«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (κριτική) – Ιστορίες που θα μπορούσαν ν' ανήκουν σε κάθε τόπο

Για τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης, εκδ. Ψυχογιός). 

Γράφει ο Μιχάλης Πιτένης

«Ίσως ακουστεί σαν κοινοτυπία, αλλά ο κόσμος μπορεί να έρθει τα πάνω κάτω ανάλογα με το πώς τον κοιτάζουμε. Ο τρόπος με τον οποίο μια αχτίδα του ήλιου πέφτει πάνω σε κάτι μπορεί να μετατρέψει τη σκιά σε φως και το φως σε σκιά. Το θετικό γίνεται αρνητικό, το αρνητικό θετικό. Δε γνωρίζω αν αυτό αποτελεί ένα ουσιώδες στοιχείο του τρόπου που λειτουργεί ο κόσμος ή αν είναι απλώς μια οπτική ψευδαίσθηση.»

Οκτώ ιστορίες μέσα από μια διαφορετική ματιά

Η πρωταγωνίστρια του διηγήματος «Καρναβάλι», ένα από τα οκτώ που συνθέτουν τη συλλογή του Ιάπωνα Χαρούκι Μουρακάμι, «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης, εκδ. Ψυχογιός), απ’ όπου και το παραπάνω απόσπασμα, είναι η πιο άσχημη γυναίκα που έχει γνωρίσει. Ωστόσο, η εξωτερική εμφάνιση γρήγορα παραμερίζεται αφού ο συγγραφέας προσπαθεί και ανακαλύπτει όλα εκείνα τα στοιχεία της που την κάνουν γοητευτική και ενδιαφέρουσα, προκειμένου «το αρνητικό [να γίνει] θετικό», για να εξελιχθεί, για ένα διάστημα, στην πιο στενή του φίλη με την οποία μοιράζεται πολλές ώρες. Πρωτεύον, αλλά και καθοριστικό, στοιχείο αυτής της σχέσης, η κοινή τους αγάπη για τη μουσική και ειδικά για τον Σούμαν και το περίφημο «Καρναβάλι» του. Με ανάλογο τρόπο ο κορυφαίος Ιάπωνας συγγραφέας βλέπει και αξιολογεί ό,τι υπάρχει γύρω του και στα άλλα επτά διηγήματα της συλλογής. Οι ιστορίες που μας αφηγείται θα μπορούσαν να είναι συνηθισμένες αν δεν εμφανιζόταν σε κάθε μια απ’ αυτές κάποιο στοιχείο έκπληξης, υπερφυσικό, μαγικό, απίστευτο, προσδίδοντας τες ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον και τη δυνατότητα να τις δούμε μέσα από μια διαφορετική ματιά, που εξαιτίας της ο κόσμος στον οποίο αναφέρεται μπορεί «να έρθει τα πάνω κάτω ανάλογα με το πώς τον κοιτάζουμε.»

Από τα διηγήματα της συλλογής δεν λείπουν οι μεγάλες αγάπες του, η μουσική και το μπέιζμπολ, άλλοτε πρωταγωνιστώντας και άλλοτε παίζοντας έναν μικρότερο αλλά βασικό πάντα ρόλο.

