Αστυνομικά, νουάρ, κατασκοπευτικά: Τα 25 καλύτερα του 2024

Από μια χρονιά ιδιαίτερα πλούσια σε εκδόσεις, επιλέξαμε είκοσι πέντε αστυνομικά, νουάρ ή κατασκοπευτικά, ακόμη και κάποια που φλερτάρουν με το θρίλερ. Δεκαέξι από αυτά είναι βιβλία ξένων συγγραφέων, ενώ εννιά είναι γραμμένα από Έλληνες.

Μεταφρασμένα

Στο χακί, του Philip Kerr (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κέδρος)

Το χακί είναι το έβδομο βιβλίο από τα δεκατέσσερα του Kerr με ήρωα τον Μπέρνι Γκούντερ, αλλά αναφέρεται στις εμπειρίες του ήρωα πριν, κατά και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα έλεγε κανείς ότι παίζει ρόλο prequel και συγχρόνως sequel των πιο γνωστών βιβλίων του Kerr.

Η πλοκή κάθε άλλο παρά γραμμική είναι, αφού από την Κούβα του 1954, η ιστορία γυρίζει στο Μινσκ του 1941, και με ένα ακόμα άλμα προς τα πίσω φτάνει ως τη Γερμανία του 1931. Και κατόπιν, στη Γαλλία του 1940, στη Γερμανία και τη Ρωσία του 1945-1946, και ξανά πάλι στη Γερμανία του 1954. Αν όλα αυτά μοιάζουν πολύ μπερδεμένα, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ο Kerr χειρίζεται τις αναδρομές με μαεστρία για να πετύχει το στόχο του: να αποδείξει ότι η φρίκη του πολέμου είναι ίδια όσον κι αν ο σκοπός είναι «ιερός», και σ’ αυτό ποσώς διαφέρουν τα καθεστώτα της ανατολής και δύσης.

Εμφανώς επηρεασμένος από τον Τζον ΛεΚαρέ και τον Γκράχαμ Γκριν, ο Kerr καταθέτει ένα magnum opus που δένει άψογα το κατασκοπικό είδος με το αστυνομικό ύφος.

Κουτσά άλογα, του Mike Heron (μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, εκδ. Αίολος)

Πανέξυπνο κατασκοπικό μυθιστόρημα, το πρώτο μιας σειράς δεκατριών βιβλίων με θέμα μια ομάδα πρακτόρων των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών που έχουν πίσω τους χοντρές αποτυχίες κι έχουν εξοριστεί, τρόπος του λέγειν, σ’ ένα άθλιο κτίσμα του Λονδίνου, την Οικία Σλάου, όπου ασχολούνται με δουλειές ρουτίνας.

Όταν ένας απ’ αυτούς, κατά τη μεταγραφή συνομιλιών από κινητά τηλέφωνα αντιλαμβάνεται ότι οι ακροδεξιοί απαγωγείς ενός νεαρού άντρα πακιστανικής καταγωγής ετοιμάζονται να τον αποκεφαλίσουν, μεταδίδοντας τον αποκεφαλισμό του ζωντανά στο διαδίκτυο, πιστεύει ότι αυτή είναι ίσως η ευκαιρία του για να ανακάμψει.

Τα βιβλία της σειράς, που παρουσιάζουν μια κάθε άλλο παρά γκλαμουράτη εικόνα των μυστικών υπηρεσιών, έχουν γίνει σειρά του Apple Tv+, με τον Γκάρι Όλντμαν στον ρόλο του επικεφαλής των Κουτσών Αλόγων.

Ένας Αμερικανός κατάσκοπος, του Olen Steinhauer (μτφρ. Άλκηστη Τριμπέρη, εκδ. Πόλις)

Στο τρίτο βιβλίο της σειράς με ήρωα τον Μάιλο Γουίβερ, το τμήμα των Τουριστών, της επίλεκτης ομάδας πρακτόρων της CIA, έχει διαλυθεί, καθώς τα μισά μέλη της έχουν εξοντωθεί από τον Κινέζο πράκτορα Σιν Τσου αλλά και εξαιτίας των λαθών της CIA. Ο Μάιλο, άνεργος πια, απολαμβάνει τις χάρες της οικογενειακής ζωής, όταν ο παλιός του προϊστάμενος θα αποπειραθεί να εκδικηθεί για τη διάλυση του τμήματος, και τότε όλα θα τιναχτούν στον αέρα. Και ο πιο επικίνδυνος αντίπαλος των Τουριστών, ο Σιν Τσου, θα επιστρέψει στην ενεργό δράση. Συγχρόνως, διαδίδεται η φήμη ότι οι Τουρίστες δεν έχουν αποσυρθεί οριστικά. Ο Μάιλο θα γλιτώσει, κι εμείς περιμένουμε το τέταρτο βιβλίο της σειράς για να μάθουμε πώς θα καταλήξει η ιστορία του.

