Τα δώρα των Γιορτών: Βιβλία με νόημα γι’ αυτούς που νοιαζόμαστε

Τι να διαλέξεις, όμως, μέσα από αυτήν τη βιβλιοθάλασσα; Και ποιο βιβλίο θα εκτιμηθεί δεόντως από το εκάστοτε πρόσωπο; Ταιριάξαμε, λοιπόν, λίγο και σαν παιχνίδι, βιβλία με διαθέσεις ή τύπους ανθρώπων ή καταστάσεις, με την έγνοια να φανούμε χρήσιμοι.

Ιδού μερικές ιδέες! 

Για όσες και όσους έχουν πάρει πολλή αγάπη και συνεχίζουν να ζητούν… MOOOOORE!

Το δέντρο που έδινε, Shel Silverstein (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Διόπτρα)

Έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα, μετά από εξήντα χρόνια αδιάκοπης εκδοτικής παρουσίας. Δείχνει και είναι ένα απλό βιβλίο, αλλά αφού το τελειώσει το αγαπημένο πρόσωπο, δύσκολα θα συγκρατήσει τα δάκρυά του.

Το αγόρι, ο τυφλοπόντικας, η αλεπού και το άλογο - Η Ιστορία ζωντανεύει, Charlie Mackesy (μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Παπαδόπουλος)

Mια ιστορία φιλίας ανάμεσα σ' ένα μικρό παιδί με περίσσια περιέργεια για τον κόσμο γύρω του, έναν τυφλοπόντικα λαίμαργο και γεμάτο ζωή, μια αλεπού κουρασμένη από τις κακουχίες, κι ένα σοφό και ευγενικό άλογο.

Εδώ, σε συσκευασία δώρου για τις Γιορτές, η εκδοχή του εξαιρετικά επιτυχημένου βιβλίου που προέκυψε έπειτα από την κινηματογραφική του μεταφορά. Για μικρούς, μεγάλους και άλλους.

Για όσες / όσους πιστεύουν ότι πάντα «το βιβλίο είναι καλύτερο»

Ο θρίαμβος και η τραγωγία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, Kai Bird και Martin J. Sherwin (μτφρ. Μαριλένα Κορωναίου, εκδ. Τραυλός)

Τις περισσότερες φορές είναι αλήθεια. Σε αυτήν την περίπτωση, για να είμαστε ειλικρινείς, τα δύο «προϊόντα» δεν είναι συγκρίσιμα. Είναι αδύνατον μέσα σε τρεις ώρες να μεταφερθεί στον οθόνη αυτή η δουλειά δεκαπέντε χρόνων, που απέφερε στους συγγραφείς του ένα βραβείο Πούλιτζερ και άλλαξε για πάντα την εικόνα που είχαμε διαμορφώσει για τον Τζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, αλλά και τις ΗΠΑ των δεκαετιών '50 και '60. Τούτη η special έκδοση έγινε επ’ αφορμή της κυκλοφορίας της ταινίας και πρόκειται για έκδοση state of the art.

Φροντίστε να αγαπάτε πολύ το πρόσωπο, διαφορετικά δεν το αξίζει τέτοιο βιβλίο. 

Για όσους / όσες διάβασαν τον Χαράρι και θα ήθελαν κάτι περισσότερο

Η αυγή των πάντων – Μια καινούργια ιστορία της ανθρωπότητας, David Graeber, David Wengrow (μτφρ. Χριστόδουλος Λιθαρής, εκδ. Διόπτρα)

Να το ξεκαθαρίσουμε. Η Αυγή των πάντων δεν είναι ένα εύκολο βιβλίο. Αν και αποτελεί μια «απάντηση» στον Γιουβάλ Νώε Χαράρι, τον οποίον οι συγγραφείς του μέμφονται για γενικεύσεις και απλουστεύεις, δεν έχει γραφτεί με τη μέριμνα για εκλαΐκευση που χαρακτηρίζει τα βιβλία του Ισραηλινού σταρ της διανόησης. Είναι ένα έργο που διαβάζεται χωρίς να προϋποθέτει ειδικές γνώσεις, αλλά απαιτεί αφοσίωση και γνήσια διάθεση για να μάθεις και να καταλάβεις. Εξετάζει μερικές χιλιάδες χρόνια της ύπαρξης του ανθρώπου στον πλανήτη, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, κι ανατρέπει πολλές ευρέως διαδεδομένες πεποιθήσεις για τον πρωτόγονο άνθρωπο, τους τροφοσυλλέκτες, τη γεωργία και τη σχέση της με την ανάπτυξη της κοινωνίας και του πολιτισμού.

