Metaxas390

Για το βιβλίο του Σπυρίδωνα Γ. Πλουμίδη Το καθεστώς Ιωάννη Μεταξά (1936- 1941) (εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Η επιστήμη της ιστορίας είναι από τους λίγους τομείς της ελληνικής πραγματικότητας για τους οποίους μπορεί κανείς άφοβα να δηλώσει ότι τα τελευταία χρόνια –από τις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 2000– υπάρχει μεγάλη άνοδος, η οποία αντί να μειωθεί στα χρόνια της κρίσης, συνεχίζει με υψηλούς ποσοτικούς και πολύ ανώτερους ποιοτικά ρυθμούς. 

Οι δυο μείζονες ιστορικοί περίοδοι που απασχολούν παλαιότερους και ιδιαίτερα άξιους νέους ιστορικούς είναι η περίοδος του Μεγάλου Διχασμού και της Μικρασιατικής ήττας, με πρωταγωνιστή τον Ελευθέριο Βενιζέλο, και αυτή του Εμφυλίου. Αν και υπάρχουν ιδιαίτερα σημαντικές μελέτες και για την περίοδο της 4ης Αυγούστου και του Ιωάννη Μεταξά, φαίνεται πως αυτά τα χρόνια δεν έχουν τεθεί στο επίκεντρο του προβληματισμού των ιστορικών μας. Με αυτήν εδώ τη μελέτη του Σπυρίδωνα Γ. Πλουμίδη, Επίκουρου Καθηγητή Νεώτερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δίνονται αφορμές για εμπλουτισμό του προβληματισμού σχετικά με το καθεστώς Μεταξά.

Ένα καθεστώς το οποίο αντλούσε πολλά από τα πρότυπά του στον ιταλικό φασισμό και στον γερμανικό εθνικοσοσιαλισμό. 

Ένα καθεστώς το οποίο, όπως τονίζει ο συγγραφέας, αντλούσε πολλά από τα πρότυπά του στον ιταλικό φασισμό και στον γερμανικό εθνικοσοσιαλισμό. Ο κολεκτιβισμός, ο κορπορατισμός, ο αντιφιλελευθερισμός, ο ελιτισμός, ο ριζοσπαστικός αγροτισμός ήσαν μερικά από τα πρότυπα του φασισμού που ακολούθησε το καθεστώς Μεταξά. Δομικοί όμως παράγοντες που είχαν να κάνουν με τον χαρακτήρα του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού και την ιστορία του δεν επέτρεψαν τη μετατροπή του καθεστώτος σε φασιστικό. Βεβαίως η μελέτη δείχνει και μια άλλη διάσταση του πράγματος. Ο έξυπνος και ιδιαίτερα μορφωμένος Μεταξάς, ο άνθρωπος που στην κηδεία του πήγε ακόμη και ο νεαρός τότε κομμουνιστής Γρηγόρης Φαράκος, δεν αποτελούσε τυπικό εκπρόσωπο φασίστα ηγέτη.

Η μελέτη ξεκινά με την άνοδο του Μεταξά στην εξουσία. Δεν παρακολουθεί όμως καθόλου τις εξελίξεις που προηγήθηκαν της 4ης Αυγούστου. Αυτό κατά τη γνώμη μου αποτελεί μια έλλειψη της μελέτης, αφού οι επιτυχίες και οι αποτυχίες του καθεστώτος εξηγούνται εν πολλοίς και από την ατμόσφαιρα μέσα στην οποία αυτό γεννήθηκε, αλλά και από την ανάλυση των πολιτικών δυνάμεων της εποχής. Βεβαίως, αυτό σίγουρα δεν οφείλεται σε αβελτηρία του συγγραφέα, αλλά στην άποψή του ότι η δικτατορία του Μεταξά αποτελεί τομή στην ελληνική πολιτική ιστορία. Ακόμη όμως και έτσι να είναι, καμία τομή δεν είναι χωρίς προϊστορία και ιστορία.

Ο αντικοινοβουλευτισμός του νέου καθεστώτος φυσικά και δεν ήταν κάτι το καινοφανές στην Ευρώπη του ύστερου Μεσοπολέμου.

