Από τον Ζελένσκι στην Ακρίτα: 28 βιογραφίες, αυτοβιογραφίες και μαρτυρίες που ξεχωρίζουν

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι ο πιο αναπάντεχος πρωταγωνιστής της Ιστορίας του 21ου αιώνα. Δέκα μήνες μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία κανείς δεν κάνει πια το σχόλιο ότι η τέχνη αντιγράφει τη ζωή και αντίστροφα. Ο 45άρης πρώην ηθοποιός, έχει αρθεί στο ύψος περιστάσεων που ενδεχομένως να μην υποψιαζόταν καν όταν στο τηλεοπτικό σκηνικό του σίριαλ «Υπηρέτης του Λαού» υποδυόταν τον αδέξιο καθηγητή Ιστορίας που μετατρέπεται σε αδιάφθορο πρόεδρο.

Η ατάκα του τη δεύτερη μέρα του πολέμου «Δεν χρειάζομαι ταξί, πυρομαχικά χρειάζομαι» όταν κυκλοφόρησε η φήμη ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες του προσέφεραν διαφυγή από τη χώρα, τον ανέδειξε από αμφιλεγόμενο πρόεδρο σε ηρωικό ηγέτη. Ο Ζελένσκι χρησιμοποιεί όλα τα μέσα και όλα τα κοινωνικά δίκτυα: καθημερινά βιντεομηνύματα, επισκέψεις στους τόπους που συνέβησαν θηριωδίες, ομιλίες στα κοινοβούλια ανά τον κόσμο, ακόμα και συνέντευξη (για την οποία επικρίθηκε) με τη γυναίκα του, Ολένα, για το αμερικάνικο Vogue.

Οι Γάλλοι δημοσιογράφοι Ρεζίς Ζαντέ και Στεφάν Σιοάν, βαθείς γνώστες της ουκρανικής πραγματικότητας και πριν τον πόλεμο, έγραψαν τη βιογραφία του που στα ελληνικά κυκλοφόρησε με τίτλο Βολοντίμιρ Ζελένσκι – Η βιογραφία ενός απρόσμενου πρωταγωνιστή (πρόλογος Κώστας Γιαννακίδης, μτφρ. Μαρία Μουρκούση) από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Στο βιβλίο τους, εκτός του ότι σκιαγραφούν με ακρίβεια το πορτρέτο του μεταμοντέρνου ηγέτη μιας χώρας σε πόλεμο, εξηγούν άγνωστα χαρακτηριστικά της ουκρανικής κοινωνικής διαστρωμάτωσης και της ισχύος που έχει η ολιγαρχία στην πρώην σοβιετική δημοκρατία. 

Στρέφοντας το βλέμμα κάμποσες δεκαετίες πίσω, συναντάμε έναν μεγάλο πρωταγωνιστή της Ιστορίας του 20ου αιώνα στη βιογραφία του Σαρλ ντε Γκωλ –Ένας επαναστάτης στοιχειωμένος από την Ιστορία (μτφρ. Σάντρα Βρέττα) που έγραψε ο Γάλλος ιστορικός Μισέλ Βινόκ και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός.  

Στο βιβλίο του διάσημου Γάλλου ιστορικού ο αναγνώστης δεν θα βρει άγνωστες λεπτομέρειες της προσωπικής ζωής του μεγάλου άνδρα, αλλά θα διαβάσει πώς ο Ντε Γκωλ έστησε δύο φορές τη Γαλλία, μια διχασμένη χώρα κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ξανά στα πόδια της. Όπως αποδεικνύει μέσα από τα γεγονότα ο Βινόκ, ήταν θέμα απόφασης. 

Εκτός από το τεράστιο ενδιαφέρον για τις πολιτικές αποφάσεις του Στρατηγού τόσο το 1940 μετά τη γαλλική πανωλεθρία όσο και το 1958 στη θύελλα του αδιέξοδου πολέμου της Αλγερίας, ο Βινόκ παρουσιάζει τα γεγονότα που συνέβαλαν ώστε η Γαλλία να επανεφεύρει τον εαυτό της και να καθιερωθεί ως μεγάλη δύναμη.

Το πορτρέτο του πρίγκιπα της Δανίας που διαδέχθηκε τον Όθωνα και υπήρξε ο βασιλιάς των Ελλήνων επί 50 χρόνια σκιαγραφεί στην μελέτη της με τίτλο Γεώργιος Α' - Η διαδρομή του 1863-1913 που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καπόν, η Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν.

Μετά την κατάργηση της βασιλείας του Όθωνα με το Ψήφισμα του Έθνους της 10ης Οκτωβρίου 1862 και με τη σύμφωνη γνώμη των Μεγάλων Δυνάμεων, και κυρίως τη συμβολή της Μεγάλης Βρετανίας, η εν Αθήναις των Ελλήνων Συνέλευση ανηγόρευσε στις 6/18 Μαρτίου 1863 παμψηφεί τον πρίγκιπα της Δανίας Χριστιανό-Γουλιέλμο-Φερδινάνδο-Αδόλφο-Γεώργιο, βασιλέα των Ελλήνων υπό το όνομα Γεώργιος Α'. Η άφιξη του νεαρού μονάρχη στο λιμάνι του Πειραιά στις 17 Οκτωβρίου 1863, όπου του επιφυλάχθηκε ενθουσιώδης υποδοχή, χαιρετίστηκε από ακόμη μεγαλύτερο ενθουσιασμό όταν δύο μέρες αργότερα απήγγειλε στα μέλη της Εθνοσυνέλευσης, και μάλιστα στα ελληνικά, τον όρκο «Ομνύω εις το όνομα της αδιαιρέτου Τριάδος, να προστατεύω την επικρατούσαν θρησκείαν των Ελλήνων, να διατηρώ και υπερασπίζω την ανεξαρτησίαν, την αυτονομίαν και την ακεραιότητα του Ελληνικού Κράτους και να φυλάττω τους νόμους αυτού». 

Η συγγραφέας παρουσιάζει τις αποφάσεις που έλαβε σε ταραγμένες εποχές και τη στρατηγική που ακολούθησε στους Βαλκανικούς Πολέμους. Η έκδοση εμπλουτίζεται από την παρουσίαση του πλούσιου υλικού των συλλογών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.

Παραμένοντας στις προσωπικότητες που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα, στεκόμαστε στην έκδοση των απομνημονευμάτων της θρυλικής Ισπανίδας αντιφασίστριας και κομμουνίστριας Ντολόρες Ιμπαρούρι, της Πασιονάριας, (1895-1989). 

