Παρίσι, 1896. Ένας συγγραφέας σε απόγνωση ονόματι Υμπέρ Λυμπέρ επισκέπτεται έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ ονόματι Μορκόλ:
ΥΜΠΕΡ
Είναι πολύ ιδιαίτερη υπόθεση αυτή που με φέρνει εδώ.
ΜΟΡΚΟΛ
Μόνο ιδιαίτερες υποθέσεις χειρίζομαι, κύριε.
ΥΜΠΕΡ
Η δική μου είναι όλως ιδιαιτέρως ιδιαίτερη.
ΜΟΡΚΟΛ
Αυτό, αφήστε να το κρίνω εγώ.
ΥΜΠΕΡ
Διστάζω... προ της παραδοξότητος του πράγματος...
ΜΟΡΚΟΛ
Δεν ξέρετε τι έχουν ακούσει τ' αυτιά μου.
ΥΜΠΕΡ
Εντάξει, λοιπόν. Κατ' αρχάς, να σας συστηθώ: Υμπέρ Λυμπέρ, μυθιστοριογράφος κατ' επάγγελμα, για να μην πω και εκ φύσεως, και να μην προσθέσω σχετικής φήμης. Ως μυθιστοριογράφος, λοιπόν, γράφω μυθιστορήματα. Κι αφού γράφω μυθιστορήματα, έχω να κάνω με χαρακτήρες. Κι έρχομαι στο θέμα μου: ένας απ' αυτούς τους χαρακτήρες μου εξαφανίστηκε. Κυριολεκτικώς. Μόλις είχα αρχίσει να γράφω ένα μυθιστόρημα, δέκα σελίδες, δεκαπέντε το πολύ, ένα μυθιστόρημα στο οποίο εναπόθεσα όλες τις ελπίδες μου, κι ο κεντρικός μου χαρακτήρας, πριν καλά καλά τον σκιαγραφήσω, εξαφανίστηκε. Κι αφού, όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορώ να συνεχίσω χωρίς αυτόν, έρχομαι να σας ζητήσω να μου τον βρείτε.
ΜΟΡΚΟΛ
(ρεμβωδώς) Πόσο πιραντελικό...
Και έτσι ξεκινάει αυτό το σπαρταριστό "θεατρομυθιστόρημα" του Ρεμόν Κενό, που θέτει επί τάπητος το επί του παρόντος μεταφυσικό ερώτημα: "Τι θα κάνουμε, εμείς οι συγγραφείς, όταν αρχίσουμε να χάνουμε έναν έναν τους χαρακτήρες μας;". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Στο "Ζωή οδηγίες χρήσεως", ο Περέκ συλλαμβάνει ολόκληρο το Χρόνο ως μία χρονική στιγμή. Και τι είναι αυτό που βαλσαμώνει μια χρονική στιγμή; Η φωτογραφία. Ε, λοιπόν, το "Ζωή οδηγίες χρήσεως" δεν είναι τίποτ' άλλο, όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο για ένα μυθιστόρημα εξακοσίων σελίδων, από ένα ενσταντανέ. Αυτή η εντελώς φωτογραφική εκδοχή του Χρόνου δεσπόζει στο μυθιστόρημα, αλλά, χάρη στην ιδιοφυή της χρήση από τον συγγραφέα, δεν γίνεται αντιληπτή, ως τεχνική, παρά μόνο στο συγκλονιστικό τελευταίο κεφάλαιο. Εξηγούμαι: Το "Ζωή οδηγίες χρήσεως" δεν είναι παρά η αστραπιαία ματιά στο εσωτερικό μιας τυπικής παρισινής πολυκατοικίας, όπως μας το αποκαλύπτει μια νοητή, στιγμιαία κάτοψη. Όλοι οι ένοικοι αυτής της πολυκατοικίας συλλαμβάνονται από τον φωτογραφικό φακό του Περέκ σ' αυτό που κάνουν εκείνην ακριβώς τη στιγμή. Όμως ο Περέκ δεν αρκείται σε ό,τι του αποκαλύπτουν οι δύο διαστάσεις της φωτογραφίας, αλλά προχωράει και σε μια τρίτη διάσταση, το βάθος, που δεν είναι παρά ο Χρόνος. Κάθε πράγμα -πόσο μάλλον κάθε άνθρωπος- δεν είναι μόνον αυτό που φαίνεται, αλλά, κυρίως, αυτό που είναι. [...] Δημιουργείται έτσι ένα άπειρο και ιλιγγιώδες πλέγμα ιστοριών, που εφορμώνται απ' αυτή τη στιγμιαία θέαση, απ' αυτό το «κλικ» της φωτογραφικής μηχανής, και αναπτύσσονται προς μια τρίτη διάσταση: εις βάθος. Είναι όπως όταν κοιτάζουμε παλιές φωτογραφίες από εκδρομές, κι αρχίζει να δουλεύει η μνήμη, οι συνειρμοί. Κι επειδή αυτή η επίσκεψη στην πολυκατοικία εξομοιούται με μια εκδρομή όπου δε μας άφησαν να πάμε, ο Περέκ αναλαμβάνει να μας υποκαταστήσει τις αναμνήσεις. (Αχιλλέας Κυριακίδης, από το «Επίμετρο» της παρούσας έκδοσης)

