rudcenkova kentriki

Συνέντευξη με την πολυμεταφρασμένη ποιήτρια από την Τσεχία Κατερίνα Ρουντσενκόβα (Kateřina Rudčenková), με αφορμή την ποιητική της συλλογή «Περπατώντας στους αμμόλοφους» (μτφρ. Στέργια Κάββαλου, εκδ. Βακχικόν).

Της Χριστίνας Σανούδου

Ο ήχος του νερού μάς συντροφεύει σταθερά, καθώς περπατάμε στους αμμόλοφους με την Κατερίνα Ρουντσενκόβα. Συναντάμε αόρατους επισκέπτες, σκιές από το παρελθόν, ένα δελφίνι που ψάχνει για νάρκες, έναν καλομαθημένο κροκόδειλο, ακόμα και μια μυθική θεά του βάλτου. Το μοναχικό σύμπαν της Τσέχας ποιήτριας κατοικείται από παράξενα πλάσματα και σιωπηλούς περαστικούς, και δεν είναι δύσκολο να σκιαγραφήσουμε το πορτρέτο μιας εσωστρεφούς γυναίκας που βρίσκει την έμπνευση κυρίως στην ενδοσκόπηση και τον στοχασμό πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις.

Εντούτοις, η Κατερίνα Ρουντσενκόβα τυχαίνει να είναι, επίσης, μια πολυτάλαντη και ακούραστη δημιουργός, η οποία έχει σπουδάσει συγγραφή σεναρίου, οικονομικά και μάνατζμεντ, έχει ασχοληθεί με τη μουσική, τη φωτογραφία, την υποκριτική και τη μετάφραση, ενώ μέχρι την έναρξη της πανδημίας ήταν συστηματικά στη λίστα των προσκεκλημένων μεγάλων λογοτεχνικών φεστιβάλ ανά τον κόσμο. Αναγνωρισμένη θεατρική συγγραφέας εντός και εκτός Τσεχίας, στα έργα της συχνά αναδεικνύει τα παράδοξα της γυναικείας ταυτότητας. Η δουλειά της έχει μεταφραστεί σε περίπου 20 γλώσσες αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις. Η ποιητική συλλογή Περπατώντας στους αμμόλοφους είναι το πρώτο της βιβλίο που εκδίδεται στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της σειράς «Ποίηση από όλον τον κόσμο» των εκδόσεων Βακχικόν.

Ποιοι συγγραφείς και ποιητές καθόρισαν την εφηβική και νεανική σας ηλικία;

Από τους Τσέχους ποιητές οι Vladimír Holan, Jiří Orten, Ivan Diviš, Zbyněk Hejda. Από τους πεζογράφους οι Mπόχουμιλ Χράμπαλ και Μίλαν Κούντερα και φυσικά ο θεατρικός συγγραφέας Βάτσλαβ Χάβελ. Από τους ξένους ποιητές οι Πάουλ Τσελάν, Υβ Μπονφουά, Γκότφριντ Μπενν, η Σαπφώ, ο Μπασό και πολλοί άλλοι. Και από τους θεατρικούς ο Μπέκετ, ο Τσέχωφ, ο Τενεσί Ουίλιαμς, ο Τόμας Μπέρνχαρντ. Ως φεμινίστρια με διαμόρφωσαν η Βιρτζίνια Γουλφ, η Σιμόν ντε Μποβουάρ και η Σίλβια Πλαθ.

Σας προβληματίζει το γεγονός ότι τα ποιήματά σας χάνουν λίγη από την ουσία τους όταν μεταφράζονται; Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα χαρακτηριστικά μιας καλής μετάφρασης;

Τα ποιήματα που μεταφράζονται αναπόφευκτα χάνουν κάτι από την ουσία τους, η οποία είναι άρρηκτα δεμένη με τη γλώσσα. Μα μπορούν να αποκτήσουν καινούριο νόημα αν ο μεταφραστής έχει μια καλή αίσθηση της γλώσσας ή είναι και ο ίδιος ποιητής, οπότε κατορθώνει να βρει τα γλωσσικά ισοδύναμα των λέξεων, του ρυθμού, των αμφισημιών, των παρηχήσεων... Προσωπικά θεωρώ ότι μπορούμε να αναγνωρίσουμε έναν καλό μεταφραστή επειδή θέτει στον συγγραφέα ερωτήματα σχετικά με τα γραπτά του. 

