«Το αγαπημένο μου του 2024»: 20 συντάκτες της Book Press ξεχωρίζουν ένα βιβλίο

Το να πρέπει να διαλέξεις μονάχα ένα βιβλίο από μια ολόκληρη χρονιά είναι ευκολότερο απ' όσο φαντάζει: Καθώς είναι αδύνατον να είσαι αντικειμενικός, ακούς την καρδιά σου. Κάπως έτσι, είκοσι από τους συντάκτες και σταθερούς συνεργάτες της Book Press καταθέτουν το αγαπημένο τους βιβλίο του 2024, χωρίς περιορισμό στο είδος (μυθοπλασία ή μη, ελληνικό ή μεταφρασμένο). Τα βιβλία παρατίθενται αλφαβητικά, σύμφωνα με το επίθετο του συντάκτη.  

Lucia Berlin, Καλωσόρισες σπίτι, μτφρ. -σημειώσεις Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα

Σπουδαία στην καθημερινότητά της, εφευρετική, πηγαία, πιστή: στο γράψιμο, στην οικογένειά της, στα λάθη της, στο αλκοόλ. Το Καλωσόρισες σπίτι ήθελα να το δω σαν μια προσωπική πρόσκληση στα έργα και τις ημέρες των 29 πρώτων χρόνων, μιας συγγραφικής φωνής-αποκάλυψη. Η αρχή όλων βρίσκεται σ’ αυτά τα πρώτα χρόνια. Τα ερωτήματα, η διερεύνηση, η αμφισβήτηση, η γραφή που αναδεικνύεται σε δεύτερη φύση της Μπερλίν. Σπουδαία όσο λίγες.

Κώστας Αγοραστός

Ευριπίδης Γαραντούδης, Κομμάτια, εκδ. Πόλις

Διότι: α) το ταξίδι στο εσωτερικό του ποιητικού νοήματος διεξάγεται με συναρπαστική συνέπεια, β) η προ πολλού ομολογουμένως έμπειρη γραφή δεν επαίρεται, αλλά μεθοδικά αποτυπώνει ευρήματα της όντως ευρηματικής ρηματικής βούλησης, γ) η κειμενική ετοιμότητα προνοεί επαρκώς τοπία λόγου, ανανεώνοντας έτσι συστηματικά το στοιχείο της θεματικής έκπληξης, δ) το ιδιάζον πραγματολογικό υλικό μάς προσκαλεί σε περαιτέρω έρευνα και μελέτη του καθόλα παραγωγικού, ζείδωρου διακείμενου, ε) η υφολογική πληρότητα αποτελεί διακριτό δομικό ήθος και στ) η τακτική της συνειδητής πύκνωσης συνιστά, ακόμη μια φορά, την πλέον έγκυρη πυξίδα της λυσιτελούς ποιητικής έκφανσης.

Γιώργος Βέης

Gustav Flaubert, Όπως Θέλετε, Λύσσα και αδυναμία, μτφρ. Έφη Κορομηλά, εκδ. Ερατώ 

Μοτίβα θανάτου και μια αφειδώλευτη χρησιμοποίηση του μακάβριου και του γκροτέσκου κυριαρχούν στα δύο αυτά νεανικά διηγήματα, σε αντίθεση με το ρεαλιστικό ύφος των γραπτών των ώριμων χρόνων του Φλωμπέρ. Το πρώτο εκ των δύο αποτελεί και το αμιγέστερα “φλωμπερικό”. Εκεί συναντάμε τον Ντζαλιόχ, ένα υβριδικό πλάσμα, μισό άνθρωπο μισό πίθηκο, απότοκο ενός ατυχούς επιστημονικού πειράματος. Είναι πιθανό πως ο Φλωμπέρ άντλησε την έμπνευσή του από άρθρα της εποχής που άρθρωναν μια πρώιμη πριματολογία, λόγω του αποικιοκρατικού επεκτατισμού της Γαλλίας σε μέρη με εξωτική πανίδα, αλλά και από προσωπικές του ανασφάλειες: η αδυναμία του πιθηκόμορφου πλάσματος να μιλήσει, ενσαρκώνει τις πρώτες εκφραστικές δυσκολίες του μεγάλου συγγραφέα, ενώ το διήγημα μπορεί να διαβαστεί και ως μια επαναφήγηση του οιδιπόδειου μύθου υπό των πρισμάτων του επιστημονισμού και της αποικιοκρατίας. Το τέρας δεν είναι παρά ο αναχρονιστικός ρομαντικός που εισέρχεται στην εποχή του βιομηχανικού ρεαλισμού.

