Για το καινούργιο βιβλίο του Μίλαν Κούντερα «Η γιορτή της ασημαντότητας» (μτφρ. Γιάννης Η. Χάρης, εκδ. Εστία).

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το βιβλίο Απογεύματα με την Τερέζα του Χουάν Μαρσέ είναι ένα βαθιά πολιτικό μυθιστόρημα.

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Το έργο του Χουάν Μαρσέ (για το σύνολο του οποίου του απονεμήθηκε το 2008 το Βραβείο Θερβάντες), εστιάζεται στον εμφύλιο της Ισπανίας και στα δεινά της μεταπολεμικής Βαρκελώνης. Στα περισσότερα μυθιστορήματά του προβάλλει η αντίθεση ανάμεσα στην υψηλή καταλανική κοινωνία και στις περιθωριοποιημένες τάξεις των μεταναστών από το νότο. Ο κόσμος του Χουάν Μαρσέ είναι εν πολλοίς ταξικός, και όσοι από τους χαρακτήρες του φιλοδοξούν και πασχίζουν να υπερβούν τα όρια του κόσμου που έμελλε να γεννηθούν, μετατρέπονται σε τραγικούς ήρωες.      

Για τη συλλογή κειμένων μικρής φόρμας Λευκός Χρόνος του Νίκου Μπελάνε.

Της Niemands Rose

Τα δεδομένα. Τίτλος: Λευκός Χρόνος. Εκδόσεις: Οκτώ. Πρώτη έκδοση: Μάης του ’14. Βιβλίο τσέπης, 110 σελίδων και 129 κειμένων. Το βιογραφικό του συγγραφέα λακωνικό και χωρίς φωτογραφία: «Ο Νίκος Μπελάνε γεννήθηκε το 1974. Κατοικεί στη Θεσσαλονίκη». Ούτε καν μια αναφορά στο προηγούμενο βιβλίο του, Το χαμόγελο της πολαρόιντ (εκδόσεις Απόπειρα), τη συλλογή διηγημάτων, που αποτελεί και το ντεμπούτο του στη συγγραφή. Όμως ακόμα κι αυτό, το λιτό, στα όρια του ελλειμματικού, βιογραφικό σημείωμα, συνιστά μια πρώτη δήλωση του συγγραφέα και προοικονομεί το ύφος που διατρέχει το βιβλίο.

Το πολυεπίπεδο κείμενο του Βάλτερ Μπένγιαμιν για την Αποστολή του μεταφραστή.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Μια διεξοδική ανάγνωση της μελέτης της ιστορικού τέχνης Δωροθέας Κοντελετζίδου Η ιδέα ως υλικό/Το υλικό ως ιδέα. 

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Η δεκαετία του 1960 είναι μια εποχή ταραχώδης σε διεθνές επίπεδο. Οι ισχυρές κοινωνικές δονήσεις βρίσκουν το εικαστικό τους ανάλογο στα τελάρα, στα γλυπτά και στις εγκαταστάσεις.

Για το δεύτερο βιβλίο της Βάσως Νικολοπούλου Καιρός ήταν (εκδ. Εστία).

Του Νίκου Κουρμουλή

Το πολιτισμικό στίγμα της τρέχουσας κρίσης αποτελεί μια διαρκή αγωνία των λογοτεχνών της χώρας μας. Και ευλόγως, ως ένα βαθμό, αφού η μεταιχμιακή συνθήκη το επιβάλλει σχεδόν αντανακλαστικά. Τα γνωσιακά πεδία του παρελθόντος έχουν αναιρεθεί. Τα σχήματα, οι χώροι απεύθυνσης, οι κοινωνικές κατηγορίες, η ίδια η ψυχοσύνθεση του αναγνώστη και του συγγραφέα, εντέλει, βρίσκονται κάτω από συνεχή μετασχηματισμό.

Για την πρώτη συλλογή διηγημάτων του Νικόλα Σεβαστάκη Γυναίκα με ποδήλατο.

Του Κώστα Αγοραστού

Αρκετές ενδιαφέρουσες συλλογές διηγημάτων έχουν κυκλοφορήσει μέσα στη χρονιά που διανύουμε. Πρωτοεμφανιζόμενοι καθώς και καταξιωμένοι συγγραφείς αναμετρώνται με τη φόρμα του διηγήματος δίνοντάς μας, συνήθως, άνισες συλλογές, στις οποίες εντοπίζουμε, παρ’ όλα αυτά, και κάποια καλά διηγήματα.