Οι σκληροί δεν διαβάζουν ποίηση, του Αλέξις Ραβέλο (μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Τόπος)

Ο Ελάδιο Μονρόι, πρώην ναυτικός και νυν ιδιωτικός αστυνομικός, κείτεται αιμόφυρτος σε μια πολυτελή βίλα στη Γκραν Κανάρια. Πώς τα κατάφερε να μπλέξει πάλι, ενώ το μόνο που θα ήθελε είναι μια ήρεμη ζωή δίπλα στην αγαπημένη του βιβλιοπώλισσα και τα ρεμάλια, τους φίλους του; «Η υπόθεση ξεκινάει από ένα αλλόκοτο ζευγάρι, τη Μελάνια Εσκουδέρο και τον δικηγόρο Αλφρέδο Σουάρες Σμιθ, ένα σκαλιστό κουτί συναισθηματικής μάλλον αξίας, την ερωμένη κάποιου μακαρίτη πολυεκατομμυριούχου κι έναν επικίνδυνο άντρα που κουβαλάει πάντοτε μαζί του ένα βιβλίο με ποιήματα».

Τα βιβλία με ήρωα τον Ελάδιο Μονρόι είναι τυπικά hardboiled, διαποτισμένα όμως από το ύφος και την ατμόσφαιρα του μεσογειακού νουάρ.

Τα χρώματα της εκδίκησης, του Maurice Attia (μτφρ. Χριστίνα Μπουφέα, εκδ. Πόλις)

Ο Πάκο Χιμένεθ, κάποτε αστυνομικός και τώρα δημοσιογράφος, γίνεται αυτόπτης μάρτυρας ενός μακελειού με δέκα νεκρούς, σ’ ένα ασήμαντο συνοικιακό μπαρ. Παρά την κοινή λογική και τις παραινέσεις της συντρόφου του, της Ινές, με τη βοήθεια ενός συναδέρφου του δημοσιογράφου θα ξεκινήσει έρευνα για να ανακαλύψει τους λόγους, τους αυτουργούς και τον ηθικό αυτουργό πίσω από τη φαινομενικά αναίτια αιματοχυσία.

Παράλληλα, παρακολουθούμε τις περιπέτειες του αδερφικού φίλου του ήρωα, του Φρανσουά Νεσίμ, ο οποίος πηγαίνει στο Αφγανιστάν για επιτόπια έρευνα και ρεπορτάζ, και καταλήγει στις φυλακές της KGB, αφού βρισκόμαστε στο 1980 και οι Ρώσοι πολεμούν με τους Αφγανούς μουτζαχεντίν και τους κάθε λογής πολέμαρχους της χώρας.

Σημασία έχουν οι λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής των ηρώων, οι γεύσεις και τα αρώματα που απολαμβάνουν, οι κινηματογραφικές αναφορές που κάνει διαρκώς ο Πάκο, ο οποίος εκτός από δημοσιογράφος, είναι κριτικός κινηματογράφου

Όπως όλα τα βιβλία του Maurice Attia, σημασία έχουν οι λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής των ηρώων, οι γεύσεις και τα αρώματα που απολαμβάνουν, οι κινηματογραφικές αναφορές που κάνει διαρκώς ο Πάκο, ο οποίος εκτός από δημοσιογράφος, είναι κριτικός κινηματογράφου. Και η μουσική, τζαζ φυσικά, αλλά και ό,τι ωραιότερο υπάρχει από τα γαλλικά chanson και τις βορειοαφρικάνικες μελωδίες των pied-noir.

Για την αγάπη της Έλενας, του Γιασμίνα Χάντρα  (μτφρ. Γιάννης Στρίγκος, εκδ. Πατάκη)

«Με αφετηρία μια αληθινή ιστορία, ο Γιασμίνα Χάντρα αφηγείται δεξιοτεχνικά ένα σκληρό οδοιπορικό όπου η αθωότητα και η αγάπη παλεύουν να επιβιώσουν μέσα σ’ έναν κόσμο κυριολεκτικά ανελέητο».

Γιασμίνα Χάντρα είναι το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Αλγερινού συγγραφέα Μοχάμεντ Μουλεσχούλ, ο οποίος αποκάλυψε το αληθινό του όνομα μόνο όταν μετακόμισε στη Γαλλία, αφού ως τότε η ανωνυμία ήταν ο μοναδικός τρόπος να γλιτώσει από το ακραία ισλαμικό κράτος της Αλγερίας.

Σαράκι, της Λάιλα Μαρτίνεθ (μτφρ. Ασπασία Καμπύλη, εκδ. Carnivora)

Τέσσερις γενιές γυναικών έχουν στοιχειώσει το οικογενειακό σπίτι, το οποίο είναι πλημμυρισμένο από φαντάσματα βίαιων αντρών και οπτασίες αγίων γυναικών. Σκοπός της ζωής όλων αυτών των ηρωίδων είναι η εκδίκηση, η επίλυση παμπάλαιων λογαριασμών. Κατευθείαν απόγονος των μαγισσών του Μεσαίωνα, η Ισπανίδα συγγραφέας Λάιλα Μαρτίνεθ αφηγείται μια ιστορία οργής και μίσους: μίσους ταξικού και οργής κατά της πατριαρχίας και των σχέσεων εξουσίας που έχει δομήσει για χιλιετίες.

Το μίσος της Μαρτίνεθ, που θυμίζει την Τόνυ Μόρισον μερικές φορές, δεν αφήνει κανένα ίχνος αισιοδοξίας για την εξέλιξη του σύγχρονου κόσμου. Οι κριτικοί ονόμασαν το βιβλίο «λογοτεχνικό επίτευγμα… λες και οι μάγισσες της υπαγόρευσαν αυτόν τον εξαίσιο και τρομερό εφιάλτη».

