ixlilates250

Του Μάκη Πανώριου

Η μνήμη, σύμφωνα με την επιστήμη, και όχι μόνο, είναι το θησαυροφυλάκιο του παρελθόντος. Κατά τη διαδρομή της, όμως, μέσα στους αιώνες, και μέσα στο ανθρώπινο σύμπαν που είναι και το υπαρξιακό πλοίο της, υφίσταται αλλεπάλληλες διαφοροποιήσεις, μεταπλάσεις και μεταμορφώσεις. Ως εκ τούτου η αναπαραγωγή του «χαμένου χρόνου» παραδίνεται στον αποδέκτη της αλλοιωμένη. Τη διεργασία της εν λόγω διαφοροποίησης διαπραγματεύεται η ανθρώπινη φαντασία η οποία και προσπαθεί να αναστηλώσει και να αποκρυπτογραφήσει τη μορφή, τον ήχο και τα σύμβολα μιας αδιανόητης δημιουργίας που συνεχώς και αενάως μεταλλάσσεται. Υπό αυτή την έννοια, οι μυθολογίες του κόσμου και οι έντεχνες προσεγγίσεις της προαναφερθείσας «αφάνταστης» δημιουργίας, μέσω της φανταστικής λογοτεχνίας, κυρίως, υπονοούν πολλά. 

Τα επτά διηγήματα φαντασίας του Νίκου Φαρούπου, τα οποία συστεγάζονται στον ανά χείρας τόμο, συνηγορούν υπέρ αυτού. Ο τίτλος εξάλλου της συλλογήςείναι ενδεικτικός του πνεύματος που έχει υπαγορεύσει την ερεθιστική γραφή της. Υπονοεί, και όχι μόνο, αυτόν που ανασύρει υποσυνείδητα την «ξεχασμένη γλώσσα», για να ξαναθυμηθούμε τον Έριχ Φρομ, η οποία προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τη μνήμη, στην ουσία να επικοινωνήσει με τον εαυτό, με σύμβολα η πιθανώς αυθεντική καταγωγή των οποίων έχει χαθεί στις αλλεπάλληλες μετακινήσεις τους από «σώμα σε σώμα» – γι’ αυτό εξάλλου και εμφανίζονται παραμορφωμένα.

Στο πρώτο διήγημα, επί παραδείγματι, κυκλοφορεί ένα ανθρωποφάγο θηλυκό πλάσμα που πιθανώς να κατάγεται από τις μυθολογικές Άρπυες, οι οποίες και αυτές ενδεχομένως να είναι «αναμνήσεις» προϋπαρχόντων πλασμάτων. Ούτως ή άλλως, η πραγματική φύση του παραπέμπει στο θηλυκό έντομο που κατατρώγει το άρρεν μετά την εκτέλεση της συνεύρεσης. Στη συνέχεια, «Τα 21 σκαλοπάτια», οδηγούν σε μια μαγική τελετουργία που γίνεται προς τιμήν κάποιων απολεσθέντων πλέον υπερ-πλασμάτων, η οποία καταλλήλως διαμορφωμένη επιβιώνει μέχρι των ημερών μας σε όλες τις θρησκείες του κόσμου. «Η τρύπα δίπλα στο Ηρώο», που ακολουθεί, μπορεί πιθανώς να είναι συμβολικά η είσοδος προς το ανθρώπινο άδυτο, το κατοικημένο από «ζωντανό σκοτάδι», εντός του οποίου επαγρυπνούν τα «τέρατα» του εαυτού. Δεν αποκλείεται όμως να είναι και η Πύλη-Δίοδος που ενώνει τη Γη με ένα άλλο «Χωροχρονικό Συνεχές». Έπεται «Ο κυνηγός της ηδονής», μια κλασική περίπτωση εισβολής ανορθολογικού στο ορθολογικό. Ο ήρωας που δανείζει τον εν λόγω τίτλο στο διήγημα είναι ο διάσημος εραστής Καζανόβα. Μετά τον επίγειο θάνατό του, κι έχοντας μεταφερθεί σε άλλο υπαρξιακό επίπεδο, παρακολουθεί από εκεί την τελετή της ταφής του. Ο μύθος μπορεί να είναι απλώς η παράδοξη εικονογράφηση ενός ονείρου. Το όνειρο όμως μπορεί να θεωρηθεί και ως αντανάκλαση της μνήμης. Ανάλογη περίπτωση «Άλλου Κόσμου» περιγράφει και «Το χειρόγραφο του μοναχού Ιωάννη». Το εξωτερικό σχήμα της παράδοξης ιστορίας του αντλείται από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Ένας σύγχρονος σκεπτικιστής κατέρχεται στον αρχαιοελληνικό Άδη, κι εκεί θα συναντήσει την Ευρυδίκη. Δεν θα διακινδυνεύσει όμως μια αμφίβολη επιστροφή στον «Επάνω Κόσμο» για να μην υποστεί μια δεύτερη μάλλον πιθανή απώλειά της. Η προβληματική του Άγνωστου και η «γνωριμία» με τους «μυθικούς» κατοίκους του, απασχολούν τον συγγραφέα σε όλη την εργασία του. «Ο ιχνηλάτης του σκότους», που τιτλοφορεί και την συλλογή, το επιβεβαιώνει. Στο κέντρο του εν λόγω διηγήματος το ακρωτήριο Ταίναρο, στο οποίο βρίσκονταν οι Πύλες του Κάτω Κόσμου, είσοδος του Ψυχοπομπείου, απ’ τα βάθη του οποίου αναδύεται ο ήχος του χάους. Τέλος, η «Υπόθεση Πέτρινο», μοιάζει να συνυπογράφει την προβληματική του προηγούμενου διηγήματος, ο δυσοίωνος ήχος του οποίου εδώ αναδύεται από τα απύθμενα βάθη ενός σπηλαίου ωσάν κραυγές αδικοσκοτωμένων παιδιών που ζητούν δικαίωση.

Ιστορίες φαντασίας, χαρακτηρίζει την πολύ ενδιαφέρουσα εργασία του ο συγγραφέας. Και είναι υπό μία έννοια, και πιθανώς εύκολη και ανώδυνη η επιφανειακή ανάγνωσή της, δεδομένου ότι χειρίζεται με δεξιοτεχνία τον Λόγο ως λειτουργικό εργαλείο οικοδόμησης έργου τέχνης, με αποτέλεσμα οι εν λόγω ιστορίες να προσφέρουν την απόλαυση της ανάγνωσης. Η ρεαλιστική απεικόνιση όμως των συμβόλων του, ως «φυσιολογικές συμπαραδηλώσεις» μιάς αδιανόητης φύσης, υπονομεύει τη ρασιοναλιστική προσέγγισή της∙ θέτει σε δοκιμασία τη σκέψη η οποία καλείται να επαναπροσδιορίσει τη σημασία της φαντασίας και την υποτιθέμενη «επιστημονική» διερμηνεία της.

skotousΝίκος Φαρούπος
Οι ιχνηλάτες του σκότους – Ιστορίες φαντασίας
δΚΕΔΡΟΣ, Αθήνα 2010
Σελ.: 256

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Καρακίτσου «Αυτός ο χειμώνας» (εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Χιόνι πάνω στο χιόνι και σιωπή. Ένα χωριό, το Περιβόλι, κοντά στα Γρεβε...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