10 σημαντικά βιβλία για άντρες, γραμμένα από γυναίκες

Αφορμή για την οργάνωση της ψηφοφορίας υπήρξε μία έρευνα που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο βιβλίο της Mary Ann Sieghart με τίτλο The Authority Gap. Η έρευνα απέδειξε ότι, παρόλο που οι αναγνώστριες διαβάζουν μυθιστορήματα γραμμένα τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες συγγραφείς, οι άνδρες αναγνώστες σπάνια διαβάζουν μυθιστορήματα γραμμένα από γυναίκες. Όχι τυχαία, λοιπόν, ο τίτλος στο άρθρο είναι 10 Essential Reads for Men, by Women, 10 σημαντικά βιβλία για άντρες, γραμμένα από γυναίκες. 

Το εμβληματικό βιβλίο της Μάργκαρετ Άτγουντ Η ιστορία της θεραπαινίδας έλαβε τις περισσότερες ψήφους και βρέθηκε στην κορυφή της λίστας. Η συγγραφέας μίλησε για την πρωτιά του μυθιστορήματός της:

«Ευχαριστώ την κριτική επιτροπή για την σχολαστικότητά της, καθώς και τους αναγνώστες που με ψήφισαν – με τιμάτε. Το Women’s Prize for Fiction δεν υπήρχε την περίοδο που έγραφα την Ιστορία της θεραπαινίδας. Ωστόσο, ακόμα και τότε, πολλοί άνδρες αναγνώστες απέφευγαν τα βιβλία των γυναικών (εκτός κι αν σχετίζονταν με φόνους ή με φαντασιώσεις με μάγους). Πιθανώς να αισθάνονται πως τα έργα μας δεν τους εκφράζουν. Άκουγα συνεχώς τη φράση: «Η γυναίκα μου λατρεύει τα βιβλία σας», ένα κομπλιμέντο που ήταν δίκοπο μαχαίρι.

«Να ξέρετε πως τα πρόσφατα γεγονότα στις ΗΠΑ, οι προσπάθειες του κράτους να ελέγξει τα γυναικεία σώματα, θα επηρεάσουν τη συμπεριφορά των ανδρών».

»Το βιβλίο μου δεν έχει να κάνει με την εναντίωση των γυναικών απέναντι στους άνδρες. Έχει να κάνει με τον ολοκληρωτισμό – περιγράφω ένα ολοκληρωτικό καθεστώς που στηρίζεται από τους περισσότερους άνδρες, αν και όχι από όλους. Κάθε ολοκληρωτικό καθεστώς προσπαθεί να ελέγξει τις γυναίκες, ώστε να ελέγχει τη γονιμοποίηση. Να ξέρετε πως τα πρόσφατα γεγονότα στις ΗΠΑ, οι προσπάθειες του κράτους να ελέγξει τα γυναικεία σώματα, θα επηρεάσουν τη συμπεριφορά των ανδρών».

Ακολουθούν τα δέκα βιβλία, με τη σειρά που αναφέρονται στη δημοσίευση του Women’s Prize for Fiction:

1.

Η ιστορία της θεραπαινίδας, της Μάργκαρετ Άτγουντ
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Μετάφραση: Αύγουστος Κορτώ

Το πρωτοποριακό και πλέον κλασσικό έργο της Μάργκαρετ Άτγουντ εκτυλίσσεται σε μία φουτουριστική, δυστοπική Αμερική όπου οι γυναίκες έχουν χάσει τα περισσότερα δικαιώματά τους. Η πρωταγωνίστρια της ιστορίας, η Τουφρέντ, ανήκει στο τάγμα των Θεραπαινίδων, είναι δηλαδή μια γυναίκα που οφείλει να γεννά παιδιά για τις οικογένειες της άρχουσας τάξης.

Η ιστορία της θεραπαινίδας είναι ένα από τα πρώτα μελλοντολογικά μυθιστορήματα που υιοθέτησαν έντονα φεμινιστικά στοιχεία, και όπως άλλωστε δηλώνει η συγγραφέας του, παραμένει τρομακτικά επίκαιρο μέχρι σήμερα.

2.

Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια, της Χάρπερ Λη
Εκδόσεις: Bell
Μετάφραση: Βικτώρια Τραπαλή

Ένα βιβλίο που συγκαταλέγεται στα Μεγάλα Αμερικανικά Μυθιστορήματα, ένα βιβλίο για την αθωότητα, την αγάπη, το μίσος και τον ρατσισμό που φωλιάζουν στις καρδιές των ανθρώπων του Αμερικανικού Νότου την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης.