Ο Βασιλιάς, του Jo Nesbo (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο)

Ο Jo Nesbo επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, και συγκεκριμένα στο Ος, μια κωμόπολη χιλίων κατοίκων στη Νορβηγία. Συνεχίζοντας την πλοκή από εκεί όπου την είχε τελειώσει, όπως νομίζαμε τουλάχιστον, στο Βασίλειο, μας συστήνει ξανά τους αδερφούς Όπγκαρντ, τον Καρλ και τον Ρόι, οι οποίοι έχουν μεγαλεπήβολα σχέδια και καμία αναστολή στην εφαρμογή τους. Ο Ρόι, άλλωστε, ο αφηγητής του βιβλίου, μας συστήνεται στην αρχή της ιστορίας σαν δολοφόνος επτά ατόμων. Κι ενός σκυλιού.

Ο Καρλ, ο μικρότερος, παραμένει ο επιχειρηματικός εγκέφαλος εκ των δύο, κι έχει ξαναχτίσει το ξενοδοχείο-spa που είχε καεί ολοσχερώς στο τέλος του Βασιλείου.

Η αφήγηση διανθίζεται από διαρκείς αναφορές στο παρελθόν, έτσι ώστε ο αναγνώστης που δεν έχει διαβάσει το Βασίλειο, να μπορεί να παρακολουθήσει την πλοκή. Με δυο λόγια, οι αδερφοί Όπγκαρτ συνδέονται από δεσμούς αίματος, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο Καρλ, ο μικρότερος, παραμένει ο επιχειρηματικός εγκέφαλος εκ των δύο, κι έχει ξαναχτίσει το ξενοδοχείο-spa που είχε καεί ολοσχερώς στο τέλος του Βασιλείου. Και ο Ρόι συνεχίζει να κάνει τη βρόμικη δουλειά για την επίτευξη των σχεδίων του αδερφού του, που είναι η επέκταση του ξενοδοχείου παρά τον κίνδυνο δημιουργίας μιας οδικής παράκαμψης που θα απομονώσει το Ος από τους ταξιδιώτες και τους περιηγητές της χώρας.

Οκαβάνγκο, του Caryl Férey (μτφρ. Αργυρώ Μακαρώφ, εκδ. Άγρα)

Στα σύνορα της Ναμίμπια, η ρέιντζερ Σολάνα προσπαθεί να εμποδίσει τη δολοφονία άγριων προστατευόμενων ζώων. Όταν όμως βρίσκει το πτώμα ενός νεαρού άνδρα στο προστατευόμενο πάρκο Wild Bunch, τα πράγματα θα γίνουν πολύ πιο περίπλοκα. Επιπλέον, η επιστροφή στη χώρα του Σκορπιού, του χειρότερου λαθροκυνηγού της ηπείρου θα δυσκολέψει ακόμα πιο πολύ την κατάσταση.

Το τελευταίο βιβλίο του Caryl Férey μας μεταφέρει σε μια παρθένα περιοχή που βρίσκεται στο σημείο όπου συναντιούνται η Μποτσουάνα, η Ναμίμπια, η Ζάμπια και η Ζιμπάμπουε. Και είναι ένας ύμνος στην άγρια ζωή και στην επιτακτική ανάγκη διάσωσής της.

Μπέτι Μπου, της Κλαούδια Πινιέιρο (μτφρ. Ασπασία Καμπύλη, εκδ. Carnivora)

«Η Νούριτ Ίσκαρ, πρώην επιτυχημένη συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων στα όρια της κρίσης της μέσης ηλικίας, αναλαμβάνει να καλύψει για μια εφημερίδα το χρονικό της έρευνας της δολοφονίας ενός πλούσιου επιχειρηματία, σε ένα από τα ακριβότερα ιδιωτικά προάστια του Μπουένος Άιρες.

Μαζί με τον νεαρό δημοσιογράφο του αστυνομικού ρεπορτάζ, τον παλαίμαχο Χάιμε Μπρένα και υπό την εποπτεία του διευθυντή τη εφημερίδας και πρώην εραστή της, η Νούριτ θα ανακαλύψει μια δολοφονική πυραμίδα που ακόμη χτίζεται, θα συλλογιστεί τον θάνατο και τον έρωτα, θα κοιτάξει το πέρασμα του χρόνου πάνω της, θα αμφισβητήσει τον εαυτό της αλλά και κάθε είδους εξουσία γύρω της, θα αναρωτηθεί για το νόημα της αλήθειας και για «τον τρόπο που η ζωή της κάθε μέρας, το καθημερινό, ακόμα και το μπανάλ, μπλέκεται με το έγκλημα σ' ένα χαρμάνι, που αφαιρεί τη δραματικότητα του τρόμου και κάνει τρομαχτικό το καθημερινό».

Το τέταρτο μυθιστόρημα της Πινιέιρο που μεταφράζεται στα ελληνικά, το πιο νουάρ και συναρπαστικό ίσως.

