To 2021 ήταν η χρονιά της μαύρης λογοτεχνίας. Το βραβείο Νόμπελ αλλά και το γαλλικό Γκονκούρ απονεμήθηκαν σε συγγραφείς που γεννήθηκαν στην Αφρική αλλά βρήκαν φωνή στις χώρες που μετανάστευσαν. Τα βραβεία επισφράγισαν μια ευρύτερη αύξηση του ενδιαφέροντος για έργα μαύρων συγγραφέων, κυρίως Αμερικανών, που τους ανακαλύπτουμε διαβάζοντας και έργα που γράφτηκαν πολλές δεκαετίες πιο πίσω.
Επιμέλεια: Book Press
Είτε έργα μυθοπλασίας είτε δοκίμια, τα βιβλία των μαύρων συγγραφέων εκφράζουν το αίσθημα της καταπίεσης που βίωσαν οι μαύροι εξαιτίας των διακρίσεων, των φυλετικών διακρίσεων και των οικονομικών ανισοτήτων, και πραγματεύονται, συχνά με τρόπο ριζοσπαστικό, τα θέματα της ελευθερίας, της ισότητας και της ταυτότητας.
Οι μαύροι συγγραφείς κατάφεραν με πολύ κοπό να ανατρέψουν τα στερεότυπα του λογοτεχνικού κατεστημένου...
Αντλώντας στοιχεία από τις παραδόσεις και τη ζωή των λαϊκών στρωμάτων της αφρικανικής διασποράς, αλλά και από τις κουλτούρες της Αφρικής, οι μαύροι συγγραφείς κατάφεραν να ανατρέψουν τα στερεότυπα του λογοτεχνικού κατεστημένου, που αντιμετώπιζε τη «μαύρη» λογοτεχνία ως προϊόν μιας κατώτερης κουλτούρας.
Πλέον, συγγραφείς όπως ο νομπελίστας Αμπντουλραζάκ Γκούρνα, ο Τζέμις Μπόλντουϊν, η Τόνι Μόρισον, η Μάγια Αγγέλου, κ.ά, χαίρουν ευρείας αναγνώρισης και συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους λογοτέχνες του 20ου αιώνα. Τα τελευταία χρόνια, πολλά σημαντικά βιβλία μαύρων συγγραφέων έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά.
Ακολουθεί ένας αναγνωστικός οδηγός με τα σημαντικότερα από αυτά. Έχουμε αφήσει απέξω εμβληματικά βιβλία που έχουν μεταφραστεί στη χώρα μας –π.χ. μυθιστορήματα του Τζέιμς Μπόλντουιν, όπως το Φώναξέ το στα βουνά (εκδ. Μεταίχμιο)– μα τα οποία είναι πλέον εξαντλημένα.
ΑΜΠΝΤΟΥΛΡΑΖΑΚ ΓΚΟΥΡΝΑ: Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2021
Άλλες ζωές
Εκδ. Ψυχογιός, 2022
Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Σε πολύ μικρή ηλικία, ο Ilyas απήχθη από τα γερμανικά αποικιακά στρατεύματα. Έχοντας περάσει ολόκληρα χρόνια πολεμώντας ενάντια στους δικούς του ανθρώπους, επιστρέφει στο χωριό του, αναζητώντας τους γονείς του και την αδελφή του. Ταυτόχρονα, ένας δεύτερος νεαρός επιστρέφει στην πατρίδα του.
Ο Χάμζα είναι το δεξί χέρι ενός αξιωματούχου, ο οποίος του είχε σώσει κάποτε τη ζωή. Με μοναδικά υπάρχοντα τα ρούχα του, ο Χάμζα αναζητά μόνο δουλειά και ασφάλεια – και την αγάπη της όμορφης Αφίγια, της αδελφής του Ilyas.
Το τελευταίο μυθιστόρημα του βραβευμένου με Νόμπελ Αμπντουλραζάκ Γκούρνα κυκλοφόρησε μόλις από τις εκδόσεις Ψυχογίος.
ΤΖΕΪΜΣ ΜΠΟΛΝΤΟΥΙΝ: Πάντα επίκαιρος
Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει
Εκδ. Πόλις, 2020
Μετάφραση: Άλκηστις Τριμπέρη
Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει, θα μας έλεγε για τη δεκαεννιάχρονη Τις που είναι ερωτευμένη με τον Φόνι, έναν νεαρό μαύρο γλύπτη. Κατηγορούμενος για τον βιασμό μιας Πορτορικανής, τον οποίο δεν διέπραξε, ο Φόνι κλείνεται στη φυλακή. Όταν η Τις ανακαλύπτει ότι είναι έγκυος, η οικογένειά της και ο πατέρας του Φόνι αποφασίζουν να αγωνιστούν για να αποδείξουν την αθωότητά του, ενώπιον ενός δικαστικού μηχανισμού για τον οποίο οι μαύροι είναι οι «ιδανικοί ένοχοι».
Ο Τζέιμς Μπόλντουιν μας μιλά, μέσα από τον δυνατό έρωτα ενός ζευγαριού, για την αδικία, τον φυλετικό ρατσισμό, τη συμπαράσταση αλλά και την προδοσία μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, τον αδιάκοπο αγώνα για δικαιοσύνη, με μόνα όπλα την αγάπη, την αλληλοϋποστήριξη και την πίστη στην αλήθεια, παρά την απελπισία, την οργή και τη θλίψη η οποία πηγάζει από το μίσος που αυτό το ζευγάρι αντιμετωπίζει.
Mε μόνα όπλα την αγάπη, την αλληλοϋποστήριξη και την πίστη στην αλήθεια...
Αισθησιακό, βίαιο, γεμάτο πόνο, βαθιά συγκινητικό και επίκαιρο μυθιστόρημα, αφήνει στον αναγνώστη τη γλυκόπικρη αίσθηση των μπλουζ, που τόσο άρεσαν στον Μπόλντουιν.
Δεν είμαι ο νέγρος σου
Εκδ. Πόλις, 2019
Μετάφραση: Ισμήνη Θεοδωροπούλου
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Τζέιμς Μπόλντουιν άρχισε να γράφει ένα βιβλίο για την Αμερική, στηριγμένο στις προσωπογραφίες τριών φίλων του, του Μέντγκαρ Έβερς, του Μάλκολμ X και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Και οι τρεις, μεγάλες μορφές του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, δολοφονήθηκαν. Το βιβλίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Ο σκηνοθέτης Ραούλ Πεκ βασίστηκε στις σημειώσεις του Μπόλντουιν για το βιβλίο αυτό, στις ομιλίες, τις επιστολές και τις συνεντεύξεις του, για να γράψει το σενάριο και να γυρίσει το ντοκιμαντέρ Δεν είμαι ο νέγρος σου, που γνώρισε τεράστια επιτυχία. Το ντοκιμαντέρ έγινε, με τη σειρά του, βιβλίο, το οποίο αποτελεί μια θαυμάσια εισαγωγή στο έργο του Μπόλντουιν. Ένα ταξίδι στον χρόνο, που αποκαλύπτει την τραγική και βαθιά ανθρώπινη ματιά του Μπόλντουιν πάνω στην ιστορία των φυλετικών διακρίσεων στις ΗΠΑ και στο κίνημα χειραφέτησης των μαύρων.
Το κουαρτέτο του Χάρλεμ
Εκδ. Πόλις, 2019
Μετάφραση: Χρήστος Οικονόμου
Τέσσερις νεαροί μαύροι μουσικοί, μεταξύ των οποίων ο μετέπειτα διάσημος «Αυτοκράτορας της σόουλ» Άρθουρ Μοντάνα, ξεκινούν από το Χάρλεμ της δεκαετίας του '40 για να κατακτήσουν τον κόσμο με όχημα το πάθος τους για τα γκόσπελ. Τριάντα χρόνια αργότερα, όταν ο Άρθουρ θα βρεθεί νεκρός στο Λονδίνο, ο αδελφός του, ο Χαλ, επιστρέφει στο παρελθόν για να αφηγηθεί μια συναρπαστική και σπαρακτική ιστορία, που θα παρακολουθήσει την περιπλάνηση των ηρώων από τη Νέα Υόρκη ως το Παρίσι και από τον αμερικανικό Νότο ως την Αφρική και την Κορέα, φέρνοντάς τους αντιμέτωπους με προσωπικές, οικογενειακές και κοινωνικές συγκρούσεις, με τις ολέθριες συνέπειες της απώλειας, αλλά και τους ακατάλυτους δεσμούς που γεννούν η αφοσίωση, ο έρωτας (ομοφυλοφιλικός και μη) και η φιλία.