Ο βασιλιάς Γεώργιος παρουσίαζε στον βρετανό πρέσβη σερ Σίντνεϋ Ουοτερλόου την επιβολή του στρατιωτικού νόμου ως μια «τεχνική παρανομία» που είχε ως στόχο την αποτροπή των επαναστατικών διεργασιών. Ο αντικοινοβουλευτισμός του νέου καθεστώτος φυσικά και δεν ήταν κάτι το καινοφανές στην Ευρώπη του ύστερου Μεσοπολέμου. Ο Μεταξάς με δηλώσεις του διέλυσε τις πρώτες αυταπάτες για την προσωρινότητα της αντικοινοβουλευτικής εκτροπής. Το καθεστώς όμως δεν ήταν, ούτε έγινε στρατιωτική δικτατορία, ούτε και επιδίωξε την επιστροφή στην απόλυτη μοναρχία. Ήταν ένα καθεστώς δυισμού μεταξύ της εξουσίας του βασιλιά και της εξουσίας του «Εθνικού Κυβερνήτη» και «Αρχηγού της Κυβερνήσεως». Στα δυο πρώτα χρόνια (1936-1938) το βάρος της ηγεμονίας έγερνε στην πλευρά του μονάρχη και στην επόμενη περίοδο ώς τον θάνατο του Μεταξά, τον Ιανουάριο του 1941, έγερνε στην πλευρά του «Εθνικού Κυβερνήτη».

Αν και το καθεστώς δεν ήταν στρατιωτική δικτατορία, τα 2/3 των μελών της κυβέρνησης ήσαν στρατιωτικοί. Ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας στα χέρια του Μεταξά και το μοίρασμα αυτής σε ανθρώπους που έπαιξαν κεντρικό ρόλο, όπως ο Κων/νος Μανιαδάκης (Υφυπουργός Δημόσιας Ασφάλειας) και ο Θεόδωρος Σκυλακάκης (Υπουργός Εσωτερικών), ήταν μια σημαντική παράμετρος του καθεστώτος. Σημαντική θέση στη δομή του κατείχε όμως το Υφυπουργείο Τύπου και Τουρισμού, που ήταν επιφορτισμένο με την καθεστωτική προπαγάνδα και τον έλεγχο του τύπου και του ραδιοφώνου.

Παρ’ όλο τον μεγάλο αριθμό στρατιωτικών που συμμετείχαν στην κυβέρνηση ο Μεταξάς προσπάθησε να δώσει στο καθεστώς του μια εικόνα τεχνοκρατικού χαρακτήρα, γι’ αυτό και «προσέλαβε» σε κρίσιμες θέσεις πανεπιστημιακούς, τεχνοκράτες, αλλά και εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου.

metaxas eon

Τον Νοέμβριο του 36 ιδρύεται η Εθνική Οργάνωση Νεολαίας (ΕΟΝ, βλ. φωτογραφία από πάνω κι από κάτω), η οποία αποτέλεσε και τη μοναδική μαζική οργάνωση του καθεστώτος, αφού ποτέ δεν δημιουργήθηκε μεγάλο «μεταξικό» κόμμα. Η ΕΟΝ στόχευε στη δημιουργία του μαζικού λαϊκού ερείσματος που στερείτο το καθεστώς. Έχουμε έτσι από τη μια τη μαζικότητα της ΕΟΝ και από την άλλη τον ελιτίστικο ρόλο που το καθεστώς απέδωσε στη νεολαία. Έτσι και αλλιώς, το Κράτος της 4ης Αυγούστου εμφανιζόταν ως «η κυβέρνησις των αρίστων». Η ΕΟΝ ήταν το αμιγέστερο φασιστικό στοιχείο του καθεστώτος. Ένα καθεστώς που παράλληλα επιδίωκε τη λεγόμενη «γεωργικοποίηση» της χώρας, τονίζοντας τον καθοριστικό ρόλο που καλούνταν να παίξουν για το έθνος οι αγρότες. Φυσικά και οι στρατιωτικοί κατείχαν επίσης δεσπόζουσα θέση σ’ αυτό.

Οι ιδεολογικές ορίζουσες του καθεστώτος

«Το ιδεολογικό εποικοδόμημα του καθεστώτος δεν ήταν ωστόσο καθ’ όλα πιστό αντίγραφο του ιταλικού και του γερμανικού μοντέλου, αλλά διέφερε ουσιωδώς ως προς την εφαρμογή του και ως προς τις μεθόδους του» (σελ. 54). Η μεταξική δικτατορία τήρησε κάποιες αρχές της ατομικότητας και άφηνε κάποια περιθώρια στην κοινωνία των πολιτών. Ήταν όμως αδίστακτη (φυλακίσεις, εξορίες, βασανιστήρια, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων) με εκείνους, αριστερούς και δεξιούς, βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς, δημοκράτες και βασιλοφρονες, που την αμφισβητούσαν σοβαρά.

