Marie Laurencin Deux Femmes Two Women

Για το μυθιστόρημα της Ελένης Πριοβόλου «Στη ζωή νωρίς νυχτώνει» (εκδ. Καστανιώτη).

Της Διώνης Δημητριάδου

«Η μοίρα και το τυχαίο ορίζουν τις διαδρομές, και κανένας δεν μπορεί να τις προσπεράσει». Πολλές φορές διαβάζοντας το νέο μυθιστόρημα της Ελένης Πριοβόλου επαληθεύεται η παραπάνω αλήθεια. Δύο συνθήκες αντιθετικές που αντιμάχονται το αυτεξούσιο του ανθρώπου – οικτρά ματαιωμένο κάτω από τη δύναμή τους. Το μοιραίο και το τυχαίο κινούμενα μέσα στον χρόνο (που έτσι κι αλλιώς δεν τον ορίζουμε, μόνο τον ερμηνεύουμε κατά το δοκούν και τον ενσωματώνουμε στη ζωή μας) αποφασίζουν τι θα χαθεί και τι θα διασωθεί. Ίσως όχι πάντα αυτό που αξίζει αλλά οπωσδήποτε αυτό που έχει τη δύναμη να ιστορηθεί, μέσα από τις προσωπικές αφηγήσεις ή τις λογοτεχνικές εκδοχές τους. 

Η φιλία τους ξεκινά το 1963 για να σταματήσει σύντομα και να χαθούν τα όποια σημεία επαφής είχαν προλάβει να φτιάξουν μεταξύ τους. Θα ξανασμίξουν από μια απίστευτη συγκυρία μετά από πενήντα χρόνια, ενώ η κάθε μία θα έχει διαγράψει την τροχιά της στη ζωή.

Η ιστορία που αφηγείται η Πριοβόλου καλύπτει ένα χρονικό διάστημα περίπου πενήντα χρόνων, ικανό να δημιουργήσει τις συνθήκες μέσα στις οποίες οι δύο ηρωίδες της, η Άρια και η Οριάν, ενηλικιώνονται, διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους, χτίζουν κάτω από εξαιρετικά σκληρές και αντίξοες συνθήκες (ειδικά η μία από αυτές, η Οριάν) αυτό που θεωρούν ζωή. Η φιλία τους ξεκινά το 1963 για να σταματήσει σύντομα και να χαθούν τα όποια σημεία επαφής είχαν προλάβει να φτιάξουν μεταξύ τους. Θα ξανασμίξουν από μια απίστευτη συγκυρία μετά από πενήντα χρόνια, ενώ η κάθε μία θα έχει διαγράψει την τροχιά της στη ζωή. Η Ελλάδα του αντιδικτατορικού αγώνα, ο Καναδάς της επιλεγμένης εξορίας, η Ελλάδα της μεταπολίτευσης, η σύγχρονη κρίση. Αλλά και ο Λίβανος του εμφυλίου πολέμου, η κατάργηση της ελευθερίας και της ζωής, ο διαρκής αγώνας για την κατοχύρωση των στοιχειωδών δικαιωμάτων. 

«Κοιτάζει τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες των εφημερίδων που απεικονίζουν τον θρήνο των ανθρώπων πάνω από την εκατόμβη του παλαιστινιακού στρατοπέδου Ταλ Ελ-Ζατάρ τον Αύγουστο του 1976. Είχε ακούσει κάποτε τον Εμίλ να λέει ότι θα σβήσουν τα στρατόπεδα των Παλαιστινίων από το χάρτη του Λιβάνου. Ήταν λοιπόν αρκετά νωρίς σχεδιασμένο και το πραγματοποίησαν όταν οι συριακές δυνάμεις μπήκαν στη χώρα στο πλευρό των φαλαγγιτών. Θυμάται που ήρθε ο πατέρας σε απελπιστική κατάσταση και της είπε, ρίχνοντας "σκατά" ακόμα και στον τάφο του Εμίλ: "Ούτε οι ορδές του Χίτλερ δεν έκαναν τέτοιο μακελειό, Οριάν!" Έπειτα κλείστηκε στον οντά του και έπεσε σ’ ένα θρηνώδες παραλήρημα. Μάταια προσπαθούσε να του προσφέρει παρηγοριά. "Το αίμα έγινε κρουνός. Θα μας πνίξει όλους. Τα χειρότερα είναι μπροστά μας", έλεγε παραδομένος στην απελπισία». 