Η μοναξιά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης και γι’ αυτόν τον λόγο συνιστά ανεξάντλητη πηγή λογοτεχνικής έμπνευσης.

Θα λέγατε ότι η μοναξιά αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή λογοτεχνικής έμπνευσης ή αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης κατάστασης;

Η μοναξιά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης και γι’ αυτόν τον λόγο συνιστά ανεξάντλητη πηγή λογοτεχνικής έμπνευσης.

Πιστεύετε ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να υπό-εκπροσωπούνται στη λογοτεχνία και τις τέχνες;

Φυσικά, αν και δεν έχω στατιστικές στη διάθεσή μου, δεν είμαι ιστορικός, ούτε θεωρητικός ή κοινωνιολόγος, επομένως αυτή είναι απλώς η προσωπική μου εντύπωση. Έχω την αίσθηση ότι η κατάσταση βελτιώνεται στη λογοτεχνία και το θέατρο, εκδίδονται πολλά βιβλία από γυναίκες ποιήτριες και μυθιστοριογράφους, τα θέατρα ανεβάζουν έργα γυναικών συγγραφέων και περισσότερες γυναίκες δραματουργοί και σκηνοθέτες συμμετέχουν σε δημιουργικές ομάδες. Το ερώτημα είναι αν θα κατορθώσουν να περάσουν στην «επίσημη» θεωρία εφόσον η ιστορία της τέχνης παραμένει ανδροκρατούμενη. Στη Γερμανία προσπαθούν να γεφυρώσουν το χάσμα εξασφαλίζοντας ότι παρουσιάζονται ισάριθμα έργα ανδρών και γυναικών σκηνοθετών. Το μέτρο είναι αμφιλεγόμενο, αλλά νομίζω πως συνιστά έναν αποτελεσματικό τρόπο να αντιμετωπίσεις μια ιστορική ανισορροπία.

rudcenkova ex


Που αναζητάτε έμπνευση για τη δουλειά σας;

Στη ζωή μου, τα όνειρά μου, στην τέχνη – τη λογοτεχνία, τη μουσική, το θέατρο, τις καλές τέχνες... Εν συντομία, σχεδόν παντού, στη φύση, την οικογένειά μου, τις ιστορίες των φίλων μου... όλος ο κόσμος είναι πηγή έμπνευσης!

Πώς έχει επηρεάσει η πανδημία τη ζωή και τη δημιουργικότητά σας; 

Εργάζομαι περισσότερο από το σπίτι, έχω λιγότερες κοινωνικές επαφές αλλά αφιερώνω περισσότερο χρόνο στη γιόγκα και τον διαλογισμό. Ξανάρχισα να παίζω πιάνο και να συνθέτω τραγούδια, μαθαίνω ισπανικά... και ελπίζω όλα αυτά να περάσουν σύντομα και, το πιο σημαντικό, να αρχίσουμε πάλι να ταξιδεύουμε.

Και τι συμβαίνει με τη θεατρική σκηνή της Πράγας; Πιστεύετε ότι θα ξεπεράσει το πλήγμα έπειτα από το λοκντάουν και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης;

Από την αρχή της πανδημίας κάποια θέατρα δοκίμασαν να κάνουν streaming τις παραστάσεις τους. Τώρα δημιουργούν παραγωγές ειδικά σχεδιασμένες ή προσαρμοσμένες στη διαδικτυακή προβολή. Ορισμένα θέατρα είχαν την ιδέα να παρουσιάσουν παραστάσεις σε εσωτερικό χώρο, ενώ οι θεατές παρακολουθούσαν απ’ έξω. Φυσικά τίποτα απ' όλα αυτά δεν υποκαθιστά την πραγματική θεατρική εμπειρία, η οποία μου λείπει τρομερά. 