Αντώνης Γουλιανός

Paul Auster, Μπαουμγκάρτνερ, μτφρ. Ηλιάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο

Από τα βιβλία που διάβασα το 2024 ξεχωρίζω το κύκνειο άσμα του Αμερικανού στυλίστα της πρόζας, Paul Auster, το σχετικά ευσύνοπτο μυθιστόρημά του «ΜΠΑΟΥΜΓΚΑΡΤΝΕΡ» (εκδ. Μεταίχμιο). Ο Auster (έφυγε από τη ζωή τον Απρίλιο του 2024), με εξαιρετική μαεστρία, πύκνωση λόγου, με απλά αφηγηματικά υλικά και με εγκιβωτισμό μικρότερης έκτασης κειμένων στο όλο κείμενό του, προσεγγίζει, μέσα από μικρά, καθημερινά στιγμιότυπα ζωής, έννοιες όπως η αγάπη, το πένθος, η μνήμη, η απώλεια. Ο Μπάουμγκαρτνερ αναδεικνύεται από την πένα του συγγραφέα σε πρώτης γραμμής τραγικό ήρωα, που μετά τον πρόωρο θάνατο της γυναίκας του «είναι ένα ανθρώπινο κολόβωμα τώρα, ένας μισός άνθρωπος που έχει απολέσει εκείνο το μισό του που τον έκανε ολόκληρο…» (σ. 38). Ένα μικρό, στοχαστικό διαμαντάκι.

Παναγιώτης Γούτας

Βλαντιμίρ Τισμανεάνου, Ο διάβολος στην ιστορία, μτφρ. Γιάννης Καραπαπάς, εκδ. Τροπή

Το σημαντικότερο ίσως βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου το έτος που πέρασε, τουλάχιστον περί πολιτικής, είναι η πραγματεία του ακαδημαϊκού Βλαντιμίρ Τισμανεάνου. Ο Τισμανεάνου επιχειρεί την «ανασυγκρότηση» της έννοιας του ολοκληρωτισμού, αφενός συγκρίνοντας εκ νέου τους δικτάτορες του εικοστού αιώνα, τον σοβιετικό κομουνιστή Στάλιν και τον «αρχιερέα» του ναζισμού Χίτλερ, αφετέρου αναδεικνύοντας σε κομβικό πρόσωπο τον Βλαντιμίρ Λένιν, από τον οποίο γεννήθηκε η σύγχρονη πρακτική του ολοκληρωτισμού. Σύμφωνα με τον Τισμανεάνου, κομμουνισμός και φασισμός εισηγούνταν θεμελιακές αλλαγές στο ον «άνθρωπος», και γι’ αυτό έχτισαν πολιτικές ουτοπίες που δεν λογάριαζαν υπόψη τους την ατομική ζωή. Την ίδια στιγμή, ο συγγραφέας εκφράζει τις επιφυλάξεις του για τις απόπειρες δυσανάλογης ευθύνης στον κομμουνισμό και τη σχετικοποίηση των ναζιστικών θηριωδιών, οι οποίες έλαβαν χώρα μέσα σε πολύ συντομότερο χρονικό διάστημα.

Μύρων Ζαχαράκης

William Faulkner, Ο αχός και το πάθος, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Gutenberg

«Ένα παραμύθι που λέει ένας ηλίθιος, όλο αχό και πάθος χωρίς κανένα νόημα». Συνεχιστής του σαιξπηρικού λόγου, ο Φόκνερ παρέδωσε ένα κείμενο μεστό νοημάτων, το οποίο παραμένει εντελές και αψεγάδιαστο. «Ο αχός και το πάθος» είναι όσα αφηγείται ή υπαινίσσεται, αλλά ταυτόχρονα κι ο ιδιαίτερος αφηγηματικός του τρόπος.

