baladeur

Σκέψεις, ερωτήματα και διαπιστώσεις με αφορμή το μυθιστόρημα «Το τούνελ» του Γουίλιαμ Χ. Γκας (William H. Gass), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση Γιώργου Κυριαζή. 

Του Φώτη Καραμπεσίνη

Ο Fredric Jameson στο βιβλίο-αναφοράς του Το Μεταμοντέρνο ή πολιτισμική λογική του ύστερου καπιταλισμού, προκειμένου να καταδείξει την υστέρηση του Μεταμοντέρνου σε σχέση με τον Μοντερνισμό (όσον αφορά ειδικά τη λογοτεχνία) αναφέρεται χαρακτηριστικά στον «μαρασμό των μεγάλων θεμάτων του ώριμου μοντερνισμού, όπως εκείνα του χρόνου και της διάστασής του, των ελεγειακών μυστηρίων της ιστορικής διάρκειας και της μνήμης». Σκόπιμη προφανώς η παραπομπή στις θεματικές αυτές, τις οποίες οι μεγάλοι Πρωτομάστορες του Μοντερνισμού (ο Τζόυς, ο Προυστ, ο Κάφκα, ο Μαν…) οδήγησαν στο απόγειό τους. Αντ’ αυτού το Μεταμοντέρνο, θεωρούμενο ως η πολιτιστική δεσπόζουσα του ύστερου καπιταλισμού, προσέφερε «ανακούφιση» από την επαχθή αριστεία του Μοντερνισμού, απέφυγε τα μεγάλα θέματα ή τα υποβάθμισε, μοιράζοντας δημοκρατικότερα την «πίτα» της τέχνης σε ένα διευρυμένο κοινό που ασφυκτιούσε στα πρότερα πρότυπα του «ελιτισμού».

Αντ’ αυτού το Μεταμοντέρνο, θεωρούμενο ως η πολιτιστική δεσπόζουσα του ύστερου καπιταλισμού, προσέφερε «ανακούφιση» από την επαχθή αριστεία του Μοντερνισμού, απέφυγε τα μεγάλα θέματα ή τα υποβάθμισε...

Ακόμα πιο χαρακτηριστικά ο Ανρί Λεφέβρ απέδωσε την κυριαρχία του ως «αύξουσα επικυριαρχία του "νεο-"», μια διαρκής ανάγκη αλλαγής, καινοτομίας, υπέρβασης των ορίων και των στεγανών. Κι αν το Μεταμοντέρνο στην αρχιτεκτονική, την ποίηση ή τη μουσική έχει να επιδείξει επιτεύγματα, στη λογοτεχνία τα πράγματα περιπλέκονται. Ανεξαρτήτως των διχογνωμιών, πάντως, η Μεταμοντέρνα λογοτεχνία ευδοκίμησε στον Νέο Κόσμο, αφήνοντας τον Παλιό στην Ευρώπη να αναμασά (συνήθως ανεπιτυχώς) το κλέος των Μεγάλων Αφηγητών. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι Pynchon, Barth, Gaddis, DeLillo, ο περί ου ο λόγος William Gass, και άλλοι φυσικά, επιχείρησαν να ανατάξουν τον λογοτεχνικό χάρτη, μετακινώντας σύνορα που μέχρι τότε γίνονταν σεβαστά από τις υπογεγραμμένες Συνθήκες. Φυσικά, ο χρόνος είναι ο μοναδικός αξιόπιστος κριτής, αποδίδοντας τα δέοντα σε όσους επιχείρησαν με τη σειρά τους να τον υποτάξουν διεκδικώντας το μερίδιό τους στην αιωνιότητα. Ας θυμηθούμε ότι οι κρίσεις των αναγνωστών, των επίδοξων βιβλιοκριτικών ή βεβαίως των κριτικών λογοτεχνίας άλλοτε συγκλίνουν, συχνότερα αποκλίνουν, οπότε αυτό που απομένει είναι το υποκειμενικό στοιχείο.

