Ο Δημήτρης Στεργίου, γνωστός ως Μπέμπης (Πειραιάς 16.4.1927-24.12.1972), υπήρξε μια ιδιότυπη πρωταγωνιστική φυσιογνωμία της ελληνικής λαϊκής μουσικής που, λόγω της ιδιοφυίας, της μόρφωσης, της απαράμιλλης δεξιοτεχνίας του στο μπουζούκι και στην κιθάρα, της καθηλωτικής γοητείας του και της αυτοκαταστροφικής αγωνίας του, απέκτησε, τόσο εν ζωή όσο και μετά θάνατον, διαστάσεις θρύλου.
Ο Θωμάς Κοροβίνης, έχοντας μελετήσει τα υπάρχοντα στοιχεία της εργοβιογραφίας και της καλλιτεχνικής διαδρομής του και "συνομιλώντας" για χρόνια με την προσωπικότητά του, παρουσιάζει ένα εκτενές λογοτεχνικό πορτραίτο του, μια αυτοαναφορική εξομολόγησή του, με αποδέκτη έναν φανταστικό επιστήθιο φίλο του μα και όλους μας. Μέσα από την αφήγηση αναδεικνύονται σημαίνοντα πρόσωπα της λαϊκής μας μουσικής, εμβληματικά τραγούδια, ανάλυση χαρακτήρων συνθετών, στιχουργών, ερμηνευτών και θαυμαστών του τραγουδιού, η ανθρωπο-γεωγραφική σύνθεση του Πειραιά της εποχής του καλλιτέχνη, η ζωή των μουσικών μας στην Κατοχή και στη μεταπολεμική Ελλάδα, και στα αμερικανικά κέντρα διασκέδασης, με ιδιαίτερη έμφαση στο "αγγελικό και μαύρο φως" που σφραγίζει την ψυχική ιδιοσυστασία αυτού του μοναδικού και ανεπανάληπτου "αριστοκράτη μάγκα". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το 1936, ο Βαρλάμ Σαλάμοφ, δημοσιογράφος και συγγραφέας, συλλαμβάνεται για αντεπαναστατική δράση και στέλνεται να εκτίσει την ποινή του στα σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας - ένας από τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα των σταλινικών εκκαθαρίσεων.
Οι "Ιστορίες από την Κολυμά", αυτό το αριστούργημα της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, είναι μια επική σειρά από σύντομα διηγήματα στα οποία αποτυπώνονται τα συνολικά δεκαεπτά χρόνια που ο συγγραφέας πέρασε στα σοβιετικά γκουλάγκ: έξι χρόνια ως σκλάβος στα χρυσωρυχεία της Κολυμά και στη συνέχεια, σε μια λιγότερο ανυπόφορη συνθήκη, ως αμειβόμενο νοσηλευτικό προσωπικό στις φυλακές-στρατόπεδα.
Την αφήγησή του για τη ζωή στην Κολυμά άρχισε να τη γράφει μετά το θάνατο του Στάλιν το 1953. Είναι, αφενός, η βιογραφική κατάθεση ενός από τους λίγους επιζήσαντες των στρατοπέδων και, αφετέρου, μια ιστορική καταγραφή των ίδιων των γκουλάγκ· αλλά πρωτίστως είναι ένα λογοτεχνικό έργο ασύγκριτης δύναμης, διορατικότητας και πίστης.
Μέσα από τη γραφή του ο Σαλάμοφ θέτει στόχο να απαντήσει στα θεμελιώδη ηθικά ερωτήματα που τον βασάνιζαν στα χρόνια των στρατοπέδων, εκεί όπου μεταξύ άλλων γνώρισε από πρώτο χέρι και τον κόσμο του εγκλήματος όπως πραγματικά είναι, πολύ πιο κακός απ' ό,τι στο Υπόγειο του Ντοστογέφσκι: "Πώς κάποιος παύει να είναι άνθρωπος;" "Πώς γίνονται οι εγκληματίες;"
Το 1972, όταν έγραφε τις τελευταίες ιστορίες του, τα στρατόπεδα κατεδαφίζονταν, οι πύργοι φρούρησης και οι στρατώνες ισοπεδώνονταν. "Υπήρχαμε;", ρωτάει ο Σαλάμοφ, και μετά, χωρίς δισταγμό: "Απαντώ: Υπήρξαμε". (Από το Δελτίο Τύπου του εκδότη)

