«Μήνας Μαύρης Ιστορίας»: 15 μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν τους τελευταίους μήνες

Όπως σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, έτσι και στην Ελλάδα, ο Φεβρουάριος είναι εδώ και λίγα χρόνια μια καλή αφορμή για να έρθει το ευρύ κοινό σε επαφή με τα προϊόντα διανοίας και ταλέντου μαύρων συγγραφέων, μουσικών και καλλιτεχνών. Σε αυτό το πνεύμα, συνεχίζοντας την περσινή παράδοση, προτείνουμε και φέτος 15 μυθιστορήματα κλασικής και σύγχρονης μαύρης λογοτεχνίας που καταγράφουν την ιστορία αποικιοκρατίας, δουλείας και φυλετικού διαχωρισμού, και τον αντίκτυπό τους στις ζωές των μαύρων συνανθρώπων μας μέχρι σήμερα. Τα βιβλία είναι επιλεγμένα από τη σχετικά πρόσφατη παραγωγή (2024-25). 

Απαγορευμένα αντικείμενα της Γκέιλ Τζόουνς (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Κλειδάριθμος)

Η Γκέιλ Τζόουνς είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση συγγραφέα για τα αμερικανικά γράμματα. Εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1970, με την Κορετζιντόρα η οποία την κατέταξε αμέσως στις σημαντικότερες μαύρες συγγραφείς της εποχής της. Η Τόνι Μόρισον, που επιμελήθηκε το βιβλίο διατεινόταν ότι η Τζόουνς άλλαξε για πάντα τη μαύρη γυναικεία λογοτεχνία. Η ίδια διατηρούσε σαλιντζερική σιγή και το 1998 εξαφανίστηκε εντελώς από τον δημόσιο βίο. Μετά από 23 χρόνια, επανεμφανίστηκε στις εκδόσεις με το Palmares, που βρέθηκε υποψήφιο για Pulitzer, ενώ έναν χρόνο αργότερα κυκλοφόρησαν τα Απαγορευμένα Αντικείμενα (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Κλειδάριθμος).

Η συγγραφέας Αμάντα Γουόρντλοου, η οποία μετά το διαζύγιό της αφοσιώνεται στην ταξιδιωτική λογοτεχνία, καταφθάνει στην Ίμπιζα ως φιλοξενούμενη της γλύπτριας φίλης της, Κάθριν Σάγκερ, και του συζύγου της, Έρνεστ. Η Κάθριν έχει νοσηλευτεί σε ψυχιατρικά ιδρύματα πολλές φορές έπειτα από επανειλημμένες απόπειρες να σκοτώσει τον Έρνεστ και πλέον δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει για την Τέχνη της ορισμένα «απαγορευμένα αντικείμενα». Καθώς η Κάθριν ετοιμάζει το νέο της γλυπτό, την Πτηνοπαγίδα (Birdcatcher είναι ο πρωτότυπος τίτλος στα αγγλικά), ένα ιδιότυπο τρίγωνο σχηματίζεται μεταξύ των τριών τους, ενώ φράγματα του παρελθόντος διακόπτουν τη ροή της αφήγησης. Ένα βιβλίο για τη γυναικεία δημιουργικότητα και αυτονομία, την ψυχική υγεία, και το λεπτό όριο ανάμεσα στην ευφυία και την παραφροσύνη.

Τα δέντρα του Πέρσιβαλ Έβερετ (μτφρ. Πάνος Τομαράς, εκδ. Gutenberg)

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ είναι από τους λίγους συγγραφείς που διαχειρίζονται το φυλετικό ζήτημα με μεγάλη καυστικότητα και μαύρο χιούμορ, δηλώνοντας με διάφορες λογοτεχνικές αφορμές (πχ στο εξαντλημένο Το Σβήσιμο) την αλλεργία του προς αφηγήσεις που αναπαριστούν στερεοτυπικά το μαύρο τραύμα, ικανοποιώντας τη «λευκή» ενοχική κατανάλωση συγκινητικών ιστοριών. Μετά από κάποια χρόνια απουσίας, όπου και στην Ελλάδα τα βιβλία του βρίσκονταν εκτός κυκλοφορίας, επανήλθε δυναμικά στις εκδόσεις με δύο βιβλία που αμφότερα βρέθηκαν στη βραχεία λίστα του Booker (The trees και James).