Για τη «ροζ λογοτεχνία» και τους αναγνώστες της μιλάει το βιβλίο της Εύας Στάμου.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η συζήτηση για τις (συνήθως) γυναίκες συγγραφείς που γράφουν ελαφριά, εμπορική λογοτεχνία για (συνήθως) γυναίκες  αναγνώστριες κρατά τουλάχιστον είκοσι-είκοσι πέντε χρόνια. Σίγουρα στην Ελλάδα σημείωσε κορυφώσεις με βιβλία που έκαναν τεράστια τιράζ, από το Ο Ιούδας φιλούσε υπέροχα (1998) της Μάιρας Παπαθανασοπούλου μέχρι Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι (2007) της Λένας Μαντά κι από τα έργα της Χρυσηίδας Δημουλίδου ως τα βιβλία της Παυλίνας Νάσιουτζικ και άλλων.

Κριτική παρουσίαση της ποιητικής συλλογής Το ημιτελές ποίημα του Γιώργου Μολέσκη.

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Η πρόσφατη ποιητική συλλογή του Γιώργου Μολέσκη έρχεται να επιβεβαιώσει μιαν πολύ παλιά διαπίστωσή μου για τον ίδιο: ότι διαθέτει γνήσιο ταλέντο, προσόν που το συνδυάζει με σπάνιο συγγραφικό ήθος, το οποίο, εκτός των άλλων, εκδηλώνεται με σεμνή γι’ αυτό και σιωπηλή αφοσίωση στο έργο του.

Ενα λεύκωμα αφιερωμένο στον παλαιοπώλη Θόδωρο Μίντζα και στις σπάνιες συλλογές του.

Του Κώστα Αγοραστού

Μπορεί μια ζωή να χωρέσει σε ένα λεύκωμα; Η απάντηση είναι πως όχι. Ιδιαίτερα αν αναφερόμαστε σε μια ζωή τοσο πλούσια και γεμάτη όσο αυτή του Θόδωρου Μίντζα.

Εννέα διηγήματα της Άννυ Ε. Πρου για την ανθρώπινη μοίρα στο άγριο σκηνικό των Μεσοδυτικών Πολιτειών.

Του Νίκου Ξένιου

Η συλλογή διηγημάτων της Άννυ Πρου Fine Just the Way It Is: Wyoming Stories 3 κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη ως: Μια χαρά είναι κι έτσι, σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ. Πρόκειται για πραγμάτευση της ανθρώπινης μοίρας που παρακολουθεί πολλές γενεές σκαπανέων στον αγώνα τους να επιβιώσουν στο άγριο σκηνικό των μεσοδυτικών πολιτειών των Η.Π.Α. και να αντέξουν τις κακουχίες και τον παραλογισμό.

Τα κόμικς Σλαπ και Dracula M.G.D. έκαναν πρώτα το πέρασμά τους από τα πίξελς της οθόνης, πριν πάρουν την έντυπη μορφή τους.

Του Ηλία Κατιρτζιγιανόγλου

Λουδίτες, φετιχιστές του εντύπου, ή απλώς αναγνώστες που υποστηρίζουν ότι η αίσθηση της ανάγνωσης ενός τυπωμένου κόμικ είναι μακράν ασύγκριτη με εκείνη της ανάγνωσής του στην οθόνη. Όπως και στο χώρο του βιβλίου, έτσι και σε εκείνον των κόμικς, είναι σαφές ότι θα υπάρξουν πολλές γενιές ακόμη, πριν τα ebooks και τα ψηφιακά κόμικς αντικαταστήσουν οριστικά την παραδοσιακή μορφή εντύπου. Κι αυτό, παρά την καταγεγραμμένη αυξητική επιρροή τους.

Έξι διηγήματα του πρωτοεμφανιζόμενου Χρίστου Κυθρεώτη, που εκβάλλουν τον έφηβο στη νεανική ηλικία και τον ανδρώνουν.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Μ’ αρέσει αυτή η γραφή, αυτός ο αέρας που πνέει φρέσκος μέσα από τις γραμμές. Μ’ αρέσει όχι γιατί είναι καινοτόμος και λογοτεχνικά ρηξικέλευθος, αλλά επειδή είναι φυσικός, καθαρός, αυθόρμητος. Φαινομενικά τουλάχιστον. Γιατί, παρόλο που έρχεται θεριεμένος από προσωπικές εμπειρίες και μεστωμένα βιώματα, έχει δουλευτεί και διυλιστεί μέσα από φίλτρα επεξεργασίας και προσοχής. Μ’ ένα γυαλόχαρτο έχει εξομαλυνθεί κάθε μικρή ή μεγάλη προεξοχή κι έτσι η γραφή έφτασε να φαίνεται στρωτή και πηγαία.