"Το βασανιστικό μυστικό του Σαλάμοφ έγκειται στο πώς το κέντρο της προσοχής του στρέφεται μόνο προς την παγωμένη έπαλξη απτών, συγκεκριμένων λεπτομερειών. Εκείνο που έμαθε για τον άνθρωπο ήταν τρομακτικό. Και παρότι τίποτα από αυτά δεν μπορεί να μεταδοθεί - κι όμως, εκείνος μας τα μεταδίδει". (LΑSZLΟ KRASZNAHORKAI)
"Το βιβλίο είναι γεμάτο με ιστορίες-διαμάντια, η καθεμιά πλήρης από μόνη της. Κι όλες μαζί σχηματίζουν ένα μωσαϊκό που δεν μοιάζει με τίποτα άλλο στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ο αγώνας που δίνει με τη μνήμη είναι συγκρίσιμος με εκείνον του Προύστ ή του Μπέκετ. Πρόκειται για έργο τέχνης στον ύψιστο βαθμό, από έναν συγγραφέα με εξαιρετική τόλμη και φιλοδοξία... Μοιάζει με τον Τσέχοφ στον τρόπο που συνδυάζει τον μη επικριτικό ρεαλισμό με την ανυποχώρητη αυστηρότητα μπροστά στον ανθρώπινο κόσμο". (JOHN GRAY, New Statesman)
"Η εμπειρία εγκλεισμού του Σαλάμοφ είναι πιο πικρή και πιο παρατεταμένη από τη δική μου, και αναγνωρίζω με σεβασμό ότι αυτός, κι όχι εγώ, κατάφερε να καταδείξει τα βάθη της αγριότητας και της απελπισίας στα οποία μας έριχνε η καθημερινότητα των στρατοπέδων". (ΑΛΕΞΑΝΤΡ ΣΟΛΖΕΝΙΤΣΙΝ)
"Ο Σαλάμοφ είναι απαράμιλλος ανταποκριτής της ζωής στα γκουλάγκ, ανατόμος της συνθήκης των στρατοπέδων, η οποία σαν έλκος αιμορραγούσε ποτίζοντας με την κακοήθειά της ολόκληρο το σώμα της σοβιετικής κοινωνίας. Αλλά όχι μόνο ανταποκριτής· είναι και σπουδαίος επαγγελματίας της τέχνης της γραφής, η οποία εδώ απογυμνώνεται ανελέητα". (J. M. COETZEE)

