Το βιβλίο του Νίκου Δρόσου μας υπενθυμίζει ότι η μουσική έχει την δύναμη να αγγίξει την καρδιά και την ψυχή, όταν τη δούμε με τα μάτια της κατανόησης και της ευαισθησίας.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης θα ανακαλύψει ότι ακόμη και οι θρυλικές αυτές μορφές, όπως ο Καζαντζίδης και ο Γεραμάνης, είχαν την ανθρώπινη πλευρά τους.
Παρά τις προσωπικές τους δυσκολίες, την ευαισθησία και τις αδυναμίες τους, ήταν το ταλέντο και η αφοσίωση στον σκοπό τους, που τους έκαναν ξεχωριστούς.
Το πάθος τους για την τέχνη και τον πολιτισμό δεν ήταν απλώς μια επαγγελματική πορεία. Ήταν μια εσωτερική αναγκαιότητα, ένα καθήκον να υπηρετήσουν και να αναδείξουν τις αλήθειες και τα συναισθήματα της κοινωνίας. (Από τον πρόλογο του Χρήστου Γ. Γεωργιάδη)

Κοιτούσε σπάνια τον εαυτό του στον καθρέφτη. Σε κάτι μονάχα μικρά καθρεφτάκια κοιτούσε αναγκαστικά όταν ξυριζόταν στον στρατό. Στην άλλη του ζωή είχε πάντα γένια. Όλοι τού έλεγαν πως ήταν φτυστός ο Θάνος Μικρούτσικος και αυτός από εγωισμό έλεγε πως εκείνος ήταν ολόιδιος με αυτόν. Ήταν πια τριάντα χρόνων. Στέλεχος σε μια ανερχόμενη επιχείρηση λιανικής και ήταν υπεύθυνος αγορών. Ό,τι αγόραζε γινότανε ανάρπαστο. Είχε καλό «πρόσωπο» στην αγορά. Όλοι τον σέβονταν, προμηθευτές και ανταγωνιστές. Άκου πρόσωπο στην αγορά!, εκείνος που δεν θυμόταν το δικό του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο λόγος για τον οποίο έγινα συγγραφέας είναι τα ψηλά τακούνια που πάντοτε φορώ, και την ισορροπία πάνω τους καθώς και τη μύηση στην «ιδέα» τους μου τη δίδαξε η θεία μου η Σοφία, μία από τις μεγαλύτερες αδελφές της μητέρας μου. Το βράδυ που γλίστρησα εξαιτίας τους, πατώντας ένα γαρύφαλλο σε σκυλάδικο της Λάρισας, και γκρεμίστηκα από τα ανεμοδαρμένα τους ύψη έπαθα διάστρεμμα και έτσι αναγκάστηκα να παραμείνω ολόκληρο εικοσάλεπτο οκλαδόν στο δάπεδο της πίστας, ανάμεσα σε ζαλισμένους πότες, σπασμένα πιάτα και λιμνούλες από χυμένες σαμπάνιες. Στο διάστημα που μεσολάβησε, μέχρι να σηκωθώ, κατάλαβα πως η ζωή, από την αρχή ως το φινάλε, είναι ένας ανυποχώρητος αγώνας σε ρινγκ. Μπες βγες, από μικρή, σε αυτά που οι άλλοι λένε κωλάδικα και εγώ λιμάνια, τον διακαή μου πόθο τον έφτιαξα και τον υπηρέτησα. Πενθώ εκείνους οι οποίοι καταδέχονται να ηττηθούν από τη μετριότητα και από ολοένα μικρότερα πράγματα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο Δημήτρης Χριστοδούλου ανήκει στην κατηγορία των ποιητών που έκαμαν το βίωμα της πολεμικής αρετής αρετή της ποίησής τους.
Από παιδί στη σκληρή βιοπάλη πολλά έζησε κι έμαθε. Σε εκείνη την ανελέητη εποχή με τη δικτατορία του Μεταξά, μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και την επτάχρονη δικτατορία. Συμπορεύτηκε με τη γενιά του, πού 'δωσε βροντερό το «παρών». Χτυπήθηκε κι αντιστάθηκε ματώνοντας στον πόλεμο του '40, στην Κατοχή και στον ελληνοελληνικό σκοτωμό. Με τον επακολουθήσαντα «δίχως μάτια ελέους» διωγμό των ηττημένων.
Ένα μεγαλειώδες κι εφιαλτικό πανόραμα (στοιχεία του τραγικού), που μεταποιήθηκε στα χέρια του σε ποίηση πυρετική και σφύζουσα εμπειρίες .Όπως έκανε κι ο Μιχάλης Κατσαρός, ο Τάκης Σινόπουλος, ο Θανάσης Κωσταβάρας, ο Μανώλης Αναγνωστάκης, ο Κλείτος Κύρου. Και άλλοι, βέβαια, κατάδηλες περιπτώσεις ποιητών της «γενιάς του '50» που στάθηκε η κατ' εξοχήν γενιά του αίματος.
Ποιητής με αφοσίωση και ορμητικό, φιλέκδικο, πάθος κάποτε να ανυψώνεται σε αμνησίκακο λόγο, (με τριάντα ποιητικές συλλογές), ο Χριστοδούλου κατέστησε το διαυγές πολιτικό φρόνημα της αφιλόκερδης γενιάς του ήθος ποιητικό· στο πιο βαθύ ανθρωπιστικό του περιεχόμενο. Ένα ήθος που έφθασε, με γνώση και μεράκι του τεχνίτη ποιητή, να μετακενώσει στο ελληνικό τραγούδι· με τραγούδια ποιητικού διακόσμου διαχρονικά μες στην πλησμονή δεκαετιών, να ζουν στη μνήμη των Ελλήνων.
Το έργο του, όπως ανασυγκροτήθηκε στην Επιλογή, των ποιημάτων που έκανα κι εξέδωσε ο Μετρονόμος, σαν πλατύ ποτάμι παφλάζει έμπνευση πηγαία μιας άγρυπνης συνείδησης. Και στηλιτεύοντας αδιάκοπα την εξακολουθητική έκπτωση αξιών αποκαλύπτει την υποκριτική ηθική· αυτήν «την αληθινή κίρκη της ανθρωπότητας»! Για να θυμηθούμε τον αρχάγγελο της μεταξίωσης όλων των αξιών, Φρειδερίκο Νίτσε! [...] (Ηλίας Γκρης, από τον πρόλογο της έκδοσης)

