alt

Για τις συλλογές διηγημάτων της Lucia Berlin, «Οδηγίες για οικιακές βοηθούς» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα), του Raymond Carver «Ελέφαντας» (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Μεταίχμιο) και του Σωτήρη Δημητρίου «Ένα παιδί απ' τη Θεσσαλονίκη» (εκδ. Πατάκη).

Του Κώστα Αγοραστού

Διαβάζω σε κείμενα επισκόπησης της περυσινής χρονιάς την επισήμανση ότι, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, το διήγημα έχει υποχωρήσει εκδοτικά και αρκετοί συγγραφείς στρέφονται ξανά στο μυθιστόρημα. Αυτό, όπως όλα δείχνουν, είναι αλήθεια. Παρόλα αυτά, το τελευταίο διάστημα συνάντησα τρεις σπουδαίες συλλογές διηγημάτων, η καθεμιά με το δικό της ειδικό βάρος και όλες τους με τα κοινά χαρακτηριστικά των σπουδαίων διηγημάτων. Βιωματική γραφή, οριακούς ήρωες, αναπάντεχες ιστορίες και ανάμεσα στις γραμμές να αναδίνεται μια αδιόρατη και συνεχή πρόκληση, από τη μεριά του συγγραφέα, να αποκαλύψει εντέχνως, μέσα από την αφήγησή του, κάποιες από τις πιο μύχιες πτυχές του εαυτού του.

Η γραφή της είναι πηγαία, αντισυμβατική. Φέρει κάτι από την ομορφιά και τη σταθερότητα του εμφανούς σκυροδέματος.

Στην κορωνίδα όλων αυτών, η εκπληκτική συλλογή διηγημάτων της Lucia Berlin, Οδηγίες για οικιακές βοηθούς, σε υποδειγματική μετάφραση της Κατερίνας Σχινά για τις εκδόσεις Στερεώμα. Η Berlin ξέρει πολύ καλά τους ήρωές της, τις οριακές καταστάσεις που βρίσκονται, τα αδιέξοδα στα οποία συχνά εγκλωβίζονται. Στέκεται δίπλα τους με αγάπη και δεν διστάζει να φανερώσει τις πληγές τους, να δείξει το μέγεθος της ήττας τους, το βάθος του πηγαδιού από το οποίο κραυγάζουν. Η γραφή της είναι πηγαία, αντισυμβατική. Φέρει κάτι από την ομορφιά και τη σταθερότητα του εμφανούς σκυροδέματος. Το φορτίο των ηρώων δεν καταναλώνεται ούτε εξαντλείται μέσα στο πλαίσιο της αφηγήσης κάθε διηγήματος. Όσες ιστορίες κι αν έχουμε διαβάσει για αλκοολικούς, για κοπέλες που πρέπει να αποφασίσουν αν θα κάνουν ή όχι άμβλωση, για κέντρα απεξάρτησης ή για μια νυχτερινή βάρδια στα επείγοντα ενός νοσοκομείου, στα διηγήματα της Berlin βρίσκουμε κάτι μοναδικό: τη λαχτάρα και την ορμή αυτής που επέζησε όλων αυτών των καταστάσεων, μαζι με τη βιασύνη να ολοκληρώσει τις ιστορίες της πριν τελειώσει το μπουκάλι με το Jim Beam.

Η ήπια και σχεδόν ποιητική στάση των ηρώων του, μοιάζει να έχει προκύψει από θέσεις και απόψεις του Carver, που κινούνται κάπου μεταξύ σοφίας και παραίτησης.

Η Berlin πάντως δεν είναι ο «θηλυκός Carver», όπως συχνά γράφεται, και αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μομφή ή υποτίμηση. Ο Carver στα τελευταία του διηγήματα, τα οποία επανεκδόθηκαν σε μετάφραση και επίμετρο της Τρισεύγενης Παπαϊωάννου με τίτλο Ελέφαντας (εκδ. Μεταίχμιο), έχει φτάσει σε αξιοθαύμαστο επίπεδο γλωσσικής και νοηματικής συμπύκνωσης. Μέσω της λιτότητας και των ιστοριών χωρίς εξάρσεις και δραματικές κορυφώσεις μοιάζει να έχει βρει τις απαντήσεις σε ζητήματα που τον βασάνιζαν χρόνια στις προηγούμενες συλλογές. Η ήπια και σχεδόν ποιητική στάση των ηρώων του, μοιάζει να έχει προκύψει από θέσεις και απόψεις του Carver, που κινούνται κάπου μεταξύ σοφίας και παραίτησης. Μια σπουδαία συλλογή, υπόδειγμα κατασταλαγμένου ύφους και θεματικής, η αξία της οποίας αποκαλύπτεται αφού κανείς διαβάσει και τα προηγούμενα διηγήματά του.