Στα Δέντρα, ο Έβερετ εργαλειοποιεί και πάλι τη σάτιρα, κινούμενος εντός της αστυνομικής πλοκής, για να καταδείξει τις συνδέσεις του τραμπισμού με τον ρατσισμό, ξεσκεπάζοντας τόνους σκοταδισμού που καλύπτουν ακόμα τον Αμερικανικό Νότο. Στην πολιτεία του Μισσισίπι, στην πόλη Χρήμα, σημειώνονται διαδοχικά δολοφονίες δύο λευκών ανδρών. Δίπλα στα σώματά τους, κείται εκ «δια μαγείας» το σε μεγαλύτερη σήψη πτώμα ενός μαύρου που κρατά στα χέρια του τους κομμένους όρχεις του εκάστοτε δολοφονημένου. Η μυστηριώδης εξαφάνιση του μαύρου πτώματος και η επανεμφάνισή του δίπλα στο άψυχο σώμα του επόμενου νεκρού λευκού φαίνεται να συνδέεται με το λιντσάρισμα του Έμετ Τιλ το 1955 στην ίδια πολιτεία.

Περισσότερα για τα Δέντρα στην αναλυτική παρουσίαση του Διονύση Μαρίνου.

Λιποταξία του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Ψυχογιός)

Μετά τη βράβευση του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα από τη Σουηδική Ακαδημία το 2021, οι εκδόσεις Ψυχογιός έχουν κυκλοφορήσει τρία από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του Νομπελίστα συγγραφέα, όλα σε μετάφραση της Κατερίνας Σχινά. Το 2024 εκδόθηκε η Λιποταξία, η οποία κυκλοφόρησε στα αγγλικά το 2004 και αποτυπώνει τις μακροχρόνιες συνέπειες του αποικιοκρατικού ζυγού, διαπλέκοντας αριστοτεχνικά τις προσωπικές ιστορίες με το ιστορικό συγκείμενο.

Στην εκπνοή του 19ου αιώνα, στη σημερινή Τανζανία, αποικία τότε της Μεγάλης Βρετανίας, ο Άγγλος Μάρτιν Πιρς βγαίνει από την έρημο και καταρρέει λιπόθυμος μπροστά στον Χασανάλι, έναν ντόπιο καταστηματάρχη. Τη φροντίδα του ασθενούς αναλαμβάνει η αδερφή του Χασανάλι, Ριάνα, την οποία ο Μάρτιν σύντομα ερωτεύεται. Το ειδύλλιό τους είναι καταδικασμένο, λόγω των αυστηρών κοινωνικών επιταγών σχετικά με τις διαφυλετικές σχέσεις. Πολλά χρόνια αργότερα, στα μέσα του 20ου αιώνα, ο εγγονός του Χασανάλι, Ρασίντ, ο οποίος σπουδάζει στη Μ.Βρετανία ερωτεύεται μια Βρετανίδα, και η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Ανέβα στο βουνό να το φωνάξεις του Τζέιμς Μπόλντουιν (μτφρ. Χρήστος Οικονόμου, εκδ. Πόλις)

Το Ανέβα στο βουνό να το φωνάξεις είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Αφροαμερικανού συγγραφέα Τζέιμς Μπόλντουιν, που εκδόθηκε το 1953 και έθεσε τις θεματικές βάσεις της βιβλιογραφίας του. Αντλώντας πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία από τη δική του ζωή, εξερευνά με λυρική και συμβολική πρόζα τους περίπλοκους συσχετισμούς της φυλής με την πίστη και την ταυτότητα. Εδώ εντοπίζονται οι πρώτες του οξυδερκείς παρατηρήσεις για τον ρατσισμό και τη φυλετική βία, ενώ ιχνογραφείται υπόγεια η ομοερωτική σεξουαλική επιθυμία.