Όταν ο ασθενής γίνεται συγγραφέας, στο μυθιστόρημα Κόρσακοφ του Eric Fottorino.

Της Έλενας Μαρούτσου

Ο τίτλος που έχει επιλέξει ο Eric Fottorino γι΄αυτό του το βιβλίο είναι το όνομα μια ασθένειας: Κόρσακοφ. Η ασθένεια αυτή –καθόλα υπαρκτή και όχι λογοτεχνικό τέχνασμα– πλήττει τη λειτουργία του εγκεφάλου και συγκεκριμένα αυτή που σχετίζεται με τη μνήμη. Έτσι, ο ασθενής χάνει σιγά σιγά τη μνήμη του, ενώ ταυτόχρονα τα κενά που δημιουργούνται τα καλύπτει ο ίδιος με επινοημένες αναμνήσεις. Ο πάσχων γίνεται λοιπόν τρόπον τινά συγγραφέας αφού προβαίνει ακούσια σε μια μυθοπλασία. Ο μύθος που επιλέγει να αφηγηθεί είναι η ίδια του η ζωή.

Βραβευμένο γαλλικό νεο-νουάρ του Marcus Malte, γραμμένο με την αυτοσχεδιαστική αλληλουχία μιας τζαζ σουίτας.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ένας πιανίστας μάγος. Ένας τραγουδιστής της πλάκας. Ένας τυφλός ακορντεονίστας. Ένας φιλόσοφος ταξιτζής. Τι γυρεύουν αυτοί οι τέσσερις παράταιροι άνθρωποι στην έπαυλη ενός πανύψηλου μονόχειρα ζωγράφου, στα προάστια του Παρισιού;

Του Αλέξανδρου Στεργιόπουλου

Ο J.G. Ballard στο βιβλίο του Εκτός Ελέγχου (εκδ. Άγρα) αποκαλύπτει τις λεπτές, γκρίζες αποχρώσεις των οικογενειακών σχέσεων. Εστιάζει σε αυτό που δεν φαίνεται και όμως είναι εκεί. Στους εν υπνώσει τρομοκρατικούς παράγοντες που μπορούν να ενεργοποιηθούν ανά πάσα στιγμή.

Για την τραυματική εκκρεμότητα απέναντι σε δεσμούς αίματος μιλάει το νέο βιβλίο του Χάρη Βλαβιανού «Το αίμα νερό».

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο «ντετέκτιβ Γαλιλαίο» χρησιμοποιεί τους νόμους της φυσικής ενάντια στους νόμους των μαθηματικών στην Αφοσίωση του Ύποπτου Χ του Ιάπωνα Κέιγκο Χιγκασίνο.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Η Γιασούκο Χαναόκα, μια διαζευγμένη νέα γυναίκα, μεγαλώνει μόνη την έφηβη κόρη της, δουλεύοντας σ' ένα μπέντο – ένα κατάστημα που πουλάει είδη για το σπίτι. Κι ενώ ελπίζει ότι έχει ξεμπερδέψει οριστικά από το βεβαρημένο παρελθόν της ως συνοδός κυρίων σε κακόφημα κλαμπ, ο πρώην σύζυγός της ο Τογκάσι εμφανίζεται ένα βράδυ απροειδοποίητα, με εκβιασμούς και απειλές.

Η διάσημη τριλογία του Paul Auster για την Νέα Υόρκη.

Του Γιώργου Βέη

Διάβασα απνευστί το έργο αυτό στo πρωτότυπο, εκεί ακριβώς που γράφτηκε, δηλαδή στη Νέα Υόρκη, όπου ζούσα κι εργαζόμουν όλη σχεδόν τη δεκαετία του 1980. Αν μη τι άλλο το τριμερές αυτό μυθιστόρημα, άριστα συγκερασμένο, με διαβεβαίωσε, μεταξύ άλλων, για την ύπαρξη μιας απώτερης υφής στη Μητρόπολη του Νέου Κόσμου, όπου το φαντασιακό και το μεταφυσικό μπορούν θαυμάσια να συνυπάρχουν, μεταξύ άλλων, δίπλα ακριβώς στα τεκμήρια της πλέον αναμφισβήτητης, της αδιάσειστης πραγματικότητας του συνεπούς με τον εαυτό του εμπορίου, της αυστηρής χρηματιστηριακής συναλλαγής και του εξορθολογισμού πλείστων συμπεριφορών.