Στο Κουαρτέτο του Χάρλεμ, το τελευταίο και εκτενέστερο μυθιστόρημά του, ο Μπόλντουιν χρησιμοποιεί ως φόντο το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων, που συντάραξε τις ΗΠΑ τη δεκαετία του '60, για να αφηγηθεί ένα επικό άσμα αγάπης, πάθους, πένθους και οργής, όπου η δυναμική των φυλετικών και σεξουαλικών σχέσεων καθορίζει σε καταλυτικό βαθμό τον αέναο αγώνα του ανθρώπου να παραμείνει άνθρωπος.
ΤΟΝΙ ΜΟΡΙΣΟΝ: Νομπελίστρια και από τις σημαντικότερες φωνές της μαύρης λογοτεχνίας
Το τραγούδι του Σόλομον
Εκδ. Παπαδόπουλος, 2021
Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Το Τραγούδι του Σόλομον είναι ένα μυθιστόρημα τεράστιας ομορφιάς και δύναμης για έναν μαγικό κόσμο τεσσάρων γενιών Αφροαμερικανών: ο Μίλκμαν Ντεντ, γόνος της πλουσιότερης μαύρης οικογένειας κάποιας πόλης των μεσοδυτικών ΗΠΑ, γεννιέται την ώρα που ένας εκκεντρικός γείτονας, στη μάταιη προσπάθειά του να πετάξει, πέφτει από μια στέγη και σκοτώνεται. Η άτυχη αυτή πτήση θα στοιχειώσει τη ζωή του, καθώς ο Μίλκμαν μεγαλώνει σε ένα σπίτι στοιχειωμένο από τον θάνατο, αλλά και από την απληστία του πατέρα του, παρέα με τις σιωπηλές αδελφές του και την παράξενα παθητική μητέρα του. Καθώς ο Μίλκμαν θα ταξιδεύει αναζητώντας τις ρίζες του, η Μόρισον θα μας εισάγει ολοένα και πιο βαθιά στον πολύπλοκο και αντιφατικό κόσμο των Αφροαμερικανών της μεταπολεμικής Αμερικής, έναν κόσμο όπου συμβιώνουν άνθρωποι του μόχθου και προφήτες, επαναστάτες και συμβιβασμένοι, ψεύτες και δολοφόνοι, άγιοι και δαίμονες.
Ένα ταξίδι μύησης και ενηλικίωσης, γραμμένο με την τόλμη ενός Σολ Μπέλοου ή ενός Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, αλλά πάνω απ' όλα με την καταπληκτική, λυρική πένα μιας μεγάλης νομπελίστριας.
Αγαπημένη
Εκδ. Παπαδόπουλος, 2019
Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Ατενίζοντας ατρόμητα την άβυσσο της σκλαβιάς, το κλασικό αυτό μυθιστόρημα μεταμορφώνει την Ιστορία σε μια αφήγηση υποβλητική σαν έπος, βίαιη σαν πολεμικό τραγούδι, τρυφερή σαν νανούρισμα.
Η Σιθ γεννήθηκε σκλάβα στον Νότο και δραπέτευσε στο Οχάιο, ωστόσο δεκαοκτώ χρόνια αργότερα δεν είναι ακόμη ελεύθερη. Την κατατρύχουν οδυνηρές αναμνήσεις από το Φιλόξενο Σπιτικό, το όμορφο αγρόκτημα που έγινε για την ίδια και τους συντρόφους της ο τόπος της απόλυτης φρίκης. Το καινούργιο της σπίτι το στοιχειώνει το φάντασμα του μωρού της που πέθανε χωρίς όνομα, από τα ίδια της τα χέρια, με μία μονάχα λέξη χαραγμένη στην ταφόπλακα του, να θυμίζει πως κάποτε έζησε: «Αγαπημένη».
Ποιητικό και σκληρό, τεντωμένο σαν σχοινί, το μυθιστόρημα εξερευνά το ανεξίτηλο τραύμα της δουλείας με τρόπο που καθηλώνει τον αναγνώστη. Ένα από τα σημαντικότερα βιβλία της νομπελίστριας Τόνι Μόρισον, της πιο τολμηρής γυναικείας φωνής στην αμερικανική πεζογραφία.
Jazz
Εκδ. Παπαδόπουλος, 2018
Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Ο Τζο Τρέις, ένας μεσόκοπος πλανόδιος πωλητής καλλυντικών, πυροβολεί θανάσιμα τη νεαρή ερωμένη του. Τυφλωμένη από τη ζήλια, η γυναίκα του, η Βάιολετ, εισβάλλει στην εκκλησία την ώρα της κηδείας και επιτίθεται στη νεκρή. Μια παθιασμένη ιστορία έρωτα και εμμονής, που εκτυλίσσεται στο Χάρλεμ του Μεσοπολέμου με αναδρομές στον αμερικανικό Νότο του 19ου αιώνα, για να μιλήσει για τα συναισθήματα, τις προσδοκίες, τους φόβους και τη σκληρή πραγματικότητα της αφροαμερικανικής ζωής.
Μυθιστόρημα γραμμένο σαν μουσική σύνθεση της τζαζ μέσα από τον έξοχο συνδυασμό ποικίλων αφηγηματικών φωνών.
Γυρισμός
Εκδ. Παπαδόπουλος, 2017
Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Στην Αμερική της δεκαετίας του 1950, ένας νεαρός Αφροαμερικανός, ο Φρανκ Μάνεϊ, κατατάσσεται στον στρατό για να ξεφύγει από τον στενό, ασφυκτικό κόσμο της επαρχιακής πόλης του Νότου όπου μεγάλωσε, αφήνοντας πίσω του την αγαπημένη και εύθραυστη μικρή του αδελφή, τη Σι. Ο πόλεμος της Κορέας τον τραυματίζει ψυχικά και σωματικά, τον γεμίζει ενοχές και τον βυθίζει σε πλήρη απάθεια. Η ζωή του δεν έχει νόημα ώσπου μαθαίνει ότι η Σι κινδυνεύει.
Ο Φρανκ είναι ένας σύγχρονος Οδυσσέας που επιστρέφει από την Ασία στη ρατσιστική Αμερική, ναρκοθετημένη από το φυλετικό μίσος και τις προκαταλήψεις, εχθρική και επικίνδυνη όσο και τα πεδία των μαχών. Ενόσω ταξιδεύει σε αναζήτηση της Σι προς την Τζόρτζια και τη μικρή πόλη όπου γεννήθηκε και ανέκαθεν απεχθανόταν, αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι τα προβλήματα του ίδιου και της αδελφής του ανάγονται σε μια πολύ παλαιότερη εποχή, τα θαμμένα μυστικά της οποίας αναδύονται σταδιακά, συγκλονίζοντάς τον.
Ένα συγκινητικό μυθιστόρημα για έναν ηττημένο άνδρα που ξαναβρίσκει το κουράγιο, τον ανδρισμό του, και τον τόπο του.
Διαυγές και έντονο, βάναυσο αλλά και βαθιά ανθρώπινο...