Το αριστούργημα του Φόκνερ παραμένει ο ορισμός του έργου τέχνης που όταν το αντικρίσεις με τη ματιά του ώριμου αναγνώστη θα αντηχήσει εντός σου σε πολλαπλά επίπεδα. Ακόμα κι όταν θεωρείς ότι το έχεις επιτυχώς ολοκληρώσει, θα συνεχίσει να σε ακολουθεί ξυπνώντας γεύσεις, οσμές, αισθήσεις και σκέψεις. Βιβλίο που αέναα διαβάζεται εντός άλλων βιβλίων, αφού περιέχει πολλά, αν και περιέχεται σε περισσότερα. Βαθιά υπόκλιση.

 Φώτης Καραμπεσίνης

Κώστας Καλτσάς, Νικήτρια σκόνη, μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Ψυχογιός

Καταστατικά (;) ανοικονόμητο, άνισο, σε σημεία δύστροπο, αλλά όπως και να έχει χρειαζόμαστε μυθιστορήματα πολυεπίπεδα και πολυπρισματικά σαν τη Νικήτρια σκόνη που συνδέουν τη ζώσα Ιστορία με τα σύγχρονα πάθη, προκαλώντας μας να σκεφτούμε ξανά τη σχέση μνήμης και μαρτυρίας, μνήμης και Ιστορίας και, βεβαίως, τη σχέση της λογοτεχνίας με την αφήγηση και την πραγματικότητα. Το πρώτο μέρος, που ολοκληρώνεται στα Δεκεμβριανά, είναι ίσως το καλύτερο, και ολοκληρώνεται με μια από τις πιο εντυπωσιακές σεκάνς της ελληνικής πεζογραφίας των τελευταίων δεκαετιών – την πολυσέλιδη περιγραφή του συλλαλητηρίου της 3ης Δεκεμβρίου του 1944 στην Αθήνα, και του αιματοκυλίσματος που ακολούθησε. Ο συγγραφέας, τόσο σε αυτήν την αλληλουχία σκηνών, όσο και σε άλλα μέρη του βιβλίου, χρησιμοποίησε οπτικά και άλλα αρχεία με έξυπνο τρόπο και υποδειγματικό μοντάζ.

Κ.Β. Κατσουλάρης

Εντουάρ Λουί, Η Μονίκ δραπετεύει, εκδ. Αντίποδες

Πίστευα ότι θα ήταν μια συνέχεια του λίγο παλιότερού του Αγώνες και μεταμορφώσεις μιας γυναίκας (μτφρ. Στέλα Ζουμπουλάκη, Αντίποδες, 2021), αλλά καθώς προχωρούσε η ανάγνωση έβλεπα μια σημαντική διαφορά. Ο συγγραφέας-αφηγητής δεν ανήκε πια στον κόσμο της Μονίκ. Η ηρωίδα-μητέρα του, παρότι δέχεται την υποστήριξή του (υλική και συναισθηματική), είναι μόνη. Μόνη σε κάθε βήμα ώσπου αφήνει οριστικά πίσω της έναν κόσμο παλιό, σκληρό και βίαιο. Ο γιος θα την περιμένει, αλλά το μεγάλο βήμα είναι προσωπική της υπόθεση.