Όσον αφορά την κρίση του γράφοντος, η «ταμπέλα» Μεταμοντέρνο είναι υπό διαρκή αμφισβήτηση, καθότι, καίτοι καινοτόμος, υστερεί συνολικά σε σχέση με τον Μοντερνισμό που αποτελεί το απόγειο και την πεμπτουσία της λογοτεχνίας. Εντούτοις, ο Διάβολος κρύβεται στις γενικεύσεις, οπότε προτιμώ να κρίνω κατά περίπτωση. Κάτι που μας οδηγεί σε έναν συγγραφέα ονόματι W. Gass, και σε ένα βιβλίο με τίτλο «Το Τούνελ».

Ο λογοτεχνικός κόσμος του «Τούνελ»

Μια διαπίστωση για αρχή: Λείπουν οι μεγάλες αφηγήσεις στη σύγχρονη μεταπολεμική λογοτεχνία. Και στο ερώτημα «Ποιες είναι αυτές;», η απάντηση δεν είναι απλή, αλλά τα παραδείγματα ευτυχώς πολλά. Απ’ τον «Μόμπυ Ντικ» και το «Πόλεμος και Ειρήνη» στο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», απ’ τον «Οδυσσέα» στο «Μαγικό βουνό» και τον «Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες», βιβλία-ποταμοί, βιβλία-ήπειροι, ωκεάνιες δημιουργίες που επιχείρησαν να περιλάβουν άπαντα τα ανθρώπινα, να τα περιδέσουν με λέξεις, να υποτάξουν τον χρόνο με την αμετροεπή συχνά και αχαλίνωτη φαντασία τους και, ω του θαύματος, να το πετύχουν. Προφανώς δεν είναι αποκλειστικά ζήτημα θεματικής, καθώς -με όρους μαρξιστικούς- το επαναστατικό περιεχόμενο απαιτεί και επαναστατικό ύφος και οι Τιτάνες «ανακάλυψαν ένα νέο λεξικό και μια γραμματική» (κατά πώς το λέει ο Στάινερ) για κάθε έργο τους. Οι αφηγηματικές τους καινοτομίες, ο φακός με τον οποίο φώτισαν τον κόσμο γύρω τους, μετατρέποντας το φως σε λέξεις, ανέδειξε τις ολιστικής φύσεως θεματικές τους, καθιστώντας τους διαχρονικούς.

Μια δεύτερη διαπίστωση: Το «Τούνελ» δεν εμπίπτει ακριβώς στον ορισμό του Μεταμοντέρνου αφηγήματος. Μολονότι ενσωματώνει τεχνικές του (όπως η αυτοαναφορικότητα, η διακειμενικότητα, το pastiche, ο αναξιόπιστος αφηγητής, η παρωδία και το μαύρο χιούμορ, μεταξύ άλλων) κι ενώ έχει ριχτεί στη μάχη του χρόνου υπό το λάβαρο του Μεταμοντέρνου στις επίσημες λίστες, είναι προφανές ότι εμπίπτει κατά βάση στον Μοντερνισμό – έστω στο μεταβατικό στάδιο, στο μεταίχμιο, τη λεπτή εκείνη γραμμή που διαχωρίζει ετούτες τις θεωρητικές κατασκευές που οι θεσμικοί κριτικοί έχουν δημιουργήσει προκειμένου να κατατάσσουν, να τμηματοποιούν και να κρίνουν. Ο βασικός λόγος, κι εδώ ερχόμαστε στο ίδιο το έργο, είναι οι αναφορές του. Σε αντίθεση με τον Πύντσον, για παράδειγμα, ο οποίος ήδη από τα πρώιμα έργα του προχωρά σε λογοτεχνική… επανίδρυση, μεταστοιχειώνοντας το όραμα του Τζόυς σε κάτι καινοφανές, ο Gass δεν επιδιώκει την εκ βάθρων ανατροπή των λογοτεχνικών του επιρροών. Ο Αμερικανός συγγραφέας λειτουργεί περισσότερο ως συντηρητής παρά ως καταστροφέας. Σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο του ογκώδους αυτού βιβλίου που χρειάστηκε περί τα 30 χρόνια για να ολοκληρωθεί, προσπίπτει στους λογοτεχνικούς του Θεούς ταπεινά μεν αλλά ταυτόχρονα με θάρρος και αξιοπρέπεια.

Σε αντίθεση με τον Πύντσον, για παράδειγμα, ο οποίος ήδη από τα πρώιμα έργα του προχωρά σε λογοτεχνική… επανίδρυση, μεταστοιχειώνοντας το όραμα του Τζόυς σε κάτι καινοφανές, ο Gass δεν επιδιώκει την εκ βάθρων ανατροπή των λογοτεχνικών του επιρροών.