ΜΑΡΛΟΝ ΤΖΕΪΜΣ: Ο γιος αστυνομικών από τη Τζαμάικα που τιμήθηκε με Μπούκερ
Μαύρος πάνθηρας, κόκκινος λύκος
Εκδ. Αίολος, 2021
Μετάφραση: Πάνος Τομαράς
Ο Ιχνηλάτης, ένας κυνηγός γνωστός και στα δεκατρία βασίλεια για τη φοβερή όσφρηση που διαθέτει, βρίσκει ό,τι χαμένο ή εξαφανισμένο του ζητούν με όπλο τη μοναδική αυτή ικανότητά του, κάτι που κάνει πάντα μόνος του. Η μόνη φορά που δεν το κάνει, είναι όταν αναλαμβάνει να βρει ένα αγόρι που έχει εξαφανιστεί. Μαζί με μια ομάδα περίεργους κυνηγούς, από έναν γίγαντα, μέχρι μια μάγισσα και έναν πάνθηρα που μεταμορφώνεται σε άνθρωπο, ακολουθεί τη μυρωδιά του αγοριού σε τόπους μαγεμένους και σκοτεινούς, σε επικίνδυνες λίμνες, σε ποτάμια και δάση, αντιμετωπίζοντας αμέτρητα εμπόδια, ώσπου αρχίζει ν' αναρωτιέται: ποιο είναι τέλος πάντων αυτό το μυστηριώδες αγόρι; Γιατί τόσοι πολλοί τον εμποδίζουν να το βρει; Πού βρίσκεται η αλήθεια και πού το ψέμα;
Αντλώντας από τους θρύλους και τις παραδόσεις της αφρικανικής ηπείρου, αλλά και από την πλούσια φαντασία του, ο Μάρλον Τζέιμς, συγγραφέας του βραβευμένου "Σύντομη ιστορία επτά φόνων", φτιάχνει ένα περίτεχνο επικό αφήγημα στα χνάρια του Τόλκιν, της Άντζελα Κάρτερ και του Τζιν Γουλφ, που κόβει την ανάσα. Σ' ένα φόντο μαγείας και ανείπωτης βίας στήνει το δικό του Game of Thrones και εξερευνά βασικές αλήθειες γύρω από τη δύναμη, την εξουσία, την υπερβολική φιλοδοξία, τα ένστικτα και τη λογική, το καλό και το κακό.
Η σύντομη ιστορία επτά φόνων
Εκδ. Αίολος, 2017
Μετάφραση: Πάνος Τομαράς
Στις 3 του Δεκέμβρη του 1976 δυο αυτοκίνητα σταματούν έξω από το σπίτι του Μπομπ Μάρλεϊ, στο Κίνγκστον της Τζαμάικας. Βγαίνουν από μέσα επτά τύποι με όπλα -ή μήπως οκτώ;- ορμούν στο σπίτι του τραγουδιστή και με 56 πυροβολισμούς επιχειρούν να τον δολοφονήσουν, αλλά δεν τα καταφέρνουν. Οι δράστες παρέμειναν άγνωστοι και ασύλληπτοι.
Με επίκεντρο αυτό το γεγονός ο Μάρλον Τζέιμς γράφει μια ιστορία που ούτε σύντομη είναι ούτε μόνο επτά φόνους αφορά. Στην ιστορία εμπλέκονται πράκτορες μυστικών υπηρεσιών, γκάνγκστερ, έμποροι ναρκωτικών, πολιτικοί, εκτελεστές, ένας δημοσιογράφος, μια περίεργη νοσοκόμα και το φάντασμα ενός δολοφονημένου που ξέρει πολλά...
Και μουσική, πολλή μουσική - και πώς αλλιώς, αφού βρισκόμαστε στην Τζαμάικα της ρέγκε, του ροκστέντι, του σκα;
Ο συγγραφέας γράφει για όλα αυτά, και για άλλα που δεν λέγονται, με αριστοτεχνικό τρόπο και μας παραδίδει ένα αριστούργημα που τιμήθηκε με το βραβείο Man Booker 2015.
Ένας δημοσιογράφος, μια περίεργη νοσοκόμα και το φάντασμα ενός δολοφονημένου που ξέρει πολλά...
Η σύντομη ιστορία επτά φόνων είναι, κατά τη New York Times, σαν ριμέικ του The Harder They Come, σε σκηνοθεσία του Ταραντίνο, αλλά με σάουντρακ του Μπομπ Μάρλεϊ και σενάριο του Όλιβερ Στόουν και του Ουίλιαμ Φόκνερ.
ΡΑΛΦ ΕΛΙΣΟΝ: Ο συγγραφέας των ανώνυμων ανθρώπων
Αόρατος άνθρωπος
Εκδ. Κέδρος, 2017
Μετάφραση: Αγορίτσα Μπακοδήμου
Η απίστευτη ιστορία ενός ανθρώπου που είναι αόρατος «απλά επειδή οι άνθρωποι αρνούνται να με δουν». Κυκλοφόρησε το 1952, σε μια οριακή περίοδο για την αμερικανική κοινωνία, κατά τη διάρκεια της οποίας η χώρα βίωνε δραματικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα, το μυθιστόρημα του Ραλφ Έλισον αφηγείται τις περιπέτειες του ανώνυμου Αφροαμερικανού ήρωα - από την αποβολή του από ένα κολέγιο του Νότου ως την εμπλοκή του στην τρομερή φυλετική εξέγερση του Χάρλεμ - που υπερβαίνουν κατά πολύ την ιστορία ενός απλού ανθρώπου.
Όπως επεσήμανε ο επιμελητής του βιβλίου, Τζον Κάλαχαν, «ο Έλισον επινόησε τον απόλυτο συμβολισμό για την ξεχωριστή και ωστόσο την ίδια στιγμή κοινή κατάσταση των Αφροαμερικανών, των Αμερικανών και γενικότερα του ανθρώπου του εικοστού αιώνα».
ΠΕΡΣΙΒΑΛ ΕΒΕΡΕΤ: Ο πανεπιστημιακός με τα πολλά πρόσωπα
Η θεραπεία του νερού
Εκδ. Πόλις, 2013
Μετάφραση: Δημήτρης Αθηνάκης
Η «Θεραπεία του νερού» είναι η ψυχρή ομολογία ενός θύματος που έγινε θύτης. Ο Ισμαήλ Κίντερ, ένας χωρισμένος άντρας και επιτυχημένος συγγραφέας ερωτικών μυθιστορημάτων τα οποία εκδίδει με ψευδώνυμο, ζει απομονωμένος στο βουνό. Μετά τη φρικτή δολοφονία της εντεκάχρονης κόρης του, αποφασίζει να τιμωρήσει εκείνον που ο ίδιος θεωρεί ένοχο. Στο υπόγειο του σπιτιού του υποβάλλει το θύμα του σε βασανιστήρια.
Μέσα από την αφήγηση ενός ανθρώπου που υποφέρει, ο Πέρσιβαλ Έβερετ, ο οποίος έγραψε το μυθιστόρημα ως απάντηση στις θηριωδίες που διαπράχθηκαν στο όνομα της σωτηρίας των ΗΠΑ στο Γκουαντάναμο και στο Aμπού Γκράιμπ, παραλληλίζει τα βασανιστήρια που διαπράττονται σε ατομικό επίπεδο με την πρακτική των βασανιστηρίων σε καιρό πολέμου. Ο Ισμαήλ Κίντερ εντάσσει στο παραλήρημα της οργής και της θλίψης του στοιχεία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, της γλωσσολογίας και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Από τις εκδόσεις Πόλις, κυκλοφόρησαν παλαιότερα και τα μυθιστορήματα Αμερικανική έρημος, Πληγωμένοι και Το σβήσιμο – με το τελευταίο, δυστυχώς εξαντλημένο, να είναι ίσως το κορυφαίο του και αυτό που αφορά κατά κόρον το ζήτημα της μαύρης ταυτότητας.
ΟΚΤΑΒΙΑ ΜΠΑΤΛΕΡ: Προσωπικά βιώματα σε ένα βιβλίο που στις ΗΠΑ διδάσκεται στα σχολεία
Εξ αίματος
Εκδ. Αίολος, 2021
Μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής
Το 1976, η Ντέινα έχει μόλις κλείσει τα είκοσι έξι της και με του Κέβιν, του άντρα της, μετακομίζουν στο καινούργιο τους σπίτι, στο Λος Άντζελες. Ξαφνικά κι ενώ τακτοποιούν τα βιβλία τους, η Ντέινα χάνει τις αισθήσεις της. Όταν συνέρχεται, βρίσκεται στην άκρη ενός πυκνού δάσους και αμέσως αντιλαμβάνεται ότι στο ποτάμι που βρίσκεται δίπλα της πνίγεται ένα μικρό παιδί. Δίχως δεύτερη σκέψη βουτάει στο νερό και το σώζει, αλλά βγαίνοντας την περιμένει στην όχθη ένας άνδρας που τη σημαδεύει με το όπλο του. Κι ενώ κινδυνεύει η ζωή της, βρίσκεται και πάλι πίσω στο διαμέρισμά της, μουσκεμένη ως το κόκαλο. Μόλις έχει βιώσει την τρομακτικότερη εμπειρία της ζωής της, αλλά τότε δεν ήξερε ότι αυτό θα της συνέβαινε ξανά και ξανά.