Ελένη Κορόβηλα

Αχιλλέας Κυριακίδης, Το κερί του Καρτέσιου, εκδ. Πατάκη

Πόση ποίηση χωράει στην πεζογραφία; Αφοσιωμένος στη μικρή φόρμα (γιατί να πει περισσότερα όταν μπορεί να το κάνει επάξια με λίγες λέξεις;), ο Αχιλλέας Κυριακίδης μάς παρέδωσε το 2024 μια από τις καλύτερες συλλογές διηγημάτων που μπορεί να αναζητήσει κανείς στην εργογραφία του. Η ήδη κατακτημένη πύκνωση του ύφους του σε αυτή τη συλλογή αποκτάει ένα ευδιάκριτο ποιητικό ηχόχρωμα, το οποίο συνδυάζεται με τις γνωστές λογοτεχνικές και κινηματογραφικές αναφορές του (Μπόρχες, Κορτάσαρ, Κάφκα, Ταρκόφσκι, Ουέλς), την ειλικρινή αγάπη του για τη μουσική (ιδιαιτέρως την κλασική), αλλά μια υπαρξιακή κατάθεση για εκείνο το άγνωστο σημάδι του επέκεινα που ολοένα μάς πλησιάζει, καθώς ο χρόνος κατρακυλάει εις βάρος μας. Μικρές ιστορίες μεν, αλλά με τόσο πλάτος που θα μπορούσαν να καλύψουν τις σελίδες ενός ογκώδους μυθιστορήματος. Παραφράζοντας ένα ποίημα του Ρωμανού Μελωδού, η πεζογραφία του Αχιλλέα Κυριακίδη σε σκεύος σμικρώ ξενοδοχείται.

Διονύσης Μαρίνος

Αταλάντη Ευριπίδου, Εκείνοι που δεν έφυγαν, εκδ. Πόλις

Ένας άντρας φτιαγμένος από σιμιγδάλι, ο οποίος πεθαίνοντας βρικολακιάζει. Κάποιος που κουβαλάει μια κατάρα, και ψάχνει τη δράκαινα που θα του τη λύσει. Ένας δρόμος που, υπό ορισμένες συνθήκες, σηκώνεται, φοράει σακάκι από προκηρύξεις, και σκοτώνει Γερμανούς και ταγματασφαλίτες. Δύο αδέρφια που κουβαλούν βαριά προσωπικά και οικογενειακά μυστικά. Αυτά κι άλλα πολλά συμβαίνουν στο λογοτεχνικό σύμπαν της Αταλάντης Ευριπίδου, με τις θαυμάσιες περιγραφές και την καθηλωτική αφήγηση. Η συγγραφέας φέρνει στο τώρα κάθε ιστορίας στοιχεία από μύθους και παραμύθια της λαϊκής μας παράδοσης, χρησιμοποιεί με εξαιρετική μαεστρία τη μαγεία και τον τρόμο, ενώ παράλληλα διατυπώνει αλήθειες διαχρονικές και πανανθρώπινες. Μιλά για ανθρώπους περιθωριακούς και δυστυχισμένους, οι οποίοι, σε σκοτεινές εποχές, διεκδικούν τα αυτονόητα.

Χριστίνα Μουκούλη

Αλέξης Ακριθάκης, Γράφοντας τη ζωγραφική, Ημερολόγια 1960-1990, επιμέλεια: Θάνος Σταθόπουλος - Χλόη Ακριθάκη, εκδ. Άγρα

Πολλά τα αγαπημένα μου βιβλία το 2024, ξεχωριστά αγαπημένο πάντως το Αλέξης Ακριθάκης — Γράφοντας τη ζωγραφική (Ημερολόγια 1960-1990), καθόσον ο Ακρίθακας υπήρξε (νοερά) ο μέντοράς μου, ο λατρεμένος μου ζωγράφος και στοχαστής της τέχνης, ωθώντας με σε ατραπούς ελευθερίας. Στον τόμο αυτό, που επιμελήθηκαν λαμπρά η Χλόη Ακριθάκη και ο Θάνος Σταθόπουλος, ξεδιπλώνεται το συναρπαστικό μυθιστόρημα του βίου και της τέχνης του Ακριθάκη, μέσα από τις εγγραφές και τις ζωγραφιές στα θρυλικά σημειωματάριά του. Διάβασα τρεις φορές το βιβλίο, ήδη από τον πρώτο του σχεδιασμό και μέχρι την ολοκλήρωση της έκδοσής του, και κάθε φορά ανακάλυπτα νέα νάματα νου και ψυχής. Θα με συνοδεύει παντοτινά.