Στο βιλίο με τίτλο ¡NO PASARÁN! - Δεν θα περάσουν, Η αυτοβιογραφία της La Pasionaria (μτφρ. Γιάννης Καστανάρας, γλωσσική επιμέλεια Γεωργίας Μίχα, εκδ. Αλμύρα), οι αναγνώστες θα συναντήσουν το κορίτσι που γεννήθηκε το 1895 και έμεινε στην Ιστορία για τη γενναία αντίστασή της κατά του φασισμού στον Ισπανικό εμφύλιο και θα διαβάσουν λόγια της όπως «είναι καλύτερα να πεθαίνεις όρθιος, παρά να ζεις γονατιστός» και «είναι καλύτερα να είσαι χήρα ενός ήρωα, παρά σύζυγος ενός δειλού» αλλά και μια από τις εμβληματικότερες φράσεις το περίφημο «No pasaran» ("Δεν θα περάσουν") που είπε στη Μάχη της Μαδρίτης.

Η Ισπανίδα κομμουνίστρια πολιτικός καταγόταν από τη Χώρα των Βάσκων. Ένταχθηκε από τη δεκαετία του 1920 στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας του οποίου ήταν ιδιαίτερα ενεργό μέλος, εξορίστηκε, εξελέγη βουλευτής και αγωνίστηκε μέχρι τέλους για τα ιδανικά της. Το ψευδώνυμό της, Πασιονάρια, σημαίνει το «λουλούδι του πάθους» και το χρησιμοποίησε για πρώτη φορά υπογράφοντας ένα άρθρο της το 1918. 

Μια σκοτεινή σελίδα της Ιστορίας φωτίζεται μέσα από νέα, άγνωστα μέχρι σήμερα, στοιχεία για τη ζωή και τη δράση του διαβόητου εγκληματία πολέμου Γιόζεφ Μένγκελε.

Στο βιβλίο Μένγκελε - Το αληθινό πρόσωπο του «Άγγελου του θανάτου» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg) του Ντέιβιντ Μάργουελ, ο Αμερικανός ιστορικός και πρώην διευθυντής του Μουσείου Εβραϊκης Κληρονομιάς της Νέας Υόρκης (Museum of Jewish Heritage) δίνει απαντήσεις στο ερώτημα πώς απέκτησε το εφιαλτικό προσωνύμιο «Άγγελος του Θανάτου» και κατέληξε να συμβολίζει το Ολοκαύτωμα. 

Τα πειράματα στο Άουσβιτς, η διαφυγή στη Λατινική Αμερική, οι προσπάθειες για τον εντοπισμό του και η ανακάλυψή του, νεκρού πια, σαράντα χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου.

Ο συγγραφέας παρουσιάζει αναλυτικά τη δράση του Μένγκελε και διηγείται τις προσπάθειες που έγιναν για τον εντοπισμό του και κατέληξαν, το 1985, σε ένα νεκροταφείο στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας. Με τρόπο που θυμίζει αστυνομικό μυθιστόρημα περιγράφει τη σχολαστική έρευνα που επιβεβαίωσε ότι ο νεκρός ήταν πράγματι ο δρ Μένγκελε.

Η ζωή, οι απόψεις και οι ανακαλύψεις του φοβερά επιδραστικού Ούγγρου μαθηματικού Τζον Νόιμαν φωτίζονται μέσα από τη βιογραφία του με τίτλο Νόιμαν - Ο άνθρωπος από το μέλλον (μτφρ. Σταύρος Πανέλης, εκδ. Τραυλός) του συγγραφέα βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης Ananyo Bhattacharya. 

Μέσα από το βιβλίο προκύπτει ένα πλήθος ερωτημάτων: Ήταν ένας «φριχτός» άνθρωπος ο Τζον φον Νόιμαν, ο καθηγητής του Πρίνστον που είχε μια ξέφρενη κοινωνική ζωή, όταν πρότεινε έναν προληπτικό πόλεμο με τους Σοβιετικούς, στο πλαίσιο της γεωπολιτικής του Ψυχρού Πολέμου; Ήταν ένας αλτρουιστής όταν στάθηκε στο πλευρό του Μάντελμπροτ και όταν υπεράσπισε τον Οπενχάιμερ (τον κομμουνιστή «πατέρα» της ατομικής βόμβας) ή μήπως ήταν ένας άκαμπτος ορθολογιστής;

Πολυσχιδής προσωπικότητα και «υπερδιάνοια» του 20ού αιώνα, έχει αφήσει κληρονομιά μια σειρά από τεχνολογικές εξελίξεις που φέρουν το αποτύπωμα της μαθηματικής του σκέψης όπως τα έξυπνα τηλέφωνα, η αρχιτεκτονική των υπολογιστών, εφαρμογές της θεωρίας των παιγνίων, κ.ά.  Οι μαθηματικές συνεισφορές του Ούγγρου επιστήμονα καθόρισαν πνευματικά ρεύματα από την πολιτική μέχρι την οικονομία και από την τεχνολογία μέχρι την ψυχολογία. Συνυπήρξε και συνεργάτηκε με τους κορυφαίους επιστήμονες της εποχής του: Χίλμπερτ, Τιούρινγκ, Γκέντελ, Χάιζενμπεργκ, Φέινμαν, Μίνσκι, και θεωρείται ότι πάντοτε έδινε λύσεις. 

Στην επίτομη έκδοση των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης με τίτλο Οι Μαθηματικοί (μτφρ. Μανώλης Μαγειρόπουλος και Νικηφόρος Σταματάκης) που υπογράφεται από τον Έρικ-Τεμπλ Μπελ, μαθαίνουμε μέσα από συνοπτικά κείμενα τι είδους άνθρωποι ήταν αυτοί που δημιούργησαν τα μαθηματικά, από τους αρχαίους Έλληνες έως τον Poincare.

Με έμφαση στην προσωπικότητα των μεγάλων αυτών μαθηματικών, με γλαφυρότατες αναφορές στο πνεύμα της κάθε εποχής και στο κοινωνικό, πολιτικό, φιλοσοφικό ή θρησκευτικό πλαίσιο στο οποίο γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν οι μεγάλες μαθηματικές ιδέες, άλλοτε με την ενθάρρυνση, συχνότερα όμως με την εχθρότητα ή η στενοκεφαλιά αυτού του κοινωνικού περιγύρου, στο βιβλίο παρουσιάζονται, εν είδει μυθιστορηματικής βιογραφίας, με πολύ χιούμορ, σαρκασμό συχνά, αλλά με το σπινθηροβόλο πάντα πνεύμα του συγγραφέα, τα επιτεύγματα της μαθηματικής επιστήμης.