Η επιλογή του Κάρλα, του Nick Harkway (μτφρ. Βεατρίκη Καντζόλα Σαμπατάκου, εκδ. Bell)

«Είναι άνοιξη του 1963 και ο Τζορτζ Σμάιλι έχει αποχωρήσει από το Σέρκους. Με τα απομεινάρια του κατασκοπικού πολέμου της Δύσης κατά των Σοβιετικών διάσπαρτα σε όλη την Ευρώπη, μόνος του στόχος είναι πλέον μια πιο γαλήνια ζωή. Και πράγματι, τώρα που ο γάμος του φαίνεται πιο ασφαλής από ποτέ, κυκλοφορεί μια φήμη ότι ο Τζορτζ Σμάιλι μπορεί να είναι σχεδόν ευτυχισμένος.

Όμως ο Έλεγχος έχει άλλα σχέδια. Ένας Ρώσος κατάσκοπος έχει αυτομολήσει κάτω από τις πιο ασυνήθιστες συνθήκες και ο άνθρωπος που τον είχαν στείλει να σκοτώσει στο Λονδίνο είναι άφαντος. Ο Σμάιλι δέχεται απρόθυμα να αναλάβει μια τελευταία δουλειά: να ανακρίνει τη Σουζάνα, μια Ουγγαρέζα πρόσφυγα που ήταν υπάλληλος του αγνοούμενου, και να ανακαλύψει κάποιο στοιχείο που θα οδηγήσει στα ίχνη του.

Στο διάστημα της απουσίας του, όμως, οι σκιές της Μόσχας πάνω στη μεταπολεμική Ευρώπη έχουν πληθύνει. Σύντομα ο Σμάιλι βρίσκεται μπλεγμένος σε ένα επικίνδυνο μυστήριο που θα καθορίσει τις μελλοντικές μάχες και θα τον φέρει σε τροχιά σύγκρουσης με τον μεγαλύτερο εχθρό του.»

Ο γιος του Τζον Λε Καρέ, Nick Harkway, ανέλαβε να γράψει μια περιπέτεια με τον Σμάιλι — και τα κατάφερε πολύ καλά!

Ο γιος του Τζον Λε Καρέ, Nick Harkway, ανέλαβε να γράψει μια περιπέτεια με τον Σμάιλι —και τα κατάφερε πολύ καλά! Στη νέο-ψυχροπολεμική εποχή που ζούμε, η κατασκοπική θεματολογία αποκτάει καινούργιο ενδιαφέρον και καθώς η υπόθεση διαδραματίζεται λίγο μετά το 1963 (και τον Κατάσκοπο που γύρισε από το κρύο), όλα είναι πειστικά, καθώς ο υιός αποδίδει σωστά το ύφος και την ατμόσφαιρα της περιόδου. Και προετοιμαζόμαστε ήδη για τη συνέχεια που μας υποσχέθηκε ο Harkway με την επιστροφή ενός νέου ήρωα, του Ινδού πλαστογράφου Ραγκουράμαν Βισμακάρμα.

Δάκρυα ξυράφι, του S.A. Cosby (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου, εκδ. Gutenberg)

«Ο Αφροαμερικανός Αϊζέια και ο λευκός σύζυγός του Ντέρεκ πέφτουν θύματα άγριας δολοφονίας. Οι δύο πατεράδες τους, ο Άικ και ο Μπάντι Λι, καταρρέουν με την είδηση, παρότι είχαν αποξενωθεί από τους γιούς τους νιώθοντας ντροπή για τις επιλογές τους. Οι ίδιοι έχουν κάνει χρόνια φυλακή και προσπαθούν να ξεπεράσουν το εγκληματικό τους παρελθόν. Η τραγωδία ωστόσο φέρνει τους δύο πατεράδες κοντά και τους αναγκάζει να υπερβούν τις προκαταλήψεις τους. Μαζί ξανάρχονται σε επαφή με τον υπόκοσμο για να ανακαλύψουν τους δολοφόνους και να πάρουν εκδίκηση.»

Δοσμένα μέσα στο πλαίσιο των σύγχρονων ΗΠΑ, του black lives matter και του ρατσισμού κατά της οποιασδήποτε διαφορετικότητας, συστήνουν ένα έξοχο, βαθιά ανθρώπινο μυθιστόρημα...

Όπως πολλά σπουδαία βιβλία, τα βασικά θέματα είναι ήδη οικεία από την αρχαία τραγωδία: μίσος κι εκδίκηση, σκλαβιά κι ελευθερία, ερινύες κι εξιλέωση. Δοσμένα μέσα στο πλαίσιο των σύγχρονων ΗΠΑ, του black lives matter και του ρατσισμού κατά της οποιασδήποτε διαφορετικότητας, συστήνουν ένα έξοχο, βαθιά ανθρώπινο μυθιστόρημα που είναι αστυνομικό, και συγχρόνως άκρως πολιτικό.

Ένα βιβλίο «χρωστούμενο» από τις επιλογές μας με τα καλύτερα του 2023, βρίσκει τη θέση του στη φετινή μας λίστα. 