«Κράτησα το σιωπηλό, πληγωμένο βλέμμα της για χρόνια μέσα μου μέχρι να το κατανοήσω».
Η Οκτάβια Μπάτλερ έχει πει ότι εν πολλοίς οφείλει την έμπνευσή της στη μητέρα της, που δούλευε σ' όλη της τη ζωή σαν υπηρέτρια. Θυμάμαι να της λέω, «Δεν θα κάνω ποτέ αυτό που κάνεις, είναι απαίσιο»...
«Κράτησα το σιωπηλό, πληγωμένο βλέμμα της για χρόνια μέσα μου μέχρι να το κατανοήσω. Δεν χρειάστηκε ν' αφήσω το σχολείο στα δέκα μου, είχα πάντα ένα πιάτο φαΐ και μια στέγη πάνω απ' το κεφάλι μου επειδή η μητέρα μου ήταν πρόθυμη να κάνει δουλειές του ποδαριού και να δέχεται την ταπείνωση. Άνθρωποι σαν τη μητέρα μου δεν ήταν δειλοί ή φοβισμένοι, ήταν ήρωες. Αυτό θέλησα να δείξω με το «Εξ αίματος», με έναν τρόπο που δεν μπορεί να το κάνει η ιστορία των μαύρων».
ΜΑΓΙΑ ΑΓΓΕΛΟΥ: Η συγγραφέας που διαμόρφωσε συνειδήσεις
Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί
Εκδ. Πατάκη, 2019
Μετάφραση: Ιωάννα Καρατζαφέρη
Το Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί, το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Μάγιας Αγγέλου που πρωτοκυκλοφόρησε το 1969 και έκτοτε επανεκδίδεται και μεταφράζεται συνεχώς, είναι ένα βιβλίο τόσο ευφρόσυνο και τόσο οδυνηρό, τόσο μυστηριώδες και τόσο αξιομνημόνευτο, όσο η ίδια η παιδική ηλικία.
Η Μάγια Αγγέλου αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια στις Νότιες Πολιτείες της Αμερικής: παιδικά χρόνια σημαδεμένα από έναν βιασμό, με αποτέλεσμα έναν βαθύτατο ψυχικό κλονισμό που της στερεί τη μιλιά για αρκετά χρόνια, εφηβεία που καταλήγει σε μια σύντομη ερωτική ιστορία, που της αφήνει έναν γιο. Σε μια εποχή κι ένα περιβάλλον έντονων φυλετικών διακρίσεων, η πίστη στη ζωή, η έμφυτη δύναμη για επιβίωση, η αγάπη για τις λέξεις που μπορούν να βάλουν τα πράγματα σε τάξη είναι τα όπλα μιας νεαρής κοπέλας που θα εξελιχθεί σε μια σπουδαία γυναίκα.
Ένα κλασικό βιβλίο της αμερικανικής λογοτεχνίας, ένα βιβλίο που θα κερδίζει τις καρδιές και θα διαμορφώνει συνειδήσεις για όσο διαβάζουν οι άνθρωποι.
ΤΑ ΝΕΧΑΣΙ ΚΟΟΥΤΣ: Δημοσιογράφος και συγγραφέας, τιμημένος με National Book Award, από τις επιδραστικές φωνές
Ο χορευτής του νερού
Εκδ. Ίκαρος, 2021
Μετάφραση: Βάσια Τζανακάρη
Ο Χάιραμ Γουόκερ γεννιέται στη σκλαβιά σε μια φυτεία της Βιρτζίνια. Είναι προικισμένος με μια ανεξήγητη δύναμη που θα ανακαλύψει -σχεδόν άντρας- όταν θα διακινδυνεύσει να χάσει τα πάντα σε μια προσπάθεια να δραπετεύσει. Μια δύσκολη απόφαση θα τον απομακρύνει από την προσωρινή του οικογένεια -τη θετή του μητέρα Θίνα, μια λιγομίλητη γυναίκα με πολλά μυστικά, και την αγαπημένη του Σοφία- και θα τον οδηγήσει στην καρδιά του υπόγειου πολέμου κατά της δουλείας.
Εκεί, ένα εκτενές δίκτυο μυστικών πρακτόρων εργάζονται για την απελευθέρωση των μαύρων σκλάβων. Ο Χάιραμ εντάσσεται στον πόλεμο του Υπόγειου Δικτύου, αλλά λαχταρά να επιστρέφει στη δική του, ακόμη σκλαβωμένη, οικογένεια. Για να το καταφέρει, θα χρειαστεί πρώτα να τιθασεύσει τη μυστηριώδη του δύναμη.
Μια συναρπαστική ιστορία αντοχής αλλά και αντίστασης στις διακρίσεις, στην καταπίεση και στον αποχωρισμό. Ο Ta-Nehisi Coates φαντάζεται έναν κρυφό πόλεμο ενός σκλαβωμένου λαού ως απάντηση σε μια ανθρώπινη φρικαλεότητα που διαρκεί για ολόκληρες γενιές, έναν πόλεμο για το δικαίωμα στη ζωή, την οικογένεια, τη δικαιοσύνη και την ελευθερία.
ΚΟΛΣΟΝ ΓΟΥΑΪΤΧΕΝΤ: Νεοϋορκέζος, απόφοιτος του Χάρβαρντ, βραβευμένος συγγραφέας, μια από τις πιο δυνατές σύγχρονες φωνές μαύρης λογοτεχνίας
Μπέρδεμα στο Χάρλεμ
Εκδ. Ίκαρος, 2022
Μετάφραση: Μυρσίνη Γκανά
Για τους πελάτες και τους γείτονές του στο Χάρλεμ, ο Ρέι Κάρνεϊ είναι ένας έντιμος άνθρωπος, ένας μαγαζάτορας που κάνει ό,τι μπορεί για να συντηρήσει τον ίδιο και την οικογένειά του. Ελάχιστοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι αυτή η βιτρίνα κανονικότητας είναι γεμάτη ρωγμές.
Ρωγμές που αρχίζουν να μεγαλώνουν όλο και περισσότερο όταν ο μικροαπατεώνας ξάδελφος του Ρέι, ο Φρέντι, τον εμπλέκει στη ληστεία του ξενοδοχείου Theresa. Έκπληκτος ο Ρέι ανακαλύπτει ότι εγκλιματίζεται με ευκολία στον υπόκοσμο του Χάρλεμ και η νέα πελατεία του αποτελείται από διεφθαρμένους αστυνομικούς, βίαιους γκάνγκστερ, πορνογράφους της πεντάρας και άλλα αποβράσματα.
Έτσι ξεκινά η εσωτερική πάλη ανάμεσα στον έντιμο Ρέι και τον απατεώνα Ρέι, που όσο ακροβατεί ανάμεσα στους δύο εαυτούς του, αντιλαμβάνεται ποιος πραγματικά κινεί τα νήματα στο Χάρλεμ. Θα καταφέρει ο Ρέι να μη σκοτωθεί ο ίδιος, να σώσει τον Φρέντι και να πάρει το μερίδιό του από τη μεγάλη λεία, αλλά και να αποδεχτεί το ποιος πραγματικά είναι;
Ο Colson Whitehead, τιμημένος δύο φορές με το Βραβείο Πούλιτζερ, μας μεταφέρει στη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του '60, συνδυάζοντας μια οικογενειακή σάγκα, ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, μια κωμωδία, ένα κοινωνικό σχόλιο για τη φυλή και την εξουσία και μια ερωτική εξομολόγηση προς το Χάρλεμ, με μια ορμητική αφήγηση που αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη.