Οι συγγραφείς του, ο διάσημος αναρχικός ανθρωπολόγος David Graeber και ο λαμπρός αρχαιολόγος David Wengrow εργάστηκαν μαζί άοκνα, καλύπτοντας ο ένας τα κενά του άλλου, έτσι που το αποτέλεσμα είναι μνημειώδες.

Για όσους / όσες αγαπούν την τέχνη

Δύο επιλογές, πολύ διαφορετικές, και οι δύο εξαιρετικές:

Η ιστορία της τέχνης σε 21 γάτες, Nia Gould (εκδ. Φουρφουρί)

Πρωτότυπη έκδοση με αισθητική άποψη και στιλ. Έχει μέγεθος βιβλίου coffee-table και είναι χάρμα οφθαλμών να το ξεφυλλίζεις.

Μικρή ιστορία της τέχνης, Άλκης Χαραλαμπίδης (εκδ. University Studio Press)

Στο βιβλίο εξετάζεται η τέχνη της Δύσης από το 30.000 π.Χ. περίπου ως τις μέρες μας. Η διάρθρωση είναι εργοκεντρική, το κλειδί δηλαδή για τη γνωριμία με την καλλιτεχνική δημιουργία και την κατανόησή της είναι τα ίδια τα έργα. Το βιβλίο έχει μικρό φορμά και χρηστικό χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, είναι ιδανικό δώρο για μη ειδικούς, που όμως δεν τους λείπει η περιέργεια και η επιθυμία για γνώση.

Για όσους / όσες έλκονται από τον κόσμο των επιχειρήσεων

Ιστορία των επιχειρήσεων Ωνάση, 1924-1975, επιστημονική επιμέλεια: Τζελίνα Χαρλαύτη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και Ίδρυμα Ωνάση.

Ο Ωνάσης υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους επιχειρηματίες του εικοστού αιώνα, αλλάζοντας εν πολλοίς το πώς παίζεται το παιχνίδι σε πολύ υψηλό επίπεδο, δηλαδή παγκοσμίως. Σε αυτήν την πολυτελή και πλούσια έκδοση, που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση, θα βρείτε κάθε πλευρά της πολυσχιδούς δραστηριότητας που επιχειρηματία, με μοναδικό οπτικό υλικό.

Για όσους / όσες αγαπούν τα κόμικς, τον Δάντη ή/και τον Καζαντζάκη

Δυο θαυμάσιες δουλειές από δύο από τους κορυφαίους κομίστες στη χώρα μας, με αναφορά στα δύο σημαντικότερα μυθιστορήματα του Νίκου Καζαντζάκη.

Αν πρόκειται για έφηβο, ίσως ο Καπετάν Μιχάλης του Παναγιώτη Πανταζή να αποτελεί μια πιο ασφαλή λύση, μια και είναι ένα κόμικ φτιαγμένο με κλασικό τρόπο, καρέ καρέ, και με αφήγηση ομαλή. Αν πάλι είναι έφηβος με εικαστικές ή συγγραφικές ανησυχίες, ο Ζοrμπάς του Soloup θα τον κρατήσει απασχολημένο για καιρό.

Δεν είναι απλώς βιβλία-εισαγωγές στον Νίκο Καζαντζάκη, αλλά αυθύπαρκτα έργα. Κι αν διχάζεσαι, ζητάς να σου φτιάξουν στην Πολιτεία (ή όπου αλλού θα πας) ένα ωραίο πακέτο. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων: είναι βιβλία που διαβάζονται και από εφήβους και νέους, όχι βιλία για εφήβους και νέους.

Η Κόλαση του Δάντη, εικονογράφηση και κείμενο Paul & Gaetan Brizzi (εκδ. Οξύ)

Μια έκδοση κομψοτέχνημα. Αν το πρόσωπο αγαπά τη ζωγραφική, και ειδικά το σχέδιο με μολύβι (ή πενάκι;), δεν θα σε ξεχάσει ποτέ – όχι σύντομα, σε κάθε περίπτωση.