Το βιβλίο εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια μιας μέρας, αυτής των δέκατων τέταρτων γενεθλίων του Τζον Γκράιμς, ενός έφηβου αγοριού που μεγαλώνει στο Χάρλεμ τη δεκαετία του 1930, αλλά εκτείνεται και σε μεγαλύτερο ιστορικό βάθος με διαρκείς αναδρομές. H βαθύτατα θρησκευόμενη οικογένεια του Τζον ονειρεύεται γι’ αυτόν μια καριέρα ιεροκήρυκα, όπως αυτή του αυστηρού και αυταρχικού πατριού του, Γκάμπριελ. Ο ίδιος, όμως, διακατέχεται από έντονο ψυχικό και ηθικό αναβρασμό και την επιθυμία να αμφισβητήσει το «πεπρωμένο» του και να απελευθερωθεί από τα περιοριστικά δεσμά της θρησκείας.

Μιλγουόκι μπλουζ του Λουί-Φιλίπ Νταλαμπέρ (μτφρ. Ειρήνη Παπακυριακού, εκδ. Καστανιώτη)

Φόρο τιμής στον ανήλικο Έμετ Τιλ αποτίνει με τον ήρωά του και ο Λουί-Φιλίπ Νταλαμπέρ, ο Γάλλος συγγραφέας με καταγωγή από την Αϊτή, που γράφει στα γαλλικά αλλά και στην κρεολή γλώσσα της πατρίδας του. Με το Μιλγουόκι μπλουζ, που είναι εν μέρει εμπνευσμένο από τον φρικτό θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ τον Μάιο του 2020 στις ΗΠΑ, αλλά και προηγούμενα παρόμοια περιστατικά ακραίας αστυνομικής βίας, υπογράφει ένα μυθιστόρημα για τον συστημικό ρατσισμό και τις βαθιά ριζωμένες φυλετικές προκαταλήψεις.

Ο Έμετ μεγαλώνει σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά του Μιλγουόκι, το Φράνκλιν Χάιτς. Παρά τις αντιξοότητες, διαθέτει μεγάλο ταλέντο στο αμερικανικό ποδόσφαιρο, φιλοδοξώντας να χαράξει μια λαμπρή πορεία που θα τον βγάλει από το γκέτο. Μέσα από την χορωδιακή αφήγηση του μυθιστορήματος, κατά την οποία διάφορες φωνές αποτυπώνουν τη ζωή του νεαρού από την αρχή μέχρι το άδοξο τέλος της, αναδύεται ένας πολυεπίπεδος χαρακτήρας, ο οποίος στερήθηκε πολλά περισσότερα από τους κρατικούς και θεσμικούς μηχανισμούς, πριν τα όργανα αυτών του στερήσουν τη ζωή.

Η λίστα – Παγιδευμένοι στον ιστό της Γιόμε Αντέγκοκε (μτφρ. Νοέλα Ελιασά, εκδ. Μίνωας)

Η 33χρονη Γιόμε Αντέγκοκε είναι μία από τις πιο υποσχόμενες νέες μαύρες συγγραφείς της Μεγάλης Βρετανίας. Έγινε γνωστή ως η συγγραφέας του βιβλίου Slay in Your Lane: The Black Girl Bible (2018) που συνέγραψε από κοινού με την Elizabeth Uviebinené, στο οποίο αναδύεται, μέσω συνεντεύξεων, η εμπειρία της μαύρης Βρετανίδας φοιτήτριας σε πανεπιστημιακά ιδρύματα που κυριαρχούνται από λευκούς άνδρες, ένα ζήτημα που απασχολεί τις Βρετανίδες συγγραφείς μαύρου χρώματος, όπως διαβάσαμε πέρυσι στη Συνάντηση της Νατάσα Μπράουν.

Στην πρώτη της λογοτεχνική συγγραφική απόπειρα, η συγγραφέας που βρέθηκε στη λίστα Φορμπς «30 under 30» γράφει για ζητήματα που ταλανίζουν τη γενιά της, δηλαδή τη διαδικτυακή ζωή και το νέο είδος διαδικτυακού σελέμπριτι, τις σχέσεις και τις φήμες που αναπτύσσονται εντός του ιστού, την κουλτούρα ακύρωσης και το #metoo. Ενώ το διάσημο στα σόσιαλ μίντια «τέλειο ζευγάρι», Όλα και Μάικλ, ετοιμάζεται να παντρευτεί, δημοσιεύεται μια λίστα με ονόματα ανδρών που κατηγορούνται για κακοποίηση, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και αυτό του Μάικλ. Η φεμινίστρια δημοσιογράφος Όλα διχάζεται για τη στάση που θα κρατήσει και η λίστα αρχίζει σιγά σιγά να διαβρώνει τα πλάνα, τη ζωή και την αμοιβαία εμπιστοσύνη του ζευγαριού.