Του Νίκου Ξένιου

Στον χώρο του ελληνικού δοκιμίου έκανε αισθητή την παρουσία του το τρίπτυχο Μεταμοντέρνος Έρως των Γιαγιάννου, Λαμπράκου και Νάκου, από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, με ενδιαφέρον επίμετρο του Στέφανου Ροζάνη.

Ο καθηγητής Δημήτρης Τζιόβας μελετά τη σχέση κουλτούρας και λογοτεχνίας.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Μία τάση που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τις τελευταίες δεκαετίες είναι αυτή που θέλει τη λογοτεχνία ως μέρος του ευρύτερου πολιτισμικού γίγνεσθαι να συνδιαλέγεται με άλλες φωνές όπως της επιστήμης, της κοινωνιολογίας, της πολιτικής, της θρησκείας κ.λπ. Μ’ αυτήν την οπτική γωνία, το να συζητάμε για το κείμενο, σαν να πρόκειται για ένα κλειστό σύμπαν, είναι πλέον παρωχημένη συνθήκη, καθώς έτσι κλείνουμε τα μάτια στα γενικότερα δεδομένα που τοποθετούν κάθε καλλιτεχνικό προϊόν στη διασταύρωση κοινωνικών και ιδεολογικών λεωφόρων.

Οκτώ αιώνες ελληνικής ιστορίας στο μυθιστόρημα Χάλκινο γένος (εκδ. Πατάκη) της Μαρίας Σκιαδαρέση.

Του Κώστα Δρουγαλά

Το Χάλκινο γένος της Μαρίας Σκιαδαρέση (Αθήνα 1956) είναι ένα «μυθιστόρημα εποχής», όπως το αποκαλεί η ίδια η συγγραφέας στον Επίλογο του βιβλίου, και οφείλει τον τίτλο του σε έναν στίχο του Ησίοδου από το Έργα και Ημέραι, που κάνει λόγο για το «χάλκινο γένος», αυτό των θνητών ανθρώπων.

38 σημαντικοί στοχαστές της εποχής μας συνομίλησαν με τον Τάσο Τσακίρογλου στο βιβλίο «Πρόσωπα της απομάγευσης» (εκδ. Οκτώ).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Μια ερωτική ιστορία από την Κατοχή μέχρι τον Εμφύλιο στο μυθιστόρημα Νικήτας Δέλτα της Μαριλένας Παπαϊωάννου. 

Της Μαριαλένας Σπυροπούλου*

Οι κοινωνικές καταστάσεις δημιουργούν ήρωες ή οι ήρωες υπάρχουν και απλώς αναδεικνύονται ανάλογα με τις κοινωνικές καταστάσεις; Το μυθιστόρημα της Μαριλένας Παπαϊωάννου τοποθετείται χρονικά στην περίοδο της Κατοχής της Ελλάδας από τους Γερμανούς και φτάνει μέχρι τον Εμφύλιο. Περιγράφεται μέσα από τις προσωπικές αφηγήσεις των ηρώων η προσπάθειά τους όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά και να ζήσουν. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι το κέντρο βάρους του μυθιστορήματος είναι η ακρίβεια της περιγραφής της ιστορικής αυτής περιόδου.

Η ιστορικός Παναγιώτα Νάζου «ξύνει πληγές» στο βιβλίο της Νύφες με προξενιό.

Του Κώστα Κατσάπη*

Είναι γνωστό το περιεχόμενο που έδωσε κάποτε ο Σαρτρ στην έννοια του διανοούμενου: «διανοούμενος», υποστήριξε, είναι «αυτός που φυτρώνει εκεί που δεν τον σπέρνουν». Παραφράζοντας την παραπάνω διατύπωση θα λέγαμε ότι ένα από τα καθήκοντα του ιστορικού είναι και το παρακάτω: να ξύνει πληγές.

Μετά το μοντέρνο, μετά την ζωή, μετά την ευτυχία... Για τη συλλογή «Μετά» του Σταύρου Σταυρόπουλου.

Του Μάνου Στεφανίδη*

Όταν διάβασα το πρόσφατο βιβλίο του Σταύρου Σταυρόπουλου, θυμήθηκα κείμενά του στην Ελευθεροτυπία, θυμήθηκα παλιότερα βιβλία του, θυμήθηκα το Πιο νύχτα δεν γίνεται (εκδ. Οξύ), και αναρωτήθηκα τι υπάρχει εδώ, στο Μετά (εκδ. Απόπειρα).