Για όσους / όσες θέλουν να διαβάσουν ένα κλασικό γαλλικό μυθιστόρημα

Μαντάμ Μποβαρί, Γκιστάβ Φλομπέρ (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Ψυχογιός)

Το μυθιστόρημα του Φλομπέρ με την ηρωίδα που χάρισε τον όνομά της σε ένα ψυχολογικό σύνδρομο (τον «μποβαρισμό», δηλαδή στην ψυχική τάση να ζει κανείς φαντασιωσικά τη συναισθηματική κι ερωτική του ζωή) είναι ταυτόχρονα ένα επίτευγμα αφηγηματικής γραφής. Η μετάφραση της Ρίτας Κολαΐτη στέκεται στο ύψος του μεγάλου στιλίστα της γαλλικής λογοτεχνίας και αποτελεί πλέον μονόδρομο.

Για όσους / όσες θέλουν να διαβάσουν ένα κλασικό αγγλικό μυθιστόρημα

Τα έγγραφα Πίκγουικ, Charles Dickens (μτφρ. Ρένα Χάτχουτ, εκδ. Gutenberg, 2 τόμοι)

Τα Έγγραφα Πίκγουικ είναι το πρώτο μυθιστόρημα (1836) του Ντίκενς και ένα από τα γνωστότερα σατιρικά έργα της αγγλικής λογοτεχνίας, με το οποίο ο 24χρονος τότε συγγραφέας έγινε πασίγνωστος. Μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά και κυκλοφορεί σε δύο τόμους, με τη γνωστή τυποτεχνική ποιότητα των σειρών ξένης λογοτεχνίας των εκδόσεων Gutenberg.

Για όσους / όσες θα εκτιμήσουν ένα παιγνιώδες και ευφυές μυθιστόρημα

Ζωή, Οδηγίες χρήσεως, ΖορΖ Περέκ (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ύψιλον)

Ένα από τα πιο πρωτότυπα και ιδιοφυή μυθιστορήματα που έχουν γραφτεί, επανεκδόθηκε λίγες μέρες πριν, σε αναθεωρημένη έκδοση, με επίμετρο του μετρ μεταφραστή Αχιλλέα Κυριακίδη.

Ας του δώσουμε τον λόγο:

«Το "Ζωή οδηγίες χρήσεως" δεν είναι παρά η αστραπιαία ματιά στο εσωτερικό μιας τυπικής παρισινής πολυκατοικίας, όπως μας το αποκαλύπτει μια νοητή, στιγμιαία κάτοψη. Όλοι οι ένοικοι αυτής της πολυκατοικίας συλλαμβάνονται από τον φωτογραφικό φακό του Περέκ σ' αυτό που κάνουν εκείνην ακριβώς τη στιγμή. Όμως ο Περέκ δεν αρκείται σε ό,τι του αποκαλύπτουν οι δύο διαστάσεις της φωτογραφίας, αλλά προχωράει και σε μια τρίτη διάσταση, το βάθος, που δεν είναι παρά ο Χρόνος. Κάθε πράγμα -πόσο μάλλον κάθε άνθρωπος- δεν είναι μόνον αυτό που φαίνεται, αλλά, κυρίως, αυτό που είναι. [...] Δημιουργείται έτσι ένα άπειρο και ιλιγγιώδες πλέγμα ιστοριών, που εφορμώνται απ' αυτή τη στιγμιαία θέαση, απ' αυτό το «κλικ» της φωτογραφικής μηχανής, και αναπτύσσονται προς μια τρίτη διάσταση: εις βάθος».

Για όσους / όσες αγαπούν τη σύγχρονη αμερικανική λογοτεχνία

Η Καρδερίνα, Donna Tartt (μτφρ. Μιχάλης Δελέγκος, εκδ. Διόπτρα)

«Το παράλογο δεν απελευθερώνει, δεσμεύει» [Αλμπέρ Καμύ]

Διαβάζω ξανά τούτες τις μέρες το σπουδαίο μυθιστόρημα της Donna Tartt, στη νέα μετάφραση, του Μιχάλη Δελέγκου, για τις εκδόσεις Διόπτρα που εκδίδουν ξανά τα λίγα πλην πολύ σημαντικά βιβλία της Αμερικανίδας. Η παραπάνω φράση του Καμύ, πέντε λέξεις μοναχά, που παρατίθεται ως προμετωπίδα, είναι μυστηριώδης, κρυπτική και, την ίδια στιγμή, τόσο αληθινή που τρομάζει.