Τα αγόρια του Νίκελ
Εκδ. Ίκαρος, 2020
Μετάφραση: Μυρσίνη Γκανά
Ο Έλγουντ Κέρτις ζει στο Ταλαχάσι της Φλόριντα με τη γιαγιά του και πρόκειται να σπουδάσει στο τοπικό κολέγιο. Όμως για ένα μαύρο αγόρι στον Νότο των νόμων του Τζιμ Κρόου, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ένα αθώο λάθος είναι αρκετό για να καταστρέψει το μέλλον. Ο Έλγουντ καταδικάζεται σε εγκλεισμό στο αναμορφωτήριο νέων Νίκελ, που παρέχει «σωματική, πνευματική και ηθική εκπαίδευση» έτσι ώστε οι ανήλικοι εγκληματίες που βρίσκονται υπό την ευθύνη του να γίνουν «έντιμοι και ειλικρινείς πολίτες».
Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα κολαστήριο: το σαδιστικό προσωπικό κακοποιεί σωματικά και σεξουαλικά τους μαθητές, οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι και οι ντόπιοι κλέβουν τα τρόφιμα και τις προμήθειες και κάθε αγόρι που αντιστέκεται είναι πιθανόν να εξαφανιστεί. Ο Έλγουντ έχει βαθιά ριζωμένες μέσα του τις ιδέες του δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ - «Ρίξτε μας στη φυλακή, και θα σας αγαπάμε και πάλι». Ο φίλος του ο Τέρνερ πιστεύει ότι ο Έλγουντ είναι κάτι παραπάνω από αφελής και ότι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουν είναι να έχουν ένα σχέδιο και να αποφεύγουν τα προβλήματα.
Βασισμένο σε μια πραγματική ιστορία ενός αναμορφωτηρίου στη Φλόριντα, που λειτούργησε για 111 χρόνια και κατέστρεψε τη ζωή χιλιάδων παιδιών
Βασισμένο σε μια πραγματική ιστορία ενός αναμορφωτηρίου στη Φλόριντα, που λειτούργησε για 111 χρόνια και κατέστρεψε τη ζωή χιλιάδων παιδιών, αφήνοντας τα σημάδια του πάνω τους ακόμη και μέχρι τις μέρες μας, το βιβλίο αποτελεί μια συγκλονιστική, ορμητική αφήγηση ενός εξαιρετικού Αμερικανού μυθιστοριογράφου.
Υπόγειος σιδηρόδρομος
Εκδ. Ψυχογιός, 2018
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Η Κόρα είναι σκλάβα σε μια βαμβακοφυτεία στην Τζόρτζια. Η ζωή είναι εφιαλτική για όλους τους σκλάβους αλλά ιδιαίτερα για την Κόρα, γιατί είναι μια περιθωριακή για τους άλλους Αφρικανούς. Ακόμη μεγαλύτερος πόνος την περιμένει καθώς ενηλικιώνεται και γίνεται γυναίκα. Όταν ο Σίζαρ καταφτάνει από τη Βιρτζίνια και της μιλάει για τον Υπόγειο Σιδηρόδρομο, οι δυο τους αποφασίζουν να αψηφήσουν τον τεράστιο κίνδυνο και να δραπετεύσουν. Τα πράγματα δεν πηγαίνουν όπως σχεδίαζαν και, παρόλο που καταφέρνουν να βρουν μια στάση και να κατευθυνθούν προς τα βόρεια της χώρας, καταδιώκονται.
Στην ιδιοφυή σύλληψη του Γουάιτχεντ, ο Υπόγειος Σιδηρόδρομος δεν είναι απλώς μια αλληγορία - μηχανικοί και οδηγοί έχουν στήσει υπογείως ένα μυστικό δίκτυο από ράγες και σήραγγες. Η πρώτη στάση της Κόρας και του Σίζαρ είναι η Νότια Καρολίνα, σε μια πόλη που αρχικά φαντάζει παράδεισος αλλά κρύβει κάτι σατανικό για τους μαύρους κατοίκους. Το χειρότερο είναι ότι ο Ριτζγουέι, ο αμείλικτος κυνηγός σκλάβων, είναι στα ίχνη τους.
Αναγκασμένη να το σκάσει ξανά, η Κόρα ρίχνεται σ' ένα απίστευτο ταξίδι, αναζητώντας την πραγματική ελευθερία.
ΤΖΟΝ ΕΝΤΓΚΑΡ ΓΟΥΑΪΝΤΜΑΝ: Αναψηλάφηση του τραύματος
Γράφοντας για να σώσω μια ζωή - Ο φάκελος Λούις Τιλ
Εκδόσεις Πόλις
Μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου
Το 1955 ο δεκατετράχρονος Αφροαμερικανός Έμετ Τιλ ταξιδεύει με το τρένο από το Σικάγο στο Μισισίπι. Σφυρίζει με θαυμασμό, βλέποντας ένα λευκό κορίτσι. Τον απάγουν και τον δολοφονούν, αφού προηγουμένως τον βασανίσουν. (Η φωτογραφία του παραμορφωμένου προσώπου του θα στοιχειώσει τον Γουάιντμαν.) Οι δολοφόνοι του, λευκοί, δικάζονται και αθωώνονται. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ανασύρεται το φάντασμα του πατέρα τού Έμετ, του Λούις Τιλ, που υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και καταδικάστηκε σε θάνατο για βιασμό. Οικογενειακή η ευθύνη, αποφαίνεται το σώμα των ενόρκων, που αποτελείται αποκλειστικά από λευκούς.
Ο Γουάιντμαν, εξήντα χρόνια μετά, αποφασίζει να ερευνήσει την υπόθεση του Λούις Τιλ, η οποία στην εποχή της είχε προκαλέσει μεγάλο θόρυβο. Αποκαλύπτονται κενά και σιωπές (ιδίως η σιωπή του Λούις Τιλ), που αφήνουν να διαφανεί μια άλλη αλήθεια.
Ο Γουάιντμαν, αναμειγνύοντας ιστορικά και αυτοβιογραφικά γεγονότα, και καταφεύγοντας, όπου χρειάζεται, στη μυθοπλασία, γράφει ένα βιβλίο σπαρακτικό και επίκαιρο όσο ποτέ, θέτοντας στο μικροσκόπιο μια αμερικανική κοινωνία που μαστίζεται από τον ρατσισμό, την αδικία και τη βία.
ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΜΕΛΒΙΝ ΚΕΛΙ: Στην αφάνεια επί χρόνια, το έργο του ανακαλύπτεται ξανά και είναι ακόμα επίκαιρο
Ένας διαφορετικός τυμπανιστής
Εκδ. Μεταίχμιο, 2020
Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Το πρώτο μυθιστόρημα του Αφροαμερικανού συγγραφέα William Melvin Kelley, ενός "χαμένου γίγαντα της αμερικανικής λογοτεχνίας", που πρωτοκυκλοφόρησε το 1962 και τον κατέταξε μεταξύ των James Baldwin και William Faulkner, επανέρχεται σε νέα έκδοση για να πάρει, έστω και με καθυστέρηση, τη θέση που του αξίζει στα ράφια της κλασικής λογοτεχνίας.
Μια μέρα του 1957, στο Σάτον, μια μικρή πόλη μιας επινοημένης πολιτείας του αμερικάνικου Νότου ανάμεσα στο Μισισίπι και την Αλαμπάμα, ο νεαρός μαύρος αγρότης Τάκερ Κάλιμπαν ρίχνει αλάτι στα χωράφια του, σκοτώνει τα ζωντανά του, βάζει φωτιά στο σπίτι του, παίρνει τη γυναίκα και το παιδί του και φεύγει. Οι λευκοί της μικρής πόλης παρακολουθούν σαστισμένοι• τις επόμενες μέρες, το σάστισμά τους εντείνεται, καθώς ο ένας μετά τον άλλον οι μαύροι κάτοικοι φοράνε τα κυριακάτικά τους, παίρνουν ό,τι πολύτιμο έχουν και φεύγουν και εκείνοι.
Φιλελεύθεροι και συντηρητικοί; Μισαλλόδοξοι και φίλα προσκείμενοι; Ένα συγκλονιστικό, άκρως επίκαιρο βιβλίο που ρίχνει νέο φως στα φυλετικά προβλήματα που μαστίζουν χρόνια την αμερικάνικη κοινωνία.