Επιστροφή στην πατρίδα της Γιάα Τζάσι (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Ίκαρος)

Η Yaa Gyasi είναι μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες εκπροσώπους της μαύρης λογοτεχνίας στις ΗΠΑ. Τη χρονιά που μας πέρασε είχαμε την τύχη να διαβάσουμε στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Ίκαρος και σε μετάφραση της Μαρίας Φακίνου, και τα δύο βιβλία που την καθιέρωσαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το ντεμπούτο της, Επιστροφή στην πατρίδα (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Ίκαρος), για τη συγγραφή του οποίου έλαβε υποτροφία από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και επισκέφτηκε την Γκάνα για έρευνα, είναι ένα οικογενειακό σάγκα που εκτείνεται σε τρεις αιώνες και επτά γενιές.

Η Τζάσι συστήνει την Εφία και την Έσι, δύο ετεροθαλείς αδελφές που γεννιούνται τον 18ο αιώνα σε διαφορετικά χωριά της Γκάνας και ακολουθούν εκ δια μέτρου αντίθετες πορείες. Η πρώτη παντρεύεται έναν Βρετανό δουλέμπορο και ιδιοκτήτη κάστρου σκλάβων, ενώ η δεύτερη συλλαμβάνεται, πωλείται ως σκλάβα και μεταφέρεται στην Αμερική. Η γενεαλογική γραμμή της κάθε ηρωίδας οδηγεί σε μια περιδιάβαση της ιστορίας του 19ου και 20ου αιώνα της Γκάνας και των ΗΠΑ, στις εμπειρίες της αποικιοκρατίας και του απελευθερωτικού αγώνα στη μία πλευρά, τις βαμβακοφυτείες, τον Εμφύλιο Πόλεμο και τον φυλετικό διαχωρισμό στην άλλη.

Υπερβατικό βασίλειο της Γιάα Τζάσι (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Ίκαρος)

Στο δεύτερο μυθιστόρημά της, Υπερβατικό βασίλειο, ο φακός εστίασης της Αφροαμερικανής συγγραφέα περιορίζεται σε μία μονογονεϊκή οικογένεια Αμερικανών με καταγωγή από τη Γκάνα και τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται το πένθος. Στο συγκεκριμένο βιβλίο, η Τζάσι απομακρύνεται από την επική, φιλόδοξη αφήγηση μεγάλης κλίμακας και επιχειρεί μια ψυχολογική εμβάθυνση σε ζητήματα ψυχικής υγείας, πνευματικότητας και τραύματος.

Η 28χρονη Γκίφτι εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή στο τμήμα Ιατρικής στο Στάνφορντ, μελετώντας στο εργαστήριο την αντίδραση των ποντικιών στον εθισμό και την κατάθλιψη. Ο αδερφός της, Νανά, ταλαντούχος αθλητής στο σχολείο εθίστηκε στα οπιοειδή μετά από έναν τραυματισμό και τελικά πέθανε από υπερβολική δόση, ενώ η μητέρα της βυθίστηκε σε κλινήρη κατάθλιψη. Μέσω της νευροεπιστήμης, η Γκίφτι προσπαθεί να κατανοήσει τον πόνο που έχει παραλύσει την οικογένειά της και την έχει αφήσει μόνη και ανυπεράσπιστη απέναντι στο πένθος και στη διαφύλαξη των οικογενειακών αναμνήσεων.