Στα διηγήματα αυτής της συλλογής, προσωπικές αναμνήσεις ή απλώς επινοήσεις, δεν έχει σημασία, υπάρχουν και μάλιστα έντονα όλα αυτά τα στοιχεία. Ένας ηλικιωμένος κύριος που εμφανίζεται από το πουθενά (Αφρόκρεμα) για να συμβουλέψει τον αφηγητή για το πώς θα καταφέρει μέσα από μια δύσκολη, αλλά απαραίτητη, διαδικασία να βρει την πεμπτουσία της ζωής, η μυστηριώδης κοπέλα με ένα δίσκο των Beatles κολλημένο στο στήθος της που τον μαγεύει και μένει για πάντα στη μνήμη του παρόλο που ίσως την είδε μια και μόνη φορά και για ελάχιστα δευτερόλεπτα (With the Beatles), ο ανύπαρκτος δίσκος με τίτλο «Ο Τσάρλι Πάρκερ παίζει μπόσα νόβα», στο ομώνυμο διήγημα, δημιούργημα του μυαλού του, όντας ακόμα νεαρός φοιτητής και στα πρώτα συγγραφικά του βήματα, που όπως θα εμφανιστεί έτσι και θα χαθεί μετά από χρόνια σ’ ένα κατάστημα που πουλάει μεταχειρισμένους δίσκους στη Νέα Υόρκη, η ηλικιωμένη μαϊμού (Εξομολογήσεις μιας μαϊμούς από τη Σινάγκαουα) που μιλάει τη γλώσσα των ανθρώπων και πετυχαίνει να κλέψει τα ονόματα των γυναικών που ερωτεύεται με αποτέλεσμα εκείνες να μην είναι πια σε θέση να πουν πώς ονομάζονται. Πλάσματα υπαρκτά και ανύπαρκτα, καθημερινές καταστάσεις ενός ανθρώπου που διάγει μια ήρεμη ζωή που όμως γίνονται ενδιαφέρουσες και ξεχωριστές καθώς συνδυάζονται με περιστατικά που μόνο ως μύθοι θα μπορούσαν να σταθούν, αλλά που ο Μουρακάμι καταφέρνει να συνταιριάσει αρμονικά με την πραγματικότητα, κάνοντας τα τόσο πιστευτά που σχεδόν μοιάζουν φυσιολογικά και αναμενόμενα.

Από τα διηγήματα της συλλογής δεν λείπουν οι μεγάλες αγάπες του, η μουσική και το μπέιζμπολ, άλλοτε πρωταγωνιστώντας και άλλοτε παίζοντας έναν μικρότερο αλλά βασικό πάντα ρόλο.

Λιτός αλλά και γλαφυρός, αυτοσαρκαστικός, πολλές φορές, όταν μιλά για τον εαυτό του και συγκαταβατικός όταν περιγράφει κάποιους άλλους πασχίζοντας πάντα και πρώτα απ’ όλα να τους κατανοήσει [...]

Περιγράφοντας την εικόνα που «βλέπει» ο Ιάπωνας συγγραφέας καθώς απολαμβάνει μια μουσική σύνθεση γράφει ότι «Η μελωδία φέρνει στο μυαλό την εικόνα ενός νεαρού κοριτσιού που κάθεται δίπλα στο παράθυρο χαζεύοντας τον όμορφο νυχτερινό ουρανό. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με απλές νότες στις οποίες προστίθενται σποραδικά λιτές συγχορδίες. Σαν να τοποθετείται μαλακά ένα απαλό μαξιλάρι στην πλάτη της κοπέλας.» (Ο Τσάρλι Πάρκερ παίζει μπόσα νόβα).

Σε πρώτο ενικόΌταν βρίσκεται στην κερκίδα του γηπέδου όπου πρόκειται να παιχτεί ένας αγώνας του αγαπημένου του μπέιζμπολ έχει την αίσθηση πως «Στο γήπεδο ετοιμάζεται να ξεδιπλωθεί μια αφηγηματική γραμμή, εν μέσω μιας πλήρους γκάμας επευφημιών και χειρονομιών και οργισμένων φωνών σε ετοιμότητα και σε αναμονή: οι παίκτες που προθερμαίνονται, με τις στολές τους ν’ αστράφτουν ακόμα πεντακάθαρες, η χαρούμενη αντήχηση της ολόλευκης μπάλας που προσκρούει στο ιδανικό σημείο χτυπήματος του ροπάλου καθώς οι παίκτες εξασκούνται, οι αποφασισμένες φωνές των πλανόδιων πωλητών μπίρας, ο ολοκαίνουργιος πίνακας αποτελεσμάτων προτού αρχίσει το παιχνίδι. Ναι, έτσι ήταν, δε χωράει καμιά απολύτως αμφιβολία, έτσι ακριβώς ήταν που το μπέιζμπολ και η επίσκεψη στο γήπεδο έγιναν ζωτικό κομμάτι του εαυτού μου.» (Η ποιητική συλλογή των Γιακούλτ Σουόλοουζ)

