
Το μυθιστόρημα «To Kill A Mocking Bird» της Χάρπερ Λι (1926-2016) αναδείχθηκε, πριν λίγες μέρες, το καλύτερο βιβλίο των τελευταίων 125 ετών από τους αναγνώστες του Book Review, του ενθέτου βιβλίου της εφημερίδας Νιού Γιορκ Τάιμς που μετρά ακριβώς 125 χρόνια ζωής. Η ιστορία του και τα υπόλοιπα βιβλία της πρώτης πεντάδας. Κεντρική εικόνα: Η Χάρπερ Λι, το 1962, με την 9χρονη Μέρι Μπάνταμ που υποδύθηκε την Σκάουτ στην κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου.
Επιμέλεια: Book Press
Το Book Review ανακοίνωσε το βιβλίο που ξεχώρισε ως το καλύτερο από μια βραχεία λίστα 25 τίτλων στην οποία είχε καταλήξει η συντακτική του ομάδα μετά τις πάνω από διακόσιες χιλιάδες προτάσεις που κατατέθηκαν από αναγνώστες από όλη την Αμερική και άλλες 67 χώρες.
«Θέλαμε η επιλογή να αντικατοπτρίζει τα γούστα και τις προτιμήσεις των αναγνωστών μας. Η διαδικασία είναι ένας φόρος τιμής στην ιστορία μας (...)».
Με μικρή διαφορά επικράτησε το Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια (μτφρ. Βικτωρία Τράπαλη, εκδ. BELL) της Χάρπερ Λι και όπως σημειώνται στην ανακοίνωση του Book Review «θέλαμε η επιλογή να αντικατοπτρίζει τα γούστα και τις προτιμήσεις των αναγνωστών μας. Η διαδικασία είναι ένας φόρος τιμής στην ιστορία μας καθώς στις πρώτες δεκαετίες του ενθέτου το Book Review συχνά απευθυνόταν στους αναγνώστες του ζητώντας να επιλέξουν τα καλύτερα βιβλία, τα καλύτερα διηγήματα ή τα καλύτερα ποιήματα».
Το μυθιστόρημα της Χάρπερ Λι, η οποία πέθανε στα 90 της πριν από πέντε χρόνια, είναι ένα κλασικό πια ανάγνωσμα της εφηβείας και ένα βίβλιο που είναι ενταγμένο στο επίσημο πρόγραμμα διδασκαλίας της λογοτεχνίας στα αμερικανικά σχολεία. Το βιβλίο που τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ το 1961 είχε κυκλοφορήσει έναν χρόνο νωρίτερα. Η ιστορία διαδραματίζεται στη μικρή πόλη Μέικομπ του αμερικανικού νότου, στην Αλαμπάμα της δεκαετίας του '30, όπου κυριαρχούν οι προκαταλήψεις και ο ρατσισμός. Αφηγήτρια της ιστορίας είναι η 8χρονη Σκάουτ, ένα κοριτσάκι που μεγαλώνει, μαζί με τον αδελφό της Τζεμ, με τον δικηγόρο πατέρα τους Άτικους Φιντς και την μαύρη Σκαλπούρνια που τους φροντίζει. Καταλυτικό γεγονός στην ιστορία της οικογένειας είναι η απόφαση του Άτικους Φιντς να αναλάβει, κατόπιν διορισμού του από το δικαστήριο, την υπεράσπιση ενός μαύρου, του Τομ Ρόμπινσον, που κατηγορείται άδικα για μια πράξη (τον βιασμό μιας λευκής κοπέλας) που δεν διέπραξε. Μέσα από τα μάτια του μικρού παιδιού και τα διδάγματα του πατέρα που με διαύγεια και υψηλό αίσθημα δικαίου μιλά στα παιδά του, θίγονται κοινωνικά θέματα που έχουν να κάνουν με τις φυλετικές διακρίσεις, τον κάθε είδους ρατσισμό, τον σεξισμό. Ο Άτικους λέει κάποια στιγμή:
«Σκοτώστε όσες κίσσες θέλετε, αν μπορείτε να τις πετύχετε, αλλά να θυμάστε ότι είναι αμαρτία να σκοτώνεις κοτσύφια. […] Τα κοτσύφια δε μας βλάπτουν σε τίποτα, κελαηδάνε μονάχα για να τ’ ακούμε εμείς και να χαιρόμαστε. Δε χαλάνε τους κήπους μας, δεν τρώνε τα σπαρτά μας, μόνο ομορφαίνουν τη ζωή μας με το τραγούδι τους χωρίς να ζητούν τίποτε. Γι’ αυτό είναι αμαρτία να σκοτώνεις τα κοτσύφια».
