pragmata pou skeftetai kentriki 3

Για τη συλλογή διηγημάτων της Αλεξανδρας Κ* «Πράγματα που σκέφτεται η παρθένος Μαρία καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Η Gwyneth Paltrow σε σκηνή της ταινίας «Οικογένεια Tenenbaum» (2001).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Γροθιές και συγκινήσεις, χειροβομβίδες και λυγμοί είναι το κοκτέιλ που συναντάμε στα διηγήματα της Αλεξάνδρας Κ* (γενν. 1985). Η συγγραφέας ανήκει στη γενιά (και στη γραμμή) των νεαρών πεζογράφων που χτυπάνε το χέρι στο τραπέζι, εκτοξεύουν οργή και δάκρυ, στηλιτεύουν ανελέητα το κοινωνικό γίγνεσθαι, κι όλα αυτά με σπαθί και με χάδι. Αυτό το κράμα ίσως δεν είναι κατάλληλο για μυθιστόρημα, και γι’ αυτό το πρώτο της πεζογράφημα, το Πώς φιλιούνται οι αχινοί (2017), δεν μπόρεσε να προκαλέσει, αισθητικά και κοινωνικά, μέσα σε ένα χαοτικό πλαίσιο.

Τώρα, το μικρό σε έκταση διήγημα μπορεί να οργανώσει, υποτυπωδώς έστω, μια δομή και μέσα εκεί να εκσφενδονιστούν τσεκούρια, να χυθεί χολή, να πέσει αλάτι στις πληγές και να καυτηριαστεί κάθε τραύμα, όχι με απλό βαμβάκι και ήρεμες κινήσεις, αλλά με επιθετικό ιώδιο και σκληρές μαλάξεις. Η Αλεξάνδρα Κ* σαρκάζει ανηλεώς, αλλά συνάμα βλέπει με κατανόηση τους χαρακτήρες της, σκιαγραφεί με κινήσεις καράτε τη θέση της γυναίκας, την εγκυμοσύνη, τις έμφυλες συμβάσεις, την υποκρισία, τον ξενέρωτο έρωτα κ.λπ., αλλά ταυτόχρονα αγκαλιάζει με στοργή τα μυθοπλαστικά της θύματα.

Η Αλεξάνδρα Κ* γυροφέρνει τη γυναίκα στους ποικίλους ρόλους της, από μάνα έως ερωμένη κι από νοικοκυρά μέχρι γκόμενα, με όσα κρύβει και κρατά ανείπωτα κι όσα εξωτερικεύει, άλλοτε διπλωματικά, ενώ μέσα της βράζει, κι άλλοτε κυνικά, σαν φτυσιά που δεν πρέπει να αστοχήσει.

Χαρακτηριστικό δείγμα αυτού του εκρηκτικού μίγματος είναι το «Ουδείς αχαριστότερος του ευεργετηθέντος». Μια ανώνυμη αφηγήτρια καλεί στο σπίτι της μια γνωριμία του καλοκαιριού για ένα «γαμήσι από λύπηση», τόσο για τον άλλο όσο και για τον εαυτό της, που δεν θα ήθελε να κοιμηθεί πάλι μόνος του. Πρόκειται για ένα περιστασιακό κρεβάτι, μικρή λύτρωση και για τους δύο, οι οποίοι με εναλλασσόμενη οπτική γωνία δείχνουν πόσο εξαρτημένοι είναι ακόμα από τον προηγούμενο έρωτά τους, τον Αντρέα και την Αλίκη αντίστοιχα, άτομα επώνυμα σε αντίθεση με τους πρωταγωνιστές που δεν έχουν όνομα. Και σ’ αυτό το περιστατικό αναδεικνύονται οι διπλοί κώδικες με τους οποίους προσεγγίζει ο καθένας την πραγματικότητα, αυτός να της μιλά με ζήλο κι αυτή να σιωπά με συγκατάβαση, αυτή να θέλει να εκφραστεί με σαρκασμό αλλά τελικά να μιλά συμβατικά, μπας και προχωρήσουν στη συνουσία, αυτή να πονά κι αυτός να νομίζει ότι ηδονίζεται, ο καθένας απ’ αυτούς να σκέφτεται τον πρώην του κι ο άλλος να νομίζει ότι είναι παθιασμένος με το σώμα του.