Μια ερμηνεία της μαύρης ταυτότητας μέσα από τα μάτια των λευκών πάντα αφηγητών και σύμφωνα με τις δικές τους πεποιθήσεις, ανάγκες και επιθυμίες. Πώς αντιλαμβάνονται αυτήν την αυθόρμητη απόρριψη της υποτέλειας εκ μέρους των μαύρων συμπολιτών τους αγόρια, κορίτσια, γυναίκες και άντρες; Φιλελεύθεροι και συντηρητικοί; Μισαλλόδοξοι και φίλα προσκείμενοι; Ένα συγκλονιστικό, άκρως επίκαιρο βιβλίο που ρίχνει νέο φως στα φυλετικά προβλήματα που μαστίζουν χρόνια την αμερικάνικη κοινωνία.
ΜΠΡΙΤ ΜΠΕΝΕΤ: Καλιφορνέζα, τριαντάρα, απόφοιτος Στάνφορντ που έχει πολλά να πει
Το αόρατο μισό
Εκδ. Παπαδόπουλος, 2021
Μετάφραση: Κάλλια Παπαδάκη
Οι δίδυμες αδελφές Βίνις μεγαλώνουν σε μια μικρή, συντηρητική κωμόπολη ανοιχτόχρωμων μαύρων στον αμερικανικό Νότο. Οι επιλογές τους λιγοστές, το μέλλον τους προδιαγεγραμμένο: οφείλουν να παντρευτούν έναν εξίσου ανοιχτόχρωμο μαύρο και να ζήσουν αξιοπρεπώς μες στη φτώχεια.
Όμως, οι αδελφές αρνούνται να υποταχτούν σε αυτή τη μοίρα. Αντί να συμμορφωθούν με τις επιταγές της κοινότητάς τους, το σκάνε στα δεκαέξι τους στη Νέα Ορλεάνη - κι εκεί οι πορείες τους αποκλίνουν. Η μία αδελφή ερωτεύεται έναν βίαιο σκουρόχρωμο άντρα, γεννά ένα σκουρόχρωμο κορίτσι και επιστρέφει στη γενέτειρά της, ταπεινωμένη για την επιλογή της και εγκλωβισμένη. Η άλλη υποδύεται τη λευκή και παντρεύεται έναν γοητευτικό γόνο καλής οικογένειας, αποκρύβοντας το παρελθόν και την ταυτότητά της. Κι όμως, οι τύχες των διδύμων παραμένουν συνδεδεμένες, παρόλο που τις χωρίζουν τόσα χιλιόμετρα και τόσα ψέματα. Τις βεβαιότητές τους θα τις ανατρέψει η επόμενη γενιά, οι κόρες τους, και τότε θα αναγκαστούν για μια ακόμη φορά να επιλέξουν: ποια ζωή στ' αλήθεια θέλουν, ποια ζωή μπορούν ν' αντέξουν;
Παρακολουθώντας πολλαπλά σκέλη και γενιές αυτής της οικογένειας, από τη Λουιζιάνα ως την Καλιφόρνια, από τη δεκαετία του 1950 ως τη δεκαετία του 1990, η Brit Bennett υφαίνει μια αφήγηση που αποτελεί ταυτόχρονα μια συναρπαστική, συγκινητική οικογενειακή ιστορία, αλλά και μια διεισδυτική εξερεύνηση της φυλετικής διαμάχης στην Αμερική. Το Αόρατο μισό εξετάζει και εξερευνά τους πολλαπλούς και σύνθετους λόγους που ωθούν κάποιον να ζήσει ως άλλος, και όχι με βάση όσα ορίζει η καταγωγή του.
Οι μητέρες
Εκδ. Πόλις, 2019
Μετάφραση: Άννα Μαραγκάκη
Οι Μητέρες είναι ένα μυθιστόρημα για τον νεανικό έρωτα και για ένα μεγάλο μυστικό σε μια μικρή κοινότητα. Το σαγηνευτικό μυθιστόρημα της Μπριτ Μπένετ διαδραματίζεται σε μια επαρχιακή πόλη της Νότιας Καλιφόρνιας και είναι μια συγκινητική ιστορία για την κοινότητα, τον έρωτα και τη φιλοδοξία. Είναι η τελευταία χρονιά στο σχολείο για τη Νάντια Τέρνερ, μια όμορφη, ατίθαση δεκαεφτάχρονη Αφροαμερικανίδα, που έχει μόλις χάσει τη μητέρα της. Βυθισμένη στη θλίψη της, αρχίζει να βγαίνει με τον Λουκ, τον νεαρό γιο του πάστορα της τοπικής εκκλησίας. Είναι νέοι δεν πρόκειται για μια ιδιαίτερα σοβαρή σχέση. Η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, όμως, που θα προκύψει από αυτό το εφηβικό ειδύλλιο, και η συγκάλυψη με την έκτρωση που θα ακολουθήσει, θα επηρεάζει για πολύ καιρό τη ζωή τους. Η Νάντια εγκαταλείπει τη μικρή, κλειστή θρησκευτική κοινότητα, στους κόλπους της οποίας μεγάλωσε. Κρύβει την αλήθεια από όλους, ακόμα και από την Όμπρεϊ, την καλύτερή της φίλη, και τα χρόνια κυλούν γρήγορα. Η Νάντια, ο Λουκ και η Όμπρεϊ, ενήλικοι πια, εξακολουθούν να ταλανίζονται από τις συνέπειες των επιλογών της εφηβείας τους και από το επίμονο, βασανιστικό ερώτημα: Τι θα είχε συμβεί, αν είχαν πράξει διαφορετικά; Αν είχαν πάρει έναν άλλο δρόμο από αυτόν που τελικά ακολούθησαν;
(...) ένα βιβλίο για τον ρόλο που παίζει η κοινότητα στον καθορισμό της πορείας ενός νέου ανθρώπου, και για το τι σημαίνει για έναν Αφροαμερικανό να εκπληρώνει τις προσδοκίες του περιβάλλοντός του στη σημερινή Αμερική.
Οι Μητέρες είναι ένα βιβλίο για τον ρόλο που παίζει η κοινότητα στον καθορισμό της πορείας ενός νέου ανθρώπου, και για το τι σημαίνει για έναν Αφροαμερικανό να εκπληρώνει τις προσδοκίες του περιβάλλοντός του στη σημερινή Αμερική.
Το μυθιστόρημα της Μπριτ Μπένετ αποτυπώνει τέλεια τους περιορισμούς που επιβάλλει μια επαρχιακή πόλη, όπου οι πάντες χώνουν τη μύτη τους στις υποθέσεις των άλλων και τίποτα δεν παραμένει κρυφό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ασφυκτικής ατμόσφαιρας αποτελεί το άγρυπνο βλέμμα των Μητέρων της κοινότητας, που παρεμβαίνουν στην αφήγηση σαν χορός αρχαίας τραγωδίας, με μονίμως επικριτική διάθεση. Μέσα από τα λόγια κάθε σχεδόν χαρακτήρα του μυθιστορήματος, εκπέμπονται απίστευτα ισχυρά μηνύματα περί ενοχής και ντροπής, καθώς και για το τι συμβαίνει όταν οι μαύρες γυναίκες αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες της κοινότητας.
ΤΖΑΚΛΙΝ ΓΟΥΝΤΣΟΝ: Η ωμή πραγματικότητα της μαύρης Αμερικής με τους νέους στο επίκεντρο των ιστοριών
Κάτι αστραφτερό
Εκδ. Πόλις 2021
Μετάφραση: Άννα Μαραγκάκη
Βρισκόμαστε στο 2001, στην τελετή ενηλικίωσης της δεκαεξάχρονης Μέλοντι στο Μπρούκλιν. Με μουσική υπόκρουση ένα τραγούδι του Πρινς, το κορίτσι κάνει μια εντυπωσιακή είσοδο, κάτω από τα γεμάτα αγάπη βλέμματα συγγενών και φίλων. Το φόρεμά της είναι ραμμένο κατά παραγγελία, ειδικά για την περίσταση. Μια αδιόρατη μελαγχολία, όμως, σκιάζει τη βραδιά. Δεκαέξι χρόνια νωρίτερα, το ίδιο ακριβώς φόρεμα προοριζόταν για ένα άλλο κορίτσι: τη μητέρα τής Μέλοντι, για τη δική της τελετή - μια γιορτή που, τελικά, δεν έγινε ποτέ.
