Μια μέρα σαν σήμερα, 26 Σεπτεμβρίου 1888, είχε έρθει στη ζωή ο Αμερικανός ποιητής Τ.Σ. Έλιοτ. Το έργο του συνιστά τομή για την ποίηση και συνεχίζει να έχει τεράστια επιρροή. Το 1948 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Του Ευθύμιου Σακκά
Έλαβε πολύπλευρη μόρφωση κατά την παιδική του ηλικία και κατόπιν σπούδασε στο Χάρβαρντ. Εκείνη την περίοδο δραστηριοποιήθηκε στους συλλόγους του Πανεπιστήμιο και παράλληλα παρουσίασε τα πρώτα του ποιήματα στο πανεπιστημιακό περιοδικό. Με το πέρας των σπουδών θα εγκατασταθεί στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε διαλέξεις του Μπερξόν, ενώ συνέχιζε να συνθέτει τα δικά του ποιήματα.
Καθοριστική στάθηκε κατόπιν η παραμονή του στο Λονδίνο και η γνωριμία του με τον Έζρα Πάουντ, ο οποίος ενθάρρυνε τον Έλιοτ να δημοσιεύσει ποιήματά του και στη συνέχεια διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην διαμόρφωση και την οργάνωση του υλικού από την «The Waste Land», κείμενο που αποτέλεσε τομή στο χώρο της ποίησης, δέχτηκε αναρίθμητες ερμηνείες και συνεχίζει να ασκεί τεράστια επίδραση στη σύγχρονη λογοτεχνία.
Στη συνέχεια εκτός από την ποίηση θα ασχοληθεί και με το θέατρο αποδίδοντας μια σειρά από έργα με αποκορύφωμα το «Κοκταίηλ Πάρτυ», ενώ από τις ποιητικές του συλλογές ανάλογη απήχηση με την «Waste Land» είχαν τα «Τέσσερα Κουαρτέτα» που εξέδωσε το 1945. Για την συνολική του λογοτεχνική προσφορά τιμήθηκε το 1948 με το βραβείο Νόμπελ από την Σουηδική Ακαδημία.
Ο στίχος στον τίτλο είναι από το ποίημα «Πώς αποκαλούμε τις γάτες» που περιλαμβάνεται στο περίφημο Εγχειρίδιο Πρακτικής Γατικής του Γέρο Πόσουμ (απόδοση: Παυλίνα Παμπούδη, Γιάνης Ζέρβας, εκδ. Άγρα).
Πώς αποκαλούμε τις γάτες
Αφού διαβάσατε λοιπόν για Γάτων τόσα είδη
Ίδια με μένα άποψη θα σχηματίσατε ήδη:
Δεν ωφελεί, δεν γίνεται κανείς να προσπαθήσει
Τη φύση αυτού του πλάσματος να την κατανοήσει.
Ξέρετε τώρα αρκετά, να το παραδεχτείτε
Και πόσο μοιάζουνε με μας μπορείτε να το δείτε
Με σας, με μένα και μ' αυτούς που δίπλα μας περνάνε
Που είναι όλοι αλλιώτικοι κι άλλα μυαλά φοράνε:
Υπάρχουν γάτοι γνωστικοί, υπάρχουν και τρελάρες
Γάτοι αξιοσέβαστοι και γάτοι σαχλαμάρες
Άλλοι καλοί, άλλοι κακοί - μα όλοι με αξία
Και όλοι επιδέχονται ομοιοκαταληξία.
Κι αν τώρα μάθατε πολλά, ονόματα, συνήθειες,
Πώς παίζουν, πώς εργάζονται, κι άλλες μικρές αλήθειες,
Έχουμε κάτι βασικό ακόμα να σκεφτούμε:
Πώς είναι πρέπον τα Γατιά να τα απο-καλούμε;
Εγώ σας λέω κατ' αρχήν - και σας μιλώ σαν φίλος -
Ποτέ μην το ξεχάσετε: ΔΕΝ ΕΙΝ' Η ΓΑΤΑ ΣΚΥΛΟΣ!