patakis aleksandra i parthenos mariaΤελείως διαφορετικό σε ύφος, αλλά ανάλογης γυναικείας ματιάς, είναι «Ο κύριος Βλάχος δεν με παρενόχλησε ποτέ». Η απουσιολόγος του τμήματος, ενώ βλέπει τον καθηγητή Βλάχο να διεγείρεται σεξουαλικά με άλλες μαθήτριες, δεν κοιτάζει ποτέ με λάγνο βλέμμα την ίδια. Κι ενώ γίνεται γελοίος στον περίγυρο, αυτή αναρωτιέται γιατί και πώς η διανοητική της ισχύς στην ουσία απενεργοποιεί το γενετήσιο ένστικτο του φιλολόγου, που δεν μπορεί να περάσει από το μυαλό στο σώμα. Η ιστορία αναλύει, ψυχαναλυτικά εν πολλοίς, τον ευνουχισμό του αρσενικού μπροστά στην πνευματική υπεροχή του θηλυκού, το οποίο δεν αφήνει περιθώρια να φανεί η διπλή του φύση, διανοητική και σωματική. Σε μια κοινωνία, όπου υπάρχει το διαζευκτικό δίπολο «ή ξανθιά ή έξυπνη», ο άνδρας βλέπει τη γυναίκα φοβικά, όταν διαπιστώσει ότι μπορεί να είναι ανώτερή του.

Η Αλεξάνδρα Κ* γυροφέρνει τη γυναίκα στους ποικίλους ρόλους της, από μάνα έως ερωμένη κι από νοικοκυρά μέχρι γκόμενα, με όσα κρύβει και κρατά ανείπωτα κι όσα εξωτερικεύει, άλλοτε διπλωματικά, ενώ μέσα της βράζει, κι άλλοτε κυνικά, σαν φτυσιά που δεν πρέπει να αστοχήσει. Ο ρόλος, λοιπόν, της γυναίκας ιριδίζει πολύχρωμα σήμερα, σε μια εποχή όπου η παραδοσιακή της θέση έχει προφανώς αλλάξει, αλλά ο συχνός μετεωρισμός της ανάμεσα στα πρέπει και τα θέλω, ανάμεσα στα θέλω και τα μπορώ, ανάμεσα στην ανεξαρτησία και την εξάρτηση, ανάμεσα στα συναισθήματα και την εσωτερικευμένη λογική προκαλεί σύγχυση και παραπατήματα. Το σύμπαν της διηγηματογράφου είναι γεμάτο γυναίκες, ακόμα και στο «Πενηντάρηδες μαυρίζουν στην παραλία», όπου η οπτική των ανδρών, σαν πλανήτες περιφερόμενοι γύρω από τον ήλιο τους, κατευθύνεται στη μία γυναίκα της οποίας θέλουν να τραβήξουν την προσοχή.


 Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Η μητρότητα είναι στη φύση των θηλυκών. Η φύση κάνει τα θηλυκά επιθετικά όταν κυοφορούν. Υπάρχουν γάτες που σκοτώνουν όταν είναι έγκυες, όπως και λέαινες, καθώς και καγκουρίνες. Οι θηλυκοί άνθρωποι δεν σκοτώνουν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Η εγκυμοσύνη κάνει τις γυναίκες Παρθένες Μαρίες. Κάποιες Παρθένες Μαρίες σηκώνονται τα βράδια, κλειδώνονται στο μπάνιο και στρίβουν ένα τσιγάρο για να μην σκοτώσουν κάνεναν άνθρωπο.
Ενώ καπνίζουν, σκέφτονται:»

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