Λιτός αλλά και γλαφυρός, αυτοσαρκαστικός, πολλές φορές, όταν μιλά για τον εαυτό του και συγκαταβατικός όταν περιγράφει κάποιους άλλους πασχίζοντας πάντα και πρώτα απ’ όλα να τους κατανοήσει, ο Ιάπωνας συγγραφέας με την παγκόσμια αναγνώριση μας χαρίζει οκτώ διηγήματα που αν και εξελίσσονται στη μακρινή του πατρίδα θα μπορούσαν ν’ ανήκουν σε κάθε τόπο και να μιλάνε για οποιοδήποτε άνθρωπο που την ίδια ώρα που αποδέχεται τον τρόπο με τον οποίο κυλά η ζωή του αναζητεί και βρίσκει διεξόδους μέσα απ’ όσα ονειρεύεται, ακόμα και ξύπνιος, για να μην επιτρέψει την υπόθεση που ο ίδιος ο Μουρακάμι θέτει, πως «Ο θάνατος ενός ονείρου μπορεί να είναι ακόμα πιο λυπηρός απ’ αυτόν ενός ζωντανού πλάσματος.» (With the Beatles), να επιβεβαιωθεί.

Καλοδουλεμένη και προσεγμένη η μετάφραση του Βασίλη Κιμούλη, συμβάλλει στο να έχουμε ένα κείμενο που ρέει κερδίζοντας τον αναγνώστη, ενώ το επίμετρό του καταφέρνει να δώσει την ευρύτερη εικόνα του συγγραφέα και του έργου του.


 * Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΙΤΕΝΗΣ είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Γιαλάν Ντουνιάς» (εκδ. Γράφημα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η πόλη της νίκης», το νέο μυθιστόρημα του Σαλμάν Ρούσντι (κριτική) – Το έπος ενός ακατάβλητου παραμυθά

«Η πόλη της νίκης», το νέο μυθιστόρημα του Σαλμάν Ρούσντι (κριτική) – Το έπος ενός ακατάβλητου παραμυθά

Για το βιβλίο του Σαλμάν Ρούσντι [Salman Rushdie] «Η πόλη της νίκης» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Ψυχογιός).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θα μπορούσε να είχε γραφτεί η  ...

«Τρεις γυναίκες» του Ρόμπερτ Μούζιλ (κριτική) – Η υπονόμευση του αντρικού βλέμματος μέσα από τρεις ερωτικές τραγωδίες

«Τρεις γυναίκες» του Ρόμπερτ Μούζιλ (κριτική) – Η υπονόμευση του αντρικού βλέμματος μέσα από τρεις ερωτικές τραγωδίες

Για τον τόμο με τις τρεις νουβέλες του Ρόμπερτ Μούζιλ (Robert Musil) «Τρεις γυναίκες» (μτφρ. Μαρίνα Αγαθαγγελίδου, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καρ...

«Η μαέστρος» της Χάριετ Κονστάμπλ (κριτική) – Ένα ταλαντούχο κορίτσι στη σκιά του Βιβάλντι

«Η μαέστρος» της Χάριετ Κονστάμπλ (κριτική) – Ένα ταλαντούχο κορίτσι στη σκιά του Βιβάλντι

Για το βιβλίο της Χάριετ Κονστάμπλ [Harriet Constable] «Η μαέστρος» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ελληνικά Γράμματα). Στην κεντρική φωτογραφία, ο πίνακας «Young Woman Playing a Violin» του Οράτσιο Τζεντιλέσκι.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

Για το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Γράφει η Ντόρα Τσιμπούκη

To πρόσφατο βιβλίο της Εύα...

«Θέλω να δω τον Πάπα» – Η 85χρονη οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, επίκαιρη και απολαυστική

«Θέλω να δω τον Πάπα» – Η 85χρονη οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, επίκαιρη και απολαυστική

Για την οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη «Θέλω να δω τον Πάπα», στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε σκηνοθεσία Έλενας Τριανταφυλοπούλου.

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

...

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Ποικίλες πτυχές της θηλυκής υπόστασης

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Ποικίλες πτυχές της θηλυκής υπόστασης

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. «Έντονες επιρροές από τον Καστελούτσι και τον Παπαϊωάννου, εξαιρετική μουσική υπόκρουση». Φωτογραφίες © Ανδρέας Σιμόπουλος

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το «ΜΑΜΙ» του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...
«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