Οι σκύλοι υποκρίνονται συχνά πως ξεσαλώνουν
Μα μοναχά γαβγίζουνε και σπάνια δαγκώνουν
Και γενικώς μπορεί κανείς εύκολα να τους κρίνει:
Είναι ψυχή απλοϊκή ο Σκύλος - τι να γίνει;
(Τέτοιο κανόνα βέβαια οι Πικς* δεν τον φοβούνται
Τ' απίθανα Σκυλοφρικιά μπορούν να εξαιρούνται)
Ο Σκύλος πάντως ο κοινός, ο τρέχων, ο συνήθης,
Είναι χαζοχαρούμενος και ελαφρώς ευήθης.
Τον κάνεις από ηδονή κι από χαρά να λιώνει
Αν τον χαϊδέψεις μοναχά κάτω απ' το σαγόνι.
Κι αν τον χτυπήσεις φιλικά στην πλάτη θα τον ρίξεις
Το ίδιο και την μπροστινή πατούσα αν του σφίξεις
Θα κυλιστεί στα πόδια σου, χαλί να τον πατήσεις
Α, είν' ο σκύλος αφελής, κάνει ό,τι θελήσεις.
Σας το θυμίζω πάλι εδώ και σας το λέω σταράτα:
Ναι, το Σκυλί είναι Σκυλί - ΚΙ Η ΓΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΓΑΤΑ
Στις γάτες ένα τυπικό πρέπει ν' ακολουθούμε:
Εάν δεν μας μιλήσουνε να μην τις ενοχλούμε.
Σαφώς, όχι υπερβολές, γιατί ό,τι κι να πείτε,
Κάποια μικρή προσφώνηση πάντοτε απαιτείται.
Μα η Γάτα οικειότητες πολλές δεν αγαπάει
Κι αυτό δεν επιτρέπεται κανείς να το ξεχνάει.
Εγώ, π.χ., αν Γάτα δω, ευθύς -θέλω δε θέλω-
Ευγενικά θα υποκλιθώ βγάζοντας το καπέλο.
Θα την αποκαλέσω δε, κομψά και κυριλάτα
Προσεχτικά, λακωνικά - πολύ απλά, "Ω ΓΑΤΑ!"
Αν τύχει όμως κι ειν' καμιά Γάτα γειτόνισσά μου
Που συναντιόμαστε συχνά μπρος στο διαμέρισμά μου,
θάρρος θα έχω σχετικό και ίσως να τολμήσω
"ΚΑΛΩΣ ΤΗ ΓΑΤΑ" να της πω και να την προσφωνήσω.
Βέβαια έχω ακουστά ότι τη λεν Εσπρέσσο
Μα ειν' νωρίς με τ' όνομα να την απο-καλέσω.
Μια Γάτα πριν καταδεχτεί φίλους της να σας κάνει
Θέλει ένα δείγμα ιπποτισμού, κάτι να τη γλυκάνει:
Μια προσφορά εκτίμησης, όπως λίγη κρεμούλα
Πίτα Στρασβούργου εκλεκτή, ψητό ή Γαλοπούλα.
Κάτι του γούστου της κανείς πρέπει να την τρατάρει,
Λίγο πατέ ή σολομό, ή μια μπουκιά χαβιάρι.
(Γνωρίζω κάποια Γάτα εγώ που άλλο μεζέ δε θέλει
Και τίποτα δε δέχεται εκτός από κουνέλι.
Δωσ' της κουνέλι και θα δεις, θα γλείφει τα μουστάκια
Κι όλη τη σάλτσα θα τη φάει κι όλα τα κρεμμυδάκια)
Λοιπόν όταν σ' απόσταση μια Γάτα σας κρατάει
Τον εαυτό της σέβεται και σέβας σας ζητάει.
Κι αν έμπρακτα το δείξετε πάτε με τα νερά της,
Θα την αποκαλέσετε τέλος με τ' όνομά της!
Έτσι είναι τα πράγματα, να το παραδεχτείτε
Τις Γάτες με ευπρέπεια πρέπει ν' αποκαλείτε.