«Ένα από τα μείζονα μυθιστορήματα του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα» (Κρίστιαν Γκρέινβιλ)
«Λεπτομερείς περιγραφές δωματίων, τοίχων, αντικειμένων, φύλλων εφημερίδων, περιοδικών, ανθρώπων κ.α., με φωτογραφική λεπτομέρεια που θυμίζει συλλέκτη, της πολυκατοικίας στην οδό Σιμόν-Κρυμπελλιέ του Παρισιού. Οι ιστορίες και οι περιγραφές των αντικειμένων ανταγωνίζονται επάξια αυτές των ανθρώπων στο μυθιστόρημα του Ζορζ Περέκ (1936-1982), «Ζωή: Οδηγίες Χρήσεως». Γοητευτικές ιστορίες σαν παραμύθια, που σχετίζονται περισσότερο ή λιγότερο χαλαρά με τους κατοίκους της πολυκατοικίας, όπως η αναζήτηση του Κυπέλλου, στο οποίο ο Ιωσήφ από Αριμαθαίας συνέλεξε το αίμα από τις πληγές του Ιησού ή την προσπάθεια του νεαρού εθνολόγου Μαρσέλ Άππεντσελ να ζήσει με τη φυλή των Κουμπού της Σουμάτρας. Το βιβλίο αποτελεί μια πολυφωνική σύνθεση, από τις μικρότερες ως τις μεγαλύτερες όψεις του καθημερινού. Η ζωή είναι τελικά ο κοινός τόπος, αλλά και το μέσο που βρίσκουν έκφραση, αναπτύσσονται και μεταβάλλονται οι ιδέες και οι μορφές. Η ζωή των εκάστοτε κατοίκων της πολυκατοικίας αναμιγνύονται στην παλέτα του Περέκ, φωτίζονται οι σκοτεινές γωνιές τους, φωτίζονται διαφορετικά οι παραμελημένες όψεις της ζωής και αυτό συνιστά τις «Οδηγίες Χρήσεως». Κατακερματίζοντας την πραγματικότητα σαν παζλ, η ανασύνθεσή της πρέπει να ανακαλύψει τις κρυφές ιδιορρυθμίες της σύνθεσης, να αποφύγει τις παγίδες του αποπροσανατολισμού και της μονομέρειας της συνήθειας. Μια πάλη μέχρι το τέλος, με το τελευταίο κομμάτι να μένει στα χέρια του Μπάρτελμπουθ και να μην είναι αυτό που ταιριάζει. Η μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη αντάξια του πρωτοτύπου.» (Δημήτρης Παλάζης, critique.gr)

«Όποιος περιμένει σκιαγράφηση χαρακτήρων, ψυχογραφήματα και αναλύσεις περί των κλασικών θεμάτων που απασχόλησαν και απασχολούν την πεζογραφία από καταβολής της, δεν θα τα βρει εδώ. Ο Περέκ είναι ένας «τζιχαντιστής» του πειραματικού μεταμοντέρνου λόγου, και χαρισματικά ναρκοθετεί την ασφαλή μετάβαση από το αρκτικό στο καταληκτικό κεφάλαιο με πληθώρα αντικειμένων. Και όμως, είναι τέτοια η πνοή που εμφυσά στο καθένα από αυτά, ώστε ολοκληρώνοντας έχουμε τη μαγική εντύπωση πως ζήσαμε τη ζωή, πως γνωρίσαμε από κοντά όλους τους χαρακτήρες των οποίων η φασματική ύπαρξη περιδιαβαίνει τις σελίδες». (Φώτης Καραμπεσίνης, bookpress.gr - 15/01/2020)

Γιατί αξίζει να διαβάσουμε σήμερα τη Ζαζί;
Σ' ένα κείμενό του από τη συλλογή Το ταξίδι στην Ελλάδα, ο Κενό γράφει ότι "ένα αριστούργημα είναι συγκρίσιμο μ' ένα βολβό από τον οποίο κάποιοι αρκούνται στο ν' αφαιρούν τον επιφανειακό φλοιό, ενώ άλλοι, λιγότεροι σε αριθμό, τον ξεφλουδίζουν: με λίγα λόγια, ένα αριστούργημα είναι σαν το κρεμμύδι".
Οπότε, ναι: τη Ζαζί μπορούμε και σήμερα να την απολαύσουμε για τη ροή του κειμένου, το χιούμορ και την πρωτοτυπία της σε πρώτη ανάγνωση, πρώτη φλούδα, όμως όσους θέλουν να ξεφλουδίσουν μπορεί να τους κάνει να σκεφτούν πάνω στις δυσκολίες, τα όρια και τις υπερβάσεις της τέχνης της μετάφρασης, αλλά, φυσικά, και τις αντιστάσεις, την προσαρμοστικότητα, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει και η δική μας γλώσσα.
Σήμερα και στην Ελλάδα, εδοκετόρα που λένε, ο Κενό είναι παρών. (Νίκος Αμανίτης, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Τι κάνετε σ' αυτά τα μέρη; Και τόσο αργά;"
"Κι εσάς τι σας κόφτει;" απάντησε ο αποκαλούμενος X.
"Ναι" είπε, "με κόφτει."
"Τότε" είπε ο άνδρας, "εν τοιαύτη περιπτώσει δηλαδή, το πράγμα αλλάζει."
"Μου επιτρέπετε, λοιπόν, να διατυπώσω γι' άλλη μία φορά την ερωτηματική πρόταση που σας υπόβαλλα πριν από λίγα λεπτά;"
"Υπέβαλα" είπε ο σκοτεινός.
"Υπέβαλλα" είπε ο Τρουσκαγιόν.
"Υπέβαλα, με ένα λάμδα."
"Υπέβαλα" είπε τελικά ο Τρουσκαγιόν. "Α, η γραμματική δεν είναι το φόρτε μου! Κι αν μούχει παίξει άσχημα παιχνίδια... Τ' αφήνουμε αυτό. Λοιπόν;"