ΚΟΡΜΙ ΑΦΟΡΕΤΟ

Κι έμπαινε ένα φως ισχνό
από το σκοροφαγωμένο στόρι
χτυπούσε τα πόδια μου
σήμαντρο άλλης εποχής
μα τ' αγνοούσα

Δε με ένοιαζε πια το φως
μήτε ο χρόνος
αφού μες στο δωμάτιο
μόνο το σώμα άφηνα.
[Από την έκδοση]

Η έκδοση συγκεντρώνει δεκαέξι μελέτες που καλύπτουν το σύνολο του έργου του Θάνου Μικρούτσικου. Τα κεφάλαια κινούνται πάνω σε τρεις κύριους άξονες: κοινωνία - ποίηση - μουσική, και εστιάζουν αντίστοιχα στις κοινωνικο-πολιτικές και ιστορικές αλληλεπιδράσεις του δημιουργού, τη σχέση του με τον ποιητικό λόγο, και τα ποικίλα μουσικά είδη στα οποία αυτός δραστηριοποιήθηκε με πυξίδα την ανανέωση της μουσικής φόρμας. Έμπειροι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και διακεκριμένοι μελετητές της ελληνικής μουσικής υπογράφουν κείμενα που διαπνέονται από αγάπη, για το έργο του Θάνου Μικρούτσικου, χωρίς όμως να χάνουν την επιστημονική και κριτική οπτική τους. Κοινό εύρημα όλων των κεφαλαίων, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του βιβλίου, είναι η αέναη προσπάθεια του συνθέτη να υπερβεί τις καθιερωμένες μορφές και τους παγιωμένους τρόπους, κυνηγώντας την αισθητική και πολιτική ουτοπία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Μαρία Παπαγιάννη
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ηρακλής Οικονόμου
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ο κορυφαίος Έλληνας συνθέτης των τελευταίων 50 χρόνων
Γιάννης Μηλιάς
Για τον Θάνο Μικρούτσικο
Δημήτρης Κουτσούμπας
Ο Θάνος Μικρούτσικος και η αισθητική της αντίστασης
Μανώλης Δαφέρμος
Τραγουδώντας το μέλλον που δεν γίναμε ακόμα
Ανδρέας Μαράτος
ΠΟΙΗΣΗ
Θάνος Μικρούτσικος - Ποίηση και μουσική
Τιτίκα Δημητρούλια
Ο γαλλόφωνος Μικρούτσικος
Μάκης Γκαρτζόπουλος
Ο Νίκος Καββαδίαςτου Θάνου Μικρούτσικου
Μιχάλης Γελασάκης
Οι μελοποιήσεις του Θάνου Μικρούτσικου ως μια τέταρτη διάσταση στο σώμα
Θανάσης Χουλιάρας
"Καχύποπτοι, ανύποπτοι και ύποπτοι";
Άλκης Αλκαίος και Θάνος Μικρούτσικος
Μαρία Γεωργιάδου
Μάνος Ελευθερίου, Κώστας Τριπολίτης, Οδυσσέας Ιωάννου - Τρεις στιχουργικές γενιές στο έργο του Θάνου Μικρούτσικου
Σπύρος Αραβανής
Εικόνες και διαστάσεις ενός μουσικού μεγα-κόσμου
Γιώργος Χαρωνίτης
Ο κλασικός Θάνος Μικρούτσικος
Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος
Αναζητώντας τη μουσική απελευθέρωση
Γιώργος Β. Μονεμβασίτης
Ο Θάνος Μικρούτσικος και η ποιητική της ελευθερίας
Αλεξάνδρα Μικρούτσικου
Η συμβολή του Θάνου Μικρούτσικου στην προώθηση της τζαζ στην Ελλάδα