Στο ερώτημα ποιος ήταν πραγματικά ο σπουδαίος φυσικός Στίβεν Χόκινγκ, η μεγαλύτερη ίσως διασημότητα από τον επιστημονικό κόσμο, επιχειρεί να δώσει πολλαπλές απαντήσεις ο Τσαρλς Σέιφ με το βιβλίο του Ο πραγματικός Στίβεν Χόκινγκ - Κατασκευάζοντας έναν διάσημο επιστήμονα (μτφρ. Ανδρέας Μιχαηλίδης, εκδ. Μεταίχμιο).

Η προσέγγιση του καθηγητή Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης ξεφεύγει από αυτή της διερεύνησης του Χόκινγκ ως σπουδαίου επιστήμονα και αναζητεί τον άνθρωπο πίσω από το μύθο αλλά και τους μηχανισμούς που τον κατασκεύασαν. Ο Σέιφ εκτός από την ακαδημαϊκή του ιδιότητα είναι μαθηματικός, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Γέιλ με έρευνα στα πεδία της θεωρίας των πιθανοτήτων και της τεχνητής νοημοσύνης, ενώ αρθρογραφεί εδώ και πολλά χρόνια σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά. 

Με τη διπλή του ιδιότητα, ο Σέιφ συνέθεσε το υλικό από τις συνομιλίες που είχε με πρόσωπα του στενού κύκλου του Χόκινγκ και έγραψε μια ανατρεπτική βιογραφία με σκοπό να αποκαλύψει την περίπλοκη προσωπικότητα πίσω από το έργο του, εστιάζοντας με κριτικό τρόπο στις πολλές όψεις του βίου του: ο Χόκινγκ ως φυσικός, ως σελέμπριτι, ως σόουμαν, ως σύζυγος και πατέρας, ο Χόκινγκ ως άνθρωπος.

Ο γίγαντας της φυσικής παρουσιάζεται εδώ ως ένα δεξιοτέχνης της αυτοπροβολής. 

Γιατί το 2022 να διαβάσει κανείς τη βιογραφία του Τζίντου Κρισναμούρτι; Ο Κρισναμούρτι υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους πνευματικούς διδασκάλους της σύγχρονης εποχής. Το βιβλίο του Ρολάν Βερνόν Ένα άστρο στην Ανατολή - Η βιογραφία του Κρισναμούρτι (μτφρ. Μαριάννα Γκούντα, εκδ. Δαιδάλεος) υπόσχεται ότι είναι η πλήρης και ολοκληρωμένη βιογραφία του. 

Ήταν το 1909 όταν μέλη της Θεοσοφικής Εταιρείας «ανακάλυψαν» ένα νεαρό αγόρι σε μια παραλία της Ινδίας, για να διακρίνουν στη χαρισματική του προσωπικότητα τον νέο Μεσαία του κόσμου. Πολύ γρήγορα, η ζωή του, σαν παραμύθι, καλύφθηκε από μυστικισμό, σκάνδαλα και θρησκευτική ζέση, μέχρι που το 1929 αποκήρυξε δημόσια τον ρόλο που του απέδιδαν, προξενώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις και την προσοχή του διεθνούς Τύπου.

Για τα επόμενα χρόνια, και μέχρι τον θάνατό του το 1986, ασχολήθηκε με τη διάδοση της φιλοσοφίας του ανά την υφήλιο, που απέφερε επτά ανεξάρτητα σχολεία, περισσότερα από πενήντα βιβλία, και χιλιάδες ομιλίες σε όλο τον κόσμο, γράφοντας έτσι ένα, ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια του Δυτικού Εσωτερισμού και της πνευματικής αναζήτησης. 

Φεύγοντας από τις πνευματικές αναζητήσεις και τον εσωτερισμό, με το βιβλίο Όμορφοι Εξόριστοι (μτφρ. Αναστασία Καλλιόντζη, εκδ. Archive) που έγραψε η Μεγκ Γουέιτ Κλέιτον μπαίνουμε στα βαθιά της σχέσης του θρυλικού Έρνεστ Χέμινγκγουεϊ και με τη Μάρθα Γκέλχορν, τρίτη κατά σειρά σύζυγό του. 

Η σχέση του ώριμου, χαρισματικού όσο και αυτοκαταστροφικού άντρα με μια νεαρή γυναίκα που περιγράφεται ως θαρραλέα, γεμάτη πείσμα και μπροστά από την εποχή της, είναι σχέση πάθους και εξουσίας. 

Εκείνος, ένας άντρας ώριμος, με ένα μοναδικό χάρισμα να μετατρέπει τον λόγο σε τέχνη ­ και με μία ανασφάλεια που έκρυβε βαθιά μέσα του, μα ωστόσο, μέρα με τη μέρα, τον οδηγούσε στην αυτοκαταστροφή. Εκείνη, μια νεαρή γυναίκα, με πείσμα, θάρρος και θράσος αντιστρόφως ανάλογα των καιρών της, μια γυναίκα πολύ μπροστά για την εποχή της.

Η σχέση που γεννιέται ανάμεσά τους με φόντο ιστορικά γεγονότα όπως ο Ισπανικός Εμφύλιος και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος δεν θα μπορούσε παρά να γράψει ιστορία κι αυτή την ιστορία μεταπλάθει στη μυθιστορηματική βιογραφία που περιστρέφεται γύρω από τη σχέση τους η Αμερικανίδα συγγραφέας.

Αν το βιβλίο της Μεγκ Γουέιτ Κλέιτον αφορά έναν από τους πιο αναγνωρισμένους λογοτέχνες, αυτό της Μαρίας Μενεγάκη αφορά τον μεγαλύτερο παραγνωρισμένο ρομαντικό δημιουργό, κατά τον ακαδημαϊκό Ζαν Μιστλέρ. Στο βιβλιο της Ζωή Ν. Δραγούμη & Αρτύρ ντε Γκομπινώ - δύο πλειάδες στον ελληνικό ουρανό (εκδ. Καρδαμίτσα) παρουσιάζεται ο ρομαντικός δημιουργός που ήταν μεταξύ εκείνων που έπασχαν από την «αρρώστια του αιώνα» και είδαν με απαισιοδοξία το πέρασμα, μετά την Γαλλική Επανάσταση, στο φιλελεύθερο αστικό καθεστώς.