Συγκεκριμένα, ο Gass συνδέεται άμεσα με το λογοτεχνικό όραμα κορυφαίων δημιουργών, τους οποίους βεβαίως αναφέρει: Προυστ, Τζόυς, Ρίλκε. Θαυμαστής του έργου τους, επιχειρεί να μεταφέρει το πνεύμα τους, τουτέστιν να ενσωματώσει το λογοτεχνικό τους ύφος στο έργο του. Εδώ, θεωρώ, βρίσκεται το κλειδί της αξίας του βιβλίου του. Ήσσονος σημασίας συγγραφείς έχουν επιχειρήσει κάτι παρόμοιο κατά καιρούς, προσπαθώντας να δρέψουν τις δάφνες των αναφορών στους μεγάλους συγγραφείς. Σπανίως το αποτέλεσμα τους δικαιώνει, με την «εξωσωματική» να αποτυγχάνει δραματικά, καθώς η όποια αναφορά καταλήγει να υποβαθμίζει με τη δηλωμένη αξία της το έργο του νεόκοπου συγγραφέα, αξιώνοντας τα πρωτεία και αφήνοντάς τον στη θέση του δευτεραγωνιστή. Αφετέρου, ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα είναι ότι οι αναφορές, ιδίως αν είναι ρητές, προκαλούν ανισορροπίες στο λογοτεχνικό οικοδόμημα, καθώς αναπόφευκτα το βάρος πέφτει σ’ αυτές, αφήνοντας προεξοχές, μερεμέτια και πάσης φύσεως δομικά προβλήματα, τα οποία ο συγγραφέας επιχειρεί να καλύψει ανεπιτυχώς με υπερβάλλοντα ζήλο.

Στο Τούνελ δεν ισχύει αυτό το προηγούμενο. Ο Gass αφήνεται να παρασυρθεί στους εσωτερικούς μονολόγους α-λα-Τζόυς, στις περίτεχνες και μακροσκελείς προτάσεις στις οποίες κυριαρχεί η χρήση της μεταφοράς και περιέχουν το απόσταγμα της μνήμης και την «ποιητική του χρόνου» α-λα-Προυστ, έως την μουσική, ενοραματική, ποιητική αλληγορία της τρίτης εξίσου σημαντικής επιρροής του, τον συμβολιστή Ρίλκε. Και εδώ προβάλει το ταλέντο τού μεγάλου συγγραφέα, ο οποίος μεταπηδά ή συγχωνεύει ακόμα και στο ίδιο κεφάλαιο τα ποικίλα αφηγηματικά στιλ δίχως να διαταράσσει την εσωτερική δυναμική ή να προκαλεί ανεπιθύμητους συνειρμούς και συγκρίσεις στον υποψιασμένο αναγνώστη του.

Ακόμα και όταν κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης οδηγηθούμε σε παράγραφο που παραπέμπει στον Προυστ, δεν προκαλείται η παραμικρή όχληση, αφού το ύφος του δεν είναι δοτό, άκαιρο ή δυσαρμονικό, αλλά προκύπτει αβίαστα από τις ανάγκες της αφήγησης – από το γεγονός, αφενός θεματικά, ότι ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος ανατρέχει στις αναμνήσεις της παιδικής ή της εφηβικής του ηλικίας και, αφετέρου στιλιστικά, ότι ο συγγραφέας έχει αφομοιώσει δημιουργικά το ύφος έτσι ώστε η παραπομπή να μην ορθώνει το ανάστημά της εις βάρος του εγχειρήματός του. Το αυτό ισχύει και στις στιγμές της ποιητικής οιστρηλασίας ή των περίτεχνων εσωτερικών μονολόγων, οι οποίοι διαρθρώνονται σε σταθερή συνάφεια με το θέμα που αναπτύσσεται τη στιγμή εκείνη. Μην ξεχνάμε ότι ο Gass είναι πανεπιστημιακός δάσκαλος, φιλόσοφος και διανοούμενος πρώτης τάξεως, ο οποίος έχει εντρυφήσει στο αντικείμενό του, το οποίο κατέχει πλήρως. Από την άλλη, κι ετούτο απαιτεί ενός είδους μεγαλομανία, δεν αρκείται στην εξόφθαλμη μίμηση που θα τον υποβίβαζε σε δευτέρας διαλογής καλλιτέχνη. Στόχος του να συγκρουστεί σεβαστικά πάντα με τους προπάτορες κι όχι να συγκριθεί με τους συγκαιρινούς του, αιτούμενος τα κλειδιά της αιωνιότητας και διόλου την πρόσκαιρη φήμη του λαφυραγωγού ή του ρηξικέλευθου που αγωνιά για εκείνα τα 15 λεπτά του τίποτα.