Ο Άτικους Φιντς ξεχώρισε και αγαπήθηκε ως ένας από τους πλέον ακέραιους χαρακτήρες της σύγχρονης λογοτεχνίας, μια πατρική φιγούρα που λειτουργεί σαν φάρος ηθικής και δικαιοσύνης.
![]() |
Το 1962 το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Μάλιγκαν και σενάριο Χέρμαν Φουτ (όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου), με πρωταγωνιστή στον ρόλο του Άτικους Φιντς τον Γκρέγκορι Πεκ, ο οποίος βραβεύτηκε για την ερμηνεία του με όσκαρ α' ανδρικού ρόλου. Στην Ελλάδα η ταινία προβλήθηκε με τον τίτλο «Σκιές και Σιωπή». |
Η επιλογή των αναγνωστών του Book Review φέρνει και πάλι στην επικαιρότητα την προσωπική ιστορία της Χάρπερ Λι που εγγράφηκε στο πάνθεον της παγκόσμιας λογοτεχνίας έχοντας γράψει ουσιαστικά ένα βιβλίο. Λίγα χρόνια πριν τον θάνατό της, το 2014, κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της Go get a watchman (Βάλε ένα φύλακα, μτφρ. Σώτη Τριανταφύλλου, εκδ. BELL) το οποίο αρχικά παρουσιάστηκε ως η συνέχεια της ιστορίας του Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια.
![]() |
Η Νελ Χάρπερ Λη (1926-2016) γεννήθηκε στο Μονρόεβιλ της Αλαμπάμα. Ήταν φίλη από παιδί με τον Τρούμαν Καπότε (σ' αυτόν βάσισε το χαρακτήρα του Ντιλ, ενώ ο Καπότε της αφιέρωσε το Εν Ψυχρώ). Η μικρότερη από τέσσερα αδέρφια, με πατέρα δικηγόρο, όπως και ο Aτικους Φιντς, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα. Το 1950 εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη κι άρχισε να γράφει το Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια ζώντας σ' ένα διαμέρισμα που δεν είχε καν ζεστό νερό. Το βιβλίο εκδόθηκε το 1960, απέσπασε εξαιρετικές κριτικές και κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ. Το Νοέμβριο του 2007, η συγγραφέας τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, την ανώτερη διάκριση που μπορεί να απονεμηθεί σε πολίτη των Ηνωμένων Πολιτειών. Το Φεβρουάριο του 2015 ανακοινώθηκε η εύρεση στα χειρόγραφά της ενός ακόμη έργου, του Βάλε Ένα Φύλακα, με ηρωίδα την ενήλικη πλέον Σκάουτ. Η έκδοσή του, τον Ιούλιο του ίδιου έτους, ήταν το εκδοτικό γεγονός της χρονιάς – με εκατοντάδες χιλιάδες πωλήσεων από τις πρώτες κιόλας μέρες της κυκλοφορίας του σε Αμερική και Μεγάλη Βρετανία. |
Στην πραγματικότητα είναι το πρώτο βιβλίο που είχε γράψει η Λι πριν τη συγγραφή του μοναδικού αριστουργήματός της και που το φύλαξε επί δεκαετίες στα συρτάρια της χωρίς να επιθυμεί την έκδοσή του.
Τα άλλα τέσσερα βιβλία που έφτασαν στην τελική πεντάδα
Στην δεύτερη θέση, Η συντροφιά του δαχτυλυδιού (μτφρ. Ευγενία Χατζηθανάση-Κόλια, εκδ. Κέδρος) που είναι το πρώτο βιβλίο της τριλογίας του Τζ. Ρ.Ρ. Τόλκιν και στην τρίτη, το 1984 (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο, και από πολλές άλλες εκδόσεις στη χώρα μας) του Τζορτζ Όργουελ.
![]() |
![]() |
Στην τέταρτη θέση, το μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες Εκατό χρόνια μοναξιά (μτφρ.Μαρία Παλαιολόγου, εκδ. Ψυχογιός) και στην πέμπτη το μυθιστόρημα Αγαπημένη (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Παπαδόπουλος) της Τόνι Μόρισον.
![]() |
![]() |