vretanika astynomika

Για τα αστυνομικά μυθιστορήματα των Val McDermid «Ο βάλτος» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα) και Anthony Horowitz «Οι φόνοι του νυχτολούλουδου» (μτφρ. Χριστιάννα Σακελλαροπούλου, εκδ. Διόπτρα). Στην κεντρική φωτογραφία, η Olivia Coleman και ο David Tennant, πρωταγωνιστούν στη βρετανική αστυνομική σειρά Broadchurch. 

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Μέσα στη μανία μας να κάνουμε τον γύρο του κόσμου με αστυνομικά βιβλία γραμμένα στις πιο απόμερες γωνιές της γης, μήπως ξεχάσαμε τους αγγλοσάξονες δημιουργούς του καθαρού αστυνομικού, του whodunit; Απομονωμένοι στο Νησί τους, οι συγγραφείς του Ηνωμένου Βασιλείου συνεχίζουν να γράφουν ευφυή αστυνομικά, παίζοντας στα δάχτυλα τα “red herrings”, τα ψευδή στοιχεία που πετούσε ο Άλφρεντ Χίτσκοκ στους θεατές του, χωρίς να ξοδεύουν ποταμούς αίματος για να μας τρομάξουν. Η καθημερινότητα μάς δείχνει ότι τα white collar crimes και οι φόνοι που διαπράττονται για τους ίδιους λόγους που συναντούμε στον Μεγάλο Βάρδο, παραμένουν τα πιο συχνά διαπραττόμενα εγκλήματα. 

mc dermid exΟ Βάλτος, της Val McDermid 
(Μτφρ. Έφη Τσιρώνη, Διόπτρα)

«Δύο μέτρα κάτω από την επιφάνεια ενός βάλτου στα Χάιλαντς βρίσκεται η κληρονομιά της Άλις Σόμερβιλ, θαμμένη εκεί από τον παππού της στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν η Άλις επιτέλους την ανασύρει, έρχεται αντιμέτωπη με μια ανεπιθύμητη έκπληξη: ένα πτώμα με μια τρύπα από σφαίρα στον λαιμό. Στο μεταξύ, η επιθεωρήτρια Πίρι καλείται να ξετυλίξει το κουβάρι μιας υπόθεσης στην οποία τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Κι όσο περισσότερο πλησιάζει στην αλήθεια, τόσο πιο περίτρανα αποδεικνύεται ότι δεν μοιράζονται όλοι τη δική της επιθυμία για απόδοση δικαιοσύνης. Ή ακόμα και την αντίληψη για το τι είναι δικαιοσύνη».

Σ’ ένα παλαιότερο αφιέρωμα της bookpress στο tartan noir, είχαμε ορίσει το είδος ως το αστυνομικό μυθιστόρημα που γράφεται από σκοτσέζους συγγραφείς και αντλεί στοιχεία από τη σκοτσέζικη λογοτεχνική παράδοση, αλλά φέρει έντονες τις επιρροές του αμερικανικού κλασικού και σύγχρονου hardboiled (μια γκάμα που ξεκινάει από τον Χάμετ και φτάνει ως τον Τζέημς Ελρόυ και τον Έλμορ Λέοναρντ).

Αργότερα, αναφερθήκαμε αναλυτικά στη Σιδηρά Κυρία του είδους, τη Val McDermid, (με αφορμή το βιβλίο της Το τραγούδι της σειρήνας, που κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση του Νίκου Μάντη). Η McDermid είναι η πιο επιτυχημένη σκοτσέζα συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας, κι έχει στο ενεργητικό της τέσσερις σειρές αστυνομικών μυθιστορημάτων με διαφορετικούς ήρωες, αλλά και πολλά άλλα βιβλία – από παιδικά μέχρι δοκίμια για την ιατροδικαστική κι εγκληματολογική έρευνα. Αποδέχεται τον όρο tartan noir και, αντίθετα από πολλούς άλλους συγγραφείς που γράφουν κλεισμένοι στον μικρόκοσμό τους, η McDermid είναι larger than life, όπως λένε οι Αγγλοσάξονες. Εργάστηκε για μια τετραετία σαν δημοσιογράφος καλύπτοντας σοβαρά εγκλήματα του αστυνομικού δελτίου· έχει γράψει θεατρικά έργα και συνεργάζεται τακτικά με το BBC σε σειρές ή αυτοτελείς εκπομπές. Σε μια προσπάθεια να βοηθήσει νέους συγγραφείς, συνδιοργανώνει το Harrogate Crime Writing Festival και είναι μέλος της επιτροπής απονομής του Theakston's Old Peculier Crime Novel of the Year Award, του πιο σημαντικού βραβείου αστυνομικής λογοτεχνίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τέλος, είναι ιδιαίτερα ενεργή πολιτικά και θεωρείται από τους πρώτους συγγραφείς αστυνομικών του Ηνωμένου Βασιλείου που εισήγαγαν θέματα φύλου και σεξουαλικότητας στα βιβλία της.