Σκάβοντας το παρελθόν

Αν και δεν νομίζω ότι χρειάζεται προκειμένου να απολαύσει κάποιος το βιβλίο, θα αναφερθώ ακροθιγώς στην υπόθεση, η οποία εξαντλείται σε λίγες προτάσεις: Πανεπιστημιακός καθηγητής της Ιστορίας στις μεσοδυτικές ΗΠΑ ολοκληρώνει το βιβλίο του σχετικά με την ενοχή και την αθωότητα στη ναζιστική Γερμανία και αντί εισαγωγής αρχίζει να καταγράφει τις σκέψεις του: για τη ζωή του ως σύζυγος και πατέρας (αλλά και γιος), για τους συναδέλφους του και τις ερωμένες του, για το επάγγελμά του. Ταυτόχρονα, αποφασίζει να σκάψει κρυφά ένα τούνελ στο υπόγειό του. Στοχασμοί, αναμνήσεις, σχόλια, διατρέχουν και προκύπτουν εμβόλιμα στις σελίδες του βιβλίου, οπότε έχουμε την αίσθηση ότι η δράση έχει εξαντληθεί στο παρελθόν, το οποίο σκάβει μεταφορικά και κυριολεκτικά ο πρωταγωνιστής. Ως γενική διαπίστωση, το διακύβευμα της διαδικασίας αυτής είναι ακροσφαλές και ατελέσφορο. Ας δούμε γιατί.

Στοχασμοί, αναμνήσεις, σχόλια, διατρέχουν και προκύπτουν εμβόλιμα στις σελίδες του βιβλίου, οπότε έχουμε την αίσθηση ότι η δράση έχει εξαντληθεί στο παρελθόν, το οποίο σκάβει μεταφορικά και κυριολεκτικά ο πρωταγωνιστής.

Ετούτο, για να το θέσω ωμά, είναι ένα βιβλίο πικρίας και απογοήτευσης, εξού αρχίζει και τελειώνει με τα σύμβολα και το λογότυπο του ΚτΑ (Κόμματος των Απογοητευμένων), του οποίου ιδρυτής και μοναδικό μέλος είναι ο πρωταγωνιστής. Σε αντίθεση με τις μοντερνιστικές αφηγήσεις των λογοτεχνικών του προγόνων που επετύγχαναν να ενσωματώσουν στις πολυσέλιδες αφηγήσεις τους τα ερωτήματα και τις απαντήσεις (εκείνο το καταληκτικό, δοξαστικό «Ναι!» στον «Οδυσσέα»), ο Gass θέτει μόνο ερωτήματα, και για την ακρίβεια προβλήματα. Ο κόσμος του ήρωά του είναι ένας βάλτος, μια μαύρη τρύπα που ρουφάει συνειδήσεις και ζωές. Όχι γιατί ο Γουίλιαμ Κόλερ υποφέρει από προβλήματα επιβίωσης ή υγείας. Το άχθος του είναι καθαρά πρωτοκοσμικό και μεταμοντέρνο: είναι υπαρξιακό. Όσα τον περιβάλλουν τον απωθούν – άνθρωποι, καταστάσεις, αντικείμενα. Ταυτόχρονα αδυνατεί να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο. Είναι αδύναμος, ανώριμος και ηθικά ενδεής. Είναι ένας… αντι-ήρωας του καιρού του, άθυρμα καταστάσεων. Χαρακτηριστικά, αδυνατεί να ολοκληρώσει ό,τι καταπιάνεται, είτε είναι το βιβλίο του για ένα απόλυτα αμφιλεγόμενο θέμα, είτε πρόκειται για τον τελματωμένο και δυστυχή γάμο του, είτε για το τούνελ που έχει ξεκινήσει -αποφασιστικά;- να σκάβει κάτω απ’ το σπίτι του. Η ζωή τον απογοητεύει κι εκείνος ανταποδίδει στα ίσια. Σκέψεις, πράξεις, αποφάσεις, έργα αλυσιτελή. Ένας άνθρωπος σε στάση, να ανασκαλεύει διαρκώς το παρελθόν του, εξορύσσοντας σκέψεις και αισθήματα με αυνανιστική εμμονή, κυνικός απέναντι σε όλους, όλα και τον εαυτό του, αναμοχλεύει τα μαύρα νερά του τενάγους χωρίς την αίσθηση του τέλους. Και το τέλος θα βρει τα πάντα όπως ξεκίνησαν. Τίποτα δεν θα ολοκληρωθεί, τίποτα δεν θα αλλάξει, καμία απόφαση οριστική δεν θα ληφθεί. Το παρελθόν γέμισε με… ανασκαμμένο χώμα τα συρτάρια των επίπλων του σπιτιού του, το βιβλίο ιστορίας μετατράπηκε σε ένα βιβλίο εξομολογήσεων και ο πρωταγωνιστής αναζητά την έξοδο από ένα τούνελ που δεν οδηγεί πουθενά.