Η νέα συλλογή διηγημάτων του Ανδρέα Μήτσου, πολυεπίπεδη τοιχογραφία που αποτυπώνει ποικίλες ανθρώπινες σχέσεις.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Το κειμενικό σύμπαν του Ανδρέα Μήτσου συνεχίζει να διευρύνεται με γεγονότα που παραβιάζουν την αντικειμενική πραγματικότητα, την κοινώς αποδεκτή λογική, την φυσική κατάσταση των πραγμάτων.

Τρία νέα βιβλία με την πεποίθηση ότι η επιστήμη και τα γράμματα είναι σε θέση να δώσουν ώθηση στην ανθρωπότητα.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Στο πλαίσιο της διερεύνησης της ανθρώπινης ιστορίας, η λογοτεχνία ανέδειξε κατά καιρούς εθνικές μορφές, σπουδαίους πολεμιστές και σημαντικές πολιτικές φυσιογνωμίες. Η μετακίνηση όμως, εδώ και χρόνια, της προσοχής μας από το στρατιωτικό και πολιτικό σκηνικό στα κοινωνικά και πολιτισμικά γεγονότα έφερε τόσο την Ιστοριογραφία όσο και την πεζογραφία σε νέες ατραπούς· αν επικεντρωθούμε ειδικά στην τελευταία, μπορούμε να δούμε ότι αυτή επιχειρεί να αναδείξει όχι μόνο ηρωικές προσωπικότητες αλλά και πρόσωπα από τον χώρο των γραμμάτων και των επιστημών. Κάτι τέτοιο εξηγείται από τη διάθεση να προβληθεί η πρόοδος της ανθρωπότητας, να αναδειχθεί η ιδέα της κοινωνικής και πνευματικής ανάπτυξης και έτσι να φανεί –πίσω από τις μάχες και τις συνθήκες– πώς εξελίχθηκε η σκέψη και η κοινωνία.

Του Νίκου Ξένιου

O Ότα Πάβελ (πατρ: Πόππερ) γεννήθηκε στην Πράγα το 1931. Στο αφήγημα «Στην υπηρεσία της Σουηδίας», πρώτο της συλλογής Μια ζωή ψαρεύοντας (που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ίκαρος» σε άψογη μετάφραση του Κώστα Τσίβου), αναπολεί, με κατανόηση, αυτοσαρκασμό και συμπάθεια, τον πατέρα του (έναν επιτυχημένο πωλητή συσκευών, που υπήρξε ίνδαλμα της παιδικής του ηλικίας). Στο βιβλίο αυτό οι δρυμοί της Τσεχίας μετατρέπονται σε ένα απέραντο στίβο μάχης, τα θυελλώδη επεισόδια της οποίας ο συγγραφέας τα καταγράφει από το παρατηρητήριο μιας ερμητικής παιδικής ηλικίας, κρατώντας πεισματικά ένα καλάμι ψαρέματος.

Ο ποιητής Γιώργος Δουατζής καταγράφει εννέα ιστορίες στη συλλογή διηγημάτων του Η άλλη λέξη.

Της Χρυσοξένης Προκοπάκη

Τι γίνεται όταν τα αντικείμενα παίρνουν τη θέση των ανθρώπων; Τι γίνεται όταν οι απόντες γεμίζουν το κενό που αφήνουν οι παρόντες; Και όταν ένας σκύλος παίρνει το λόγο και μαλώνει το αφεντικό του για τη «συναισθηματική του καχεξία»; Τι γίνεται όταν ένας ποιητής αφήνει για λίγο την ποίηση και καταπιάνεται με τον πεζό λόγο;

Τι διαφοροποιεί ένα προϊόν από ένα έργο τέχνης; Απαντά ο Άρθουρ Ντάντο στη μελέτη Τι είναι αυτό που το λένε τέχνη.

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Γιατί το αντίγραφο ενός διαφημιστικού κιβωτίου απορρυπαντικού μπορεί να συνιστά τέχνη; Ο τεχνοκριτικός και φιλόσοφος Arthur C.Danto απαντά στο ερώτημα, χτίζοντας μια θεωρία που αξιώνει να λειτουργήσει ως λυδία λίθος για την εξακρίβωση της καλλιτεχνικής ταυτότητας έργων τέχνης που δεν «μοιάζουν» με έργα τέχνης.

Το βιβλίο αναφοράς της Αγγλικής Λογοτεχνίας του Τζέφρι Τσώσερ «Ιστορίες του Καντέρμπερυ» για πρώτη φορά στα ελληνικά σε μετάφραση Δημοσθένη Κορδοπάτη, κυκλοφορορεί από τις εκδόσεις Μελάνι.

Του Γιώργου Λαμπράκου