Ο Γάλλος στοχαστής στιγματίστηκε ως ρατσιστής και πρόδρομος του ναζισμού από το βιβλίο του «Δοκίμιο για την ανισότητα των ανθρωπίνων φυλών». Η Μαρία Μενεγάκη, ομότιμη καθηγήτρια της ιστορίας του γαλλικού πολιτισμού του Πανεπιστημίου Αθηνών, σκύβει στο έργο του, στην πλούσια ιδιωτική αλληλογραφία του και φωτίζει άγνωστες πτυχές για τον ευαίσθητο άνθρωπο που συνδέθηκε με την Ελλάδα. Φίλος της οικογένειας του Νικόλαου και της Ευφροσύνης Δραγούμη, φιλοξενήθηκε στο «σπίτι με τις ροδοδάφνες» στην Πλάκα αλλά τον καλλιτεχνικό του οίστρο τροφοδότησε ο έρωτάς του για τη νεαρή Ζωή Δραγούμη. Μέχρι το τέλος της ζωής του Γκομπινώ είχαν αλληλογραφία. 

Ο αναγνώστης θα μάθει για τη Ζωή Ν. Δραγούμη, μια ξεχασμένη γυναίκα του 19ου αιώνα, που έκανε μεταφράσεις από τα γαλλικά και τα αγλλικά, ζωγράφιζε και αγαπούσε τη μουσική και συνέβαλε στην προώθηση της μουσικής παιδείας στην Ελλάδα με τη συμμετοχή της στη δημιουργία του Ωδείου Αθηνών, ενώ συνεργάστημε με τις σύγχρονες της Καλλιρρόη Παρρέν, Καλλιόπη Κεχαγιά, Σοφία Τρικούπη.

Η Αρτεμις Λεοντή, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στην έδρα του Τμήματος Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, υπογράφει την πρώτη βιογραφία της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού (1874-1952), της Αμερικανίδας ηθοποιού, σκηνοθέτριας, συνθέτριας και υφάντρας, γνωστής κυρίως για την προσπάθεια της να αναβιώσει το ελληνικό πνεύμα με τις Δελφικές Εορτές. 

Αντλώντας από το υλικό εκατοντάδων άγνωστων ως τώρα επιστολών και πολλών αδημοσίευτων φωτογραφιών, συντίθεται η βιογραφία μιας αληθινής αντικομφορμίστριας. Στο βιβλίο της, Εύα Πάλμερ-Σικελιανού - Υφαίνοντας τον μύθο μιας ζωής - Η βιογραφία (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας αποκαλύπτει ότι το πιο σημαντικό έργο της Πάλμερ ήταν η αναβίωση, στην καθημερινότητά της, της αρχαίας ελληνικής ζωής. Η βιογραφία της πιάνει το νήμα της ζωής της έξυπνης, όμορφης, κοκκινομάλλας, πλούσιας ντεμπιτάντ της Νέας Υόρκης που σπουδάζει αρχαία ελληνικά, φεύγει για το Παρίσι όπου ζει ως λεσβία, αργότερα ακολουθεί τον αδελφό της Ιζαντόρα Ντάνκαν, Ρέιμοντ, και τη σύζυγό του στην Ελλάδα, όπου το 1907 παντρεύεται τον Άγγελο Σικελιανό.

Αναδημιούργησε αρχαίες καλλιτεχνικές μορφές και σκηνοθέτησε αρχαία ελληνική τραγωδία με δική της χορογραφία, κοστούμια, ακόμα και μουσική. Επιδιώκοντας πάντα τη δημιουργική σύνδεση με την αρχαιότητα, διασταυρώθηκε με πολλούς πρωτοπόρους δημιουργούς της εποχής της. Εν τέλει, καταστράφηκε οικονομικά και το 1933 επέστρεψε στην Αμερική. Καθώς επέκρινε δημόσια τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό υπέστη απαγορεύσεις και δεν κατάφερε να επιστρέψει στην Ελλάδα παρά λίγους μήνες πριν το θάνατό της. 

Ο Στέλιος Περράκης, μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας του Καναδά και κάτοχος της έδρας RBC Professorship in Financial Derivatives στο Πανεπιστήμιο Concordia, αναδεικνύει την πορεία και τη ζωή της Λέλας Καραγιάννη (1898-1944) που από μια εύπορη μεσήλικη νοικοκυρά με επτά παιδιά, χωρίς καμία εμπειρία στην πολιτική ή στις στρατιωτικές υποθέσεις, έγινε μέσα σε τρία χρόνια «η μεγαλύτερη Βρετανίδα κατάσκοπος στα Βαλκάνια», όπως παραδέχτηκαν οι Γερμανοί που την συνέλαβαν μετά από την προδοσία και την εκτέλεσαν έναν μήνα πριν εγκαταλείψουν την Ελλάδα.

Το βιβλίο Η Απίθανη Ηρωίδα - Η Λέλα Καραγιάννη και οι Βρετανικές Μυστικές Υπηρεσίς στην Ελλάδα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (εκδ. Επίκεντρο) είναι η πρώτη βιογραφία που περιγράφει την αξιοσημείωτη σταδιοδρομία της, πώς εντάχθηκε στην Αντίσταση τυχαία και πώς έχτισε μια τρομερή οργάνωση διαφυγής, κατασκοπίας και σαμποτάζ που συνεργαζόταν με τα υψηλότερα επίπεδα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών στην Ελλάδα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. 

Το βιβλίο της Βρετανίδας Μπερναρντίν Εβαρίστο είναι μια προσωπική εξομολόγηση. Με τίτλο Μανιφέστο - Πώς να μην τα παρατάς ποτέ (μτφρ. Ρένα Χάτχουτ, εκδ. Gutenberg), η βραβευμένη με Μπούκερ λογοτέχνης για το μυθιστόρημά της Κορίτσι, γυναίκα, άλλο, η πρώτη μαύρη γυναίκα που τιμήθηκε με το σημαντικό βραβείο, αποκαλύπτει τις δυσκολίες της ζωής της, τα βήματα που έκανε για να ωριμάσει και να προχωρήσει. 