Ο δικός μας θίασος, για τον οποίο έγραψα το τελευταίο μου έργο (στο οποίο είχα και τον πρωταγωνιστικό ρόλο), αναγκάστηκε να ακυρώσει πολλές παραστάσεις και όλα έχουν αναβληθεί για κάποια στιγμή στο μακρινό μέλλον. Είναι θλιβερό. Όμως δεν έχω αμφιβολία πως, όταν η πανδημία τελειώσει, το θέατρο θα ζωντανέψει ξανά!

* Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΑΝΟΥΔΟΥ είναι δημοσιογράφος.


Η Κατερίνα Ρουντσενκόβα (Kateřina Rudčenková, 1976) είναι Τσέχα ποιήτρια και θεατρική συγγραφέας. Έχει κερδίσει τα Βραβεία Hubert Burda (2003) και Magnesia Litera (2014) για την ποίησή της, και το Β’ Βραβείο Alfréd Radok (2006) για θεατρικό της έργο. Τα ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες (αγγλικά, γερμανικά, σλοβένικα, ελληνικά, γαλλικά, κ.ά.) και έχουν περιληφθεί σε διάφορες διεθνείς ανθολογίες.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αν είσαι συγγραφέας, είσαι και μαχητής»: Η βραβευμένη με Διεθνές Μπούκερ 2025 Μπανού Μουστάκ συνεχίζει την παράδοση του κινήματος Bandaya

«Αν είσαι συγγραφέας, είσαι και μαχητής»: Η βραβευμένη με Διεθνές Μπούκερ 2025 Μπανού Μουστάκ συνεχίζει την παράδοση του κινήματος Bandaya

Σε συνέντευξή της στον Guardian, η Μπανού Μουστάκ (Banu Mushtaq) μίλησε για τη συλλογή διηγημάτων της «Heart Lamp», που κυκλοφορεί στα αγγλικά σε μετάφραση της Ντίπα Μπάστι και τιμήθηκε φέτος με το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ρόμι Χάουσμαν: «Μου αρέσει να γράφω για όσα συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια, για τις ψευδαισθήσεις που καταρρέουν»

Ρόμι Χάουσμαν: «Μου αρέσει να γράφω για όσα συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια, για τις ψευδαισθήσεις που καταρρέουν»

Συνέντευξη της Γερμανίδας συγγραφέα Ρόμι Χάουσμαν (Romy Hausmann), που επισκέφτηκε την Αθήνα για να συμμετέχει στο Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας Agatha.

Στον Σόλωνα Παπαγεωργίου

Μια ηλιόλουστη Παρασκευή βρεθήκαμε στον ...

Ντενίζ Όντε: «Δεν θέλω να γράφω μυθιστορήματα που σου λένε τι είναι σωστό ή λάθος»

Ντενίζ Όντε: «Δεν θέλω να γράφω μυθιστορήματα που σου λένε τι είναι σωστό ή λάθος»

Η Γερμανίδα συγγραφέας Ντενίζ Όντε [Deniz Ohde] βρέθηκε στην Ελλάδα και συμμετείχε στην 21η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης όπου παρουσίασε το πρώτο της μυθιστόρημα «Διάχυτο φως» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Gutenberg). Μιλήσαμε μαζί της για την ταξική και φυλετική βία, τη γλώσσα και για το τι μπορεί, ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργη της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Stay Awake: H Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο Athens Pride 2025

Stay Awake: H Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο Athens Pride 2025

Με την καμπάνια ορατότητας «Stay Awake», η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση επιστρέφει στο Athens Pride 2025, γιορτάζοντας τα 20 χρόνια του. 

Επιμέλεια: Book Press

Στην ομοφοβία, στην τρανσφοβία, στη μισαλλοδοξία, μην κλ...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργη της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