
Η βραβευμένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας Olga Tokarczuk μίλησε στους Seattle Times για το μυθιστόρημά της με τίτλο «Τα βιβλία του Ιακώβ», το οποίο κυκλοφόρησε προσφάτως στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση Αλεξάνδρας Ιωαννίδου.
Επιμέλεια: Book Press
Πρωταγωνιστής του νέου μυθιστορήματος της Τοκάρτσουκ είναι ο Εβραίος Ιακώβ Φρανκ, ένας χαρισματικός πνευματικός αρχηγός ο οποίος έζησε τον δέκατο όγδοο αιώνα και θεωρούσε πως ήταν η μετενσάρκωση του Μεσσία.
Στη συνέντευξή της, η συγγραφέας μίλησε για τον πρωταγωνιστή της:
«Ο Ιακώβ Φρανκ είναι ένας σύνθετος χαρακτήρας, δεν μπορούμε να τον κρίνουμε εύκολα. Οι υποστηρικτές του τον παρουσιάζουν ως έναν όμορφο άνδρα, ενώ οι αντίπαλοί του έλεγαν πως ήταν άσχημος και καμπούρης. Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα πώς έμοιαζε, μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε. Ήταν ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο και η τεράστια επιρροή που ασκούσε σε ανθρώπους από όλες τις κοινωνικές τάξεις με έκανε να θέλω να συμπληρώσω τα κενά στη βιογραφία του. Οι οπαδοί του πίστευαν πως ήταν ένας εμπνευσμένος μέντορας που θα τους έδινε την ευκαιρία να ανελιχθούν κοινωνικά: οι περισσότεροι ακόλουθοί του ήταν μέλη της μικροαστικής τάξης της Podolia. Πολλοί θαύμαζαν τον Ιακώβ καθώς αψηφούσε τους κανόνες. Ήταν ένας χαρακτήρας που βρισκόταν σε μια κατάσταση αέναης μεταμόρφωσης, ειδικά μετά από το τραύμα που υπέστη στη φυλακή Częstochowa. Από καθοδηγητής και ηγέτης με επιρροή στις μάζες, μετατράπηκε σε κυνικό πολιτικό, ο οποίος ήθελε να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του. Διέπραξε ύβριν, έγινε ευνοούμενος του αυτοκράτορα, ακόμα και σύμβουλος της Μαρίας Θηρεσίας. Ήταν υπεράνω του νόμου και η σχέση του με το θείο τού εξασφάλισε την υπακοή των υπολοίπων. Οι οπαδοί του πίστεψαν τα λόγια του και την αλήθεια του: η θρησκεία είναι σαν ένα ζευγάρι από παπούτσια που διευκολύνουν το περπάτημα προς τον προορισμό σου, προς τον Θεό. Δεν έχει σημασία αν πρόκειται για σανδάλια ή για γαλότσες: το αποτέλεσμα είναι αυτό που μετράει. Χάρη στους πολλούς χαρακτήρες που υπάρχουν στα Βιβλία του Ιακώβ, ο Ιακώβ Φρανκ παρουσιάζεται μέσα από τα λόγια των άλλων, τόσο των εχθρών του όσο και των συντρόφων του.»
Σύμφωνα με την Τοκάρτσουκ, τα καλά μυθιστορήματα δεν προκύπτουν βάσει κάποιας συνταγής, μα είναι αντισυμβατικά, όπως ο πρωταγωνιστής της:
«Τα βιβλία του Ιακώβ είναι, κατά μία έννοια, ένα έργο που σπάει τους κανόνες, καθώς επαναστατεί ενάντια στην τυπική, α λα Φλωμπέρ δομή ενός ιστορικού μυθιστορήματος. Διαφωνώ καθέτως με όσους πιστεύουν πως τα βιβλία είναι εμπορικά προϊόντα που έχουν τρομαχτικές ομοιότητες και σχεδόν πανομοιότυπη δομή. Στη λογοτεχνία, πρέπει να στοχεύουμε στη δημιουργία έργων που αναμειγνύουν στοιχεία από διαφορετικές κουλτούρες, που είναι εντελώς πρωτότυπα, που παρουσιάζουν νέες απόψεις. Το μειονέκτημα ενός τέτοιου έργου είναι πως δεν μπορεί να εξασφαλίσει στον συγγραφέα του την εμπορική επιτυχία. Υπάρχει ο κίνδυνος να μην ανταποκριθεί στις προσδοκίες της πλειοψηφίας των αναγνωστών, που ενδεχομένως να μην επιθυμούν να εκπλαγούν.
»Ο Φρανκ, τη ζωή του οποίου μελετώ σε βάθος από τη δεκαετία του ‘90, με γοήτευσε εφόσον ήταν παράξενος και αντισυμβατικός. Ήταν φύσει αιρετικός, αμφισβήτησε τις προκαταλήψεις και τον δογματισμό της καθιερωμένης ιεραρχίας. Ήξερε να ταράζει τα νερά, προσέγγιζε τα πάντα από μια φρέσκια οπτική. Οι αιρετικοί είναι προκλητικοί, τολμούν να εκφράσουν τις αντιθέσεις τους».