Ως παιδί Νιγηριανού πατέρας και Αγγλίδας μητέρας, βίωσε από μικρή τον ρατσισμό από γείτονες, ιερείς και από τα λευκά μέλη του οικογενειακού της περιβάλλοντος.

Το Μανιφέστο της είναι ένα βιβλίο για το πώς να μην τα παρατάς. Μια προσωπική εξομολόγηση για το θάρρος που επέδειξε και τις δυσκολίες που ξεπέρασε για να κατακτήσει την επιτυχία.

Η Εβαρίστο ζει στο Λονδίνο και εργάζεται ως καθηγήτρια δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο Μπρουνέλ. 

Μαμά, κοίτα, χωρίς χέρια! (εκδ. Διόπτρα) είναι ο τίτλος που έδωσε στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της η δημοσιογράφος, σεναριογράφος και συγγραφέας Έλενα Ακρίτα. Το σύντομο βιογραφικό της σημείωμα που φιλοξενείται στον ιστότοπο των εκδόσεων Διόπτρα κλείνει με τη φράση «ζει στο σπίτι που γεννήθηκε». Εκεί μπορούμε να φανταστούμε το κοριτσάκι του εξωφύλλου να μεγαλώνει πέφτοντας πολλές φορές από το ποδήλατο. 

«Με γρατσουνισμένα γόνατα πορεύτηκα, μεγάλωσα, πένθησα τους αγαπημένους μου, ερωτεύτηκα, γέλασα πολύ, αγάπησα πολύ, δούλεψα σκληρά, πάλεψα χρόνια ολόκληρα με τους δαίμονές μου. Οι απώλειες των παιδικών χρόνων, ο πρόωρος θάνατος του πατέρα μου, η φυλάκιση της μάνας μου στη Χούντα, τα κλάματα και τα τραύματα των παιδικών μου χρόνων με οδήγησαν στην κατάθλιψη, στις άγρυπνες νύχτες και στα υπνωτικά χάπια», πληροφορεί η ίδια τους αναγνώστες και προσθέτει ότι «ξέρω μονάχα πως αυτή η εξομολόγηση είναι ότι πιο γενναίο έχω κάνει στην ασήμαντη ζωή μου».

Στο βιβλίο του Νίκου Βατόπουλου με τίτλο Ένα παιδί μεγαλώνει στην Αθήνα - 1934-1944 (εκδ. Μεταίχμιο) πρωταγωνιστεί η αγαπημένη του Αθήνα. 

Αυτή τη φορά με αφετηρία το ημερολόγιο που κρατούσε ο πατέρας του στα χρόνια του '30 και ως το 1944, ο συγγραφέας ξετυλίγει μια διπλή αφήγηση μέσα στον χρόνο με φόντο την Αθήνα της Κατοχής αλλά και το τοπίο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας εκείνα τα χρόνια.

Μαζί με την καθημερινότητα, έρχονται στο φως διαδρομές μέσα στην Αθήνα, τα σχολικά χρόνια στη Λεόντειο Πατησίων, ο συνοικιακός αθλητισμός γύρω από το «Σπόρτιγκ», τα μπάνια στο Φάληρο, τα ταξίδια με καΐκι ως το Άστρος, η εξερεύνηση του παραμυθένιου τοπίου στις όχθες του Κηφισού. Όλα αυτά συνθέτουν μια διαφορετική εμπειρία της αστικής διαβίωσης και δίνουν τροφή για σκέψη για τις ανάγκες της απλής ζωής, για το δικαίωμα στην ευτυχία, για τη σταδιακή ενηλικίωση μέσα από τα σκοτεινά χρόνια της Κατοχής.

Ο Μίμης Ανδρουλάκης έγραψε την αυτοβιγραφία του ή πιο σωστά ξεκίνησε με το βιβλίο Πριν σβήσουν τα φώτα (εκδ. Πατάκη) που, όπως έχει προαναγγείλει είναι ο πρώτο της αυτοβιογραφικής τριλογίας του. 

Στέλεχος της Αριστεράς και πρώην βουλευτής, ο Ανδρουλάκης κάνει μια αναζήτηση του εαυτού του με αφετηρία τα βουνά της Κρήτης. Το ταξιδι συνεχίζεται στους δρόμους της Αθήνας και του Πειραιά, σε χρόνια αντίστασης και στράτευσης σε παράνομες οργανώσεις. Στις 600 σελίδες του πρώτου αυτού μέρους αποπειράται να ανασυνθέσει καταστάσεις, συναντήσεις, κουβέντες, να τοποθετήσει πρόσωπα σε χρονικά και ιστορικά ορόσημα.

Οι σύντροφοι, η γενιά του, η γενιά του Πολυτεχνείου, οι εκατοντάδες επιφανείς και αφανείς, η χούντα, η ΚΝΕ και οι αγώνες μιας συναρπαστικής εποχής μαζί με δράματα αλλά και ευτράπελα είναι το υλικό και ο καμβάς του, γιατί πρωταγωνιστής είναι πάντα ο ίδιος. Σε αυτή του την αναμέτρηση με την πρόσφατη ιστορία, όπως σημειώνεται στο σημείωμα που συνοδεύει την έκδοση, εκπλήσσεται και διαπιστώνει ότι «εγώ είμαι οι άλλοι». 

Όρος των ελαιών - Μια αυτοβιογαφία (εκδ. Καστανιώτη) τιτλοφορεί το πιο προσωπικό του βιβλίο ο Θάνος Βερέμης που το βλέπει σαν μια ανακεφαλαίωση των όσων έζησε. Μοιάζει να θέλει να κλείσει λογαριασμούς ενώ τον ενδιαφέρει πολύ ο αντίκτυπός του στους ανθρώπους που συνάντησε, ως τώρα στο διάβα του. 

Οι 200 σελίδες της αυτοβιογραφίας του ομότιμου καθηγητή Πολιτικής Ιστορίας του ΕΚΠΑ συστήνονται ως αυτοβιογραφία. Γράφει ο ίδιος: «Όταν βρεθεί κανείς στην τελευταία ίσως δεκαετία της ζωής του, οφείλει στον εαυτό του μια σύντομη ανακεφαλαίωση των όσων βίωσε μέσα σε μεταλλασσόμενο κέλυφος τα χρόνια που προηγήθηκαν». 