Μυθιστόρημα χιλίων σελίδων που δεν θες να το αφήσεις, όχι επειδή είναι page turner, αλλά επειδή κάθε φράση του έχει νόημα και εσωτερική δύναμη. 

Για όσους / όσες θα εκτιμήσουν ένα έργο της κλασικής γαλλικής γραμματείας

Γαργαντούας - Πανταγκρυέλ - Πανταγκρυελίνειον προγνωσιάριο, Francois Rabelais (μτφρ. Φίλιππος Δρακονταειδής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)

Ένα κλασικό αριστούργημα της γαλλικής γραμματείας, σε μια νέα έκδοση της λεπτοδουλεμένης μετάφρασης του Δρακονταειδή. Αν το πρόσωπο αγαπάει σε βάθος τη γαλλική γραμματεία και γενικότερα τη λογοτεχνία, θα κρατήσει τη μέρα που θα ανοίξει το δώρο του για πολύ καιρό στη μνήμη του. Η έκδοση, πολυτελής και ιδιαίτερα φροντισμένη, είναι αντάξια του έργου.

Ο Φρανσουά Ραμπελαί (1483-1553) πρόσθεσε στην ευρωπαϊκή Αναγέννηση το μεγαλείο της φυσικής και πνευματικής ζωής με οδηγούς δύο γίγαντες: τον πατέρα Γαργαντούα και τον γιο Πανταγκρυέλ, με συνοδούς και φίλους, που οι ανθρώπινες διαστάσεις τους είναι πρότυπα ηθικής, παιδείας, ειρήνης, φιλίας. Μια ομάδα που διασχίζει τα άγονα και απονεκρωμένα εδάφη του σχολαστικισμού, της θρησκευτικής και πολιτικής απάτης, μάχεται τον παραλογισμό της εξουσίας. Όσο για το ύφος και τη γλώσσα, η ακριβολογία συνυφαίνεται με τη βωμολοχία και τη γελοιοποίηση, δημιουργώντας τον μοναδικό "ραμπελαισιανό" κανόνα.

Ο Καζαμίας με τίτλο Πανταγκρυελίνειον Προγνωσιάριον για το έτος 1533 μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Ο αναγνώστης μπορεί να τον συμβουλευτεί, υψώνοντας το ποτήρι του προς τιμήν του πνεύματος του Ραμπελαί.

Για όσους / όσες πενθούν

Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας, Πλούταρχος – Μέγας Βασίλειος (εισαγ.-μτφρ.-σχόλια: Ιωάννης Πλεξίδας, εκδ. Γραφή)

Και τα δύο κείμενα απευθύνονται σε γονείς που έχουν χάσει το παιδί τους. Στην πρώτη περίπτωση, ο Πλούταρχος μιλάει στην γυναίκα του, και το παιδί περί του οποίου γίνεται λόγος είναι και δικό του παιδί. Από τον Μέγα Βασίλειο επιλέγονται δύο παρηγορητικές επιστολές. Σε κάθε σελίδα, έχουμε στα αριστερά το αρχαίο κείμενο (ελληνιστικό, στην περίπτωση του Μεγάλου Βασιλείου), και δεξιά το μετάφρασμα. Φροντισμένη έκδοση, με πολλούς αποδέκτες, με τον παρηγορητικό λόγο των δύο αντρών να μας αγγίζει όλους.

Δεν πρόκειται, επομένως, για πραγματείες, αλλά για λόγια βγαλμένα μέσα από τη ζωή, λόγια βγαλμένα μέσα από την καρδιά, λόγια που λειτουργούν ως φωτοστάτες στα σκοτεινά μονοπάτια της απώλειας και του πένθους φωτίζοντας τις ψυχές εκείνων που θρηνούν για τους αγαπημένους τους.