"Ακριβώς απέναντί του, στον τοίχο, είδε μια φωτογραφία της Αρλέτ, με το αιώνιο μαύρο φόρεμα, τόσο εφαρμοστό επάνω της που έδειχνε πιο γυμνή και από τις άσεμνες φωτογραφίες που είχε στην τσέπη του.
Σήμερα το πρωί, στο γραφείο του Λυκάς, μόλις που την είχε προσέξει. Δεν ήταν παρά ένα πουλάκι της νύχτας όπως τόσα άλλα. Ωστόσο, είχε εντυπωσιαστεί από τα νιάτα της και κάτι του είχε φανεί ότι δεν πήγαινε καλά. Είχε ακόμη στα αυτιά του την κουρασμένη φωνή της, τη φωνή που έχουν όλες τα ξημερώματα, μετά το πολύ ποτό ή τα πολλά τσιγάρα. Ξανάβλεπε τα ανήσυχα μάτια της, θυμήθηκε τη ματιά που έριξε μηχανικά στο στήθος της, και μια μυρωδιά έρωτα σχεδόν, που διέχεε γύρω της.
Σπάνια του έτυχε να συναντήσει μια γυναίκα που ανέδιδε τόσο έντονη εντύπωση ερωτισμού, και αυτό ερχόταν σε αντίθεση με το βλέμμα της ανήσυχης κοπελίτσας, και σε ακόμη μεγαλύτερη αντίθεση με το διαμέρισμα που μόλις είχε επισκεφτεί, με το καλογυαλισμένο παρκέ, το ντουλάπι με τις σκούπες, το φανάρι με τα τρόφιμα.
Ένα συναρπαστικό παρισινό μυθιστόρημα με τον επιθεωρητή Μαιγκρέ στη θρυλική περιοχή της Μονμάρτρης με τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Στο Πικράττ'ς, ένα μικρό μπαρ-ξενυχτάδικο, με ζωντανή τζαζ μουσική και σόου γυναικών ως τα ξημερώματα, διαδραματίζεται η τραγωδία μιας νεαρής κοπέλας που ήρθε από τη γαλλική επαρχία για να δοκιμάσει την τύχη της. Εκπληκτικές περιγραφές του κόσμου της νύχτας στη διάσημη συνοικία του Παρισιού. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Είναι τόσο σπάνιο να βρίσκει κανείς ανέκδοτα έργα μεγάλων συγγραφέων που έχουν πεθάνει, όπως και κείμενα μεγάλων συγγραφέων που δεν έχουν ακόμη μεταφραστεί. Τα δύο αυτά στοιχεία συνδυάζονται στον παρόντα τόμο με το ημιτελές μυθιστόρημα Περλέφτερ του Γιόζεφ Ροτ, το οποίο ανακαλύφθηκε το 1978, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά το θάνατό του. Η σημασία αυτού του ημιτελούς έργου, που εμπλουτίζει το corpus ενός από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους τού 20ού αιώνα, είναι προφανής.
Το Περλέφτερ, η ιστορία ενός αστού είναι το εκθαμβωτικό πορτραίτο ενός κομφορμιστή. Άνθρωπος χλιαρός, υποκριτής, τυχοδιώκτης, μικροπρεπής, ανίκανος να αγαπήσει ή να μισήσει, εγωιστής, τσιγκούνης και γεμάτος φόβους, αυτός ο επιχειρηματίας είναι έτοιμος να κάνει οποιονδήποτε συμβιβασμό αρκεί να εξυπηρετεί τα συμφέροντά του. Ξέρει πώς να προσαρμόζεται σε όλα τα καθεστώτα, είτε πρόκειται για μοναρχία είτε για δημοκρατία, αλλά φοβάται την επανάσταση και κάθε μορφή αναρχίας που μπορεί να υπονομεύσει την επιτυχία του. Ο Περλέφτερ είναι το πρότυπο εκείνων των καιροσκόπων που, όταν ήρθε η ώρα, υποστήριξαν τον Χίτλερ και το καθεστώς του χωρίς ενδοιασμούς.
Ο Ροτ επιλέγει τον τόνο της ειρωνίας σε κάθε φράση του, περισσότερο ή λιγότερο αιχμηρή.
Ανολοκλήρωτο πολιτικό και κοινωνικό μυθιστόρημα, το Περλέφτερ, η ιστορία ενός αστού είναι μια συναρπαστική μελέτη χαρακτήρων. Βρίσκουμε και εδώ ένα από τα γνωρίσματα του Γιόζεφ Ροτ: τη νοσταλγία ενός χαμένου κόσμου, με τη συνεχή ένταση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος. Και μολονότι ο συγγραφέας του Εμβατηρίου του Ραντέτσκυ αρνείται να εκθειάσει την πρόοδο και τη νεωτερικότητα, δεν εξιδανικεύει ετούτο το σύμπαν που εξαφανίζεται και με μεγάλη κριτική διαύγεια εντοπίζει μέσα του τα σπέρματα της βίας και της κτηνωδίας που προαναγγέλλουν το χειρότερο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Είσαι εκεί; - ;
Εκεί θα σε πάρω εκεί
Τώρα που έχεις φύγει
[Από την έκδοση]

Are you there - ?
I'll take you there
Now that you have gone
[From the publisher]

AUBADE
Εδώ δεν φτάνει ο πόλεμος· κοιτάζω:
ένας κοκκινολαίμης στο μπαλκόνι
τινάζει από πάνω του τον ύπνο
σε μια κηλίδα ήλιο κι ανασαίνουν
τα φύλλα της ελιάς μέσα στη γλάστρα
με την πνοή του αέρα· ξημερώνει.
[Από την έκδοση]

Ο πόλεμος της ανεξαρτησίας του 1821 έχει το δικό του καθιερωμένο πάνθεον μορφών-συμβόλων που έδρασαν και στα δύο κρίσιμα πεδία μάχης του αγώνα: του λόγου και του σπαθιού.
Ποιητές και κλεφταρματολοί, Διαφωτιστές και πολιτικοί, Ρομαντικοί κήρυκες της ελευθερίας, όλοι τους μπουρλοτιέρηδες όχι μόνο στα θεμέλια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αλλά και του ευρωπαϊκού δεσποτισμού των αρχών του 19ου αιώνα. Κι όλοι τους άνδρες, με δυο τρεις εξαιρέσεις που υπογραμμίζουν ακριβώς την απουσία των γυναικών από το χρονικό του Αγώνα.
Αφανείς ναι, αλλά όχι απούσες. Το ανά χείρας βιβλίο εστιάζει σε γυναίκες που έζησαν στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης και που, αν τις συναντήσουμε, παροικούν συνήθως ξεχασμένες στις υποσημειώσεις της Ιστορίας. Σύζυγοι, μητέρες, αδελφές αγωνιστών και επιφανών πολιτικών, έζησαν από κοντά τα συνταρακτικά γεγονότα που οδήγησαν στην πολυώδινη ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Στο μικρό αυτό φωτογραφικό συναξάρι συγκεντρώνονται φωτογραφίες τους που τραβήχτηκαν από τα μέσα της βασιλείας του Όθωνα έως και τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α'. Μεστωμένες πια, με τοπικές ενδυμασίες ή με ρούχα ευρωπαϊκά, αντικρίζουν -κάποιες ίσως και για πρώτη φόρα- τον φωτογραφικό φακό σε στούντιο της Αθήνας και ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων. Μέσα από την προσωπική τους ιστορία και τη φωτογραφική αφήγηση αναδύεται η εξέλιξη της μετεπαναστατικής ελληνικής κοινωνίας και η εδραίωση μιας αστικής τάξης με το βλέμμα στραμμένο προς τη μοντέρνα Ευρώπη. (Από τον εκδότη)