Στραβό Αλέτρι του  Ιταμάρ Βιέιρα Ζούνιορ (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Αίολος)

Μολονότι το Στραβό Αλέτρι έγινε διεθνώς γνωστό μόλις την περασμένη χρονιά όταν βρέθηκε υποψήφιο για το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ, στη Βραζιλία θεωρείται ένα από τα «μεγάλα» εθνικά μυθιστορήματα. Ο Ιταμάρ Βιέιρα Ζούνιορ, κάτοχος διδακτορικού στις Εθνοτικές και Αφρικανικές σπουδές, καταγόμενος και ο ίδιος από τις κοινότητες Κιλόμπο τις οποίες μελετά, αποτύπωσε τη καθημερινότητα της ντε φάκτο δουλείας των μαύρων εργατών της περιοχής Μπάχια, δίνοντας φωνή στους ιστορικά καταπνιγμένους.

Στην ενδοχώρα της βορειανατολικής Βραζιλίας, ο μαύρος πληθυσμός εργάζεται στις φυτείες από το ξημέρωμα μέχρι τη νύχτα και από Κυριακή σε Κυριακή, κατοικεί σε σπίτια από πηλό και λάσπη, οι οικογένειες απαγορεύεται να χτίσουν μόνιμες κατοικίες και να απολαύσουν τους καρπούς των καλλιεργειών τους. Η Μπιμπιάνα και η Μπελονίζια, οι κόρες του αξιοσέβαστου θεραπευτή Ζέκα Σαπέου Γκράντε και ένα πνεύμα θα είναι οι τρεις αφηγητές της οικογενειακής ιστορίας, η οποία εκκινεί από ένα ατύχημα. Οι μικρές αδερφές, γεμάτες περιέργεια για τη βαλίτσα που φυλά η γιαγιά τους κάτω από το κρεβάτι της, γλιστρούν από κάτω μια μέρα και πιάνουν στα χέρια τους ένα μαχαίρι. Το βάζουν στο στόμα τους να το γευτούν και η μια κόβει τη γλώσσα της, χάνοντας για πάντα τη φωνή της.

Ο τελευταίος λευκός του Μόχσιν Χαμίντ (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Ψυχογιός)

Ίσως το βιβλίο ενός Πακιστανού συγγραφέα να μπαίνει καταχρηστικά σε μια λίστα με βιβλία μαύρης λογοτεχνίας, καθώς αυτός ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως για συγγραφείς της Αφρικανικής Ηπείρου και της αφρικανικής διασποράς. Ωστόσο, Ο τελευταίος λευκός πραγματεύεται το ζήτημα του φυλετικού και χρωματικού ρατσισμού μέσα από ένα υποθετικό σενάριο κατά το οποίο όλοι οι λευκοί κάτοικοι μιας πόλης μεταμορφώνονται σε μαύροι.

Όταν ο Άντερς ξυπνά μια μέρα και το δέρμα του έχει ξαφνικά σκουράνει, διακατέχεται από απόγνωση και μίσος προς τον νέο του εαυτό, σύντομα συνειδητοποιεί, όμως, ότι το ίδιο έχουν πάθει και άλλοι. Ο ήρωας παρατηρεί ότι η μεταμόρφωσή του δεν επηρεάζει απλώς τις σχέσεις με την κοπέλα και τον πατέρα του, αλλά διαμορφώνει εκ νέου όλη την προσωπικότητά του. Παράλληλα, η πόλη μπαίνει σε μια κατάσταση κρίσης. Όπως και στο σενάριο αντιστροφής της ιστορίας που είχε χρησιμοποιήσει η Εβαρίστο στις Ξανθές Ρίζες (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg), ο Χαμίντ μέσω της μεταφοράς αυτής εξετάζει το λευκό προνόμιο και τη λευκή υπεροχή, τα οποία εδραιώνουν τις σχέσεις εξουσίας και τις βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις.

Αυτή η κυρία δεν αστειεύεται! της Γιάρα Μοντέιρο (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου, εκδ. Βακχικόν)

Η Αγκολέζα ποιήτρια που μεγάλωσε στην Πορτογαλία, Γιάρα Μοντέιρο, στην πρώτη της πεζογραφική απόπειρα καταπιάνεται με ζητήματα μετανάστευσης και ταυτότητας, καθώς σκιαγραφεί τη διασταύρωση της έμφυλης με τη φυλετική καταπίεση.