Γαλάζια ώρα, της Paula Hawkins (μτφρ. Βασιλική Κουρή, εκδ. Bell)

Ο τεχνοκριτικός Τζέιμς Μπέκερ εργάζεται ως επιμελητής των έργων τέχνης του Ιδρύματος Φέρμπερν, κυρίως όμως του έργου της εικαστικού Βανέσα Τσάπμαν, για την οποία έχει κάνει τη διατριβή του. Όταν ένας ειδήμων τον ενημερώνει ότι σε κάποιο έργο της Τσάπμαν εμπεριέχεται ένα ανθρώπινο οστό, ο Μπέκερ βρίσκει την ευκαιρία να ταξιδέψει ως το Έρις, «το νησί με το ένα σπίτι, τη μία κάτοικο, τη μία έξοδο. Αποκομμένο από την υπόλοιπη Σκωτία για δώδεκα ώρες κάθε μέρα». Εκεί ζει η συνταξιούχος γιατρός και παλιά φίλη της Βανέσα, Γκρέις Χάζγουελ, η οποία παρακρατεί παρανόμως κάποια έργα της Βανέσα και την αλληλογραφία της νεκρής πια εικαστικού.

Έξοχο θρίλερ με αναφορές στη σύγχρονη σκηνή των έργων τέχνης, αλλά και το πάθος της δημιουργίας και τη μοναξιά που τη συνοδεύει. Η Paula Hawkins αποδεικνύεται μια σπουδαία συγγραφέας με πολύ ταλέντο και ιδέες, αληθινή επίγονος των Μεγάλων Κυριών της Αγγλικής Σχολής.

Βελούδινη νύχτα, της Silvia Moreno-Garcia (μτφρ. Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, εκδ. Κλειδάριθμος)

«Το Μεξικό της δεκαετίας του 1970 είναι μια πολύ επικίνδυνη χώρα, ακόμη και για τη Μάιτε, μια γραμματέα που περνά τη ζωή της αναζητώντας τον ρομαντισμό στα φτηνά εικονογραφημένα περιοδικά και αγνοώντας τις διαμαρτυρίες των ακτιβιστών που συνταράσσουν την πόλη. Όταν η γειτόνισσά της, η όμορφη φοιτήτρια Καλών Τεχνών Λεονόρα, εξαφανίζεται, η Μάιτε ξεκινάει να την ψάχνει -και να εισέρχεται όλο και πιο βαθιά στη μυστική ζωή των ριζοσπαστών και αντιφρονούντων φοιτητών.

Το Μεξικό της δεκαετίας του 1970 είναι μια πολιτικά ταραγμένη χώρα, ακόμα και για τον Έλβις, έναν μπράβο με πάθος για το ροκ εντ ρολ, ο οποίος ξέρει περισσότερα από ξυλοδαρμούς παρά από μηχανορραφίες. Όταν ο Έλβις αναλαμβάνει να βρει τη Λεονόρα, ξεκινάει μια αιματοβαμμένη αναζήτηση για τη γυναίκα -και για την ψυχή του.

Κινούμενοι σε παράλληλες τροχιές, η Μάιτε και ο Έλβις προσπαθούν να ανακαλύψουν την αλήθεια, αντιμετωπίζοντας δολοφόνους, πράκτορες της κυβέρνησης και Ρώσους κατασκόπους. Γιατί το Μεξικό της δεκαετίας του 1970 είναι σαν νουάρ μυθιστόρημα, όπου η ζωή είναι πολύ φτηνή και το τίμημα της αλήθειας πολύ ακριβό».

Η κλεπτομανής Μάιτε και ο δυσλεκτικός Έλβις διαφέρουν από τους σκληροτράχηλους άντρες και τις ωραιοπαθείς γυναίκες που συναντάμε στην πλειοψηφία των αστυνομικών βιβλίων...

Η συγγραφέας του Mexican Gothic επανέρχεται με ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει επιτυχημένα τον τρόμο του gothic, το ιστορικό μυθιστόρημα —αν η δεκαετία του 1970 ανήκει ήδη στην «ιστορία»— και το πολιτικό νουάρ. Η κλεπτομανής Μάιτε και ο δυσλεκτικός Έλβις διαφέρουν από τους σκληροτράχηλους άντρες και τις ωραιοπαθείς γυναίκες που συναντάμε στην πλειοψηφία των αστυνομικών βιβλίων, αλλά η συγγραφέας φέρνει σε πέρας την υπόθεση με τη συνοδεία ενός καταπληκτικού σάουντρακ που υπάρχει στο τέλος του βιβλίου.

Η οχιά, του John Verdon (μτφρ. Δημήτρης Αλεξίου, εκδ. Διόπτρα)

«Το κακό παιδί του τένις Ζίκο Σλέιντ εκτίει ποινή είκοσι ετών για τη φρικιαστική δολοφονία του μικροεγκληματία Λένι Λέρμαν. Τα στοιχεία, καθώς και το σκοτεινό παρελθόν του Σλέιντ, φαίνονται αδιαμφισβήτητα. Ο συνταξιούχος αστυνομικός Ντέιβ Γκάρνεϊ αναλαμβάνει μια πρόχειρη ανασκόπηση της υπόθεσης ως χάρη σε μια φίλη της συζύγου του, σύντομα όμως η κατάσταση εξελίσσεται σε κάτι πολύ πιο περίπλοκο. Όταν η ανάμειξή του απειλεί να αποκαλύψει μια «φωλιά» διαφθοράς, βρίσκεται ύποπτος για φόνο και καταδιώκεται από ένα εντυπωσιακό μέσο ενημέρωσης, μία αδίστακτη εισαγγελέα και έναν ψυχρό δολοφόνο.