Η Val McDermid είναι ιδιαίτερα ενεργή πολιτικά και θεωρείται από τους πρώτους συγγραφείς αστυνομικών του Ηνωμένου Βασιλείου που εισήγαγαν θέματα φύλου και σεξουαλικότητας στα βιβλία της.

Σε όλες τις σειρές των βιβλίων της, κεντρικό ρόλο διαδραματίζει μια γυναίκα αστυνομικός ή δημοσιογράφος με έντονη προσωπικότητα, όπως η επιθεωρήτρια Κάρεν Πίρι, επικεφαλής της Μονάδας Ανεξιχνίαστων Υποθέσεων του Εδιμβούργου. Στον Βάλτο, την πέμπτη περιπέτεια της Κάρεν Πίρι, η συγγραφέας συνδυάζει δύο παράλληλες αφηγήσεις: η μία αφορά ένα περιστατικό που συνέβη στα Χάιλαντς το 1944, μετά το τέλος το Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, και στάθηκε αφορμή για έναν φόνο που διαπράχτηκε το 1995, ενώ η δεύτερη εξιστορεί την προσπάθεια της επιθεωρήτριας να διαλευκάνει αυτόν τον παλιό φόνο εν έτει 2018, και δυο ακόμα άσχετους φόνους στους οποίους θα σκοντάψει άθελά της. Η McDermid εμπλουτίζει την πλοκή με πολλές αμιγώς «σκοτσέζικες» λεπτομέρειες, όπως η διατήρηση των πτωμάτων στην τύρφη, η τοπιογραφία του Εδιμβούργου που εστιάζει σε άλλα μπαρ και μαγαζιά από την αντίστοιχη του Ian Rankin, η κόντρα των κατοίκων του Εδιμβούργου με τους κατοίκους της Γλασκόβης, τους οποίους θεωρούν απολίτιστους και χοντροκομμένους. Η Κάρεν Πίρι, εκτός από εξαιρετικά ευφυής και εργατική αστυνομικός, είναι γευσιγνώστρια των καλών και σπάνιων τζιν που παράγει η Σκοτία χάρη στις εξαιρετικές πρώτες ύλες της. 

Πλούσιο, καλά οργανωμένο μυθιστόρημα, που καθηλώνει τον αναγνώστη λόγω της πλοκής του, αλλά και λόγω της μαεστρίας της συγγραφέως στον χειρισμό των στοιχείων που σκορπίζει κάθε τόσο. Ιδανική αναγνωστική απόλαυση για όλες τις εποχές του χρόνου.

astynomika vretanika hilda
Η Val McDermid και ο Anthony Horowitz

 

horowitz exΟι φόνοι του νυχτολούλουδου, του Anthony Horowitz 
(Μτφρ. Χριστιάννα Σακελλαροπούλου, Διόπτρα)

«Η Σούζαν Ράιλαντ έχει πλέον εγκαταλείψει τον χώρο των εκδό­­σεων και ζει μια όμορφη ζωή. Μαζί με τον Αντρέα διαχειρίζονται ένα μικρό ξενοδοχείο σε ένα ελληνικό νησί. Θα έπρεπε να είναι αυτό που πάντα ονειρευόταν. Είναι όμως;
Έχει κουραστεί προσπαθώντας να κάνει τα πάντα να λειτουργήσουν σε ένα νησί όπου τίποτα δεν γίνεται όπως το περιμένεις. Μέχρι την άφιξη των Τρεχέρν. Η παράξενη και μυστηριώδης ιστορία που της αφηγούνται σχετικά με έναν φόνο ο οποίος διαπράχθηκε την ίδια ημέρα και στο ίδιο ξενοδοχείο που παντρεύτηκε η κόρη τους συναρπάζει τη Σούζαν και κεντρίζει το εκδοτικό της ένστικτο. Ένας από τους συγγραφείς με τους οποίους συνεργαζόταν, ο Άλαν Κόνγουεϊ, συγγραφέας του μυθιστορήματος Άγριες Κίσσες, γνώριζε το θύμα –ονόματι Φρανκ Πάρις– και μάλιστα βάσισε το τρίτο βιβλίο του, το Ακούσιος Μάρτυρας, σε αυτό ακριβώς το έγκλημα. Η κόρη των Τρεχέρν, διαβάζοντας το μυθιστόρημα του Κόνγουεϊ, συνειδητοποιεί ότι το βιβλίο αποδεικνύει πως ο άνθρωπος που καταδικάστηκε για τον φόνο του Πάρις είναι αθώος. Όταν οι Τρεχέρν αποκαλύπτουν ότι και η ίδια η κόρη τους αγνοείται, η Σούζαν αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να επιστρέψει στην Αγγλία για να μάθει τι πραγματικά έχει συμβεί». 