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Τζούλια Γκανάσου, Δευτέρα παρουσία, εκδ. Καστανιώτη 

Μια ευαίσθητη ματιά στη βία, στις εισβολές και στους βομβαρδισμούς αμάχων που σφραγίζουν την εποχή μας (Ουκρανία, Λωρίδα της Γάζας, κοκ), σε απόσταση αναπνοής από τον ζωτικό μας χώρο. Ένας διαχρονικός αφηγηματικός μίτος συνδέει τις κοσμογονικές εικόνες βιβλικής καταστροφής των σύγχρονων πολέμων με την άλωση της Τροίας, συνεπιφέροντας τραγικούς συνειρμούς (απανθρωπιά, κακοποίηση, βιασμός, λεηλασία, στρατόπεδα προσφύγων, αιχμαλωσία, πείνα, ερειπωμένα σπίτια, βρέφη που γίνονται αντικείμενο εμπορίας, κοκ), ενώ το «διπλό σώμα» εγγονής-γιαγιάς συνθέτει έναν ύμνο στην αφοσίωση. Παράλληλα, με μια γλώσσα υπερρεαλιστικού προσανατολισμού που αποδίδει τον παραλογισμό του πολέμου και με γνώμονα μιαν ανθρωπιστική πρόταση συνένωσης, το βιβλίο εγκυμονεί -κυριολεκτικά και μεταφορικά- την ελπίδα για ένα νέο ξεκίνημα.

Νίκος Ξένιος

Άγης Πετάλας, Κυμύλη ή η νήσος των δυνατοτήτων, εκδ. Εστία

Πολυεπίπεδο, πλην στέρεο έργο που μυθοποιεί την προσπάθεια ενός ακαδημαϊκού να εντοπίσει, σε κείμενα του δυτικού πολιτισμού, αναφορές στην Κυμύλη, ένα υποτιθέμενο νησί του Αιγαίου, αντίστοιχο της ιδεατής Αρκαδίας. Το φυγόκεντρο μυθιστόρημα του Άγη Πετάλα αποτελεί μια συρραφή επιμέρους ιστοριών κι έχει ως κεντρικό του θέμα την αναζήτηση της Ουτοπίας, και το πώς αυτή δύναται να ανακαλυφθεί και να υπάρξει μονάχα μέσα στις (Μεγάλες) Αφηγήσεις.

Σόλων Παπαγεωργίου

Βασιλική Πέτσα, Δεν θ' αργήσω, εκδ. Πόλις

Πώς είναι δυνατόν να αποδώσει κανείς την τραγωδία της καθημερινότητας και να την αντιπαραβάλει με μια αληθινή τραγωδία, όπως εκείνη που συνέβη στο γήπεδο του Χίλσμπορο το 1989; Η Βασιλική Πέτσα πετυχαίνει άριστα σ’ αυτό το ολιγοσέλιδο μυθιστόρημα να αφηγηθεί με την ήρεμη φωνή του ανώνυμου ήρωα τις ματαιώσεις της ενήλικης ζωής, την καταβύθιση στη θλίψη και τις ενοχές που βιώνουν οι επιζώντες, την ασφυξία της κανονικότητας. Αλλά και τις οικονομικές επιπτώσεις των πολιτικών επιλογών μιας ολόκληρης χώρας πάνω στους ήρωες, με τρόπο που ανακαλεί ταινία του Κεν Λόουτς. Το ποδόσφαιρο ως εφήμερη λύση προσωπικών προβλημάτων, η σιωπή και η εσωτερική αναδίπλωση ως κύρια αντρικά χαρακτηριστικά, τα καναρίνια που θυσιάζονται στο βωμό μιας ουτοπίας. Η κυκλική αφήγηση ξεκινάει και τελειώνει με τη φράση που θα μας στοιχειώνει για πάντα: Δεν θ’ αργήσω.