Η ηρωίδα της, Βιτόρια, η οποία, όπως και η συγγραφέας, γεννήθηκε στην Αγκόλα αλλά μεγάλωσε στην Πορτογαλία, αποφασίζει να επιστρέψει στη γενέτειρά της λίγες εβδομάδες πριν τον γάμο της, τον οποίο ματαιώνει. Σκοπός της είναι να ανακαλύψει τις ρίζες της τα μυστικά της οικογένειάς της. Συγκεκριμένα, φτάνοντας στη Λουάντα, αρχίζει να αναζητά τη μητέρα της, την οποία δεν γνώρισε ποτέ, η οποία φαίνεται να συμμετείχε στον αγώνα ανεξαρτησίας της Αγκόλα.

Πέρασμα της Νέλα Λάρσεν (μτφρ. Νίκος Κατσιαούνης, επιλεγόμενα: Judith Butler, εκδ. Έρμα)

Το Πέρασμα της Νέλα Λάρσεν θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά δείγματα της Αναγέννησης του Χάρλεμ. Μέσα από την επανασύνδεση δύο παιδικών φίλων, της Αϊρίν και της Κλερ, η Λάρσεν καταπιάνεται με ένα εύρος διασταυρούμενων θεματικών, όπως η φυλή, το φύλο και η τάξη στις αρχές του 20ου αιώνα.

Κεντρικό δραματικό ρόλο στο βιβλίο κατέχει το πέρασμα (passing), μια τακτική απόκρυψης της μαύρης ταυτότητας που υιοθετούσαν κάποιοι ανοιχτόχρωμοι μαύροι στις αρχές του εικοστού αιώνα, προκειμένου να ενταχθούν σε λευκούς κύκλους, ένας τρόπος να ανελιχθούν κοινωνικά, απολαμβάνοντας κάποια δικαιώματα που παραχωρούνταν μόνο στα λευκά άτομα. Η Νέλα Λάρσεν κατέδειξε τη λευκή υπεροχή που υποβάλλει τα μαύρα υποκείμενα σε μια κατάπνιξη της πραγματικής του ταυτότητας και τα καταδικάζει σε εσωτερικευμένο ρατσισμό. Σήμερα, διαβάζεται με περισσότερους ερμηνευτικούς φακούς.

Όσο πιο σκούρος ο καρπός του Γουάλας Θέρμαν (μτφρ. Μαρία Γιακανίκη, εκδ. Μάγμα)

Ένα από τα εμβληματικότερα έργα της Αναγέννησης του Χάρλεμ είναι και το μυθιστόρημα Όσο πιο σκούρος ο καρπός, που φώτισε τις αποχρώσεις της βίας εντός της μαύρης κοινότητας και καταδίκασε τον ενδοφυλετικό ρατσισμό. Το θέμα του εσωτερικευμένου ρατσισμού ήταν ταμπού για την εποχή και πολλοί θεώρησαν ότι η επιβεβαίωση του στερεοτύπου περιθωριοποιεί ακόμα περισσότερο τη μαύρη φυλή. Μαύροι συγγραφείς, όπως ο Λάνγκστον Χιουζ, έψεξαν τον Θέρμαν για την πεσιμιστική αποτύπωση της ζωής των μαύρων και το βιβλίο έγινε τότε περισσότερο αποδεκτό ανάμεσα στους λευκούς κύκλους κριτικής και ανάγνωσης.

Η Έμα Λου, μια σκουρόχρωμη μαύρη γυναίκα από το Αϊντάχο, το alter ego του συγγραφέα όπως γράφει ο Δημήτρης Μαρκόπουλος στον πρόλογο, μεγαλώνει σε μια οικογένεια που δε χάνει ευκαιρία να τη γεμίζει ανασφάλεια για το δέρμα της. Όταν μετακομίζει στο Λος Άντζελες για σπουδές περικυκλώνεται από τη διαρκή παρουσία του χρωματικού ρατσισμού, τον οποίο δεν αποφεύγει ούτε στο προοδευτικότερο Χάρλεμ, εντός των μαύρων κοινοτήτων. Μέσα από τις προσωπικές, κοινωνικές και ρομαντικές απορρίψεις που τη φέρνουν ενώπιον των δικών της συμπλεγμάτων και προκαταλήψεων, περιδιαβαίνουμε στη Νέα Υόρκη του 1920, που σκιαγραφείται όχι μόνο ως τόπος διασκέδασης, ξέφρενων πάρτι και τζαζ στεκιών αλλά και ως ένας τόπος ματαιώσεων και κόπου για μια μαύρη γυναίκα της εργατικής τάξης.

