ΜΕΝΟΎΕΤΟ

Να μάθεις να χορεύεις με την απειλή.
Σκύβει το κεφάλι αυτή;
Σκύβεις κι εσύ με τη σειρά σου.
Πόδι μπροστά εκείνη, εσύ
το άλλο, βήμα μαζί και πλάι της.
Και έτσι να στροβιλίζεστε αργά,
από κοντά, με τις περούκες
και τα φιογκάκια στα παπούτσια
σ' έναν χορό που σας κρατά
δεμένους χώρια.
Κι όταν ο φόβος
σού ψιθυρίζει στο αυτί, κάτι πηχτά
απογεύματα με γεύση χώματος,
να μάθεις να χορεύεις με την απειλή·
γιατί ο βασιλιάς γυμνός πάντοτε ήταν
κι ο θάνατος πάντοτε σε κοιτούσε·
μα εσένα τώρα θάμπωσαν με φως
πρώτη φορά τα μάτια σου και είδες.
Και σαν σωπάσει η μουσική και ο χορός,
μη γελαστείς και πεις πως επανήλθε ο κόσμος.
Τόσο στροβίλισμα άλλαξε θέση τις πυξίδες.
Τόσο σκοτάδι χάρισε στους τυφλούς το φως.
[Από την έκδοση]

Η Εύα, έχοντας χάσει τα δύο πιο αγαπημένα της πρόσωπα στη ζωή, τη μητέρα της και την αδερφή της, μεγαλώνει σε ίδρυμα από την ηλικία των έξι. Χρόνια αργότερα, ο θάνατος του άντρα της στέκεται η αφορμή ώστε να επιστρέψει στο νησί της και να συναντήσει ξανά πρόσωπα και μέρη των παιδικών της χρόνων. Η μοναδική της έγνοια είναι να μάθει τι πραγματικά συνέβη στη μικρή της αδερφή, πριν αυτή εξαφανιστεί από προσώπου γης.
Σε έναν τόπο άγριας ομορφιάς, αλλά και αφιλόξενο τώρα πια, όπου νεκρά πουλιά ξεβράζονται στην παραλία, μαυροκόρακες πετούν πάνω από απότομους γκρεμούς και φαράγγια, παιδιά εξαφανίζονται μυστηριωδώς, όπου ντόπιοι γνωρίζουν αλλά δεν μιλάνε και δυνατοί άνεμοι σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους, η Εύα προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια και να μάθει επιτέλους την αλήθεια. Εξάλλου, σύμφωνα με το πώς εκείνη αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω της, καθετί που ανοίγει πρέπει και να κλείνει, ό,τι αρχίζει πρέπει και να τελειώνει.
Το "Αθώο" είναι ένα βιβλίο που διερευνά ζητήματα όπως η απώλεια και το τραύμα, η ενοχή και η εξιλέωση, οι πάσης φύσεως εγκλεισμοί, το διαφορετικό, η διαρκής αναζήτηση για τις ρίζες που μας κρατούν συνδεδεμένους με το παρελθόν, και πάνω απ' όλα η ανάγκη για αποδοχή, αγάπη, δικαιοσύνη. (Δ.Γ., από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο Άντζελο, ένα καταζητούμενο μέλος της κοινότητας του ταξιδιού, όπως αυτοαποκαλούνται στη Γαλλία οι Ρομά, σκοτώνεται στο οικογενειακό αγρόκτημα κατά τη διάρκεια μιας αστυνομικής επιχείρησης από επίλεκτη και βαριά οπλισμένη μονάδα. Οι δυνάμεις της τάξης επικαλούνται λόγους νόμιμης άμυνας και ισχυρίζονται ότι τηρήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες. Οι συγγενείς του θύματος, που βρίσκονταν ακινητοποιημένοι στο έδαφος και δεμένοι με χειροπέδες, αμφισβητούν την αστυνομική εκδοχή. Η έρευνα που διεξάγεται δικαιώνει τους αστυνομικούς. Η αδελφή του θύματος συγκροτεί μια επιτροπή αγώνα για τη δικαίωση του αδελφού της, διεκδικώντας