Gass williamΜεταξύ της πληθώρας θεματικών που θα απαιτούσαν σελίδες για την ανάλυσή τους, το πλέον σημαντικό για εμένα δεν είναι το προφανές για τον ναζισμό. Ο ήρωας εξομολογείται ότι σε νεαρή ηλικία κλήθηκε να επιλέξει τον δρόμο που θα ακολουθούσε: ποίηση ή ιστορία. Το δεύτερο τελικά τον κέρδισε για λόγους που εξηγεί σε διάφορα κεφάλαια, κυρίως ως σκέψεις και συνομιλίες με τον νεκρό πια καθηγητή-ίνδαλμά του. Κι όμως, όλο το βιβλίο είναι ένας ύμνος στην ποίηση (με την ευρύτερη έννοια που περιλαμβάνει τη λογοτεχνία και την τέχνη εν γένει, σε αντιδιαστολή προς τη «γνώση», την επιστήμη), όχι αποκλειστικά με τη χρήση, όπως προείπα, στοιχείων των λογοτεχνικών του επιρροών, αλλά και μέσω θεωρητικών αναλύσεων που απαιτούν την πνευματική εγρήγορση του αναγνώστη. Όπως χαρακτηριστικά το έθεσε η Χ. Άρεντ, εδώ ισχύει η διάκριση μεταξύ του συλλογικού (ιστορία) και ατομικού (ποίηση), με κοινό τόπο την αφήγηση. Χρέος του καλλιτέχνη και του ιστορικού, είναι να θέσουν σε κίνηση τη διαδικασία της, προκειμένου να εντάξουν όλους εμάς σε αυτήν. Ο Gass μέσω του ήρωά του κινείται συνεχώς στο μεταίχμιο αυτό, προτάσσοντας όμως το ποιητικό στοιχείο, καθώς τελικά το «Τούνελ» είναι λογοτεχνικό βιβλίο, μια ωδή στο Εγώ, στο ατομικό πεπρωμένο, που μεταφορικά και κυριολεκτικά -ξανά- εισβάλλει εντός των σελίδων του ιστορικού βιβλίου αφομοίωνοντάς το (αντί για το αντίθετο που ισχύει στον ιστορικό χρόνο που ζούμε όλοι).

Ο αναγνώστης που θα έρθει σε επαφή με το έργο αυτό, καλό θα ήταν να έχει ξεκαθαρίσει ίσως πρώτα τους λογαριασμούς του με τους λογοτεχνικούς προγόνους τού Gass. Θα βοηθούσε ώστε να κατανοήσει καλύτερα τι επιχειρεί να κάνει εδώ ο συγγραφέας, μολονότι δεν είναι απαραίτητο. Κι αυτό γιατί ο λογοτεχνικός ορίζοντάς του είναι ανέφελος, το τοπίο του είναι αυτόφωτο και ο οραματισμός του αυτάρκης χωρίς να απαιτεί δεκανίκια. Δεν θα αποκρύψω ότι υπάρχουν σελίδες και κεφάλαια που χρήσουν διπλής και τριπλής ανάγνωσης για να γίνουν κτήμα (ολόκληρο το βιβλίο για να είμαι ειλικρινής), αν και αυτό καθίσταται απλούστερο χάρη στην ανυπέρβλητη μετάφραση του έμπειρου Γ. Κυριαζή που αποδίδει τα δέοντα, χωρίς να υπερβάλει επιβάλλοντας το ύφος του πάνω σ’ εκείνο του συγγραφέα.