Για όσες / όσους θέλουν να γνωρίζουν

Σεφαραδίτες, 1492-1932 - Από την Ισπανία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την ελληνική Θεσσαλονίκη, Ιακώβ Σιμπή, Καρίνα Λάμψα (εκδ. Καπόν)

Μέχρι το 1943 στη Θεσσαλονίκη ζούσε και άκμαζε μια μεγάλη εβραϊκή κοινότητα. Από τα περίπου 56.000 μέλη της δεν απέμεναν μεταπολεμικά παρά μερικές εκατοντάδες ψυχές. Για τα γιατί αυτής της αδιανόητης ιστορίας πολλά έχουν γραφτεί και λεχθεί, όπως και για τα ντροπιαστικά που ακολούθησαν με τις περιουσίες των ανθρώπων που χάθηκαν, με ευθύνη και του ελληνική κράτους. Αυτά, για το «μετά». Για το πριν, μέχρι το 1932, υπάρχει πλέον τούτο το πληρέστατο βιβλίο, που βέβαια έχει μια στόχευση πολύ ευρύτερη.

Στα τέλη του 15ου αιώνα, εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίοι που αρνήθηκαν να προσηλυτιστούν στον χριστιανισμό απελάθηκαν από την Ισπανία, αφήνοντας πίσω τους ένα θαυμαστό παρελθόν. Μετά από πολλές περιπέτειες, οι περισσότεροι Σεφαραδίτες (Σφαράντ σημαίνει Ισπανία), κατέφυγαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπου με τις δεξιότητές τους, την τεχνογνωσία τους και τον πολιτισμό τους, οικοδόμησαν μια νέα ζωή. Εγκαταστάθηκαν στις μεγάλες πόλεις-λιμάνια, ίδρυσαν δεκάδες κοινότητες με προχωρημένη μορφή αυτονομίας και διέπρεψαν στην ιατρική, τη διπλωματία και το διεθνές εμπόριο. Ειδικότερα η κοινότητα της Θεσσαλονίκης αναπτύχθηκε με γοργούς ρυθμούς, γνώρισε ημέρες δόξας, και η αίγλη της ως "Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων" διατηρήθηκε για εκατοντάδες χρόνια αφότου έδυσε ο ήλιος της. Πέντε αιώνες αργότερα, οι περισσότεροι Σεφαραδίτες της Θεσσαλονίκης βρήκαν τραγικό θάνατο στο Άουσβιτς.

Μια έκδοση-κόσμημα με εξαιρετικό φωτογραφικό και οπτικό υλικό.

Για όσες / όσους θέλουν να πλησιάσουν μεγάλες προσωπικότητες της μουσικής

Γίνεται παρεξήγηση και δίνουν την εξήγηση, Φώτης Απέργης (εκδ. Άγκυρα)

Ο γνωστός δημοσιογράφος αποθησαυρίζει άγνωστες ιστορίες και εξομολογήσεις διάσημων καλλιτεχνών, από τον Μίκη Θεοδωράκη έως τον Τζέιμς Μπράουν, κι από τον Διονύση Σαββόπουλο και τον Μάνο Λοΐζο έως τον Λέοναρντ Μπέρνσταϊν και τον Πολ Μακ Κάρτνεϊ.

Άγνωστες ιστορίες και εξομολογήσεις διάσημων καλλιτεχνών που φανερώνουν ότι η παραγωγή της τέχνης είχε κάποτε μεγαλύτερη σημασία από την τέχνη της παραγωγής.

Για φερέλπιδες συγγραφείς ή/και φανατικούς αναγνώστες

Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν κάμποσα πολύ καλά βιβλία, και δυσκολεύτηκα να διαλέξω ένα. Προτείνω πέντε, τα οποία μπορούν να γίνουν δώρα σε διάφορους συνδυασμούς. Η περίπτωση για ένα πακέτο με τα πέντε βιβλία μαζί δεν πρέπει να αποκλείεται – αρκεί να γίνουν πρώτα οι απαραίτητοι υπολογισμοί.

Ο φίλος, Sigrid Nunez (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Gutenberg)

Ξεκινώ με το παλιότερο (δεν είναι φετινό βιβλίο) και το μόνο στην κατηγορία που είναι μυθιστόρημα. Αν το πρόσωπο γράφει ή ονειρεύεται να γράψει, ή αν έστω διαβάζει πολύ, αποκλείεται να μην εκτιμήσει αυτό το διαμαντάκι. Τιμήθηκε και με National Book Award, αν ο δικός μου λόγος δεν σου αρκεί. Αξέχαστο, γλυκόπικρο, βαθύ. (Μεταξύ μας: καθένας που αγαπάει τη λογοτεχνία, θα το εκτιμήσει).