Ακολουθώντας τη διαδρομή των γονιών και των παππούδων της Μέλοντι, που καλύπτει σχεδόν έναν αιώνα, η Γούντσον στέκεται όχι μόνο στις φιλοδοξίες και τις επιτυχίες τους, αλλά και στο κόστος, το τίμημα που αναγκάστηκαν να πληρώσουν στην προσπάθειά τους να υπερβούν τις προσδοκίες του περιβάλλοντος τους και να ξεφύγουν από την πανίσχυρη έλξη της Ιστορίας.
Ερευνώντας θέματα όπως η ερωτική επιθυμία και η σεξουαλική ταυτότητα, η φιλοδοξία, ο αστικός εξευγενισμός, η εκπαίδευση, η κοινωνική θέση και οι ταξικές διαφορές, και δείχνοντας πόσο αλλάζει η ζωή ενός ανθρώπου όταν γίνεται γονιός, η συγγραφέας φωτίζει με αξιοθαύμαστη δεξιοτεχνία τις συνθήκες κάτω από τις οποίες οι νέοι καλούνται τόσο συχνά να πάρουν εξαιρετικά κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον τους, πριν καλά καλά συνειδητοποιήσουν ποιοι είναι ή τι θέλουν να γίνουν.
Αν έρθεις σαν τον άνεμο
Εκδ. Πατάκη, 2021
Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη
Ο Τζερεμάια είναι μαύρος. Η Έλλι είναι λευκή και Εβραία. Ζουν σε τελείως διαφορετικούς κόσμους, αλλά για τους ίδιους αυτό δεν έχει καμιά σημασία. Το μόνο πράγμα που μετράει είναι να βρίσκονται μαζί. Για τους άλλους, όμως, το μόνο πράγμα που μετράει είναι, δυστυχώς, να τους κρατήσουν χώρια, μακριά τον έναν από τον άλλον.
Το Αν έρθεις σαν τον άνεμο, είναι το βιβλίο της Γούντσον που απευθύνεται σε εφήβους.
Ένα άλλο Μπρούκλιν
Εκδ. Πόλις, 2019
Μετάφραση: Άννα Μαραγκάκη
Στο μετρό της Νέας Υόρκης η Όγκοστ διασταυρώνεται με μια παλιά φίλη. Η συνάντηση αυτή τής ξυπνά ζωηρές αναμνήσεις, μεταφέροντάς τη σε μια εποχή και έναν τόπο που νόμιζε ότι είχε αφήσει οριστικά πίσω της: τη δεκαετία του 1970 στο Μπρούκλιν, όπου μεγάλωσε, και όπου η φιλία ήταν το παν.
Τέσσερα κορίτσια, η Όγκοστ, η Σύλβια, η Άντζελα και η Τζίτζι, μοιράζονταν όλα τους τα μυστικά καθώς περιπλανιούνταν στους δρόμους της γειτονιάς τους. Ένιωθαν εκπληκτικά όμορφες, απίστευτα ταλαντούχες, και ονειρεύονταν πως τις περίμενε ένα λαμπρό μέλλον.
Πίσω όμως από τις προσδοκίες και τις ελπίδες τους, υπήρχε ένα άλλο Μπρούκλιν· ένα επικίνδυνο μέρος όπου ηρωινομανείς βετεράνοι του Βιετνάμ παραμόνευαν ανυποψίαστα κοριτσάκια μέσα σε σκοτεινούς διαδρόμους, όπου μητέρες εξαφανίζονταν, πατεράδες ανακάλυπταν τη θρησκεία και η τρέλα καραδοκούσε σε κάθε βήμα.
Με πρόζα κομψή και λυρική, ευαίσθητη και τρυφερή, η Τζάκλιν Γούντσον ζωντανεύει τις μνήμες της ηρωίδας της, σκιαγραφώντας την ιστορία μιας φιλίας που τα ίχνη της παρέμειναν ανεξίτηλα μέσα στον χρόνο.
Το μυθιστόρημα «Ένα άλλο Μπρούκλιν» φωτίζει με σπαρακτικό τρόπο τη μεταβατική περίοδο κατά την οποία το παιδί πορεύεται προς την ενηλικίωση και η πολύτιμη αθωότητα έρχεται αντιμέτωπη με τους απτούς κινδύνους της εφηβείας. Με πρόζα κομψή και λυρική, ευαίσθητη και τρυφερή, η Τζάκλιν Γούντσον ζωντανεύει τις μνήμες της ηρωίδας της, σκιαγραφώντας την ιστορία μιας φιλίας που τα ίχνη της παρέμειναν ανεξίτηλα μέσα στον χρόνο.
ΜΠΕΡΝΑΡΝΤΙΝ ΕΒΑΡΙΣΤΟ: Η Βρετανονιγηριανή συγγραφέας, η πρώτη μαύρη συγγραφέας που τιμήθηκε με Μπούκερ
Μανιφέστο
Εκδ. Gutenberg, 2022
Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ
«Το βιβλίο ετούτο αποκαλύπτει τι χρειάστηκε για να συνεχίσω να προχωρώ και να ωριμάζω· και για σας που παλεύετε πολύ καιρό, ελπίζω ότι θα αποτελέσει έμπνευση καθώς ταξιδεύετε στα δικά σας μονοπάτια προς την πραγματοποίηση των φιλοδοξιών σας».
Η Bernardine Evaristo από παιδί βίωσε τον ρατσισμό από γείτονες, ιερείς και από λευκά μέλη του οικογενειακού της περιβάλλοντος. Το Μανιφέστο της είναι ένα βιβλίο για το πώς να μην τα παρατάς. Μια προσωπική εξομολόγηση για το θάρρος που επέδειξε και τις δυσκολίες που ξεπέρασε για να κατακτήσει την επιτυχία.
Είναι η πρώτη μαύρη συγγραφέας που κέρδισε το Βραβείο Μπούκερ με το Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο το 2019· εκλέχτηκε πρόεδρος της Βασιλικής Εταιρείας Λογοτεχνίας του Ηνωμένου Βασιλείου για το 2022· το βιβλίο της Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο έφτασε στο νούμερο ένα της λίστας με τα ευπώλητα βιβλία τσέπης στην Αγγλία τον Ιούνιο του 2020.
Ζει στο Λονδίνο και εργάζεται ως καθηγήτρια δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο Μπρουνέλ.
Κορίτσι, γυναίκα, άλλο
Εκδ. Gutenberg, 2020
Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ
Δώδεκα γυναίκες που ζουν στη Βρετανία, οι περισσότερες μαύρες ή μιγάδες, κάθε ηλικίας, πλούσιες και φτωχές, με διαφορετικούς χαρακτήρες και σεξουαλικούς προσανατολισμούς, έχουν βιώσει από μικρή ηλικία τις κοινωνικές διακρίσεις, τη ρατσιστική συμπεριφορά και τις καθημερινές δυσκολίες. Οι ιστορίες τους για τους φίλους, την οικογένεια, τους εραστές και τις ερωμένες πλέκονται πάνω στην αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη πολυεθνική κοινωνία.
Η Μπερναρντίν Εβαρίστο (γενν. 1959), από Αγγλίδα μητέρα και Νιγηριανό πατέρα, μεγάλωσε στο Λονδίνο όπου ζει και διδάσκει δημιουργική γραφή.
Είναι η πρώτη έγχρωμη συγγραφέας που τιμήθηκε με το βραβείο Μπούκερ (2019).
ΤΕΤΖΟΥ ΚΟΟΥΛ: Συγγραφέας, φωτογράφος, ιστορικός τέχνης, διδάσκει δημιουργική γραφή στην έδρα «Γκορ Βιντάλ» στο Χάρβαρντ
Μετάφραση: Στέφανος Μπατσής
Ο Τζούλιους, ένας νεαρός ψυχίατρος από τη Νιγηρία, περιπλανιέται άσκοπα στους δρόμους του Μανχάταν πέντε χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Οι περίπατοι στην πόλη τον αποσυμπιέζουν από το ασφυκτικά ρυθμισμένο επαγγελματικό περιβάλλον του πανεπιστημιακού νοσοκομείου και του επιτρέπουν να αναλογιστεί τις σχέσεις του, τον πρόσφατο χωρισμό με τη σύντροφό του, το παρελθόν του στο Λάγκος, το παρόν του στη Νέα Υόρκη.
