωρίς να υπάρχει αυστηρή χρονολογική οργάνωση, ο Υμπερμάν διαμόρφωσε σειρά από «αναπαραστάσεις» της εξέγερσης που περιλαμβάνει από γκραβούρες του Γκόγια μέχρι προβολές βίντεο και εγκαταστάσεις. 

Για την έκθεση «Persona: Étrangement humain» (Περσόνα: αλλόκοτα ανθρώπινο) στο μουσείο Μπρανλί (Quai de Branly) στο Παρίσι.

Του Θωμά Συμεωνίδη

Το ζήτημα είναι κρίσιμο, πάντα επίκαιρο και γι' αυτό αποτελεί συχνά αντικείμενο εκθέσεων, να θυμηθούμε μόνο την έκθεση που έγινε μόλις πριν από ένα χρόνο στο Λούβρο: «Μία σύντομη ιστορία του μέλλοντος» (Une brève histoire de l’avenir). Το ζήτημα δεν είναι άλλο από τη σχέση του ανθρώπου με τα σωματικά και πνευματικά του όρια, μία σχέση που εκδηλώνεται είτε μέσα από την προσπάθειά του να επέμβει πάνω στη σύστασή του είτε μέσα από την προσπάθεια να κατανοήσει και να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες που παρέχουν άλλες (να το θέσουμε πολύ γενικά) οντότητες.

Για τη συναυλία των Ergon Ensemble In vain, που πραγματοποιήθηκε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Μια συναυλία με ιδιαίτερο μουσικολογικό ενδιαφέρον πραγματοποιήθηκε στη μεγάλη σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών την Τρίτη 6 Δεκεμβρίου. Το σύνολο Ergon Ensemble με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Αλέξανδρο Μούζα και μαέστρο τον Κάσπερ ντε Ρου παρουσίασε το έργο του αυστριακού συνθέτη Γκέοργκ Φρίντριχ Χαας (γεν.1953) με τίτλο In vain. Πρόκειται για σύνθεση γραμμένη για 24 όργανα την οποία ο Χάας ολοκλήρωσε το 2000 και η οποία κατατάσσεται στο είδος της φασματικής μουσικής. Ο συνθέτης χρησιμοποιεί και τον φωτισμό ως μέρος της σύνθεσής του, καταγράφοντας στην παρτιτούρα τα σημεία ακριβώς όπου το φως θα μειώνεται ή θα εξαφανίζεται (απόλυτο σκοτάδι) ή θα ανάβει απότομα και έντονα.

Tο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) εγκαινίασε τη λειτουργία του με την έκθεση Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα – Αμβέρσα.

Της Τόνιας Μάκρα 

Πρόκειται για την πρώτη περιοδική έκθεση της πολυαναμενόμενης δημόσιας λειτουργίας του η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος «το ΕΜΣΤ στον κόσμο». Αποτελεί δε έναν στοχαστικό διάλογο μεταξύ των συλλογών του αθηναϊκού Μουσείου και του ΜΗΚΑ, του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Φλάνδρας, με έδρα την όμορφη πόλη της Αμβέρσας.

Επισκόπηση του 6ου Πανοράματος Ελληνικής Τζαζ, το οποίο παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Των Χρύσας Στρογγύλη και Φραγκίσκου Κοντορούση

Για την έκθεση της Ελεάννας Μαρτίνου Αυτόπτες, στην Γκαλερί «Ελευθερία Τσέλιου».