Φώντας Τρούσας
Ο Μικρούτσικος του θεάτρου
Ηρακλής Οικονόμου
Οι συγγραφείς

«Bizim sehrimiz; Η πόλη μας;» Ο πελάτης γέλασε και ο πατέρας μού έριξε ένα αυστηρό βλέμμα. Ένταση επικρατεί ανάμεσα στις δύο κοινότητες και η κουβέντα αυτή, κουβέντα από ένα αγόρι που μαθαίνει τα τουρκικά, κουβέντα ειπωμένη εν τη ρύμη του λόγου, θεωρήθηκε προσβολή. «Είναι δική σας η πόλη, λοιπόν...» επανέλαβε, κοιτώντας περιπαικτικά τον πατέρα. Έπειτα, σαν να ήταν εκείνος το αφεντικό, έκανε νόημα στους παραγιούς να βιαστούν να κόψουν τα υφάσματα που είχε διαλέξει. Τα σπίτια των Ελλήνων αδειάζουν. Οι γειτόνισσες που λένε τον καφέ δεν έρχονται πια σε μας. Μας χαιρετάνε από μακριά με ένα νεύμα, αλλά να πουν τον καφέ στις αδελφές μου δεν έρχονται. Το σκυλί των διπλανών σύρθηκε ένα πρωί μέχρι την εξώθυρα με ένα βαθύ τραύμα στο πλάι του λαιμού. Λίγο μετά ξεψύχησε. ...
Παιδί Μικρασιατών ο Μιλτιάδης Σαλβαρλής, αφηγείται, με τον «απλούστερο τρόπο», την ιστορία δύο παιδιών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα πατρογονικά τους χώματα, στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου, μαζί με τις οικογένειές τους, και έσμιξαν εδώ, στην Αθήνα, έως το γέρμα της ζωής τους. Η ουσιαστική διαφορά αυτού του βιβλίου από τα τόσα άλλα παρεμφερούς θεματολογίας βρίσκεται στις λέξεις «απλούστερος τρόπος». Υπάρχει ο πόνος, ο κατατρεγμός, η σκαιή, χυδαία συμπεριφορά των παλαιοελλαδιτών προς τους ξεριζωμένους, οι ελπίδες κ' οι αγώνες για ένα νέο ξεκίνημα, τα φριχτά χρόνια της κατοχής, το επώδυνο, σχεδόν μαζοχιστικό, «ξύσιμο» σε παλιές πληγές της ψυχής... Όπως κ' η σιγά-σιγά επούλωση των πληγών αυτών, η ένταξη στην κοινωνική «κανονικότητα», η επαγγελματική επιτυχία και αναγνώριση, οι δύσκολες διαπροσωπικές σχέσεις που άλλοτε οδηγούν σε οικογενειακή γαλήνη, άλλοτε σε ταραγμένες καταστάσεις. Όλα αυτά, όμως, δοσμένα με τόσο ρέοντα λόγο, με τόση «φυσικότητα», σαν να πρόκειται για «απλή» καταγραφή ημερολογιακών καταχωρίσεων ενός ανθρώπου που τα ζει· όχι για διανοήματα ενός συγγραφέα, ο οποίος με την αρτιότητα του λόγου του αποδίδει σε μικρογραφία την Ιστορία αυτού του τόπου για μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων (φτάνει έως τη δεκαετία του '80) σαν καμβά όπου εξυφαίνεται το επιμέρους ως παρακολούθημα των συνταρακτικών μεταβολών (πολιτικών, οικονομικών, ηθικών, αξιακών) του καθολικού. (Από το εισαγωγικό κείμενο του επιμελητή)