Καθώς αποφεύγει τον νόμο και προσπαθεί να λύσει την υπόθεση για να διασώσει τη φήμη του, ο Γκάρνεϊ συνειδητοποιεί ότι η ανάγκη του για ενεργό δράση τού κοστίζει περισσότερο από ό,τι υποψιάστηκε ποτέ».

Το όγδοο βιβλίο της σειράς με ήρωα τον συνταξιούχο πλέον αστυνομικό του NYPD, ο οποίος αφήνει το αγρόκτημά του στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης, για να επιστρέψει στην ενεργό δράση.

Stephen King, Πέντε δεκαετίες γεμάτες ιστορέις, του Hans-Ake Lilja (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Κλειδάριθμος)

«Πριν από 50 χρόνια, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τον τίτλο "Κάρι". Συγγραφέας του ήταν ο τότε εικοσιεξάχρονος Στίβεν Κινγκ. Στις πέντε δεκαετίες που έχουν περάσει έκτοτε, κυκλοφόρησαν άλλα 87 βιβλία του και ο Στίβεν Κινγκ είναι πλέον ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς παγκοσμίως.

Ο Hans-Ake Lilja, ένας από τους μεγαλύτερους λάτρεις και μελετητές του έργου του Στίβεν Κινγκ, διαβάζει τα βιβλία του για πάνω από σαράντα χρόνια, γράφει για αυτόν από το 1996, του έχει πάρει συνέντευξη δύο φορές και γνωρίζει τον Βασιλιά όσο κανένας.

Στο βιβλίο Stephen King: Πέντε δεκαετίες γεμάτες ιστορίες, ο Χανς-Όκε μας ταξιδεύει στο σύμπαν του Στίβεν Κινγκ. Ένα ταξίδι πέντε δεκαετιών και 88 βιβλίων».

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Σκιές του Νότου, του Λάζαρου Αλεξάκη, εκδ. Διόπτρα

Ελληνική επαρχία εν έτει 1987. Μια παραθαλάσσια ανώνυμη πόλη. Μικρά ψάρια και καρχαρίες τριγυρίζουν στο δρομάκι με τα μπαρ και τα φλιπεράδικα. Μηχανόβιοι, πουλημένοι μπάτσοι, μικροδιακινητές μαύρου, μοιραίες γυναίκες. Και αντιήρωες που ισορροπούν με δυσκολία ανάμεσα στο Καλό και το Κακό. Η φαντασιακά χρυσή δεκαετία των ‘80ς. Ένα σύγχρονο pulp αστυνομικό μυθιστόρημα δράσης χωρίς happy end. Οι ήρωες είναι χαμένοι από χέρι είτε παίζουν φλίπερ, είτε ζάρια, είτε χοντραίνουν το παιχνίδι, προσπαθώντας να πιάσουν την καλή. Γιατί, όπως γράφει ο Αλεξάκης, «μερικούς δεν τους σώζει τίποτα».

Ο μαύρος γάτος, του Άντυ Βρόσγος, εκδ. Αλεξάνδρεια

Ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ στα όρια της χρεοκοπίας αναλαμβάνει την παρακολούθηση της αρραβωνιαστικιάς ενός επιχειρηματία. Μια ολοφάνερα τσαντλερική αρχή σε ένα μυθιστόρημα που αποτελεί φόρο τιμής στον μεγάλο Ρέιμοντ Τσάντλερ. Ο Ρένος Δανέζης, χαρακτηριστικός τσαντλερικός ήρωας, έχει έναν σκύλο ονόματι Μάρλοου και τους ηθικούς κώδικες του μυθιστορηματικού, αρχετυπικού ντετέκτιβ. Μια δεύτερη πλοκή κινείται παράλληλα με την πρώτη, η παρακολούθηση μιας νεαρής ηθοποιού. Στα Εξάρχεια του σήμερα, ένα καυτό καλοκαίρι, ο Δανέζης θα ρισκάρει τη ζωή του, βάζοντάς τα με τους κακούς, και θα συμπαρασύρει στην επικίνδυνη πορεία του μερικούς δικούς του, έμπιστους ανθρώπους. Ατμοσφαιρικό νουάρ που μιλάει για το σήμερα και το τώρα.

ΜακΓκάφιν, του Βαγγέλη Γιαννίση, εκδ. Διόπτρα

Πόσο γκαντέμης μπορεί να είναι ένας οδοντογιατρός που ονομάζεται Ακίνδυνος; Ποιες είναι οι συνέπειες μιας λάθος παραγγελίας που κάνει ο υπάλληλος ενός καταστήματος τουριστικών ειδών; Τι είναι το τανούκι και γιατί διάφοροι πληρωμένοι δολοφόνοι βάζουν στόχο όποιον άτυχο επιβάτη φοράει μπλουζάκι με αυτό;
Πόσο ανοϊκή μπορεί να είναι μια γιαγιά και πόσο σκύλα η κόρη της; Γιατί οι πάντες στο σαπιοκάραβο Αφροδίτη έχουν κάτι να κρύψουν, και για να το καταφέρουν δεν διστάζουν να πατήσουν επί πτωμάτων – κυριολεκτικά;

Γραμμένο με χιούμορ που θυμίζει κλασική αμερικάνικη screwball κωμωδία...