"Οι γυναίκες αυτές, που στέκονται με αμηχανία ανάμεσα στον χαμένο κόσμο της παιδικής της ηλικίας και στον "θαυμαστό καινούργιο κόσμο" του καπιταλισμού, της εθνικής πολιτικής και του δημόσιου διαλόγου, απαιτούν από εμάς να της αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα ως υποκείμενα της Ιστορίας". (MARK MAZOWER)

«Με έχουν διώξει από εκκλησίες, επειδή με έπιασαν τα γέλια
αλλά και από πορνεία, επειδή το έριξα στην προσευχή.
Ισχύει ένα από τα δύο· είτε είναι οι άνθρωποι τρελοί είτε εγώ.
Αν τεθεί στην κρίση της πλειοψηφίας, χάθηκα.
Τίποτα δεν ξεπερνά το γέλιο και το θεωρώ τόσο πολύτιμο
όσο άλλοι μορφωμένοι άνθρωποι το κλάμα.» BONAVENTURA

Tο 1804, το έτος της στέψης του Ναπολέοντα και της διάλυσης της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους, εν μέσω δραματικών ανακατατάξεων στην Ευρώπη γενικότερα και στη γερμανική επικράτεια ειδικά, δημοσιεύεται ανώνυμα το σύντομο έργο με τίτλο "Οι νυχτερινές περίπολοι του Μποναβεντούρα". Η επιλογή του συγγραφέα να κρυφτεί πίσω από το ψευδώνυμο Μποναβεντούρα εξηγείται από το καυστικό περιεχόμενο, την έντονη κοινωνική κριτική, αλλά και τα πολλαπλά βέλη ενάντια στο πολιτισμικό γίγνεσθαι της εποχής του, που καθιστούν το ιδιόρρυθμο αυτό κείμενο ιδιαίτερα προκλητικό.
Χρονοτόπος του σατιρικού αυτού κειμένου είναι η νύχτα και πρωταγωνιστής του είναι ο νυχτοφύλακας μιας μικρής πόλης στα τέλη του 18ου αιώνα. Ο νυχτοφύλακας και αφηγητής φωτίζει με το φανάρι του τους δρόμους και τα σοκάκια της νυχτερινής πόλης αλλά και τα σκοτεινά καμώματα των συμπολιτών του -κοιτά μέσα από πόρτες και παράθυρα, κοντοστέκει στις εσοχές και στα κατώφλια, περιδιαβαίνει νεκροταφεία, μουσεία και άδειες εκκλησίες. Άλλοτε απλώς παραστέκει στις νυχτερινές σκηνές που εκτυλίσσονται μπροστά του και αφουγκράζεται τις ιστορίες των μοναχικών ανθρώπων που, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, προτιμούν το σκοτάδι και τη νύχτα. Ενίοτε όμως παρεμβαίνει αποφασιστικά, προκαλώντας αναστάτωση και ταραχή, διαταράσσοντας έτσι ο ίδιος την ησυχία που καλείται να διαφυλάξει.
Στις δεκαέξι νυχτερινές περιπόλους που απαρτίζουν το σπονδυλωτό μυθιστόρημα, ο νυχτοφύλακας μας εξιστορεί τις ιστορίες παθιασμένων ερώτων, υποκρισίας και απάτης, αγνής αγάπης και βαθιάς απελπισίας των ανθρώπων που συναντά. Στις πολλαπλές αυτές αφηγήσεις υφαίνει ξέφτια της δικής του ιστορίας, την πορεία του από ποιητής και κουκλοπαίχτης σε νυχτοφύλακα, το πέρασμά του από το τρελοκομείο, τον έρωτά του. Ο αναγνώστης -ακροατής και συνεργός του- τον ακολουθεί στους μαιανδρικούς του περιπάτους και κρυφοκοιτά μαζί του, μέσα από γρίλιες και κουρτίνες, τις ζωές των πολιτών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)