ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΒΟΥΗ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ

Μέσα στη βουή του δρόμου
ήταν να βρω τ’ όνειρό μου,
να το βρω και να το χάσω
κι ούτε πια που θα το φτάσω.

Μια στιγμή πέρασε μπρος μου
κι ήταν η χαρά του κόσμου,
η χαρά που μας ματώνει
σαν οι πιο μεγάλοι πόνοι.

Πέρασεν όπως περνούνε
όσα δε θα ξαναρθούνε -
πουλιά που ’χουν φτερουγίσει,
σύννεφα μέσα στη δύση.

Κι άφησε στο πέρασμά του,
πέρασμα ζωής θανάτου,
στην καρδιά μου σα σφραγίδα
ω! την πεθαμένη ελπίδα,

μιαν ελπίδα πεθαμένη,
που μας ζει και μας πεθαίνει
κι όλο μας τραβάει δω κάτου
ώς την πόρτα του θανάτου!

Όνειρο γλυκό και ξένο
και παντοτινά χαμένο,
σε κρατώ στο νου μου ακόμα
σαν τριαντάφυλλο στο στόμα·

όταν πέρασες με πήρες
κι όλες μου άνοιξες τις θύρες
με το μαγικό κλειδί σου
του χαμένου παραδείσου!
[Από την έκδοση]

[...] Εκείνο το βράδυ, ένα βράδυ του Δεκεμβρίου του 1903, θα έκανε ο Ανσέλμι την εμφάνισή του στη μεγάλη όπερα του Παρισιού. Τα εισιτήρια είχαν προπωληθεί προ είκοσι και πλέον ημερών σε πλειστηριασμό και οι τιμές τους είχαν φτάσει σε ύψη δυσθεώρητα. Έτσι, μονάχα οι πλούσιοι ευγενείς και οι ηγεμόνες του χρήματος μπόρεσαν να εξασφαλίσουν τα θεωρεία και τις θέσεις της πλατείας. Και πραγματικά, κάτω απ’ τα λαμπρά πολύφωτα της μεγάλης αιθούσης του θεάτρου, έβλεπε κανείς ό,τι πιο εκλεκτό είχε να παρουσιάσει η διεθνής αριστοκρατία της γαλλικής πρωτευούσης: μεγάλους δούκας της Ρωσίας, Ευρωπαίους πρίγκηπες, Άγγλους λόρδους, Αμερικανούς Κροίσους κ.τ.λ.
Ανάμεσα στους άλλους, σ’ ένα θεωρείο της πρώτης σειράς, βρισκόταν και ο λόρδος μαρκήσιος του Ρόμερσκοτ, ένας απ’ τους πλουσιότερους ευπατρίδες της Αγγλίας. Ήταν ένας νέος άντρας ώς τριάντα χρόνων, με αδρή κι εκφραστική φυσιογνωμία κι επιβλητικό παράστημα.
Πλάι του καθόταν μια νέα γυναίκα ώς είκοσι δύο χρόνων, θαυμαστής ομορφιάς, κατάξανθη, με μαλλιά σαν το χρυσάφι, με μάτια ολογάλανα, με επιδερμίδα σαν το βελούδο... Ήταν η λαίδη Πατρίτσια, η σύζυγος του λόρδου... [...] (Απόσπασμα από το «Άνθος του Βορρά»)

ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Όλο το δάσος
η ομίχλη το τύλιξε απ' άκρη σ' άκρη.
Το βουνό κρύσταλλο στο βάθος του τοπίου
μόλις που φαίνεται
στο χρώμα της μελαγχολίας στέκει, ένα μοβ.
Δίπατο σπίτι βουλιάζει μέσα στο σούρουπο.
Σκαλιά από νεφρίτη το στολίζουν.
Κάποια είναι σκεφτική στο πάνω δώμα
μια γυναίκα άπραγη και λυπημένη
καθώς κυλούν οι ώρες.
Τα πουλιά ετοιμάζονται να φύγουν
έφτασε η ώρα, πάνε να κουρνιάσουν.
Τι δρόμο άραγε εγώ να πάρω για να πάω εκεί;
Έχω χαθεί και θέλω πολύ να βρεθώ κοντά της.
Και φαίνεται ότι είναι τόσο μακριά... τόσο
μακριά...
[Από την έκδοση]