Αυτές και άλλες απαντήσεις θα βρουν οι αναγνώστες στο τελευταίο βιβλίο του Βαγγέλη Γιαννίση, που είναι γραμμένο με χιούμορ που θυμίζει κλασική αμερικάνικη screwball κωμωδία. Δηλαδή, έχει γρήγορους και ξεκαρδιστικούς διαλόγους, απανωτές ανατροπές και απρόοπτα, και κυρίως φόνους. Πολλούς φόνους. Φόνους αναμενόμενους, φόνους αναίτιους και φόνους αιτιολογημένους.

Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους, του Μίνωα Ευσταθιάδη, εκδ. Μεταίχμιο

Το 2006, μια πλούσια κυρία δολοφονείται στο αχανές λοφτ της στο Μόναχο. Το πτώμα βρίσκει ο ανεψιός και μοναδικός κληρονόμος της, Φρέντι Τάλας, ο οποίος θεωρείται ύποπτος για τον φόνο. Ελλείψει άλλων υπόπτων, ο Τάλας δικάζεται και καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη βάσει ενδείξεων και όχι στοιχείων.

Είκοσι πέντε χρόνια νωρίτερα, η δεκάχρονη Ούρσουλα εξαφανίζεται στο δάσος της βαυαρικής λίμνης Άμερ. Η υπόθεση της απαγωγής της Ούρσουλα θα συνταράξει και θα στοιχειώσει την κοινή γνώμη για δεκαετίες, πόσο μάλλον όταν η μικρή βρίσκεται νεκρή μέσα σ’ ένα ξύλινο κουτί. Για την απαγωγή και τη δολοφονία της Ούρσουλα δικάζεται και καταδικάζεται επίσης σε ισόβια ένας πρώην χίπης, που ελάχιστη ή καθόλου σχέση είχε με το περιστατικό.

Ως νομικός και ο ίδιος, ο συγγραφέας εντοπίζει τα αδύνατα σημεία της γερμανικής ποινικής δικονομίας, αλλά και την ανάγκη του γερμανικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης να αποδεικνύεται αποτελεσματικό σε κάθε περίπτωση.

Συνδέονται άραγε αυτές οι δύο ιστορίες, κι αν συνδέονται, πώς ο συγγραφέας/ερευνητής θα τις δέσει σε μια ενιαία αφήγηση; Αυτό το στοίχημα έβαλε ο Ευσταθιάδης με τον εαυτό του και το κέρδισε. Γράφοντας αυτό το πολυεπίπεδο, καθηλωτικό βιβλίο που πατάει σε πολλά λογοτεχνικά είδη —true crime αλλά και autofiction, δοκίμιο και συγχρόνως μια πραγματεία για το Κακό, με κεφαλαίο Κ, μέσα στον χρόνο, αλλά και το Δίκαιο. Ως νομικός και ο ίδιος, ο συγγραφέας εντοπίζει τα αδύνατα σημεία της γερμανικής ποινικής δικονομίας, αλλά και την ανάγκη του γερμανικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης να αποδεικνύεται αποτελεσματικό σε κάθε περίπτωση.

Deepfake, του Μάκη Μαλαφέκα, εκδ. Αντίποδες

Ο Μιχάλης Κρόκος, αναζητώντας θέμα για το καινούργιο του βιβλίο, μπλέκει στα δίχτυα μιας οργάνωσης της alt-right. Για να ξεμπλέξει, θα ζητήσει τη βοήθεια παλιών συμμαθητών, θα συναναστραφεί μια μοιραία βολεϊμπολίστρια και μια εισαγγελέα, και προσπαθώντας να αποφύγει κάτι τύπους που άλλοτε θα ονόμαζε «χρυσαυγίτες αλλά τώρα τρέχα γύρευε», θα ζητήσει καταφύγιο σε μπαρ όπου συχνάζουν «ωραιόπουλοι και μαυροτισερτάδες», και θα κινδυνέψει να αφήσει τα κόκαλά του κοντά στους… Γαργαλιάνους. Στη διαδρομή, θα βοηθήσει όσο μπορεί μια φίλη του τρανς και την εισαγγελέα, για να καταλήξει στη μασκοφόρο γειτόνισσά του.

Ο Κρόκος, το συγγραφικό alter ego του Μαλαφέκα, είναι ένας τύπος που δεν κωλώνει στις δυσκολίες, τις οποίες αντιμετωπίζει με χιούμορ και την κατάλληλη ατάκα κάθε φορά, ενώ διαθέτει και τη σωστή απάντηση σε κάθε ερώτηση. Ένα βιβλίο γραμμένο σαν τζαζ αυτοσχεδιασμός.

Ο αναρχικός τραπεζικός, του Μάρκου Κρητικού, εκδ. Μεταίχμιο

Ο συμπαθής αντιήρωας Μάρκος, που ζει την πιο συμβιβασμένη και άχρωμη ζωή που μπορεί να φανταστεί κανείς, θα αρπάξει την ευκαιρία και θα τα τινάξει όλα στον αέρα, εκών άκων. Από ταλαίπωρος τραπεζικός υπάλληλος θα μετατραπεί σε νουάρ φυσιογνωμία, θα μπλέξει με την αλβανική μαφία και τριγυρίζοντας σε ύποπτα μπαρ, θα διαλύσει όλες του τις βεβαιότητες. Θα ξαναπιάσει τη ζωή του από την αρχή, στην Τήνο, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Όπως ανοιχτό είναι και το τέλος του βιβλίου, επιτρέποντάς μας να ονειρευτούμε ότι οι ντεσπεράντος θα ξανανικήσουν κάποια στιγμή τους σερίφηδες.