Πώς δουλεύει η λογοτεχνία, Τζέημς Γουντ (μτφρ. Κώστας Σπαθαράκης, εκδ. Αντίποδες)

Κρύβει μέσα του ένα εγχειρίδιο δημιουργικής γραφής, αλλά είναι πολλά περισσότερα. Βιβλίο γραμμένο από έναν από τους σπουδαιότερους κριτικούς λογοτεχνίας εν ζωή, γεμάτο αγάπη για τη λογοτεχνία και την ανάγνωση, κόντρα στον μεταμοντέρνο σχετικισμό της εποχής. Το πρόσωπο θα το εκτιμήσει μόνο αν έχει ήδη πολλά βιβλία στη βιβλιοθήκη του (και έχει διαβάσει τα περισσότερα). Εν ολίγοις, δεν είναι για χλιαρούς αναγνώστες ή για αρχάριους συγγραφείς.

Πώς να διαβάζουμε λογοτεχνία, Terry Eagleton (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Πεδίο)

Ο Τέρυ Ίγκλετον είναι ο γνωστότερος και πιο επιδραστικός θεωρητικός λογοτεχνίας στη Μεγάλη Βρετανία. Αν κάτι χαρακτηρίζει το γράψιμό του είναι οι τολμηρές υποθέσεις και η προκλητικότητά του. Μπορεί να διαφωνήσεις μαζί του, αλλά στιγμή δεν θα πλήξεις. Στους αντίποδες της βαρετής φιλολογίας, η λογοτεχνία εμφανίζεται έτσι όπως είναι: συναρπαστική και σε διαρκή σύνδεση με τη ζωή.

Τα μυστικά της συγγραφής - Απόσταγμα σοφίας 66 κορυφαίων δημιουργών (επιλογή κειμένων, μετάφραση: Σόλων Παπαγεωργίου, εκδ. Key Books).

Αυτό το βιβλίο, πάλι, είναι για όλες και όλους. Δεν προϋποθέτει πολλά, πέραν του να σε ενδιαφέρει τι έχει να πει ένας κορυφαίος συγγραφέας για την τέχνη του (66 κορυφαίοι συγγραφείς, εν προκειμένω). Σε αυτήν την έκδοση εμπλέκομαι και προσωπικά, κι όχι μονάχα επειδή υπογράφω τον πρόλογο. Αυτός δεν είναι λόγος να μην το κάνετε δώρο στο πρόσωπο, αν το πρόσωπο εμπίπτει στην γενική κατηγορία του βιβλιόφιλου. Συμπυκνωμένη γνώση, χωρίς ευκολίες, με ανεμπόδιστη πρόσβαση.

Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχήν, George Saunders (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκη)

Άρτι αφιχθέν, κι ως εκ τούτου αδιάβαστο ακόμη, αλλά τι σημασία έχει; Όσοι έχουμε διαβάσει τον Σόντερς, κι ακόμη περισσότερο όσοι τον έχουμε δει από κοντά να μιλάει για τη γραφή (καλοκαιράκι, στο αίθριο του Πόλις, στην πάλαι ποτέ Στοά του βιβλίου, λίγα χρόνια πριν), ξέρουμε ότι αποκλείεται να μην αξίζει κάθε σελίδα του. Προσοχή στον υπότιτλο: Όπου τέσσερις κλασικοί δίνουν μαθήματα δημιουργικής γραφής, ανάγνωσης και ζωής.

Τι άλλο να ζητήσει κανείς;

Για όσες / όσους αγαπούν τον κινηματογράφο

Το ποτάμι του χρόνου (μια ερωτική επιστολή προς την τέχνη του κινηματογράφου), του Μιχάλη Μακρόπουλου (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)

Μια καλαίσθητη έκδοση, αν το πρόσωπο αγαπάει με πάθος και σε βάθος το σινεμά. Με πλήθος αναφορές, σκέψεις, αναλύσεις, από τον Χίτσκοκ μέχρι τον Ταρκόφσκι.