Ο λογοτεχνικός ορίζοντάς του είναι ανέφελος, το τοπίο του είναι αυτόφωτο και ο οραματισμός του αυτάρκης χωρίς να απαιτεί δεκανίκια...

Ολοκληρώνω την παρουσίαση αποφαινόμενος ότι ο Gass «έσκαβε» το λογοτεχνικό του τούνελ 30 χρόνια, παραδίδοντάς μας ένα εντυπωσιακό λογοτεχνικό επίτευγμα, μακριά από μόδες και ταμπέλες μη δηλωτικές της αξίας του. Επαφίεται σ’ εμάς να παραλάβουμε τα εργαλεία και να συνεχίσουμε από εκεί που σταμάτησε ο απογοητευμένος ήρωάς του. Η φλέβα της λογοτεχνίας κρύβεται βαθιά μέσα στη γη και ο σκαπανέας-αναγνώστης δεν είναι οκνηρό πλάσμα. Τρέφεται με το μυστηριακό, το ονειρικό και δεν φοβάται να λερώσει τα χέρια του…

 Ο ΦΩΤΗΣ ΚΑΡΑΜΠΕΣΙΝΗΣ είναι πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας. Διαχειρίζεται το βιβλιοφιλικό blog Αναγνώσεις.

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο του καλοκαιριού» της Τούβε Γιάνσον (κριτική) – Το πιο «ήσυχο και ταυτόχρονα εκκωφαντικό βιβλίο»

«Το βιβλίο του καλοκαιριού» της Τούβε Γιάνσον (κριτική) – Το πιο «ήσυχο και ταυτόχρονα εκκωφαντικό βιβλίο»

Για το μυθιστόρημα της Τούβε Γιάνσον [Tove Jansson] «Το βιβλίο του καλοκαιριού» (μτφρ. Αγγελική Νάτση, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, σε σκηνοθεσία του Charlie McDowell, η οποία θα παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου στις 12 Οκτωβρίου. Στο...

«Η Αφροδίτη με τη γούνα» του Λέοπολντ φον Ζάχερ Μάζοχ (κριτική) – Μια ιστορία «ρομαντικού» μαζοχισμού

«Η Αφροδίτη με τη γούνα» του Λέοπολντ φον Ζάχερ Μάζοχ (κριτική) – Μια ιστορία «ρομαντικού» μαζοχισμού

Για το βιβλίο του Λέοπολντ φον Ζάχερ Μάζοχ [Leopold von Sacher-Masoch] «Η Αφροδίτη με τη γούνα» (μτφρ. Γιώργος Μοσχόπουλος, εκδ. Οξύ).

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας

Το ζήτημα των φαντασιώσεων και των περίπλοκων ερωτικών επιθυμιών έγκειται πολλές φορές στα σ...

«Εμ» της Κιμ Τούι (κριτική) – Αντιπολεμικό αφήγημα για τη μνήμη που ενώνει

«Εμ» της Κιμ Τούι (κριτική) – Αντιπολεμικό αφήγημα για τη μνήμη που ενώνει

Για το αφήγημα της Κιμ Τούι [Kim Thúy] «Εμ» (μτφρ. Λίζυ Τσιριμώκου, εκδ. Άγρα), μια λογοτεχνική «επιστροφή» στις κρυφές μα και τραυματικές πλευρές του πολέμου στο Βιετνάμ, τον «Αμερικανικό πόλεμο», όπως τον αποκαλούν οι βιετναμέζοι.