Ο Anthony Horowitz είναι ένας συγγραφέας-φαινόμενο. Εκτός από τις πολλές και γνωστές σειρές παιδικών κι εφηβικών αστυνομικών και κατασκοπικών περιπετειών, γράφει σειρές αστυνομικών βιβλίων για ενηλίκους στις οποίες συναντάμε ως ήρωα τον ίδιο (σε ρόλο ιδιωτικού ντετέκτιβ), την επιμελήτρια εκδόσεων Σούζαν Ράιλαντ, δύο συνέχειες του Σέρλοκ Χολμς, τρεις περιπέτειες του Τζέιμς Μποντ, πολλά graphic novels και σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, θεατρικά έργα, συλλογές με μύθους και θρύλους. Οι κριτικοί λογοτεχνίας χαρακτηρίζουν τα αμιγώς αστυνομικά βιβλία του ως μεταμυθοπλαστικά μυστήρια (metafictional mysteries), εμένα πάλι μού θυμίζουν τις ξύλινες μπαμπούσκες που κρύβουν ιστορίες μέσα σε ιστορίες, οι οποίες παραπέμπουν σε άλλες ιστορίες και σε ήρωες άλλων συγγραφέων. 

Οι κριτικοί λογοτεχνίας χαρακτηρίζουν τα αμιγώς αστυνομικά βιβλία του ως μεταμυθοπλαστικά μυστήρια (metafictional mysteries), εμένα πάλι μού θυμίζουν τις ξύλινες μπαμπούσκες που κρύβουν ιστορίες μέσα σε ιστορίες, οι οποίες παραπέμπουν σε άλλες ιστορίες και σε ήρωες άλλων συγγραφέων.

Το Οι φόνοι του νυχτολούλουδου είναι η συνέχεια, κατά κάποιο τρόπο, των Φόνων της Κίσσας, αφού η ίδια ηρωίδα, η επιμελήτρια βιβλίων Σούζαν Ράιλαντ, πρέπει να εξιχνιάσει πάλι ένα έγκλημα κρυμμένο σε παλαιότερο βιβλίο του (φανταστικού) συγγραφέα Άλαν Κόνγουεϊ. Κι εδώ επίσης βρίσκουμε ένα μυθιστόρημα του Κόνγουεϊ εγκιβωτισμένο μέσα στο κυρίως βιβλίο, με ήρωα –ξανά!– τον Άττικους Πυντ, έναν ιδιωτικό ερευνητή κομμένο και ραμμένο σαν καρικατούρα του Ηρακλή Πουαρό. Τα βιβλία του Κόνγουεϊ υποτίθεται ότι είναι γεμάτα αναγραμματισμούς, λεκτικά παιχνίδια και ψεύτικα στοιχεία που σκοπό έχουν να παραπλανήσουν τον αναγνώστη. Το ίδιο ισχύει και για τα βιβλία του Horowitz. Κι αν όλα αυτά σας μπέρδεψαν, τότε ο Horowitz πέτυχε τον στόχο του που είναι να ξεχάσετε τον κόσμο γύρω σας για όσο διάστημα διαβάζετε τα βιβλία του. 

Οι αναφορές σε γνωστά αστυνομικά βιβλία και ταινίες είναι αμέτρητες, από το επαρχιακό, δήθεν ειδυλλιακό περιβάλλον της Άγκαθα Κρίστι μέχρι το κάστινγκ που έκανε ο Άλφρεντ Χίτσκοκ για την ταινία “Dial M for Murder”. Και η ηρωίδα διαγράφει ένα μεγάλο κύκλο κι επιστρέφει στην αρχή του βιβλίου: στο μικρό ξενοδοχείο που έχει αγοράσει μαζί με τον σύντροφό της λίγο έξω από τον Άγιο Νικόλαο, στην Κρήτη. Χωρίς να αφήσει στην άκρη τα χαρτιά και τις επιμέλειές της, αφού τα πάντα στα βιβλία του Horowitz κινούνται και τροφοδοτούνται από ιστορίες, παλιές και καινούργιες, μυθοπλαστικά ευρήματα, συγγραφικά κόλπα και ανελέητες επεμβάσεις επιμελητών. Ίσως φανεί υπερβολικό αλλά το τέλος του βιβλίου μού έφερε στο μυαλό τον Πουκ που ζητάει από το κοινό να σκεφτεί το έργο (Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας) σαν δικό του όνειρο, και να είναι επιεικής με τον συγγραφέα, κλείνοντας το μάτι στον σύγχρονο αναγνώστη. 

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας. Τελευταίο της βιβλίο, το αστυνομικό μυθιστόρημα «Ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου» (εκδ. Μεταίχμιο).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

Για το μυθιστόρημα του Βιντσέντζο Λατρόνικο (Vincenzo Latronico) «Η τελειότητα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Loggia).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος από τον σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η Ιωάν...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα "Το δικαίωμα την τεμπελιά"»

Από τον «Εραστή της λαίδης Τσάτερλυ» στους «Υπνοβάτες» και από τις «Μεταμορφώσεις» στον «Οδυσσέα», αυτά είναι κάποια από τα-βιβλία-της-ζωής του Άρη Μαραγκόπουλου.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά ποιητές και ποιήτριες παραδίδουν τους στίχους τους στο αναγνωστικό κοινό μέσα από τις νέες τους ποιητικές συλλογές που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Επτά ποιητικά βιβλία από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