Το βιβλίο είναι ένα ευφυές αστυνομικό μυθιστόρημα που δεν στηρίζεται στον αριθμό των νεκρών για κρατήσει την προσοχή του αναγνώστη, αλλά στο χιούμορ και την επινοητικότητα του συγγραφέα.

Ο δολοφόνος στις σελίδες, του Χρήστου Μαρκογιαννάκη, εκδ. Μίνωας

Ο εσωστρεφής και μοναχικός αστυνόμος Χριστόφορος Μάρκου αντιμετωπίζει μια σειρά από αποτρόπαια εγκλήματα. Προσπαθώντας να διεισδύσει στο μυαλό των μυθιστορηματικών εγκληματιών ώστε να καταλάβει καλύτερα τους αληθινούς, αρχίζει να συχνάζει σε μια λέσχη ανάγνωσης αστυνομικής λογοτεχνίας,. Τότε όμως θα συνειδητοποιήσει ότι τα εγκλήματα που τον απασχολούν αποτελούν εικονογράφηση των αστυνομικών βιβλίων της βιβλιοθήκης του: της Άγκαθα Κρίστι, του Έντγκαρ Άλαν Πόε, της Φρεντ Βαργκάς και του Πέτρου Μάρκαρη. Ποιος έχει πρόσβαση στο σπίτι του; Αυτή η απάντηση, μαζί με πολλές άλλες, θα οδηγήσουν στην εξιχνίαση των εγκλημάτων και θα αλλάξουν κάπως τον Μάρκου.

Ο συγγραφέας παραμένει πιστός στη φόρμουλα του whodunit, την οποία γνωρίζει καλά και υπηρετεί με επιτυχία.

Γένεσις, του Βαγγέλη Μπέκα, εκδ. Ψυχογιός

Ένα ελληνικό νησί, η μεγάλη τουριστική ανάπτυξη του οποίου έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου. Οι δυναστείες του νησιού, δικαστικές ή μαφιόζικες, παλεύουν για τη μερίδα του λέοντα των κερδών του τουρισμού. Μπορεί σε αυτό το διάτρητο ηθικά περιβάλλον να ανθίσουν οι αξίες της δικαιοσύνης και της αγάπης; Αυτό είναι το πρώτο ερώτημα που θέτει το βιβλίο. Και τι γίνεται όταν η απόδοση δικαιοσύνης είναι προβληματική εν τη γενέσει της; Η προσπάθεια ενός οραματιστή αστυνομικού να ζητήσει βοήθεια από την Τεχνητή Νοημοσύνη θα τελεσφορήσει;

Πολλά τα ζητήματα που θέτει ο συγγραφέας, σε μια εποχή που το κάθε ερώτημα γεννά πληθώρα άλλων. Η διαφθορά σε βάθος όλων των εξουσιών και οι τοπικές μαφίες μοιάζουν να έχουν πάρει οριστικά το πάνω χέρι σ’ αυτό τον ταλαίπωρο τόπο. Ο συγγραφέας χαρακτηρίζει το μυθιστόρημα «ένα μεταμοντέρνο ταξίδι αναψυχής σε ένα νησί δοκιμαστικό σωλήνα της εποχής μας».

Ένα πτώμα στην αυλή της Αμαλίας, του Τεύκρου Μιχαηλίδη, εκδ. Ψυχογιός

Στη μικρή Αθήνα του Όθωνα το έγκλημα ανθεί. Και όταν οι δολοφόνοι φτάνουν ως το παλάτι, πόσο ασφαλείς μπορεί να νιώθουν οι βασιλείς; Σε μια εποχή που τα εγκλήματα εξιχνίαζε η χωροφυλακή, η βασίλισσα Αμαλία αναθέτει στη Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ τη διαλεύκανση του φόνου μιας δεσποινίδας επί των τιμών.

Πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι η επιλογή μιας γυναίκας στον ρόλο της ερασιτέχνιδας ντετέκτιβ.

Βασισμένο σε ενδελεχή μελέτη ιστορικών πηγών, το μυθιστόρημα είναι ένα έξυπνο whodunit, διανθισμένο με σημαντικές πληροφορίες για τη ζωή των Αθηναίων επί της βασιλείας του Όθωνα, αλλά και τις εντυπώσεις των διάσημων επισκεπτών της πόλης, όπως ήταν ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και ο Γκυστάβ Φλωμπέρ. Πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι η επιλογή μιας γυναίκας στον ρόλο της ερασιτέχνιδας ντετέκτιβ. Ένας ρόλος που τεκμηριώνεται από τις γνώσεις της αληθινής Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ, που εκτός της νοσηλευτικής περιλάμβαναν τα μαθηματικά και τη στατιστική.

Τα ιστορικά στοιχεία που πλαισιώνουν την πλοκή φρεσκάρουν τις γνώσεις μας για τα πρώτα χρόνια του δύσμοιρου ελληνικού κράτους και τις δολοπλοκίες που το ταλάνιζαν.

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι συγγραφέας και μεταφράστρια. Τελευταίο της βιβλίο το αστυνομικό μυθιστόρημα «Ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου» (εκδ. Μεταίχμιο).