Χίλντα Παπαδημητρίου

Νίκος Μάντης, Αδύνατες πόλεις, εκδ. Καστανιώτη

Σε έναν μελλοντικό κόσμο η πραγματικότητα και η προσομοίωση δεν θα είναι διακριτές οντότητες. Ο Νίκος Μάντης γράφει ένα φιλόδοξο, χιλιοσέλιδο μυθιστόρημα, όπου θέτει πολλαπλούς προβληματισμούς: την έννοια του πρωτότυπου και της αντιγραφής, την ψηφιακή εποχή και τις αληθοφανείς επινοήσεις της τεχνητής νοημοσύνης, το κυνήγι της αθανασίας που επιχειρεί να ξεπεράσει τη φθαρτότητα της ανθρώπινης φύσης, τον λαβύρινθο της ζωής και τα παιχνίδια του νου, την οιστρηλασία του έρωτα κ.λπ. Ένα πολυεπίπεδο έργο σαν αυτό διαβάζεται χάρη στην αφηγηματική δεινότητα του συγγραφέα, που φτιάχνει τον έναν κόσμο μέσα στον άλλο, αλλά ταυτόχρονα προβληματίζει για τις έννοιες του πραγματικού και του πλαστού στην εποχή της μετα-αλήθειας, όπου τίποτα από αυτά δεν θα έχει σημασία.

Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Shel Silverstein, Το κομμάτι που λείπει, μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Διόπτρα

Αν θα έπρεπε να διαλέξω ένα «αγαπημένο» βιβλίο για το 2024 θα επέλεγα «Το κομμάτι που λείπει» του Σελ Σιλβερστάιν. Η λιτή γραφή του Σιλβερστάιν και η μινιμαλιστική σχεδιαστική του προσέγγιση συνθέτουν τη διττή δυνατότητα: απευθύνονται σε παιδιά και συγχρόνως στους ενήλικες αναγνώστες. Εξάλλου το ζήτημα του εαυτού και του «ιδανικού» άλλου είναι ο γρίφος με τον οποίο όλοι μας θα αναμετρηθούμε στη ζωή και όχι μόνο μια φορά. Στα κρίσιμα ερωτήματα της συντροφικότητας, της αγάπης, του συνταιριάσματος, ο Σιλβερστάιν δίνει απαντήσεις απλές αλλά όχι απλοϊκές: Δούλεψε με τον εαυτό σου, μην επαναπαύεσαι, μην απελπίζεσαι, προχώρα μπροστά, προχώρα με πίστη, αγάπα ουσιαστικά, ζήσε πραγματικά.

Ελευθερία Ράπτου

Herfried Münkler, Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε - Ένας κόσμος σε αναταραχή, μτφρ. Έμη Βαϊκούση, εκδ. Διόπτρα

Ο Γερμανός συγγραφέας, καθηγητής και ιστορικός των ιδεών Χέρφριντ Μίνκλερ παραδίδει μια απολαυστική, από πλευράς πλούτου ιδεών και ατμόσφαιρας, μελέτη των σημείων που τέμνεται ο βίος και το έργο αυτών των τριών μεγάλων στοχαστών του 19ου αιώνα. Αυτοί εκκινώντας από πολύ διαφορετικές αφετηρίες, από την ανάδειξη της επανάστασης και τον ρόλο του προλεταριάτου ο Μαρξ, από τη σημασία της τέχνης για μια καλύτερη ζωή ο Βάγκνερ και από τον θρόνο της φιλοσοφίας του ανεξάρτητου «υπεράνθρωπου» ο Νίτσε, συναντώνται στο σταυροδρόμι της βούλησης για ανατροπή του τότε υπαρκτού κόσμου: Με την πολιτική και την επιστήμη ο πρώτος, με την τέχνη και τη μουσική ο δεύτερος, με τη φιλοσοφία και την αισθητική ο τρίτος.