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Αθέατος πόνος» της Έμιλι Γουέλς (κριτική) – Από την υστερία στην προσωπική ιστορία και τη θεραπεία

«Αθέατος πόνος» της Έμιλι Γουέλς (κριτική) – Από την υστερία στην προσωπική ιστορία και τη θεραπεία

Για το βιβλίο της Έμιλι Γουέλς [Emily Wells] «Αθέατος πόνος» (μτφρ. Βαγγέλης Προβιάς, εκδ. Ίκαρος). Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του André Brouillet (1857–1914) «Ένα μάθημα κλινικής ιατρικής στην Σαλπετιέρ» (1887), απ' όπου εμπνεύστηκε η συγγραφέας μέρος του βιβλίου της. Ο πίνακας απεικονίζει την ασθενή του ...

Ένας αιώνας Μαγικό Βουνό − Συζήτηση αφιερωμένη στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Τόμας Μαν

Ένας αιώνας Μαγικό Βουνό − Συζήτηση αφιερωμένη στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Τόμας Μαν

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την πρώτη έκδοση του μυθιστορήματος «Το μαγικό βουνό», συνδιοργανώνουμε με τις εκδόσεις Μεταίχμιο βραδιά αφιερωμένη στο εμβληματικό μυθιστόρημα  ...

Τέσσερα δοκίμια και μία συλλογή διηγημάτων μας βοηθούν να κατανοήσουμε πλευρές της σύγκρουσης Ισραήλ - Παλαιστίνης

Τέσσερα δοκίμια και μία συλλογή διηγημάτων μας βοηθούν να κατανοήσουμε πλευρές της σύγκρουσης Ισραήλ - Παλαιστίνης

Τέσσερα δοκίμια και μια συλλογή διηγημάτων μας βοηθούν να προσεγγίσουμε το παλαιστινιακό ζήτημα, που έναν χρόνο μετά την άνευ προηγουμένου επίθεση της παλαιστιανικής Χαμάς στο Ισραήλ, έχει μπει σε έναν νέο κύκλο ραγδαίας κλιμάκωσης, όπως και γενικότερα όλη η περιοχή. 

Επιμέλεια: Ελεάνα Κολο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» του Χέρφριντ Μίνκλερ (προδημοσίευση)

«Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» του Χέρφριντ Μίνκλερ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Χέρφριντ Μίνκλερ [Herfried Münkler] «Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» (μτφρ. Έμη Βαϊκούση), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μ...

«Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955», από το αρχείο του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ (προδημοσίευση)

«Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955», από το αρχείο του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου της ελληνικής έκδοσης του αρχείου του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ [Fahri Çoker] «Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955 – Φωτογραφίες και Έγγραφα», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστ...

«Ύμνος» της Άυν Ραντ (προδημοσίευση)

«Ύμνος» της Άυν Ραντ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Άυν Ραντ [Ayn Rand] «Ύμνος» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο κυκλοφορεί στις 14 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κεφάλαιο Ένα

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Εδώ είναι Βαλκάνια» – 9 λογοτεχνικά έργα από συγγραφείς της γειτονιάς μας

«Εδώ είναι Βαλκάνια» – 9 λογοτεχνικά έργα από συγγραφείς της γειτονιάς μας

Από τη Σερβία έως το Κόσοβο κι από τη Ρουμανία έως τη Β. Μακεδονία. Τα τελευταία χρόνια μεταφράζονται στα ελληνικά περισσότερα βιβλία συγγραφέων από τα Βαλκάνια. Προτείνουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα. Στην κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία «Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2024: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2024: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, γκράφικ νόβελ, βιογραφιών, δοκιμίων, μελετών, βιβλίων επιστημονικής εκλαΐκευσης κ.ά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Μικρά φθινοπωρινά αστυνομικά – Το Γαλλικό και μεσογειακό νουάρ στα καλύτερά του

Μικρά φθινοπωρινά αστυνομικά – Το Γαλλικό και μεσογειακό νουάρ στα καλύτερά του

Από το polar, στο neopolar και από το Παρίσι των Σιμενόν και Φαζαρντί, στο Παρίσι του Ζαν-Φρανσουά Βιλάρ και στην Αθήνα του Μάρκαρη.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

01 Οκτωβρίου 2024 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Νόμπελ Λογοτεχνίας 2024: Κι όμως, η Έρση Σωτηροπούλου «παίζει δυνατά»

Μια ανάρτηση στη σελίδα της συγγραφέα και τα στοιχεία των στοιχηματικών που δίνουν προβλέψεις και αποδόσεις για το ποιος είναι πιθανότερο να βραβευτεί φέτος με το Νόμπε

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