Του Χάρη Βλαβιανού
Ο Πολωνός ποιητής Τσέσλαβ Μίλος με το συγκινητικό «Αλφαβητάρι» του αναλαμβάνει τον ρόλο του διαμεσολαβητή των νεκρών. «Ο τρόμος είναι επιφανής κάτοικος της Ευρώπης του 20ού αιώνα». Επίσης: «Η εποχή μου, ο δικός μου 20ός αιώνας, βαραίνει πάνω μου σαν μια στρατιά από φωνές και πρόσωπα ανθρώπων που κάποτε γνώρισα ή άκουσα γι’ αυτούς και σήμερα δεν υπάρχουν πια.
Πολλοί κέρδισαν φήμη για κάτι, βρίσκονται σε εγκυκλοπαίδειες, όμως οι περισσότεροι απ’ αυτούς έχουν λησμονηθεί, και το μόνο που τους απομένει είναι να χρησιμοποιήσουν εμένα, τον ρυθμό του αίματός μου, το χέρι μου που κρατά την πένα, προκειμένου να επιστρέψουν ανάμεσα στους ζωντανούς έστω και για μία σύντομη στιγμή». Οι φωνές που ζητούν δικαίωση, ένας χαμένος κόσμος που απαιτεί την ανάμνηση, κάνουν τον νομπελίστα Πολωνό ποιητή στο συγκινητικό βιβλίο του «Το Αλφαβητάρι του Μίλος» να αναλάβει τον ρόλο του διαμεσολαβητή των νεκρών. Γραμμένο όταν ο συγγραφέας ήταν πια 89 ετών, είναι μια αλφαβητική επιχείρηση διάσωσης, ένα μνημόσυνο σε όσους υπέφεραν και έφυγαν πριν από εκείνον, ένας ύμνος στο θαύμα και το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης, μια προσφορά στη Μνημοσύνη, την προδοτική και σφαλερή, ιερή ωστόσο Μούσα της μνήμης.
Ελληνικό πορτρέτο
Τα γένια μου πυκνά, τα βλέφαρά μου σχεδόν καλύπτουν
Τα μάτια, όπως συμβαίνει με όσους γνωρίζουν την αξία
Περιέχει περισσότερα απ’ όσα οι λέξεις. Άφησα πίσω
Τον γενέθλιο τόπο μου, το σπίτι, τη θέση στο δημόσιο.
Όχι ότι αποζητούσα το κέρδος ή την περιπέτεια.
Δεν μου είναι ξένο το κατάστρωμα ενός πλοίου.
Το κοινό μου πρόσωπο, πρόσωπο φοροεισπράκτορα,
Εμπόρου ή στρατιώτη, δεν ξεχωρίζει στο πλήθος.
Ούτε αρνούμαι να αποδώσω τον οφειλόμενο σεβασμό
Στους τοπικούς θεούς. Και τρώω ό,τι τρώνε οι άλλοι.
Σχετικά με το ποιος είμαι, όσα είπα αρκούν.
Χάρης Βλαβιανός
Χρήστος Χρυσόπουλος