Διαφορετικές εμπειρίες, δυο ζωές που καμία σχέση δεν φαίνεται να έχουν, με λησμονημένα όσα είχαν από κοινού ζήσει. Κι όμως, όταν σμίξουν ξανά θα πάρουν τη συνέχεια της κοινής ζωής τους εκεί που την άφησαν και θα μας χαρίσουν η κάθε μία την αφηγημένη ιστορία της, δείχνοντας ολοκάθαρα τη γειτνίαση της Ανατολής με τη Δύση· μια όμορφη σύζευξη μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των δύο γυναικών, που η μοίρα τις έφερε κοντά, τις χώρισε και τις ξανάσμιξε με το τυχαίο (ή μήπως το μοιραίο;) να παίζει τον καθοριστικό ρόλο του. Ταυτόχρονα μια υπόμνηση για τις ουσιαστικές σχέσεις που δημιουργούνται απρόσμενα, στερεώνονται με γερά θεμέλια, γι’ αυτό κι έχουν τη δύναμη να υπερβούν τα όποια χρονικά ή τοπικά εμπόδια, που απειλούν να τις καταργήσουν.

alt
Η Ελένη Πριοβόλου έχει γράψει πολλά βιβλία
για παιδιά και εφήβους.
Από τα μυθιστορήματα ενηλίκων που έχει
γράψει, το 2010 με το Όπως ήθελα να ζήσω 
(εκδ. Καστανιώτη)κέρδισε το Βραβείο
Αναγνωστών ΕΚΕΒΙ- ΕΡΤ.



Η ιστορία είναι γοητευτική. Έχει όλα τα χαρακτηριστικά της μεγάλης αφήγησης που διαπερνά τα χρονικά διαστήματα και ενώνει τα διαφορετικά στοιχεία των προσώπων, των πολιτισμών, των χωρών, μέσα από την αγάπη, τη φιλία, την αλληλεγγύη, την προσφορά. Κάτω από αυτή την οπτική η ιστορία της Πριοβόλου είναι από τη φύση της αισιόδοξη, ακόμη κι όταν μιλά για την καταστροφή και τον θάνατο. 

«Ο θάνατος έρχεται συχνά απροειδοποίητα. Όμως η Οριάν θέλει να πιστεύει πως έχει ζωή ακόμα. Ασκήθηκε στον θάνατο. Συνομιλεί μαζί του, κι αυτός της ψιθυρίζει ότι δεν έχει φτάσει το πλήρωμα του χρόνου να τη σηκώσει μαζί του στα αθώρητα βάθη της άγνοιας. Παρά ταύτα προετοιμάζεται. Δεν τον πιστεύει τον θάνατο. Είναι γαλίφης, ξελογιαστής! Σου υπόσχεται τον άπλετο χρόνο, για να ξεχνάς να τον θυμάσαι. Και εκεί, μέσα στην αμεριμνησία, σε κόβει με το δρέπανό του».

Τα πρόσωπα της ιστορίας έχουν να εκπληρώσουν ένα στοίχημα με τη ζωή· γι’ αυτό και συμφιλιώνονται με τον θάνατο και μαθαίνουν να μην τον φοβούνται. Αντιλαμβάνονται τη ζωή σαν ένα όλον, στην ουσία χωρίς αρχή και τέλος, σαν μια συνέχεια βιωμάτων που καταλήγουν κάποτε σε ένα περιβάλλον αθώρητο μεν αλλά υπαρκτό ως συνέχεια του ορατού και απτού στις αισθήσεις. 

Η Ελένη Πριοβόλου χτίζει μια ιστορία πολυεπίπεδη, όπως πρέπει να είναι κάθε αφήγηση που με το ένδυμα της μυθοπλασίας ανοίγεται στον ωκεανό της μυθιστορηματικής πλοκής. Οι δύο ηρωίδες μοιράζονται το κέντρο του ενδιαφέροντος. Ωστόσο, όπως όταν ρίξεις ένα βότσαλο σε μια ήρεμη λίμνη γύρω του δημιουργούνται ομόκεντροι κύκλου αναταράξεων, που όσο απομακρύνονται από το κέντρο φθίνουν, έτσι κι εδώ οι δευτερεύοντες χαρακτήρες είναι πλήρεις μυθοπλαστικές προσωπικότητες, που συνεπικουρούν τη δομή της ιστορίας και συμπληρώνουν τις δύο περσόνες. Η Οζ Τσαμούν, για παράδειγμα, δεν είναι απλώς μια συμπληρωματική φιγούρα στην κεντρική ιστορία και τη ζωή της Άριας και της Οριάν, αλλά θα μπορούσε να σταθεί και ως αυτόνομη μυθοπλαστική μορφή κάτω από μια επεξεργασία του βασικού της πυρήνα με την προσθήκη ικανών στοιχείων πλοκής. Ακόμη ένα δείγμα της καλής γραφής, που υπολογίζει όλες τις λεπτομέρειες για να δομηθεί σωστά και στέρεα το θέμα, να βρουν τον κατάλληλο χώρο (σε τόπους και πρόσωπα) για να σταθούν και να μη μείνουν μετέωροι οι κεντρικοί ήρωες. Μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία σύζευξης Ανατολής και Δύσης. Ένα μυθιστόρημα ξεχωριστό στη θεματική και στη γραφή του.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. 
Τελευταίο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ο ευτυχισμένος Σίσυφος» (εκδ. ΑΩ).


altΣτη ζωή νωρίς νυχτώνει
Ελένη Πριοβόλου
Καστανιώτης 2019
Σελ. 512, τιμή εκδότη €18,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