Ο τόμος Κάτι απ' το χνάρι τους... περιλαμβάνει κριτικά κείμενα και μελέτες πάνω σε επιμέρους έργα ή, ακόμα, και στη συνολική λογοτεχνική παραγωγή ορισμένων από τους πιο σημαντικούς ποιητές της γενιάς του '70, όπως και μερικών ακόμη δημιουργών, κατά τι προγενέστερων ή μεταγενέστερων, με σκοπό να αναδείξει και να επισημάνει ποικιλότροπα και για μία ακόμη φορά την, ούτως ή άλλως, αποδεδειγμένη διάρκεια και αντοχή τους στον χρόνο, καθώς επίσης και τη δυναμική της ποίησής τους να τροφοδοτεί το παρόν. Επιπλέον, μέσ' από τη συνύπαρξη δύο διακριτών κριτικών φωνών, της Χρύσας Φάντη και της Ευσταθίας Δήμου, διαμορφώνει μια νέα πρόταση για τον τρόπο με τον οποίο παρουσιαζόταν μέχρι σήμερα ο κριτικός λόγος, διευρύνοντας, στον βαθμό που του αναλογεί, το πεδίο της πρόσληψης και της αποτίμησης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το βασικό πρόβλημα, που απασχολούσε όσους βρίσκονταν στις συναντήσεις ήταν το ζήτημα του νέου δρόμου, αλλά αυτό, ήδη από τότε, το ακούγαμε καιρό. Ο νέος δρόμος είχε αχρηστέψει τον παλιό και ο παλιός τύχαινε να είναι ο μοναδικός δρόμος που ένωνε τη δική μας πόλη με τον «έξω κόσμο». Παλιότερα χρειαζόταν να περάσεις αναγκαστικά από τον παλιό δρόμο και ως εκ τούτου από την πόλη μας. Η εξίσωση αυτή είχε πολλές συνεπαγωγές, που κατέληγαν σε συνέπειες τις οποίες συνειδητοποιούσες ευκολότερα ύστερα από την κατάποση κατάλληλης ποσότητας αλκοόλης.
Η αχρήστευση του δρόμου, που ένωνε την πόλη με τις άλλες περιοχές, την έχει φέρει σε κατάσταση παρακμής και σήψης. Τίποτα δεν παράγεται και δεν δημιουργείται πλέον εδώ.
Ο Χρήστος είναι είκοσι ετών και παρακολουθεί κάθε Τετάρτη το μάθημα χορωδίας στο ωδείο. Η παρακολούθηση επί τρία χρόνια και η επιτυχής εξέταση στο συγκεκριμένο μάθημα αποτελούν προϋπόθεση για την παροχή άδειας εξόδου από την πόλη.
Σε έναν τόπο που φθίνει, ο ήρωας ασφυκτιά. Πασχίζει να ορίσει τον εαυτό του και να ταιριάξει στον σωστό τόνο της μελωδίας.
Κοιτάζοντας τους ανθρώπους γύρω του καταλαβαίνει πως όλοι επιθυμούν να φύγουν. Την επόμενη στιγμή ωστόσο, μετά την κατανάλωση ικανής ποσότητας μακιούμ -ενός γλυκίσματος από καβουρδισμένη ζάχαρη που παρέχεται δωρεάν από την πολιτεία και «διώχνει τη θλίψη»- όλοι νιώθουν ευτυχισμένοι. Στον Χρήστο δεν αρέσει η ζάχαρη και ίσως αυτός να είναι ένας από τους λόγους που απεχθάνεται το μακιούμ. Τις Τετάρτες, πριν από το μάθημα χορωδίας, πίνει καφέ χωρίς ζάχαρη από το κυλικείο του ωδείου. Σήμερα όμως, μέσα από τη γυάλινη προθήκη, ένα μάφιν τον κοιτάζει προκλητικά. Δεν του αρέσουν τα γλυκά, αλλά αυτό το μάφιν βανίλια με κράμπερι και κομματάκια σοκολάτας για μια στιγμή του φάνηκε υπέροχο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η βιομηχανική ανάπτυξη και η νέα τεχνολογία δεν μπορούσαν να παραμείνουν στο επίπεδο που ήταν τον 19ο αιώνα. Δεν έμειναν καθηλωμένες στο ατμόπλοιο και την ατμομηχανή. Ο κόσμος άλλαζε ταχύτερα απ' ό,τι μπορούσαν να προβλέψουν ακόμα και οι πλέον ένθερμοι προφήτες της επανάστασης των μηχανών και έμπαινε στην εποχή της ηλεκτρονικής και της ηλεκτροδυναμικής. Ο ηλεκτρισμός, η αεροναυπηγική, η ραδιοτεχνολογία προκάλεσαν τέτοιες ανατροπές σε όλες τις έννοιες του χώρου, ώστε η πρώτη επαναστατική αντίληψη του χώρου σε όλο τον πλανήτη να εισέλθει σε νέα φάση, και μάλιστα να σημειωθεί μια δεύτερη επανάσταση στην αντίληψη αυτή. [...]
Σύμφωνα με μια αρχαία διδασκαλία, ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας είναι ένα ταξίδι διαμέσου των τεσσάρων στοιχείων. [...]
Αν συλλογιστούμε ότι όχι μόνον αεροπλάνα που ίπτανται πάνω από γη και θάλασσα, αλλά και ραδιοκύματα που εκπέμπονται από πομπούς όλων των χωρών διασχίζουν αδιάκοπα και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα τον ατμοσφαιρικό χώρο, τότε τείνουμε να πιστέψουμε ότι ο άνθρωπος δεν κατέκτησε μόνο μια τρίτη διάσταση, αλλά και έναν τρίτο χώρο ως στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης: τον αέρα. Δίπλα στα δύο μυθικά θηρία, τον Λεβιάθαν και τον Βεεμώθ, στέκεται τώρα κι ένα τρίτο, ένα μεγάλο πτηνό. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τέτοιου είδους ισχυρισμούς, γιατί δεν έχουμε γενική εποπτεία όλων των συνεπειών. Τελικά, αν σκεφτούμε με ποια μηχανοτεχνολογικά μέσα και ποιες ενεργειακές δυνάμεις ασκείται η ανθρώπινη κυριαρχία στον εναέριο χώρο και τους εκρηκτικούς μηχανισμούς που προωθούν τα αεροσκάφη, τότε μας φαίνεται ότι το πραγματικά νέο επιπρόσθετο στοιχείο της ανθρώπινης δραστηριότητας είναι το πυρ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)