Βαδίζει στο μητροπολιτικό παλίμψηστο και διασταυρώνεται με ανθρώπους από διαφορετικές κουλτούρες και κοινωνικές τάξεις που φωτίζουν το προσωπικό του ταξίδι - ένα ταξίδι που τον οδηγεί στις Βρυξέλλες, στη Νιγηρία των παιδικών του χρόνων και στις πιο αθέατες πτυχές του ψυχισμού του.
Ένας μελαγχολικός στοχασμός για τη ζωή στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον, μια ονειρώδης κατάδυση στο ζήτημα της ταυτότητας, της ιστορίας, της μνήμης από τον Νιγηριανοαμερικανό Τέτζου Κόουλ.
ΡΟΜΠΕΡΤ ΤΖΟΟΥΝΣ ΤΖΟΥΝΙΟΡ: Νεοϋορκέζος, ΛΟΑΤΚΙ συγγραφέας που αναμετριέται με το τραύμα της ομοφοβίας που γεννά η θρησκεία
Ο Αϊζάια ήταν του Σάμιουελ και ο Σάμιουελ του Αϊζάια. Έτσι ήταν από την αρχή κι έτσι θα ήταν ως το τέλος. Στον στάβλο φρόντιζαν τα ζώα αλλά κι ο ένας τον άλλο, κάνοντας την άδεια καλύβα καταφύγιο της ανθρωπιάς, της τρυφερότητας και της ελπίδας σε έναν κόσμο που τον όριζαν σκληροί αφέντες. Αλλά, όταν ένας μεγαλύτερος άντρας -σκλάβος κι αυτός- προσπάθησε να κερδίσει την εύνοια του αφέντη κηρύττοντας τη θρησκεία του στη φυτεία, οι σκλάβοι στράφηκαν ο ένας εναντίον του άλλου. Και η αγάπη του Αϊζάια και του Σάμιουελ, κάποτε τόσο απλή, έγινε ξαφνικά αμαρτία και απειλή για την αρμονία της φυτείας.
Μ' έναν λυρισμό που θυμίζει την γραφή της Τόνι Μόρισον, ο Ρόμπερτ Τζόουνς τζούνιορ, δίνει φωνή σε σκλάβους και αφέντες μιας φυτείας του αμερικανικού Νότου, από τον Αϊζάια και τον Σάμιουελ έως τον άκαρδο κύριό τους και τις γυναίκες που τους πλαισιώνουν, γυναίκες που κουβαλούν στους ώμους τους την ψυχή της φυτείας.
Tο βιβλίο αποκαλύπτει την κληρονομιά της οδύνης και των βασάνων, αλλά ταυτόχρονα δονείται από ομορφιά, αλήθεια και την τεράστια, ηρωική δύναμη της αγάπης.
Καθώς το βάρος αιώνων -το βάρος των προγόνων αλλά και των γενεών που θα έρθουν- συσσωρεύεται και η ένταση αυξάνεται προς μια σαρωτική κορύφωση, το βιβλίο αποκαλύπτει την κληρονομιά της οδύνης και των βασάνων, αλλά ταυτόχρονα δονείται από ομορφιά, αλήθεια και την τεράστια, ηρωική δύναμη της αγάπης.
ΑΜΑΝΤΑ ΓΚΟΡΜΑΝ: Η νεαρή ποιήτρια που συμβολίζει την ελπίδα για μια άλλη Αμερική
Γιατί πάντα υπάρχει φως,
Αρκεί να είμαστε γενναίοι αρκετά για να το δούμε,
Αρκεί να είμαστε γενναίοι αρκετά φως να γίνουμε.
Στις 20 Ιανουαρίου 2021 η εικοσιδυάχρονη Αφροαμερικανή Αμάντα Γκόρμαν έγινε σύμβολο ελπίδας και αισιοδοξίας για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Απαγγέλλοντας το ποίημά της «Ο Λόφος που Ανεβαίνουμε» στην ορκωμοσία του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, απηύθυνε ένα οικουμενικό κάλεσμα για ένα φωτεινότερο, γενναίο μέλλον.
Η ανά χείρας δίγλωσση έκδοση σε μια ιδιαίτερα προσεγμένη μετάφραση από την ποιήτρια Μυρσίνη Γκανά και τον μουσικό και περφόρμερ Mc Yinka, αποτυπώνει ακριβώς αυτή τη στιγμή, όπου η φωνή μιας νεαρής ποιήτριας μας προσφέρει κουράγιο, παρηγοριά αλλά και έμπνευση για ν’ αλλάξουμε τον κόσμο.
ΓΚΕΪΛ ΤΖΟΟΥΝΣ, η συγγραφέας που έκανε τομή στην μαύρη λογοτεχνία.
Κορετζιντόρα
Μτρφ. Αργυρώ Μαντόγλου
Εκδ. Κλειδάριθμος
Ένα βιβλίο καταπέλτης, σκληρό, αµείλικτο, ατόφιο, σοκαριστικά αληθινό. Μια συγκλονιστική ιστορία για τη γυναίκα, για την κακοποίηση κάθε µορφής, για τον ρατσισµό, για τη χειραγώγηση και για τον τρόπο µε τον οποίο το παρελθόν και όσα βίωσαν οι πρόγονοί µας µπορούν να επηρεάσουν και να στιγµατίσουν ανελέητα τις επόµενες γενεές.
Κεντάκι 1947. H Ούρσα, τραγουδάει τα µπλουζ ενώ την κατατρώει το µίσος της για τον Κορετζιντόρα, έναν ιδιοκτήτη σκλάβων του δέκατου ενάτου αιώνα, που καταδυνάστευε τη µητέρα και τη γιαγιά της. Έχοντας επωµιστεί το βάρος της «δηµιουργίας απογόνων», η Ούρσα Κορετζιντόρα αδυνατεί να αντεπεξέλθει σε αυτή την υποχρέωση καθώς µένει στείρα µετά από έναν άγριο καβγά µε τον σύζυγό της. Στοιχειωµένη από τα φαντάσµατα της σκλαβιάς και τραυµατισµένη από την έλλειψη αγάπης και τη θλίψη, η Ούρσα αργά αλλά σταθερά θέτει τους δικούς της όρους υπερασπίζοντας τη γυναικεία της υπόσταση.
«Μετά από αυτό, κανένα µυθιστόρηµα µε µαύρη ηρωίδα δεν θα είναι πια το ίδιο». Toni Morrison
Το Βραβείο Γκονκούρ 2021: Ο Σενεγαλέζος γαλλόφωνος ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΜΠΟΥΓΚΑΡ ΣΑΡ
Το μυθιστόρημα «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Σενεγαλέζου συγγραφέα Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (Mohamed Mbougar Sarr) τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ το 2021.
Ο ήρωας του βιβλίου είναι ένας Σενεγαλέζος πεζογράφος που ανακαλύπτει ένα χαμένο, σκανδαλώδες βιβλίο, γραμμένο από έναν μαύρο συγγραφέα που έμεινε στην Ιστορία ως ο «νέγρος Ρεμπώ». Η ιστορία ξεδιπλώνεται μέσα από διαδοχικές ενσωματωμένες αφηγήσεις που εναλλάσσονται (αποσπάσματα ημερολογίων, άρθρα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) και διαδραματίζονται σε διάφορες ιστορικές περιόδους (Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, δεκαετία του '30, Κατοχή, σημερινή εποχή).
Ο πρωτότυπος τίτλος είναι La Plus Secrète Mémoire des homes.
Ο Mohamed Mbougar Sarr, γεννημένος στη Σενεγάλη το 1990, ζει στη Γαλλία και έχει δημοσιεύσει άλλα τρία μυθιστορήματα: «Terre ceinte» (Présence africaine, 2015, βραβείο Ahmadou-Kourouma και Grand Prix du roman métis), «Silence du chœur » (Présence africaine, 2017, Prix Littérature-Monde - Étonnants Voyageurs 2018), και «De pure hommes» (Philippe Rey / Jimsaan, 2018).