Το σινεμά είναι ψέματα, το σινεμά είναι αλήθεια. Για μιάμιση ώρα είναι η μόνη αλήθεια. Κυλά στον δικό του χρόνο έξω από τον χρόνο… Μια ταινία είναι ένα πλήρης κόσμος. Δεν τον πιστεύουμε γιατί είναι αληθινός. Είναι αληθινός γιατί τον πιστεύουμε. Η αλήθεια του είναι πλασμένη από φως, υποκριτική, γωνίες λήψης, κινήσεις της κάμερας.

Για όσες / όσους αγαπούν τον Νίκο Καζαντζάκη

Ποτέ πριν ο Καζαντζάκης δεν έχει βγει με τόση φροντίδα, τόση επιμέλεια και καλαισθησία. Αυτό ισχύει βέβαια και για τις απλές, χαρτόδετες εκδόσεις από τη Διόπτρα, αλλά κορυφώνεται με τις σκληρόδετες (πανόδετες) εκδόσεις πολλών έργων του που κυκλοφόρησαν πριν από τις Γιορτές: Με τις Κόκκινες εκδόσεις. Στο εξώφυλλο, δεν αναγράφεται καν ο τίτλος, αλλά μονάχα το «ιερογλυφικό» που επέλεξε ο Γιάννης Καρλόπουλος για τον εκάστοτε τίτλο. Στο εσωτερικό, βρίσκει κανείς εξαιρετικές εισαγωγές, σπάνια κείμενα, καλαισθησία και φροντίδα στη λεπτομέρεια.

Μιλώντας για δώρα, ο Καζαντζάκης σε αυτές τις εκδόσεις είναι πρώτα απ’ όλα δώρο προς τον εαυτό μας.

Δείτε τα, αλλά μην ξεχνάτε: Πηγαίνετε σε ένα βιβλιοπωλείο και πιάστε τα στα χέρια σας, ξεφυλλίστε τα, μυρίστε τα. Όπως και όλα τα άλλα βιβλία που σας ενδιαφέρουν. Τίποτε δεν υποκαθιστά την υλική σχέση με το βιβλίο, κάτι που μας το υπενθυμίζουν με τον καλύτερο τρόπο εκδόσεις σαν κι αυτές.

Για όσες / όσους αγαπούν την Άλκη Ζέη

Άλκη Ζέη, Μάτια σαν γαλάζια θάλασσα, Μαρίζα Ντεκάστρο (εκδ. Μεταίχμιο)

Ένα όμορφο βιβλίο, ταιριαστό στο ύφος και την ατμόσφαιρα τόσο με το έργο, όσο και με την προσωπικότητα της Άλκης Ζέη. Γραμμένο από την πολύπειρη Μαρία Ντεκάστρο, με προσοχή και αγάπη, και σε σχεδιασμό / καλλιτεχνική επιμέλεια της Δήμητρας Μηλιώνη, η οποία αξίζει ιδιαίτερα εύσημα για το πολύ καλαίσθητο αποτέλεσμα. Προσφέρεται για δώρο και σε παιδιά που έχουν ήδη μια επαφή με το έργο της Ζέη. 

Για όσες / όσους τους έλκουν τα μυστήρια

Έγκλημα στο Όριαν Εξπρές, Agatha Cristie (μτφρ. Χρήστος Καψάλης, εκδ. Ψυχογιός).

Κι αφού ο λόγος για σκληρόδετες εκδόσεις, ένα από τα πιο δημοφιλή έργα της Άγκαθα Κρίστι, που διαβάστηκε από εκατομμύρια αναγνώστες και μεταφέρθηκε επανειλημμένα στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, κυκλοφόρησε σε συλλεκτική σκληρόδετη έκδοση, με πρόλογο του Φίλιππου Φιλίππου.

«Ο δολοφόνος βρίσκεται εδώ, μαζί μας… Είναι στο τρένο αυτή τη στιγμή…»

Σε σκληρόδετη έκδοση κυκλοφόρησε επίσης ένα λιγότερο γνωστό της έργο, Τα Χριστούγεννα του Ηρακλή Πουαρό.