Κάνοντας τις απαραίτητες αναδρομές κάνει κριτική στον εαυτό του λέγοντας ότι «στη δικαιοσύνη και τη μεγαλοψυχία, που είναι οι αρετές της σοφίας, δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι έχω μεγάλες επιδόσεις» και καταθέτει αυτά που ξέρει: «Ξέρω ότι αγάπησα όσο μπορούσα τη σύντροφό μου και τα παιδιά μου, αλλά και συγγενείς και φίλους. Για τα υπόλοιπα, όπως είπε και ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ξέρω ελάχιστα. Ούτε καν την ημερομηνία του θανάτου μου». 

Εξέχουσα µορφή της νεοελληνικής γραµµατείας, ο Τίτος Πατρίκιος είναι ένας από τους σπουδαιότερους µεταπολεµικούς ποιητές.

Σε όλο του το συγγραφικό φάσµα (ποιήµατα, αφηγήσεις, µεταφράσεις, δοκίµια) ακολουθεί µε συνέπεια τις αρχές, πολιτικές και ποιητικές, που διέπουν τη ζωή και την τέχνη του και συνιστούν τον προσωπικό αξιακό του κώδικα. Μέσα από την ποίηση, την τέχνη αυτή που αποτέλεσε τη µοίρα του, στοχάζεται, εξελίσσεται, αναθεωρεί. Στρέφεται προς στο παρελθόν για να το αναλύσει και να το επανερµηνεύσει µε την πολύµορφη εµπειρία του, έχοντας διαρκώς το βλέµµα του στραµµένο προς το παρόν και το µέλλον.

Το βιβλίο Τίτος Πατρίκιος - Μιαν άκρη της αλήθειας να σηκώσω (εκδ. Πατάκη) βασίζεται στις συνοµιλίες του ποιητή µε τον Γιώργο Αρχιµανδρίτη, από το 2007 µέχρι το 2020, υλικό που εµπλουτίστηκε έως την έκδοσή του, τον Νοέµβριο του 2022.

Ο Δημήτρης Στεργίου, ένας «αριστοκράτης μάγκας» του Πειραιά, γνωστός ως Μπέμπης (Πειραιάς 16.4.1927-24.12.1972), υπήρξε «μια ιδιότυπη πρωταγωνιστική φυσιογνωμία της ελληνικής λαϊκής μουσικής που, λόγω της ιδιοφυίας, της μόρφωσης, της απαράμιλλης δεξιοτεχνίας του στο μπουζούκι και στην κιθάρα, της καθηλωτικής γοητείας του και της αυτοκαταστροφικής αγωνίας του, απέκτησε, τόσο εν ζωή όσο και μετά θάνατον, διαστάσεις θρύλου».

Ο φιλόλογος, μελετητής του λαϊκού πολιτισμού και συγγραφέας Θωμάς Κοροβίνης, σκύβει στην εργοβιογραφία και την καλλιτεχνική διαδρομή του και παρουσιάζει ένα εκτενές λογοτεχνικό πορτραίτο του, μια αυτοαναφορική εξομολόγησή του.

Μέσα από την αφήγηση αναδεικνύονται σημαίνοντα πρόσωπα της λαϊκής μουσικής, εμβληματικά τραγούδια, ανάλυση χαρακτήρων συνθετών, στιχουργών, ερμηνευτών και θαυμαστών του τραγουδιού, η ανθρωπο-γεωγραφική σύνθεση του Πειραιά της εποχής του καλλιτέχνη, η ζωή των μουσικών μας στην Κατοχή και στη μεταπολεμική Ελλάδα, και στα αμερικανικά κέντρα διασκέδασης.

«Να βρω ξανά του νήματος την άκρη...» - Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου (εκδ. Πατάκη) είναι ο τίτλος του βιβλίου του Λέοντος Α. Ναρ αφιερωμένο στον στιχουργικό κόσμο του ποιητή-τραγουδοποιού Θανάση Παπακωνσταντίνου. 

Στα δύο μέρη αυτού του σχεδιάσματος ποιητικής βιογραφίας -«Με τη δική του περπατησιά» και «Θεματική και καταβολές»- εξετάζεται, μεταξύ άλλων, η κοινωνική διάσταση των στίχων του Παπακωνσταντίνου, που με ποικίλους τρόπους αποτυπώνουν την ένταση της υπαρξιακής αγωνίας, καθώς και η σχέση τους με το δημοτικό τραγούδι και τη νεότερη ποίηση. Επιχειρείται επίσης, μέσα από χαρακτηριστικά παραδείγματα τραγουδιών, η κατανόηση του βλέμματος του δημιουργού προς τον κόσμο και τον εαυτό του, την κοινωνία και το άτομο, το παρόν και το παρελθόν, τη μνήμη και το όραμα, την Ανατολή και τη Δύση.

Στην προσπάθεια σύνθεσης του βιβλίου αυτού συνέβαλε ο ίδιος ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, απαντώντας πρόθυμα σε ερωτήσεις του συγγραφέα σχετικά με την ποιητική του κοσμοθεωρία. 

«Καμιά φορά, από τα όνειρά μου τυχαίνει να φυτρώνουν ήχοι, κάποιες ιδέες. Αν καταφέρουν να φτάσουν στη φάση μεταξύ ύπνου και ξύπνιου και καταφέρω να τις συλλάβω, τις καταγράφω μόλις ξυπνήσω».

Ennio Morricone - αναζητώντας εκείνον τον ήχο - η μουσική μου η ζωή μου (μτφρ. Άννα Νούση εκδ. Μετρονόμος) τιτλοφορήθηκε το βιβλίο που προέκυψε από τις συζητήσεις του Ιταλού συνθέτη με τον Αλεσάντρο ντα Ρόσα. 

Ο Ιταλός Ιταλός συνθέτης, ενορχηστρωτής, μαέστρος και πρώην τρομπετίστας που πέθανε το 2020 λέει σε κάποια στιγμή: «Εδώ και πολλά χρόνια στο κομοδίνο έχω και πεντάγραμμο και τελείως λευκό χαρτί. Υπάρχουν διαφόρων ειδών μουσικές ιδέες, κάποιες μπορούν να γραφούν στο πεντάγραμμο και κάποιες άλλες όχι...» αποκαλύπτοντας στον συνομιλητή του και, μέσα από το βιβλίο, στον αναγνώστη τον τρόπο σκέψης του και προσέγγισης της τέχνης του. Η έκδοση συμπληρώνεται από φωτογραφικό υλικό. 