Όπως και άλλα παρόμοια δικτατορικά και φασιστικά καθεστώτα η αφετηρία του ήταν «η ιδεολογία της παρακμής». 

Βασική κατευθυντήρια γραμμή της μεταξικής δικτατορίας ήταν ο εθνικισμός, όπως κάθε είδος φασισμού, αλλά δεν ήταν ένα αντισημιτικό καθεστώς ούτε υποστήριζε κάποια βιολογική καθαρότητα. Επίσης, απουσίαζε το κόμμα που θα υποχρέωνε όλη την κοινωνία να ενταχθεί σ’ αυτό. Όπως και άλλα παρόμοια δικτατορικά και φασιστικά καθεστώτα, η αφετηρία του ήταν «η ιδεολογία της παρακμής». Γενικά κάθε είδους ολοκληρωτισμός ξεκινά με μια θεώρηση που απολυτοποιεί τα φαινόμενα παρακμής. Βασικό μάθημα και για σήμερα, γι’ όλους εμάς που ακούμε με απάθεια ή στήνουμε ευήκοο ους σε κάθε σημερινή έκφραση της ιδεολογίας της παρακμής.

Σε θεωρητικό επίπεδο η ιδεολογία του μεταξικού καθεστώτος συμπυκνώθηκε στην προτεραιότητα του λεγόμενου «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού», ο οποίος κατ’ ουσία ήταν «ένας πολιτισμικός και εσωστρεφής αμυντικός εθνικισμός» (σελ. 58). Η μεταξική Μεγάλη Ιδέα είχε πολιτισμική και όχι «εδαφική μορφή». Σ’ αυτόν τον πολιτισμικό εθνικισμό ταίριαζε απόλυτα ο «ριζοσπαστικός αγροτισμός» και το «σπαρτιατικό πολιτειακό ιδεώδες». «Το άτομο θα έπρεπε να συγχωνευθεί με το έθνος και η προσωπική του θέληση να υποταχθεί σε αυτήν του Κράτους» (σελ. 65). Αυτό εδώ το σημείο αποτελεί την κεντρική ιδεολογική ορίζουσα κάθε δεξιού και αριστερού αντιδιαφωτισμού.

Το ύφος όμως του καθεστώτος παρέμεινε συντηρητικό και ποτέ δεν έγινε ριζοσπαστικό φασιστικό. Το ίδιο αφορά και το κράτος, το οποίο αν και αντικοινοβουλευτικό, αντικομμουνιστικό, αυταρχικό και αστυνομοκρατούμενο, ποτέ δεν πήρε τη μορφή καθαρού φασιστικού ολοκληρωτικού κράτους. Επίσης, ο συγγραφέας μας υπενθυμίζει πως η δικτατορία Μεταξά φρόντισε για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας, ερχόμενη σε σύγκρουση με τους υπερσυντηρητικούς πυλώνες της ελληνικής κοινωνίας. 

Είχε κοινωνικό όραμα ο Μεταξάς;

Και βεβαίως είχε. Όπως κάθε αυταρχισμός και ο αντι-ατομικισμός μιλούσε εξ ονόματος των φτωχών. Το καθεστώς θεωρούσε τον εργάτη και τον αγρότη «στυλοβάτες» του και προσδιόριζε το κράτος του ως «αντιπλουτοκρατικό». Τα ίδια που υποστήριζαν ο μουσολινικός φασισμός και ο ναζισμός. Ο λαϊκισμός του «οραματιζόταν» τον μετασχηματισμό της κοινωνίας των πολιτών σε «λαϊκή κοινότητα». Το κράτος της 4ης Αυγούστου ήταν το κράτος «των αγροτών και των εργατών», «το κράτος των εργαζόμενων», «το κράτος του εθνικού σοσιαλισμού». Το μέσο για να υπάρξει αυτό το κράτος ήταν η κορπορατιστική ιδεολογία και πρακτική. Εδώ δεν υπάρχουν συγκρουόμενες τάξεις –αξίζει να το προσέξουν αυτό όλοι όσοι και σήμερα θεωρούν πως δεν υπάρχουν και δεν αξίζει να αναφερόμαστε σε ταξικές διαφορές και ανισότητες– παρά μόνο η «εθνική ενότητα», το «Έθνος», «ο Λαός ως ενιαίο σώμα».