δικαιοσύνη και αλήθεια. Η επιτροπή οργανώνει κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις, απευθύνοντας κάλεσμα και στους κατοίκους των υποβαθμισμένων γαλλικών προαστίων, μαύρους και Άραβες, που δύσκολα, κατ' αρχήν, αδελφώνονται με τους Ρομά: «Όταν διαδηλώνουμε για έναν, διαδηλώνουμε για όλους». Η επιτροπή έρχεται σε επαφή με τον Ντιντιέ Φασέν. Η ιστορία συγκινεί τον κοινωνιολόγο, ο οποίος διακρίνει σε αυτήν, πέρα από ένα σύνηθες γεγονός του αστυνομικού δελτίου, και ένα επεισόδιο που φέρνει στο φως τις μεθόδους των καταπιεστικών μηχανισμών. Επανεξετάζοντας τα αποδεικτικά στοιχεία του φακέλου και συλλέγοντας τις μαρτυρίες των πρωταγωνιστών, ο Ντιντιέ Φασέν προβαίνει σε μια αντίθετη -από την επίσημη- έρευνα και επικεντρώνεται στο ηθικό και φιλοσοφικό πεδίο. Οι οικείοι του θύματος πληγώθηκαν σε κάτι που είναι γι' αυτούς, αλλά και για εμάς, ιδιαίτερα σημαντικό: στην ίδια τους την αξιοπρέπεια, εξαιτίας της εικόνας που δόθηκε για τον Άντζελο αλλά και της περιφρονητικής συμπεριφοράς που αντιμετώπισαν, με παρόντα όλα τα στερεότυπα που από πολύ παλιά στιγματίζουν τους Ρομά, αυτούς τους πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Το βιβλίο, που κινείται στα όρια ιστορίας και λογοτεχνίας, ανιχνεύει τη λειτουργία του δικαστικού μηχανισμού και περιγράφει πόσο σχετικές είναι οι έννοιες της αλήθειας και του ψεύδους. Μπορούμε να προσάψουμε στον συγγραφέα έλλειμμα αμεροληψίας, αλλά ο ίδιος δικαιολογεί το εγχείρημά του: «Εξετάζοντας με την ίδια προσοχή και σοβαρότητα τόσο την επίσημη εκδοχή όσο και το αφήγημα που απορρίφθηκε, δεν κάνω τίποτε άλλο παρά να αποδώσω τον ίδιο βαθμό αξιοπιστίας σε όλες τις αφηγήσεις. Οφείλουμε στο θύμα και την οικογένειά του την πλήρη γνώση των συνθηκών που επέτρεψαν το τραγικό του τέλος. Πρόκειται για θέμα αξιοπρέπειας. Γι' αυτόν και για εμάς».
Ο Θάνατος ενός "ταξιδιώτη" συμβάλλει σε αυτό ακριβώς: να επιστρέψει στους Ρομά, στην κοινότητα του ταξιδιού, ένα μέρος από αυτό που η κοινωνία τους στερεί: την αξιοπρέπειά τους. [Το οπισθόφυλλο βασίζεται στην κριτική της Isabelle Ruz που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Γενεύης Le Temps (20/6/2020)]

Μια ζεστή αυγουστιάτικη μέρα του 1930, στην Πολιτεία της Ιντιάνα.
Στο Μάρβελ, οι κάτοικοι της πόλης ετοιμάζονται να λιντσάρουν τρεις νεαρούς μαύρους που κατηγορούνται για τη δολοφονία ενός λευκού. Όλοι οι λευκοί (τα καλαμποκομούστακα) της περιοχής κατευθύνονται προς την πόλη για να απολαύσουν το θέαμα. Οι μαύροι (τα καλαμποκολούλουδα), έντρομοι, προσπαθούν να ξεφύγουν από το "καρναβάλι του θανάτου".
Μια συλλογική φρενίτιδα επικρατεί στους δρόμους που οδηγούν στην πόλη. Συναντάμε τρελαμένους δημαγωγούς, βίαιους πλιατσικολόγους, ανθρώπους που διψούν για αίμα, και μέλη της Κου Κλουξ Κλαν.