Γιώργος Σιακαντάρης

Κωνσταντίνος Α. Δημάδης, Άγγελος Τερζάκης / Κείμενα πνευματικής ευθύνης (1930-1938), Φιλολογική έκδοση με σχόλια, εκδ. University Studio Press

Καθώς η περασμένη χρονιά πλησίαζε προς την «πύλη εξόδου», η καθ’ ημάς πολιτισμική αγορά πρόλαβε να ενισχυθεί με μια ενδιαφέρουσα έκδοση που αφορά τον Άγγελο Τερζάκη (1907-1979), σημαντικό συγγραφέα εκπρόσωπο της λεγόμενης Γενιάς του ’30. Η έκδοση περιλαμβάνει επιλογή αποθησαυρισμένων κειμένων του Άγγελου Τερζάκη σε εφημερίδες και περιοδικά της χρονικής περιόδου 1930-1938, όπου αποτυπώνεται με τον πλέον παραστατικό τρόπο η ανταπόκριση ενός νέου συγγραφέα και στοχαστή είκοσι τριών ετών σε ζητήματα πολιτισμικού, κοινωνικού, πολιτικού, ιστορικού χαρακτήρα ιδιαίτερης ισχύος κατά την κρίσιμη δεκαετία 1930. Τα κείμενα που εκδίδονται για πρώτη φορά ως ένα σημαντικό «corpus» ιδεών, επέλεξε ο σπουδαίος φιλόλογος και πανεπιστημιακός καθηγητής (Βερολίνο) Κωνσταντίνος Α. Δημάδης, ο οποίος προέβη και σε έναν ευρύτατο σχολιασμό, καλύπτοντας έτσι ένα «κενό» πολιτισμικής ενημέρωσης για την ευρύτερη (πέραν των ειδικών) κοινότητα αναγνωστών.

Άλκηστις Σουλογιάννη

Selva Almada, Δεν είναι ποτάμι, μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Κλειδάριθμος

Kορυφαίο δείγμα συμβολικής γραφής και αμάλγαμα του μαγικού ρεαλισμού με τη φεμινιστική και οικολογική κριτική. Δύο ενήλικες άνδρες και ένα αγόρι βρίσκονται στις όχθες ενός ποταμού, γιορτάζοντας τη λεία που μόλις ψάρεψαν. Όταν εμφανίζονται οι ντόπιοι για να τους επιπλήξουν για τον τρόπο με τον οποίο σκότωσαν το ζωντανό, δημιουργείται η αίσθηση της υποβόσκουσας απειλής, που δίνει εξαρχής τον τόνο του βιβλίου. Η Αλμάδα αποτυπώνει αριστοτεχνικά και με υποδειγματική οικονομία τις παθογένειες μιας κοινωνίας που ομνύει στη βία. Η γραφή της είναι ζωντανή και κρυπτική ταυτόχρονα, οι ήρωες απτοί και ομιχλώδεις και η αφήγηση ακροβατεί στο ανεπαίσθητο νήμα ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα.

Φανή Χατζή

Joshua Cohen, Οι Νετανιάχου, μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Gutenberg

Ενθουσιάστηκα με το μυθιστόρημα του Αμερικανοεβραίου συγγραφέα και αυτό γιατί τολμά να αναμετρηθεί με τις πάσης φύσεως προκαταλήψεις και μισαλλοδοξίες που μπορεί να κουβαλά η εβραϊκή ταυτότητα και που αν συγκεντρωθούν στο μυαλό ενός ανθρώπου τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. Ο Κοέν με την ανελέητη σάτιρά του με έκανε να καταλάβω ποιος είναι και από πού προέρχεται ιδεολογικά ο άνθρωπος που κυβερνά το Ισραήλ σήμερα, καταστρέφοντάς το συγχρόνως, ενώ σπέρνει χωρίς ενδοιασμό τον όλεθρο στην Παλαιστίνη και όπου αλλού αποφασίσει να το κάνει. Ένα χειμαρρώδες, αποκαλυπτικό μυθιστόρημα που σε κάνει να σκεφτείς ότι τα πράγματα είναι πολύ περισσότερο πολύπλοκα από όσο φαίνονται. (Το βιβλίο βγήκε στο τέλος του 2023 αλλά διαβάστηκε μέσα στο 2024)

Έλενα Χουζούρη