Σκληροί και αλύγιστοι και αλλού παραδομένοι και σπαρακτικοί, οι ήρωες του Σωτήρη Δημητρίου έκτοτε τον ακολουθούν σε όλα του τα βιβλία.

Ήταν 1988 όταν κυκλοφόρησε ο Ελέφαντας στη Μεγάλη Βρετανία και 1989 όταν έκανε την εμφάνισή της στους πάγκους των ελληνικών βιβλιοπωλείων η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του Σωτήρη Δημητρίου Ένα παιδί απ’ τη Θεσσαλονίκη. Ακόμη και σήμερα, που επανεκδόθηκε από τον Πατάκη, κάθε διήγημα είναι γροθιά στο στομάχι. Ο Δημητρίου φτιάχνει ήρωες με μοναδική μαεστρία, αντλώντας φυσιογνωμίες από μια τεράστια δεξαμενή χαρακτήρων της επαρχίας αλλά και αποσυνάγωγων της πόλης χρησιμοποιώντας τα απαραίτητα αυτοβιογραφικά στοιχεία για να τους στερεώσει με την αληθοφάνεια. Η γλώσσα των διηγημάτων πηγάζει και ακολουθεί όχι μόνο το μορφωτικό επίπεδο των ηρώων του αλλά τις πλούσιες και ποικίλες συναισθηματικές τους διαδρομές. Σκληροί και αλύγιστοι και αλλού παραδομένοι και σπαρακτικοί, οι ήρωες του Σωτήρη Δημητρίου έκτοτε τον ακολουθούν σε όλα του τα βιβλία. Σ’ αυτήν τη συλλογή όμως το ειδικό βάρος των ιστοριών τους δεν επιτρέπει να ξεχνάμε γιατί το διήγημα είναι μια φόρμα που θα μας δίνει σπουδαία κείμενα και θα αποτελεί αέναη δοκιμασία για κάθε συγγραφέα είτε βρίσκεται στα πρώτα του βήματα είτε έχει διανύσει χρόνια συγγραφικής πορείας.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.


altΟδηγίες για οικιακές βοηθούς
Lucia Berlin
Μτφρ. Κατερίνα Σχινά
Στερέωμα 2018
Σελ. 576, τιμή εκδότη €23,00

alt

 

 

 

altΕλέφαντας
Ρέιμοντ Κάρβερ
Μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου
Μεταίχμιο 2019
Σελ. 160, τιμή εκδότη €11,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ RAYMOND CARVER

 

 

altΈνα παιδί απ' τη Θεσσαλονίκη
Σωτήρης Δημητρίου
Πατάκης 2018
Σελ. 136, τιμή εκδότη €13,30

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο ποιητής Κάρβερ

Ο ποιητής Κάρβερ

Επισημάνσεις και συνειρμοί με αφορμή την ανθολογία ποιημάτων του Raymond Carver «Δωμάτια όπου οι άνθρωποι ουρλιάζουν και πληγώνουν ο ένας τον άλλο» (επιλογή-μτφρ.-επίμετρο: Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, εκδ. Γαβριηλίδη).

Του Παναγιώτη Γούτα

Διαβάζοντ...

Ο ευγενέστατος βρόμικος ρεαλισμός του Ρέιμοντ Κάρβερ

Ο ευγενέστατος βρόμικος ρεαλισμός του Ρέιμοντ Κάρβερ

Για τη συλλογή διηγημάτων του Ρέιμοντ Κάρβερ «Ελέφαντας» (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Τον ανακαλύψαμε στα μέσα της δεκαετίας του 1980, χάρη στον ποιητή Γιάννη Τζώρτζη...

Ελέφαντας

Ελέφαντας

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή του Ρέιμοντ Κάρβερ «Ελέφαντας» (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου), που κυκλοφορεί στις 24 Ιανουαρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

Το «2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν [Duncan Macmillan] παρουσιάζεται στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη. Φωτογραφίες: © Σπύρος Περδίου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το 2071, η σημαντική διάλεξη του...

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

Για το βιβλίο του Γουόλτερ Άιζακσον [Walter Isaacson] «Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος).

Γράφει ο  Διονύσης Μαρίνος

Πριν από λίγες ημέρες ο ...

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Ο Δημήτρης Καραντζάς σε συνεργασία με την Γκέλυ Καλαμπάκα, έγραψε και σκηνοθέτησε «Το Σπίτι», την πρώτη του παράσταση έπειτα από δώδεκα χρόνια, ύστερα από ανάθεση της Στέγης για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου. «Το Σπίτι» παρουσιάζεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Τετάρτη - Κυριακή μέχρι και τις 19 Νοεμβρίου. Φωτο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