Αυτή η ιδεώδης κοινωνία δεν βάσιζε την ταυτότητά της στην ταξική προέλευση, αλλά στην αρχή της συντροφικότητας, την οποία βεβαίως εξέφραζε ο «Εθνικός Κυβερνήτης». Το καθεστώς έλαβε πολλά φιλεργατικά μέτρα, όπως την ολοκλήρωση της δημιουργίας του ΙΚΑ που είχε ξεκινήσει από την κυβέρνηση Τσαλδάρη το 1934, την καθιέρωση των συλλογικών συμβάσεων, την καθιέρωση του οκτάωρου και της εξαήμερης εργασίας, την εδραίωση του Υπουργείου Εργασίας που είχε ξεκινήσει το 1935 ένας άλλος δικτάτορας, ο Γεώργιος Κονδύλης.

Metaxas 3Το αντίτιμο για όλα αυτά ήταν η καθιέρωση από το κράτος της «υποχρεωτικής διαιτησίας» και η κατάργηση κάθε ανεξάρτητου συνδικαλιστικού κινήματος. Το νέος κράτος επεδίωξε να είναι συντεχνιακό, είχε ως σκοπό του να δημιουργήσει κοινές «οργανώσεις εργοδοτών και εργοληπτών εις έκαστον νομό». Βεβαίως, ο Μεταξάς ποτέ δεν κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα πλήρες «συντεχνιακό κράτος». Παρά δε τις μεγαλοστομίες για την προτεραιότητα της αγροτικής πολιτικής, εδώ δεν πέτυχε καμία καινοτομία. Ναι μεν έφτιαξε τους «Οίκους του Αγρότη» ως μορφή παρέμβασης στην αγροτική παραγωγή, αλλά αυτοί δεν είχαν καμία παραγωγική επιτυχία. Το μόνο που προσπάθησαν να πετύχουν ήταν η ιδεολογική ποδηγέτηση της αγροτικής τάξης. Ποδηγέτηση που όμως στηρίχθηκε, κυρίως, στη διαγραφή των αγροτικών χρεών.

Ο συγγραφέας εξετάζει και την οικονομική πολιτική της δικτατορίας Μεταξά της οποίας το πλαίσιο καθοριζόταν από τον οικονομικό εθνικισμό και τη λεγόμενη ολική γεωργική αυτάρκεια. Αν και ανέπτυξε οικονομικές σχέσεις με τη ναζιστική Γερμανία, παρ’ όλα αυτά το μεγαλύτερο κομμάτι των οικονομικών της σχέσεων, όπως και των διπλωματικών της, τις ανέπτυξε με τη Μεγάλη Βρετανία.  

Ο Μεταξάς τελικά αποτελεί ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα για ανάλυση για κάθε ιστορικό μελετητή.

Τελικά, παρά την αποδοχή εκ μέρους του Μεταξά του φασισμού ως πολιτικού στυλ και εξουσιαστικής πρακτικής, όταν τέθηκε το ζήτημα των εθνικών επιλογών ο πολιτικός ρεαλισμός και η στρατιωτική ιδιοφυία του τον οδήγησαν στο να ενταχθεί στο, όπως αποδείχτηκε, νικηφόρο αντιφασιστικό στρατόπεδο.

Ο Μεταξάς τελικά αποτελεί ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα για ανάλυση για κάθε ιστορικό μελετητή. Δυσκολεύει τον ιστορικό, όπως δυσκολεύουν τον μαθηματικό τα αναπόδεικτα μαθηματικά θεωρήματα. Και όμως ο Πλουμίδης τα καταφέρνει πάρα πολύ καλά. Αν και πιστεύω πως θα τα κατάφερνε ακόμη καλύτερα αν τον απασχολούσε το πώς ανήλθε στην εξουσία ο Μεταξάς, ποια ήταν η πολιτική ζωή και πως λειτουργούσε το κομματικό και πολιτικό σύστημα πριν την άνοδο του στρατιωτικού και δικτάτορα στην εξουσία. 

Αυτή η υποτίμηση των πολιτικών συστημάτων από μια μερίδα σύγχρονων ιστορικών είναι κάτι που μειώνει τις πολύ σημαντικές εργασίες και μελέτες τους. 