Διαχωρισμός της Νάντια Γιάλα Κισουκίντι (μτφρ. Αλεξάνδρα Κωσταράκου, εκδ. Πόλις)

Η Nadia Yala Kisukidi, Γαλλίδα φιλόσοφος και ακαδημαϊκός, αναπληρώτρια καθηγήτρια φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Paris 8, ερευνά την έννοια της «μαυρότητας» στη Γαλλία και την υπόλοιπη Ευρώπη στο πλαίσιο των μετααποικιακών σπουδών, ενώ έχει εκδώσει πλήθος δημοσιεύσεων και ερευνητικών άρθρων. Ο Διαχωρισμός είναι το λογοτεχνικό της ντεμπούτο, στο οποίο η φιλοσοφία, η σάτιρα και τα στοιχεία μαγικού ρεαλισμού είναι διάχυτα.

Η ανώνυμη αφηγήτρια του Διαχωρισμού συγκεντρώνει στο πρόσωπό της χαρακτηριστικά που προδιαθέτουν για μια ζωή μέσα στην καταπίεση. Είναι μαύρη, νάνος, φτωχή και ορφανή. Μεγαλώνει σε μια εργατική συνοικία της Γαλλίας μαζί με τη γιαγιά της, η οποία προσπαθεί αναποτελεσματικά να τη «διορθώσει». Η μοναδική της ιδιότητα είναι ο διαχωρισμός, ένα χαρακτηριστικό που αναπτύσσει τυχαία από μικρή. Το μυαλό της μπορεί να διαχωρίζεται από το σώμα της και να στέκεται δυνατό όταν το δεύτερο λυγίζει αδύναμο από τη βία. Με όπλο αυτό το «χάρισμα» και τις Ιδέες που γεννά το πνεύμα της, εγκαταλείπει τη γιαγιά της και αρχίζει να ανακαλύπτει τον κόσμο, μέσω της επαφής με άλλους δυναμικούς απόκληρους και περιθωριοποιημένους του κόσμου.

(Υπό Έκδοση) Η παραβολή του σπορέα της Οκτάβια Μπάτλερ (μτφρ. Βαγγέλης Πούλιος, εκδ. Αίολος)

Στο στάδιο του τυπογραφείου βρίσκεται η Παραβολή του Σπορέα, το δεύτερο μυθιστόρημα που μεταφράζεται στα ελληνικά από τη σπουδαία μαύρη Αμερικανίδα Οκτάβια Μπάτλερ, συγγραφέα του Εξ Αίματος. Η μεταγενέστερη Παραβολή του Σπορέα (1993), το πρώτο μέρος της διλογίας Earthseed, πραγματεύεται επίσης θέματα έμφυλης και ταξικής ανισότητας, με όχημα τη μυθοπλασία του φανταστικού, εμπλέκοντας το στοιχείο της τάξης, της πίστης, της πνευματικότητας και του περιβαλλοντικού προβληματισμού.

Σε ένα δυστοπικό μέλλον, οι ΗΠΑ έχουν καταρρεύσει υπό την πίεση της κλιματικής αλλαγής και του κοινωνικοοικονομικού αναβρασμού σε μια άτυπη αναρχία. Οι πλούσιοι έχουν γκετοποιηθεί και η πλειοψηφία του πληθυσμού ζει στη φτώχεια. Μια 18χρονη μαύρη γυναίκα που έχει την ικανότητα να διαισθάνεται τον πόνο των άλλων, ξεκινά ένα πνευματικό ταξίδι με όραμα μια νέα θρησκεία με βάση στην εγκράτεια και τον σεβασμό. Το σπουδαίο μυθιστόρημα της Μπάτλερ θεωρείται καταστατικό για το κίνημα του αφροφουτουρισμού.

^＊Η ΦΑΝΗ ΧΑΤΖΗ είναι μεταφράστρια, απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Αγγλικών και Αμερικανικών Σπουδών.