«Ο Τύπος εκμεταλλευόταν τους hippies σαν καθαρά αμερικανικό φαινόμενο που αποδείκνυε ότι σ' αυτή τη χώρα υπήρχε ελευθερία κι ο καθένας μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει. Για το περιοδικό Time ο κύριος λόγος που οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στη Νέα Υόρκη (σε αντιπολεμική διαδήλωση) ήταν το ότι «οι Αμερικανοί, την άνοιξη, αρέσκονται στο να διασκεδάζουν.
Η κάλυψη της διαδήλωσης από το Time συνοδευόταν από επτά φωτογραφίες: 1) ένα πλήθος συγκεντρωμένο γύρω από μια ρωσική σημαία και μια αναποδογυρισμένη αμερικανική, [...] 5) έναν hippie μ' ένα ντέφι περασμένο στον λαιμό του, 6) μια κοπέλα hippie με μια μπανάνα κρεμασμένη στον λαιμό, 7) μια κοπέλα hippie που είχε γράψει "Ειρήνη" κάτω από το ένα της μάτι. Κάτω από τις τρεις φωτογραφίες των hippies υπήρχε μια λεζάντα που έλεγε "μιλούν εύγλωττα για ό,τι οι ΗΠΑ προσπαθούν να υπερασπίσουν", αφήνοντας κάθε αναγνώστη που δεν είχε κριτική σκέψη με την ιδέα ότι οι ΗΠΑ έχουν ένα εκατομμύριο στρατό εγκατεστημένο σ' όλον τον κόσμο με σκοπό να υπερασπίζουν το δικαίωμα των απανταχού ανθρώπων να φορούν ντέφια και μπανάνες στον λαιμό τους». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Καμιά φορά, από τα όνειρά μου τυχαίνει να φυτρώνουν ήχοι, κάποιες ιδέες. Αν καταφέρουν να φτάσουν στη φάση μεταξύ ύπνου και ξύπνιου και καταφέρω να τις συλλάβω, τις καταγράφω μόλις ξυπνήσω.
Εδώ και πολλά χρόνια στο κομοδίνο έχω και πεντάγραμμο και τελείως λευκό χαρτί. Υπάρχουν διαφόρων ειδών μουσικές ιδέες, κάποιες μπορούν να γραφούν στο πεντάγραμμο και κάποιες άλλες όχι... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)