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ είναι συγγραφέας και διδάκτωρ κοινωνιολογίας.

ploumidis metaxasΤο καθεστώς Ιωάννη Μεταξά (1936- 1941)
Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης
Εστία 2016
Σελ. 192, τιμή εκδότη € 12,00
 
politeia link
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Στα κάτεργα του θανάτου» του Ανδρέα Ασσαέλ (κριτική) – Καρυά Φθιώτιδας, το ελληνικό Μαουτχάουζεν

«Στα κάτεργα του θανάτου» του Ανδρέα Ασσαέλ (κριτική) – Καρυά Φθιώτιδας, το ελληνικό Μαουτχάουζεν

Για το βιβλίο του Ανδρέα Ασσαέλ «Στα κάτεργα του θανάτου – Ένα οδοιπορικό στα καταναγκαστικά ναζιστικά έργα Χριστιανών και Εβραίων στην Ελλάδα με 350 ανέκδοτες εικόνες» (εκδ. University Studio Press). Κεντρική εικόνα: © Συλλογή Ανδρέα Ασσαέλ, στην Καρυά Φθιώτιδας, όπου διακρίνεται Έλληνας χωροφύλακας.

...
«Υπόθεση Στάλιν» του Τζάιλς Μίλτον (κριτική) – Το δυσεπίλυτο αίνιγμα του Σοβιετικού «πατερούλη» και η «απίθανη συμμαχία που κέρδισε τον πόλεμο»

«Υπόθεση Στάλιν» του Τζάιλς Μίλτον (κριτική) – Το δυσεπίλυτο αίνιγμα του Σοβιετικού «πατερούλη» και η «απίθανη συμμαχία που κέρδισε τον πόλεμο»

Για το βιβλίο του Τζάιλς Μίλτον [Giles Milton] «Υποθέση Στάλιν» (μτφρ. Χρήστος Καψάλης, εκδ. Μίνωας). Στην κεντρική εικόνα, οι Στάλιν, Ρούσβελτ και Τσόρτσιλ, στην ιστορική διάσκεψη της Τεχεράνης, που διεξήχθη υπό το κωδικό όνομα EUREKA (= Εύρηκα) από τις 28 Νοεμβρίου έως την 1η Δεκεμβρίου 1943 και υπήρξε κρίσιμη για...

Τρία βιβλία για την ιστορική εξάπλωση του Χριστιανισμού: Τα πρώτα χρόνια, Ρώμη, Βυζάντιο

Τρία βιβλία για την ιστορική εξάπλωση του Χριστιανισμού: Τα πρώτα χρόνια, Ρώμη, Βυζάντιο

Τρια βιβλία, τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις για την εξάπλωση του Χριστιανισμού. Κεντρική εικόνα: Martyrdom of St. Bartholomew, Andrea Vaccaro (1630).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Στη γνωστή μίνι τηλεοπτική σειρά «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ» (Jesus of Nazaret...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ρίο Γκράντε» του Χρήστου Χαρτοματσίδη (κριτική) – Ένα Φαρ Ουέστ στη Θεσσαλονίκη

«Ρίο Γκράντε» του Χρήστου Χαρτοματσίδη (κριτική) – Ένα Φαρ Ουέστ στη Θεσσαλονίκη

Για το μυθιστόρημα του Χρήστου Χαρτοματσίδη «Ρίο Γκράντε» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Υπάρχουν ήρωες με κακή μοίρα. Φευ, είναι αυτοί που έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Είναι χαμένοι από χέρι ό,τι και να κάν...

Ανακοίνωση για τον θάνατο του Μιχάλη Γκανά από την Εταιρεία Συγγραφέων

Ανακοίνωση για τον θάνατο του Μιχάλη Γκανά από την Εταιρεία Συγγραφέων

Το ΔΣ της Εταιρείας Συγγραφέων εξέδωσε πριν από λίγο την κάτωθι ανακοίνωση για τον θάνατο του Μιχάλη Γκανά.

Επιμέλεια: Book Press

Επειδή η ζωή μας μοιάζει να φυραίνει / μέρα τη μέρα, δε θα πει πως η ζωή / δεν αξίζε...

Πέθανε ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς (1944-2024) – Το ποιητικό του έργο, τα τραγούδια του, η ιστορία του

Πέθανε ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς (1944-2024) – Το ποιητικό του έργο, τα τραγούδια του, η ιστορία του

Ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές και καταξιωμένους στιχουργούς των τελευταίων ετών, ο Μιχάλης Γκανάς (1944-2024), έφυγε από τη ζωή σήμερα, στα 80 του χρόνια.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Ο Μιχάλης Γκανάς ήταν σπουδαίος ποιητής και εξαιρετικός ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