Τα Χριστούγεννα του 2016, ο σούπερ σταρ της ποπ Τζορτζ Μάικλ πέθανε στο Λονδίνο. Το βιβλίο George Michael - Η ζωή του (πρόλογος και μτφρ. Γιάννης Νένες, εκδ. Ψυχογιός) του διακεκριμένου και έμπειρου βιογράφου James Gavin είναι η οριστική βιογραφία του.

Μέσα από σχεδόν 600 σελίδες παρουσιάζεται μια ολοκληρωμένη εικόνα της βασανισμένης ζωής του θρυλικού τραγουδιστή και τραγουδοποιού. 

O James Gavin παρακολουθεί τη μεταμόρφωση του ντροπαλού και ιδιόρρυθμου Αγγλοκύπριου Γιώργου Παναγιώτου σε είδωλο της ποπ, ως μέλους των Wham! τη δεκαετία του '80, και στη συνέχεια περιγράφει με λεπτομέρειες την εντυπωσιακή σόλο καριέρα του, καθώς και τη συνακόλουθη πτώση του. Αναλύοντας τη δημιουργική διαδικασία πίσω από τα άλμπουμ του Michael, τις περιοδείες και τα πολύκροτα βιντεοκλίπ του, και παίρνοντας συνεντεύξεις από φίλους και συναδέλφους του, ο Gavin συνθέτει το απόλυτο πορτρέτο μιας θρυλικής φυσιογνωμίας. Το βιβλίο περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό. 

Ο George Michael ήταν ένας εξαιρετικά προικισμένος, ανοιχτόκαρδος τραγουδιστής της σόουλ, του οποίου η δουλειά συμπύκνωνε αρκετό πόνο αλλά και ερωτισμό. Ήταν ένας τραγουδοποιός με αληθινό ταλέντο και καλλιτεχνική υπόσταση, και η μουσική του κατέκτησε τον κόσμο, ξεκινώντας από τα μέσα της δεκαετίας του '80. Η κατασκευασμένη εικόνα του -αυτή του θεού του σεξ- δέσποζε στην ποπ κουλτούρα της εποχής του και έκρυβε για ένα διάστημα το μυστικό το οποίο πάλευε να μην αποκαλυφθεί: ήταν ομοφυλόφιλος.

Η βιογραφία αυτή αποτυπώνει τη συναρπαστική ιστορία ενός σούπερ σταρ, του οποίου τα πάθη, όπως και τα τραγούδια, συνεχίζουν να αγγίζουν τους θαυμαστές του σε όλο τον κόσμο. 

Πύρρος - Με το μικρό μου όνομα (εκδ. Παπαδόπουλος) είναι το βιβλίο που υπογράφει ο δημοσιογράφος Νίκος Ευσταθίου και γράφτηκε σε συνεργασία με τον Πύρρο Δήμα. 

«Δεν υπερβάλλω λέγοντάς σου πως έχω ζήσει τέσσερις ολόκληρες ζωές», θα πει κάποια στιγμή στις συνομιλίες αυτές. Τον Αύγουστο του '92, ένα μέχρι πρότινος άγνωστο παιδί από τη Χειμάρρα κατακτά το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης και παράλληλα τις καρδιές ολόκληρης της Ελλάδας, που τον υποδέχεται σαν ήρωα.

Τριάντα χρόνια αργότερα, ο Πύρρος Δήμας συναντά στον κήπο του τον δημοσιογράφο Νίκο Ευσταθίου, για να μοιραστεί μαζί του τις αφηγήσεις μιας ζωής τόσο συναρπαστικής, που θυμίζει μυθιστόρημα. Τοποθετώντας την προσωπική αφήγηση στο επίκεντρο του βιβλίου, η πρώτη σε βάθος βιογραφία του πιο επιτυχημένου αρσιβαρίστα της παγκόσμιας ολυμπιακής ιστορίας επιχειρεί να εστιάσει στον άνθρωπο πίσω από τον θρύλο.

Με την αφοπλιστική ευθύτητα που τον χαρακτηρίζει, ο Δήμας φανερώνει το σώμα πίσω από τον πρωταθλητή, τα συναισθήματα πίσω από τα μετάλλια και τη λάμψη τους, αλλά και τον σύζυγο, τον πατέρα, τον μετανάστη - παραμένοντας πάντοτε ο Πύρρος που γελάει και κλαίει με την ίδια ευκολία. Στο πλάι των αφηγήσεων του τετραπλού ολυμπιονίκη ξεπηδούν οι παρατηρήσεις και σταχυολογήσεις του συγγραφέα, και οι δυο τους συνδημιουργούν ένα οδοιπορικό όπου το νήμα της βιογραφίας μπλέκεται με τον ρου της ιστορίας. Στο πορτρέτο του πρωταθλητή αντανακλάται η εικόνα μιας Ελλάδας που σκοντάφτει στο κατώφλι του 21ου αιώνα, μεταβολίζοντας τις επιτυχίες και τις καταστροφές της, αναζητώντας τους ήρωές της και ανασκευάζοντας συνεχώς τα όνειρά της. 

Η απίστευτη καριέρα του Κόμπι Μπράιαντ στο μπάσκετ, κατά τη διάρκεια της οποίας κατέρριπτε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, μπορεί να λειτουργήσει και να διαβαστεί ως ένας οδηγός για όσους κυνηγούν τη δόξα.

Στο βιβλίο Κόμπι - Μαθήματα ζωής από έναν θρύλο (μτφρ. Έρρικα Πάλη, εκδ. Ψυχογιός) του Nelson Pena ο αναγνώστης, είτε γοητεύεται από το μπάσκετ και τα αθλητικά επιτεύγματα είτε όχι, θα διαβάσει για τη ζωή ενός ανθρώπου με τεράστιο ταλέντο, ακατάβλητο εργασιακό ήθος, ακόρεστη επιθυμία του να μαθαίνει, ατσάλινη αυτοπεποίθησή του και ασταμάτητη φιλοδοξία. 

Οι επικοί θρίαμβοι και οι ηχηρές αποτυχίες της ζωής του Κόμπι Μπράιαντ, περιγράφονται ως μάθημα ζωής για όσους κυνηγούν όνειρα που μοιάζουν άπιαστα. 

Στι βιβλίο περιλαμβάνονται αποφθέγματά του, μια πλήρης περιγραφή της ζωή τους από τα παιδικά του χρόνια, το ξεκίνημα και τη μεγαλειώδη καριέρα στους Λος Άντζελες Λέικερς ενώ συμπληρώνεται από εικονογράφηση. 