Για όσες / όσους αγαπούν τα αυτοκίνητα (και τα παράξενα)

Κριστίν, Stephen King (μτφρ. Νέστορας Χούνος, εκδ. Κλειδάριθμος)

Πώς μπορείς να κάνεις ήρωα (ηρωίδα, εν προκειμένου) ενός μυθιστορήματος ένα αυτοκίνητο, αποφεύγοντας τη γελοιοποίηση; Εδώ, ο μετρ παραδίδει μαθήματα για το πώς να χτίζεις χαρακτήρες και να στηρίζεις τη δράση πάνω τους, χωρίς να φοβάσαι να υιοθετήσεις ακόμη και τις πιο ακραίες υποθέσεις, αρκεί να ξέρεις πώς να τις υποστηρίξεις. Αν έχετε δει την ταινία του Κάρπεντερ, η οποία διασώζεται, διαβάστε πώς έγραψε ο Κινγκ την ιστορία και είμαι σίγουρος ότι θα αναφωνήσετε, γι’ ακόμη μια φορά: Το βιβλίο είναι καλύτερο!

Για ερωτευμένες / ερωτευμένους με εικαστικές ή/και ποιητικές ευαισθησίες

Το εικαστικό λεύκωμα Έλα λιγάκι πιο κοντά των Sigmataf και Αντώνη Γλυκού (εκδ. Key Books) δεν είναι για όλους. Ούτε εσύ όμως, ούτε το πρόσωπο για το οποίο προορίζεις το δώρο σου είστε «όλοι». Το εξώφυλλο, καλαίσθητο μεν, επουδενί προοιωνίζει τις χρωματικές συνθέσεις και την παλέτα των αισθημάτων που θα βρεις στο εσωτερικό του.

Σε ψάχνω στα παλιά βιβλία / και στα παλιά τραγούδια.

Για όσες / όσους θέλουν να εκφράσουν τον έρωτά τους και δεν βρίσκουν τα λόγια

Άσμα ασμάτων (μελέτη, μετάφραση από τα εβραϊκά, Ερνέστ Ρενάν, μετάφραση από τα γαλλικά: Ιφιγένεια Μποτουροπούλου, εκδ. Στερέωμα)

Στα 200 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου Γάλλου φιλολόγου, φιλοσόφου και ιστορικού Ερνέστ Ρενάν, οι εκδόσεις Στερέωμα κυκλοφορούν ένα ιδιαίτερο έργο του, τη μετάφραση και τον σχολιασμό του πιο ιδιαίτερου και βλάσφημου κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης.

Λίγες φορές ο έρωτας έχει υμνηθεί με τόσο βαθύ και αισθησιακό τρόπο. Το Άσμα Ασμάτων διαβαίνει τους αιώνες και παραμένει ένα από τα πιο αισθησιακά και απόλυτα ερωτικά ποιήματα που έχει γραφτεί ποτέ. Η συγκεκριμένη έκδοση περιλαμβάνει εισαγωγή από τη μεταφράστρια και το εκτενές δοκίμιο του Ρενάν με το οποίο υποστηρίζει την ιδιαίτερη, θεατρική απόδοση του ποιήματος.

Για όσες / όσους αγαπούν τη σύγχρονη ποίηση

Ο χρόνος είναι μάνα, Ocean Vuong (μτφρ. Δημήτρης Μαύρος, εκδ. Gutenberg)

Η νέα ποιητική συλλογή του βραβευμένου με το σημαντικό βραβείο αγγλόφωνης ποίησης, το T.S. Eliot, Όσεαν Βουόνγκ.

Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟΣ

Όποτε με ρωτάνε πώς είναι, τους λέω
φαντάσου να γεννιέσαι σ ᾽ ένα φλεγόμενο άσυλο
ανιάτων. Καθώς οι συγγενείς μου έλιωναν, στάθηκα στο
ένα πόδι, σήκωσα τα χέρια, έκλεισα τα μάτια κα σκεφτόμουν
δέντρο δέντρο δέντρο όσο ο θάνατος με προσπερνούσε – άθικτος.
Δεν ήξερα ότι ο θεός έβλεπε
σ᾽ εμάς μια αποτυχημένη
απόπειρα για παράδεισο. Δεν ήξερα ότι τα μάτια μου είχαν τρεις
αποχρώσεις του λευκού μα μόνο μία εικόνα
της μάνας μου.