Οι ζωές, τα μυστικά και οι χωριστές πορείες δύο γυναικών διασταυρώνονται. Η λευκή Ότι Λι, τοπική καλλονή και πρώην νικήτρια καλλιστείων, είναι εγκλωβισμένη σ' έναν γάμο που παραπαίει και σε μια σχέση χωρίς έρωτα με το αφεντικό της, έναν φιλήδονο ασφαλιστή με άξεστους τρόπους. Η δεκαεξάχρονη μαύρη Κάλα Ντέστρι, μεγαλωμένη σε ορφανοτροφείο, αναζητά τον εραστή της, ο οποίος της έχει υποσχεθεί μια καινούργια ζωή. Στο καλάθι της, όμως, βρίσκεται κρυμμένο ένα πιστόλι.
Εμπνευσμένο από αληθινά γεγονότα, παραπέμποντας στα έργα των Louise Erdrich, Edward P. Jones και Marilynne Robinson, το μυθιστόρημα του Λερντ Χαντ καταγράφει με ολοζώντανη γλώσσα τις συνταρακτικές περιπέτειες αυτών των δύο ξεχωριστών γυναικών, που περιπλανιούνται στο "φεγγαρόλουστο σκοτάδι" της αμερικανικής ενδοχώρας, αναζητώντας οδό διαφυγής όχι μόνο από τα προσωπικά τους μυστικά και αδιέξοδα, αλλά και από μια κοινωνία που σπαράσσεται από το μίσος και τον φόβο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ρουμανία, δεκαετία του 1930. Βρισκόμαστε στο Ιάσιο, μια πόλη πλούσια και κοσμοπολίτικη, πραγματική πολιτιστική πρωτεύουσα της χώρας. Στο Πανεπιστήμιο του Ιασίου προσκαλείται για να δώσει διάλεξη ο Ρουμανοεβραίος συγγραφέας Μιχαήλ Σεμπαστιάν. Όταν δέχεται βίαιη επίθεση από φασίστες και αντισημίτες φοιτητές, μόνο μια νεαρή γυναίκα, η Ευγενία, παίρνει το μέρος του. Λαμπρή φοιτήτρια, γοητεύεται από τον μελαγχολικό και ευαίσθητο συγγραφέα, εγκαθίσταται στο Βουκουρέστι και, ως δημοσιογράφος πια, γίνεται μάρτυρας του αντισημιτικού κύματος που σαρώνει τη χώρα, με πρωτοστάτες και ορισμένους διανοούμενους όπως ο Εμίλ Σιοράν ή ο Μίρτσεα Ελιάντε. Η Ευγενία επιστρέφει στο Ιάσιο προσπαθώντας να πείσει τους συμπολίτες της και τις Αρχές για την απειλή που καραδοκεί, αλλά οι προσπάθειές της αποδεικνύονται μάταιες. Όλη η ρουμανική κοινωνία φαίνεται να έχει υποκύψει σε αυτή την ηθική γάγγραινα, ακόμα και η ίδια της η οικογένεια.
Πώς να αντισταθείς, να αγωνιστείς, να φωνάξεις, όταν οι πάντες έχουν παραδοθεί σαν υπνωτισμένοι στη σαγήνη της βαρβαρότητας; Με φόντο την άνοδο του ευρωπαϊκού φασισμού, αυτό το συναρπαστικό μυθιστόρημα φωτίζει ένα σχετικά άγνωστο επεισόδιο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το εφιαλτικό πογκρόμ του Ιασίου το 1941, αξιοποιώντας τις καταγραφές του ημερολογίου του ίδιου του Μιχαήλ Σεμπαστιάν, αλλά και τα ρεπορτάζ του Κούρτσιο Μαλαπάρτε, που εμφανίζεται -και αυτός- κυνικός και αντιφατικός.
Σκιαγραφώντας το πορτρέτο μιας ελεύθερης γυναίκας που προσπαθεί να κατανοήσει τις αιτίες του απόλυτου κακού, ο συγγραφέας προσπαθεί επίσης να μας προειδοποιήσει για τον κίνδυνο επιστροφής των πιο σκοτεινών στιγμών της Ιστορίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)