Η αφηγήτρια, η εξάχρονη Σκάουτ Φιντς, εξιστορεί την προσπάθεια του πατέρα της, του δικηγόρου Άτικους Φιντς, να υπερασπιστεί έναν νεαρό μαύρο, που κατηγορείται άδικα για τον βιασμό μιας ντόπιας κοπέλας.

3.

Κορίτσι, γυναίκα, άλλο, της Μπερναρντίν Εβαρίστο
Εκδόσεις: Gutenberg
Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ

Το πολυφωνικό μυθιστόρημα Κορίτσι, γυναίκα, άλλο αφηγείται τις ζωές δώδεκα Βρετανίδων, κυρίως μαύρων ή μιγάδων γυναικών, που έρχονται αντιμέτωπες με τις φυλετικές διακρίσεις, τις οικονομικές ανισότητες και τις δυσκολίες της καθημερινότητας, μα συνεχίζουν να προχωρούν, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο αύριο.

Οι πρωταγωνίστριες της Εβαρίστο προβληματίζονται σχετικά με τη φυλετική ταυτότητα και τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους, αντιμετωπίζουν κακοποιητικούς συντρόφους, προσπαθούν να συμφιλιωθούν με το παρελθόν τους.

Η συγγραφέας προσπάθησε να συμπεριλάβει όσο το δυνατόν περισσότερες μαύρες ηρωίδες στην ιστορία της, εφόσον έκρινε πως οι φωνές των μαύρων Βρετανίδων δεν ακούγονται συχνά στη λογοτεχνία του σήμερα.

4.

Το πορφυρό χρώμα, της Άλις Γουόκερ
Εκδόσεις: Παπαδόπουλος
Μετάφραση: Λένια Μαζαράκη

Το πορφυρό χρώμα παρουσιάζει την ιστορία της Σίλι, μιας νεαρής Αφροαμερικανής που αγωνίζεται να επιβιώσει και να αποκτήσει την ανεξαρτησία της στην Αμερική του 20ου αιώνα.

Η Σίλι εγκαταλείπει τον κακοποιητικό πατέρα της μα εγκλωβίζεται σε έναν αποτυχημένο γάμο με έναν εξίσου κακοποιητικό σύζυγο.

Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, η Σίλι μαθαίνει να διεκδικεί τα δικαιώματά της, εξερευνά τη σεξουαλικότητά της, και προσπαθεί να ανταμώσει με την πολυαγαπημένη της αδελφή, τη Νέτι.

5.

Το τραγούδι του Αχιλλέα, της Μάντλιν Μίλερ
Εκδόσεις: Διόπτρα
Μετάφραση: Αναστασία Καλλιοντζή

Ο νεαρός, εξόριστος Πάτροκλος μεγαλώνει και μαθητεύει στο πλευρό του ημίθεου Αχιλλέα, ενός χαρισματικού πολεμιστή που, σύμφωνα με τις προφητείες, πρόκειται να αφήσει το στίγμα του στην ιστορία. Οι δύο νέοι γίνονται φίλοι και εντέλει αγαπιούνται.

Όταν ο Αχιλλέας αποχωρεί για την Τροία, με στόχο τη δόξα και την υστεροφημία, ο εύθραυστος Πάτροκλος τον συντροφεύει στο ταξίδι του, οδεύοντας προς τον θάνατό τους.

Η Μάντλιν Μίλερ δανείζεται στοιχεία από την ομηρική Ιλιάδα και βασίζεται στους αρχετυπικούς ήρωες του Τρωικού Πολέμου ώστε να πλάσει σύνθετους, ανθρώπινους χαρακτήρες.

6.

Δακρυσμένος ήλιος, της Τσιμαμάντα Νγκόζι Αντίτσι
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Μετάφραση: Κυριάκος Μαργαρίτης

Νιγηρία, δεκαετία του 1960. Η χώρα απελευθερώνεται από τα δεσμά των αποικιοκρατών, μα σύντομα ξεσπά εμφύλιος πόλεμος. Ο φτωχός Ούγκβου φεύγει από το χωριό του και αναλαμβάνει το πόστο του μάγειρα στο σπίτι ενός καθηγητή, γνωστού για τις ριζοσπαστικές αντιλήψεις του. Η Ολάνα παντρεύεται τον καθηγητή, και οι δυο τους αποφασίζουν να κάνουν παιδί. Ο Βρετανός Ρίτσαρντ αφήνει την κοπέλα του και ερωτεύεται τη δίδυμη αδελφή της Ολάνα.