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Ένα παιδί είναι χαμένο στη ζούγκλα, αλλά δεν παραιτείται. Μαζεύει κλαράκια, μεταλλάκια, καλάμια, χαρτιά και φτιάχνει μια μικρή καλύβα. Η καλαμένια κυψέλη του, από μια συμπαντική σύμπτωση –ή από μια μαθηματική παρόρμηση– καταλήγει να είναι ένα πλατωνικό πολύεδρο˙ μάλλον ένα δωδεκάεδρο, που συμβολίζει τον αιθέρα. Η καλύβα είναι γεμάτη κενά, τα καλάμια φτιάχνουν γύρω του ένα εύθραυστο δίχτυ – πιάνει τη βροχή, τον πιάνει ο ήλιος, απολαμβάνει τις σκιές, τους ήχους των μεταλλικών αντικειμένων, τις αγριάδες των κλαδιών. Του αρέσει να κοιτάζει μέσα από τις τεμνόμενες γραμμές τον κόσμο της ζούγκλας. Η σκιά των καλαμιών σκεπάζει το σώμα του με ρίγες. Αρχίζει να φορτώνει τη διάτρητη σπηλιά. Όπως κάνουν κάτι εξωτικά πουλιά με αισθητικές ανάγκες, τη στολίζει με γυαλάκια, κομμάτια από λιωμένες εφημερίδες, ένα κλάξον από κάποιο παιδικό όχημα (μα, πού βρέθηκε αυτό εδώ πέρα;), τσίγκινες μορφές που μοιάζουν με τάματα. Τώρα πια η πλατωνική καλύβα δεν είναι για τη γη, αλλά είναι εξοπλισμένη για ταξίδι στους αιθέρες. Το παιδί-πουλί έχτισε ένα πρωτόγονο διαστημόπλοιο, θα το σπρώξει μέχρι το ηφαίστειο και από κει θα εκτοξευθεί μαζί με τη λάβα στον ουρανό, σαν ένα περίπλοκο σήμα καπνού. 

Για τη συναυλία του τζαζ κουαρτέτου Aziza, η οποία παρουσιάστηκε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, στις 10 Νοεμβρίου.

Του Φραγκίσκου Κοντορούση

Με  αδημονία περίμεναν κοινό και κριτικοί την πρώτη εμφάνιση του τζαζ κουαρτέτου Αziza στην Ελλάδα. Ήταν φυσικό: μια τέτοια συνάντηση δεν συμβαίνει κάθε μέρα. Στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων του Ιδρύματος Ωνάση, συνέπραξαν τέσσερις εξαιρετικοί σολίστ, και μάλιστα πολύ διαφορετικών μουσικών ιδιωμάτων, σε μια κοινή εμφάνιση που ανέδειξε τις ιδιαιτερότητες καθενός και απέδειξε την εγγενή συγγένεια της αφρικανικής μουσικής και της αμερικανικής τζαζ. Ενσωματώνοντας ποικίλες επιρροές με τρόπο λειτουργικό, ο Ντέιβ Χόλλαντ, ο Κρις Πόττερ, ο Έρικ Χάρλαντ και ο Λάιονελ Λουέκε παρουσίασαν την κοινή δημιουργία ενός σύγχρονου τζαζ «all star group» που βρίσκει τους κοινούς του κώδικες και αποκτά τους αφοσιωμένους του οπαδούς, αναπτύσσοντας προσδοκίες για ένα μελλοντικό στάδιο μεγαλύτερης ολοκλήρωσης.

Για τη συναυλία Μετασχηματισμοί 1, η οποία παρουσιάστηκε στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Μέσα στην καλλιτεχνική περίοδο 2015 – 2016 πραγματοποιήθηκαν στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση τρεις συναυλίες του κύκλου συναυλιών Μετασχηματισμοί που εντάσσεται στο Ελληνικό Σχέδιο του Δημήτρη Παπαδημητρίου και της Ραλλούς Βογιατζή. Παρακολουθήσαμε «μετασχηματισμένους» Μαμαγκάκη και Θεοδωράκη, το έργο «Winterreise» του Σούμπερτ με ελληνικούς στίχους από τον Διονύση Καψάλη και μελοποιημένα ποιήματα του Βίλχελμ Μίλλερ από τους συνθέτες Νίκο Ξυδάκη, Δημήτρη Παπαδημητρίου και Τάσο Ρωσόπουλο στον κύκλο τραγουδιών Χειμωνιάτικο Ταξίδι.