Μίλο Μανάρα - Αυτοπροσωπογραφία (μτφρ. Χρήστος Σιάφκος, εκδ. ΚΨΜ) είναι το βιβλίο που ο ίδιος ο 77χρονος σήμερα σπουδαίος Ιταλός κομίστας παρουσίασε πριν δύο χρόνια για να εξομολογηθεί, να μιλήσει για όσα έζησε, να περιγράψει τα οράματά του για την τέχνη αλλά και να περιγράψει τις συναντήσεις που τον σημάδεψαν με σημαντικές προσωπικότητες της τέχνης και του πολιτισμού. 

Ο Μίλο Μανάρα είναι ο άνθρωπος που δηλώνει ότι η ζωή του είναι το σχέδιο και γράφει: «Αν ο πιο πλούσιος άνθρωπος στον κόσμο μού έλεγε "θα σου προσφέρω όλα τα αγαθά μου με αντάλλαγμα τη δυνατότητά σου να σχεδιάζεις", θα του απαντούσα αρνητικά. Θα του έλεγα: "Κράτα εσύ τα πλούτη σου, γιατί η ζωή μου είναι το σχέδιο. Δίχως αυτό δεν έχω ζωή".

Με το πενάκι του, απογείωσε το ερωτικό κόμικ, δημιούργησε χαρακτήρες, το άλτερ έγκο του, τον Τζουζέπε Μπέργκμαν αλλά και την αισθησιακή Μέλι, και ύμνησε την ελευθερία και τον έρωτα.

Ένα πολύ ιδιαίτερο και πρωτότυπο εγχείρημα για να εισχωρήσει ο αναγνώστης στο σύμπαν του Πορτογάλου συγγραφέα είναι το βιβλίο του Αλεχάντρο Γκαρσία Σνέτσερ, Σαραμάγκου - Τα ονόματά του - Ένα βιογραφικό άλμπουμ (μτφρ. Αλέξανδρος Πανούσης, εκδ. Καστανιώτη). 

Ο αναγνώστης θα πάρει στα χέρια του ένα βιβλίο για να κάνει ένα εκπληκτικό ταξίδι, μέσα από εικόνες, εξιστορήσεις και αποσπάσματα βιβλίων, στη ζωή του Ζοζέ Σαραμάγκου.

Ο Ζοζέ Σαραμάγκου είναι αναντίρρητα ένας από τους μεγάλους δασκάλους της λογοτεχνίας. Ο μοναδικός συγγραφέας στην πορτογαλική γλώσσα που έχει τιμηθεί με Βραβείο Νόμπελ και έχει αφήσει θησαυρούς όπως τα μυθιστορήματα «Περί τυφλότητος», «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» και «Η χρονιά θανάτου του Ρικάρντο Ρέις». Το 2022 γιορτάστηκαν τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του ανθρώπου που ξεκίνησε ως μηχανουργός, έγινε δημόσιος υπάλληλος, εκδότης και, τέλος, συγγραφέας, ανυψώνοντας την τέχνη της γραφής σε καινούργια επίπεδα.

Το πρωτότυπο αυτό βιογραφικό άλμπουμ, χωρισμένο σε τέσσερις ενότητες -χώροι/τόποι, αναγνώσεις/νοήματα, γραπτά/δημιουργίες και δεσμοί/πρόσωπα- αποτυπώνει τη ζωή του Ζοζέ Σαραμάγκου συνυφασμένη με περισσότερα από διακόσια ονόματα, ανάμεσά τους πόλεις, ιστορικά ορόσημα, φίλοι, χαρακτήρες βιβλίων, το Λανθαρότε, η Βραζιλία, η Μπλιμούντα, ο Θεός, ο Ιούδας, ο Φερνάντο Πεσσόα, ο Μαρξ, ο Ζόρζε Αμάντο, η Πιλάρ. Και όλα τούτα πλαισιωμένα με εικόνες από το Αρχείο Σαραμάγκου και αναφορές από εκδόσεις. Μέσα από μια άψογη ερευνητική εργασία, ο Αλεχάντρο Γκαρσία Σνέτσερ και ο Ρικάρντο Βιέλ παρουσιάζουν στον κόσμο έναν νέο Ζοζέ: τις πηγές της έμπνευσής του, τους μαθητές του, τα τοπία που συνέθεσαν τη διαδρομή του και το αμάλγαμα της σχέσης του με το ανθρώπινο ον. Όλα όσα, επομένως, οδήγησαν τον Ζοζέ να γίνει Σαραμάγκου.  

Στη Θεσσαλονίκη του 1914, στην Casa Bianca, το αρχοντικό του Εβραίου Dino Fernandez Diaz, ένας απαγορευμένος έρωτας συγκλονίζει την οικογένεια και την τοπική κοινωνία. Η μία από τις κόρες του, η Aline, ερωτεύεται παράφορα έναν χριστιανό, τον Σπύρο Αλιμπέρτη, και με τη συναίνεσή της τον ακολουθεί στην Αθήνα, όπου παντρεύονται, αψηφώντας το εμπόδιο της διαφορετικής θρησκείας.

Tο Χρονικό μιας εκούσιας απαγωγής (εκδ. University Studio Press), της Μαρίας Πλαστήρα-Βαλκάνου, φωτίζει την ιστορία του Σπύρου και της Aline μέσα από τις αδημοσίευτες μέχρι σήμερα επιστολές τους στον κοινό τους φίλο, τον αρχιτέκτονα και ζωγράφο Δημήτρη Πικιώνη. Τα επιστολικά τεκμήρια, ενταγμένα στα πολιτισμικά και ιστορικά τους συμφραζόμενα, συμπληρώνουν με μερικές ακόμη ψηφίδες το μωσαϊκό της ιστορίας της Θεσσαλονίκης, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν μια άγνωστη πλευρά του κορυφαίου δημιουργού της γενιάς του '30.

Το πολυθρύλητο ζεύγος και ο περίγυρός του αποκαλύπτονται παράλληλα και μέσα από τα δεκαπέντε, γραμμένα στα γαλλικά κείμενα του Σπύρου Αλιμπέρτη, που επίσης δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Αυτά σπάζουν το φράγμα του χρόνου, καθώς αποτυπώνουν θραύσματα συναισθημάτων, αισθήσεων και προβληματισμών που είναι πάντα επίκαιρα.