Οι τρεις πρωταγωνιστές, άτομα με διαφορετικό πολιτισμικό και κοινωνικό υπόβαθρο, επιθυμούν, φθονούν, προδίδουν και προδίδονται, καθώς ο αιματηρός εμφύλιος μαίνεται στη Νιγηρία.

7.

Η καρδερίνα, της Ντόνα Ταρτ
Εκδόσεις: Λιβάνης
Μετάφραση: Χριστιάννα Σακελλαροπούλου

Μία ιστορία ενηλικίωσης με πρωταγωνιστή τον ανήλικο Θίο, η μητέρα του οποίου πέφτει θύμα μιας τρομοκρατικής επίθεσης, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Ο Θίο επιβιώνει και κλέβει την Καρδερίνα, τον πολύτιμο πίνακα του Κάρελ Φαμπρίτιους.

Τα επόμενα χρόνια, ο Θίο θα γνωρίσει τον απόντα πατέρα του, θα βυθιστεί στον κόσμο του εγκλήματος και των ναρκωτικών, θα αναζητήσει τον έρωτα και την αποδοχή. Όλη η ζωή του καθορίζεται από την απώλεια της μητέρας του και από το έγκλημα που διέπραξε μερικές στιγμές μετά από τον θάνατό της, την κλοπή του πίνακα, ένα έγκλημα για το οποίο θα προσπαθήσει να επανορθώσει.

8.

Φρανκενστάιν, της Μέρι Σέλεϊ
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά

Το αριστούργημα της Μέρι Σέλεϊ που περιγράφει την εμμονή του ιδιοφυούς Βίκτορ Φρανκενστάιν να μιμηθεί τον θεό και να δημιουργήσει έναν άνθρωπο, καθώς και την τιμωρία του, τον ύστερο αγώνα του να εντοπίσει και να καταστρέψει το δημιούργημά του.

Το γοτθικό μυθιστόρημα της Σέλεϊ είναι ένα από τα μνημειώδη έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ένα έργο που θέτει ερωτήματα σχετικά με την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη.

9.

Η δηλητηριώδης βίβλος, της Μπάρμπαρα Κινγκσόλβερ
Εκδόσεις: Μελάνι
Μετάφραση: Μυρσίνη Γκανά

Ο φιλόδοξος Αιδεσιμότατος Νέιθαν Πράις ταξιδεύει στο Κονγκό του 1959, προκειμένου να κηρύξει τον λόγο του θεού και να προσηλυτίσει τους ντόπιους στη χριστιανική πίστη. Μαζί του ταξιδεύει η οικογένειά του, η σύζυγός του και οι τέσσερις κόρες τους.

Μέσα από τα μάτια τους βλέπουμε τη σύγκρουση του δυτικού πολιτισμού με τις αφρικανικές παραδόσεις: οι προσπάθειες του ιερέα αποδεικνύονται άκαρπες, και οι γυναίκες σιγά σιγά αρχίζουν να αναθεωρούν τις ίδιες τις πεποιθήσεις τους περί ανωτερότητας του δυτικού κόσμου.

10.

Το αόρατο μισό, της Μπριτ Μπένετ
Εκδόσεις: Παπαδόπουλος
Μετάφραση: Κάλλια Παπαδάκη

Οι ανοιχτόχρωμες μαύρες αδελφές Βίνις φεύγουν από την κωμόπολη όπου μεγάλωσαν και προσπαθούν να αλλάξουν τη ζωή τους. Η Ντεζιρέι ερωτεύεται έναν καταπιεστικό μαύρο σύζυγο, αποκτά μια κόρη και αργότερα επιστρέφει στη γενέτειρά της, έχοντας χάσει τα πάντα. Η Στέλλα υποδύεται τη λευκή, παντρεύεται το πλούσιο αφεντικό της και αρχίζει να εκφράζεται υποτιμητικά για τους έγχρωμους γείτονές της. Παρόλο που οι δύο πρωταγωνίστριες διανύουν εντελώς διαφορετικές πορείες, το μέλλον τούς επιφυλάσσει μια αναπάντεχη επανασύνδεση, χάρη στις κόρες τους.

Ένα σύνθετο μυθιστόρημα, μια οικογενειακή ιστορία που απλώνεται στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, και φανερώνει τις προκαταλήψεις και τον ρατσισμό που γίνεται να ωθήσουν τα μέλη των εθνοτικών μειονοτήτων στο να απαρνηθούν το παρελθόν και τις ρίζες τους.

* Ο Σόλων Παπαγεωργίου είναι αρθογράφος και συγγραφέας. Η συλλογή του με διηγήματα «Ονειρεύομαι πίνακες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Στίξις.